Bài 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ

GIÁO ÁN VẬT LÝ LỚP 10 BAN CƠ BẢN GV: Nguyễn Minh Hoàng
Ngày soạn :
Ngày dạy :
PHẦN I : CƠ HỌC
Tiết 1: Bài 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ
A. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :
- Hiểu được các khái niệm cơ bản như chuyển động, chất điểm, quỹ đạo, vật làm mốc, hệ
tọa độ, mốc thời gian.
- Phân biệt được hệ tọa độ và hệ quy chiếu, thời điểm và thời gian.
2. Kỹ năng :
- Biết cách xác đònh vò trí của một điểm trên một đường cong và trên một mặt phẳng.
- Giải được các bài toán về đổi mốc thời gian.
B. CHUẨN BỊ :
1. Giáo viên :
Chuẩn bò tình huống sau cho học sinh thảo luận : Bạn của em ở quê chưa từng đến Buôn
Ma Thuột, em sẽ phải dùng những vật mốc và hệ tọa độ nào để chỉ cho bạn đến được trường
thăm em.
2. Học sinh :
SGK + Sách bài tâp.
C. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
1. Chuyển động cơ :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Chuyển động cơ
là gì ?
-Lấy ví dụ: Ôtô chuyển động so
với cây cối bên đường (Hình
1.1)
-Yêu cầu học sinh lấy thêm ví
dụ về chuyển động.
-Lưu ý HS “chuyển động” còn

gọi là “chuyển động cơ” và yêu
cầu HS trả lời câu hỏi: chuyển
động cơ là gì?
-Quan sát hình 1.1 và liên
tưởng thực tế.
-Lấy ví dụ…
-Tư duy để trả lời.
• Chuyển động cơ (còn gọi là
chuyển động) của một vật là sự
thay đổi vò trí của vật đó so với các
vật khác theo thời gian.
Hoạt động 2: Chất điểm:
-Lấy ví dụ như SGK.
-Yêu cầu học sinh trả lời câu
hỏi: Chất điểm là gì?
-Yêu cầu HS trả lời câu C
1
SGK.
-Lưu ý cho học sinh:
+ Khi một vật được coi là chất
điểm thì khối lượng của vật coi
như tập trung tại chất điểm đó.
+ Các vật mà ta nói đến trong
chương này đều coi là những
chất điểm.
-Tiếp thu.
-Trả trả lời câu hỏi: Chất
điểm là gì?
-Trả lời câu C
1

SGK.
-Tiếp thu.
• Một vật chuyển động được coi
là một chất điểm nếu kích thước
của nó rất nhỏ so với độ dài đường
đi (hoặc so với những khoảng cách
mà ta đề cập đến).
C1: a) Hình vẽ Trái Đất sẽ phải
là đường tròn có đường kính 0,0006
cm và Mặt Trời sẽ phải là đường
tròn có đường kính 0,07 cm.
b) Trong các bài toán về chuyển
động của các hành tinh trong hệ
Mặt Trời, ta hoàn toàn có thể coi
Mặt Trời và Trái Đất như những
GIÁO ÁN VẬT LÝ LỚP 10 BAN CƠ BẢN GV: Nguyễn Minh Hoàng
chất điểm.
Hoạt động 3: Qũy đạo :
- Trình bày về quỹ đạo (như
SGK)
-Yêu cầu HS lấy ví dụ về quỹ
đạo? (Quỹ đạo của Trái Đất
chuyển động quanh Mặt Trời là
một đường tròn)
-Tiếp thu.
-Liên hệ thực tế để lấy ví
dụ.
• Tập hợp tất cả các vò trí của
một chất điểm chuyển động tạo ra
một đường nhất đònh. Đường đó gọi

là quỹ đạo của chuyển động.
2. Cách xác đònh vò trí của một chất điểm trong không gian:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 4: Vật làm mốc và
thước đo:
-Lấy ví dụ như SGK.
-Yêu cầu học sinh trả lời câu
hỏi C
2
SGK.
-Trình bày về vật làm mốc và
thước đo (như SGK).
-Tiếp thu.
-Trả lời câu hỏi C
2
SGK.
-Tiếp thu.
• Nếu đã biết đường đi (quỹ
đạo) của vật, ta chỉ cần chọn
một vật làm mốc và một chiều
dương trên đường đó là có thể
xác đònh được chính xác vò trí
của vật bằng cách dùng một cái
thước đo chiều dài đoạn đường
từ vật làm mốc đến vật.
C2: Đối với một chiếc tàu
thủy đang chạy trên sông thì vật
làm mốc có thể làbất kỳ một
vật nào đứng yên ở trên bờ hoặc
dưới sông.

Hoạt động 5: Hệ tọa độ:
-Trình bày về hệ trục tọa độ
vuông góc.
- Tiếp thu.
• Hệ trục tọa độ vuông góc
Oxy (gọi tắt là hệ tọa độ Oxy)
gồm: hai trục tọa độ Ox và Oy
vuông góc với nhau tại O. Hai
trục tọa độ Ox và Oy đã chọn
chiều dương và đã được chia độ.
Hoạt động 6: Cách xác đònh vò
trí của một chất điểm trong
không gian:
-Thông báo cách xác đònh vò trí
của một chất điểm.
-Yêu cầu HS trả lời câu C
3
SGK.
-Tiếp thu.
- Trả lời câu C
3
SGK.
• Để xác đònh vò trí của một
chất điểm, người ta chọn một
vật mốc, gắn vào đó một hệ tọa
độ, vò trí của chất điểm được
xác đònh bằng tọa độ của nó
trong hệ tọa độ này.
C3: Tọa độ của điểm M ở
đúng giữa bức tường là x = 2,5m

và y = 2m.
3. Cách xác đònh thời gian trong chuyển động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 7: Cách xác đònh
thời gian:
-Yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Để
xác đònh thời gian (khoảng thời
gian) người ta dùng dụng cụ gì?
Đơn vò đo?
-Liên hệ thực tế để trả lời.
• Để xác đònh khoảng thời
gian, người ta dùng đồng hồ.
• Đơn vò đo khoảng thời gian
trong hệ SI là giây (s). Ngoài ra
còn một số đơn vò khác như phút
(min), giờ (h),…
GIÁO ÁN VẬT LÝ LỚP 10 BAN CƠ BẢN GV: Nguyễn Minh Hoàng
Hoạt động 8: Cách xác đònh
thời điểm:
-Thông báo cách xác đònh thời
điểm.
-Lấy ví dụ: Thời điểm trống vào
học là 7 giờ sáng, tức là khoảng
thời gian kể từ nửa đêm lấy làm
gốc 0 giờ đến lúc đó là 7 giờ.
-Giới thiệu bảng giờ tàu ở SGK.
-Yêu cầu HS trả lời câu C
4
SGK.
-Tiếp thu.

-Tiếp thu.
-Quan sát bảng.
-Tư duy để trả lời.
Để xác đònh thời điểm xảy
ra một hiện tượng nào đó, người
ta chọn một gốc thời gian và
dùng một đồng hồ đo khoảng
thời gian từ gốc đến lúc đó.
C4: 33 giờ.
4. Hệ quy chiếu:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 9: Hệ quy chiếu:
-Thuyết trình và diễn giảng như
nội dung bên.
-Tiếp thu.
Hệ quy chiếu gồm một vật
mốc gắn với một hệ tọa độ và
một gốc thời gian cùng với một
đồng hồ.
D. CŨNG CỐ : Gọi một học sinh đọc phần ghi nhớ trong SGK.
Cho HS thảo luận theo nhóm câu hỏi ở phần chuận bò.
E. BÀI TẬP VỀ NHÀ : Câu hỏi và bài tập SGK.