DAY VĂN BẰNG BẢN ĐỒ TƯ DUY

Dạy văn bằng bản đồ tư duy
Người áp dụng hình thức giảng dạy độc đáo này là một
GV dạy bổ túc văn hóa…Nghe qua ai cũng thấy lạ. Mà
lạ hơn nữa: người phát hiện, nghiên cứu và áp dụng
giảng dạy phương pháp trên là một giáo viên (GV) hệ
giáo dục thường xuyên.
Người thầy dạy học với tôn chỉ “muốn HS học tích cực
thì mình cũng phải dạy tích cực” là Hoàng Đức Huy -
GV Trung tâm Giáo dục thường xuyên Q.4, TP.HCM.
“Năm 2007, đi nhà sách tôi phát hiện hàng loạt cuốn sách của Tony Buzan viết về
bản đồ tư duy. Mua về đọc, một cuốn, hai cuốn rồi mười cuốn - càng đọc tôi càng
tự khẳng định: nó rất phù hợp khi áp dụng vào việc giảng dạy môn văn - GV
Hoàng Đức Huy kể - Tôi có ba tháng hè để chuẩn bị tư liệu, soạn giáo án Khi
bước vào năm học mới 2008-2009 tôi áp dụng ngay”.
Theo GV Đức Huy, thời gian ông hướng dẫn học trò làm bản đồ tư duy thường là
tiết phụ đạo hoặc giờ chơi của trung tâm, còn tiết dạy chính khóa vẫn phải hoàn
thành bài giảng theo đúng phân phối chương trình. Bản đồ tư duy được triển khai
sau khi kết thúc một bài học. HS về nhà lên mạng tìm tư liệu và viết, vẽ theo
cách hiểu của mình. Ví dụ: mỗi bài văn HS sẽ trình bày các ý theo công thức 5W
+ 1H. Như tác phẩm Truyện Kiều sẽ có các ý: tác giả (các nhánh nhỏ sẽ là: năm
sinh, cuộc đời, sự nghiệp ), tác phẩm, nghệ thuật, nội dung, lời bình về tác phẩm
“Với cách dạy trên, tôi học được từ HS rất nhiều - GV Đức Huy tâm sự - Khi
làm bản đồ về thơ Hồ Chủ tịch, có em đã chọn lời bình như thế này: Thơ Hồ Chủ
tịch trong như ánh sáng. Có thể coi nó như một cây đàn bầu, vẻn vẹn một dây
đồng nhưng là cả một thế giới âm thanh (lời bình trích từ
Chưa bao giờ tôi đọc được lời bình hay và lạ
như thế”.
Một bản đồ tư duy do HS TTGDTX Q.4 thực hiện
“Nhiều HS ngày nay chán ghét môn văn. Học viên hệ giáo dục thường xuyên ít có
điều kiện học tập như HS phổ thông. Bắt các em về nhà lên mạng tìm tòi tư liệu,
Thầy Hoàng Đức Huy

hướng dẫn học sinh lớp
9N Trung tâm Giáo dục
thường xuyên Q.4,
TP.HCM vẽ bản đồ tư duy
- Ảnh: Như Hùng
hình ảnh rồi vẽ, trình bày ra giấy mất khá nhiều thời gian. Liệu các em có chịu
làm không?”. Thầy Huy cười: “100% HS tôi dạy đều thực hiện bản đồ tư duy.
Nhưng không phải bài học nào cũng làm, chỉ những tác phẩm thơ, văn tự sự,
văn thuyết minh thôi”.
Em Vũ Thị Minh Quý - HS lớp 9N Trung tâm Giáo dục thường xuyên Q.4 - nhận
xét: “Bản đồ đó giống như một dàn ý giúp chúng ta làm việc và học tốt hơn”.
Còn HS Lê Trọng Nghĩa thì: “Từ khi có bản đồ tư duy em đã viết được những
câu văn hay hơn, sâu sắc hơn ”. HS Lê Thanh Lộc cũng rất thật thà: “Sau khi
nghe thầy dặn dò, về nhà em bắt đầu tìm hiểu về cách vẽ trên mạng Internet rồi
tìm hình. Qua nhiều lần tìm kiếm em đã thực hiện xong bài vẽ của mình. Cũng
từ đó, em chợt hiểu ra lợi ích của nó. Một bài văn sẽ dễ hiểu hơn khi có bản đồ
tư duy. Từ đó, em có hứng thú học môn ngữ văn mà từ lâu em xem nó như một
trò vô bổ”.
Sau mỗi lần HS nộp bản đồ, thầy Huy đều chấm điểm và giơ lên cho cả lớp xem
bài của từng em, đồng thời để các em nhận xét bài của nhau. Ông tâm đắc: “Ở bản
đồ tư duy, các em được thể hiện mình, được vẽ, viết , sáng tạo theo cách nghĩ của
mình - thế mới phù hợp với tâm lý HS trung học”.
Có lẽ vì vậy mà ngay cả HS Trường tư thục Nguyễn Khuyến - nơi GV Hoàng Đức
Huy đang dạy thỉnh giảng - cũng tỏ ra thích thú. Nói như HS Cao Nguyễn Thu
Cúc, lớp 9B1 Trường Nguyễn Khuyến: “Vừa học như vừa chơi, thoải mái,
không áp lực. Cơn buồn ngủ kéo đến trong tiết ngày càng ít hơn. Tốc độ làm
văn cũng nhanh hơn, đỡ mất thời gian. Tóm lại là yêu yêu thương thương vô
cùng bản đồ tư duy mà thầy đã chỉ cho làm”.

Sẽ nhân rộng

“Giới kinh doanh đã sử dụng bản đồ tư duy từ rất lâu, nhưng việc giảng dạy môn
văn bằng bản đồ thì có lẽ thầy Huy là người đầu tiên. Thầy được xem là một “cây”
sáng kiến của ngành giáo dục TP với nhiều phương pháp đổi mới rất hiệu quả như
đưa môn văn lên mạng, cho HS soạn bài theo giáo án điện tử HS có thể vẽ bản
đồ tư duy bằng tay hoặc vẽ trên máy vi tính. Nói nôm na, nó như một bức họa thể
hiện những kiến thức về một vấn đề văn học nào đó. Bản đồ tư duy rất phù hợp khi
áp dụng vào giảng dạy môn văn vì giúp giảm tải chương trình, HS dễ hiểu, dễ
nhớ, dễ học. Sở GD-ĐT sẽ tạo điều kiện để phương pháp giảng dạy này được nhân
rộng không chỉ trong hệ giáo dục thường xuyên mà cả hệ phổ thông”.
(Ông Phạm Chí Dũng - chuyên viên môn văn, Phòng giáo dục thường xuyên
Sở GD-ĐT TP.HCM)
Nguồn: Hoàng Hương, Website Tuổi trẻ online Thứ
Ba, 04/11/2008