Atlas giải phẫu người - Phần chậu hông (Phần 5) docx

thanh
trong,
cac
nhanh
day
ch(lu
va
nhanh
da
xuyen
cua
dam
r6Z
than
kinh
cung
n&m
d
phiin
sau
clla
h6' ng6'i-tn,tc
trang;
con
nhung
nhanh
mf,lch
va
than
kinh
br'u

(hoQ.c
moi
am
hQ)
d~u
nAm a
ph
fin
truoc
h{f
ng(3i-tn,tc
trang.
Cac mf,lch
th~n
trong
va
day
than
kinh
th~n
(vasa
pudendalae
internae
et n.
pudendalis)
di
cung
nhau
sat
voi

thanh
ngoai
clla h6,
trong
mQt
6ng
gQi
la
ong
thf!n
(ho~c
ong
Alcocq).
H6
ngai-tn)'c
trang
chua
diiy
rna
lien
ket
rna voi
nhieu
dai
mo
s<;li
lien
ket
ch:;ly
ngang

qua.
Cac
be?
ph~n
sinh
dl,lc
ngoai
?
_.
, •
cua
nil
gldl
Cac
bQ
p
han
sinh
d\lc
ngoai
clla
nu
gioi,
gQl
chung
18.
am
hQ
(vulva),
bao

gam
cac
mai
iOn
va
moi
bi,
mQt
khoang
gian
moi,
am
v(it,
cac
cd
quan
cudng
(t:;lng cUdng)
va
dic
tuye'n phlJ thuQc
(hinh
261-263).
Cau truc clla cac
moi
am
he'?
Cac
m6i
am

hp
bao
gam
cac
m6i
lim
(labia
majora
pudendi)
va
cac
m6i
be (labia
minora
pudendi)
(xem
them
hinh
251).
1)
MOi
Ion
la
hai
nep
da,
hinh
qua
biiu
d\,lc

keo
dai,
a
ben
trong
be
day
cua
nep
da
c6
chua:
rna rna, mo
lien
ket,
cac
SQi
cd
trdn,
cac
m~ch
mau,
day
than
kinh,
va
nhung
sQi
t~n
cung

too.
nhanh
clla
day
chiing
trim
ta
cung.
M6i
moi
c6 mQt
m¢t
ngodi,
ho$.c
mq t
da,
phu
bdi
da, co
long
va
sftm
mau,
va
mQt
m¢t
trong
cling
phu
bdi

da,
nhung
mong,
nh5n
va
mau
do
hong,
co ve
clla
m9t
be
m{lt
niem
m~c;
m$.t
trong
con c6
nhigu
tuye'n bii
nhiln,
che
tiet
ra
bl/a
tim
hQ.
M¢t
ngodi
cua

moi
ldn
am
hQ
lien
quan
voi
m(l.t
trong
dui
cung
ben,
con
m$.t
trong
moi
Ion
thi
lien
quan
Val
moi
nh6
cung
ben,
va
voi m$.t
trong
moi lOn
ben

d6i
di~n,
giua
hai
moi
Ion
1a
khodng
gian
mdi.
Hai
moi
IOn
g(l.p
nhau
a
hai
dau
trudc
va
sau
t:;lo
thanh
cac
mep
trude
(commissura
labiorum
anterior)
va

mep
sau
(commissura
labiorum
posterior).
Mep
trudc
kh6ng
nhln
thay
ro, nAm
mip
d
duai
go
mu
ho~c
go
V~
nit
(mons
pubis
Veneri)
,
la
mQt
vung
nAm a
phi
a

truoc
clla
khop
mu,
rna m{lt so'
tac
gia
cling
mo
ta
nhu
mQt
ph
An
ella
bQ
ph~n
sinh
d\le ngoai, Mep
sau
eon
dUQc
gQi
la
"df,a"
nhin
thay
ro
hdn
mep

truoc,
mep
sau
n&m
a
cach
lo
hiju
mon
khoang
25
mm
ve
phla
truoe.
Moi
ldn
dUQC
cap
mau
bdi
nhung
nhanh
ella
dQng
mr;lch
th~n
trong
va
th~n

ngoiii.
Cac
tlnh
ml;leh
t;ii.p
trung
thanh
cae
nhanh
tUdng
ling
voi
cac
nhanh
cua
cac dQng
m~ch
nay.
B~ch
huyet
dUQc
thu
ve
cae
hr;lch
b(}n
ngoiii.
Than
kinh
chi

ph6i
moi
IOn
la
cac
nhanh
taeh
ra
tit
dic
day
than
kinh
chiju-
hr;l
vi
va
chiju-b~n
va
tu
day
than
kinh
th(}n.
2)
Moi
be:
la
hai
nep

da
eo ve
ngoai
giong voi
b~
m~t
niihn
m~c,
Moi
moi
be
dai
3-4
em,
va
rQng 1 cm.
M6i
moi
be
co
mQt
m¢t
ngoiii
lien
quan
vdi
moi
Idn
cung
ben,

va
mQt
mift
trang
lien
quan
voi moi
be
ben
doi
di~n
(thong
qua
khoang
gian
moi, rna
binh
thuClng
thi
dUQc
ehe
kin
bai
cac
moi
Ion); m6i moi
be
eo
hai
bi:J

la
bi'J
trudc
ho(l.c
biJ
tl/
do
va
mQt bil
sau
ho~c
biJ
dinh
tiep
xue
vdi
cac
hanh
am
dqo.
M6i
moi
be
eung
co
mQt
dau
trUdc
va
mQt

dau
sau,
d giU'a
dau
truoc
clla
hai
moi
be
eo
am
vgL
M6i
moi
be
tach
lam
hai
nep,
mQt
nep
luon
ra
m$.t
sau
eua
am
vijt
va
n6'i vdi

nep
tUdng
ung
ella
ben
d6i
di~n
t:;lo
thiinh
mQt
ham
am
vijt
(frenulum
clitoridis),
mQt
nep
khae
thi
vUQt
len
tr€m
am
v*t
va
n6i voi
nep
tudng
ung
ben

d6i
di~n
t:;lO
thanh
ma
am
vqt
ho~c
bao
am
v¢t
(preputium
clitoridis).
Phia
sau
am
v~t
la
l6 ngoiii
cua
ni~u
dr;lo
(orificium
urethrae
externum)
ho~c
Z6
sao.
Dau
sau

eua
hai
moi
be
h<;lp
nhat
voi
nhau
t~o
thanh
h6
J
thuy€n
(fossa
navicularis)
ho~e
h6'
tUn
dinh
am
d{Lo
(fossa
vestibuli
vaginae),
nhin
thiy
ro a d6'i
tU<;lng
chua
sinh

con
tan
nao.
Ben
trong
tie'n
dinh
1a
l6
am
dqo
(ostium
vaginae)16 hol}c
l6
giao
hqp.
a
10
nay
c6 mQt
nep
da-niem
m~c
hinh
ban
16
Am
d,!-o
hinh m¢t ong, c6 hai dau: dau
Irem

bam vao chu
vi
co
tLt
cung, con dau
dl16i
ma
ra ngoai. nen
10
ma
nay 99i la
/0
am d(jo (ostium vaginae) la du, nhl1ng
<'Ii!i
cho ra nghia cling
c6
th~
99i la
/0
ngotli am dao.
nguy¢t
gqi
la
mang
trinh
(hymen
vaginae),
chi
tha'y
nguyen

v~n
d
ngudi
chua
giao
hQp
Ian
nao,
mang
trinh
lam
cho
ia
ngodi
am
d(1o
h~p
l~i
m9t
phan.
Mdng
trinh
cling
co
th~
co
hinh
th€
khac
nhau,

nhu
hlnh
10
sang,
hinh
vllnh
khan,
thl}m
chi
khong
co
10.
M6i be
la
m9t
nep
da
b~p
trong
be
ngoai
gi6'ng
nhu
niem
m~c,
va
trong
be
day
co

chua
mo
lien
ket
giau
sqi
chun,
nhung
khong
co
mo ma.
Ngoai
ra,
mlli
be
con
chua
nhieu
tuy~n
ba
nhiln
che
tiet
ra
bl/a
am
h¢.
Cac
m~ch
mau

cung
la
nhting
nhanh
n
hu
cua
moi
Wn
va
than
kinh
chi
phoi
cung
xuat
ph
at
tu
nhdnh
day
ch(iu
cua
day
thdn
kinh
thE;n.
Vai
tro
cua

cac moi
be
cling
nhu
moi Ion
lil
bao
v~
am
df.lo.
Khoimg
gian-m6i am
hQ
(Rima pudendi)
Khodng
gian-m6i
am
hi?
lit mQt
khe
rQng
it
ho~c
nhieu
tuy
thea
d6i
tuc;.lng
chua
sinh

con
hoac
da
sinh
de
nhieu
Hin,
khi
tach
dic
moi Ion
ra
xa
nhau
thi
tha'y
khoang
gian
m6i
giong
nhu
mQt
ph~u;
a
day
clla
khoang
nay
co:
(1)

tdn
dinh
am
dg,o
(vestibulum
vaginae);
(2) l6
sao
cua
ni~u
dp-o
(orificium
urethrae
externum)
va
(3) l6
ngodi
ho~c
I6
duai
am
dgo
(ostium
vaginae).
(1)
1'i{l'n
dinh
am
dg,o
(vestibulum

vaginae)
la
mQt
vung
giai
ph§.u
nha
be,
hlnh
tam
giac, gidi
h~n
a
hai
ben
bai
hai
m6i
be, a
phia
truoc
bdi
am
vc.it,
va
a
phia
sau
bai
m9t

dudng
b~
ngang
di
qua
la
ngodi
eua
ni¢u
dg,o.
(2)
La
ngo3.i
ni~u
d~o
(orifieium
urethrae
externum),
13.
m(it
10
tron,
dUdng
kinh
3-4
mm,
la
10
md
ra

ngoai
cua
ni¢u
dgo.
Lo
ngoai
ni~u
d~o
n~m
d
di~m
gii1:a
cua
qmh
day
tam
giac tie'n
dinh
am
dg,o.
(3)
L6
ngoai
ho~c
la
dudi
am
dgo
(ostium
vaginae),

ma
vao
riinh
(ho4e
khe)
am
h(J,
hinh
th4
thay
deli
tuy
theo
doi tuQng
13.
ngudi
ehua
giao hqp,
da
sinh
can
ho~e
sinh
de
nhieu
Ian.
d
ngudi
ehua
giao

hQp
Hin
nao
(eon
trinh)
thi
10
ngo3.i
cua
am
d~o
duc;.!c
bit
mQt
phan
bdi
mung
trinh,
1:1
mQt
hoanh
eo
m9t
hoi,ic
nhieu
10
thung.
Hlnh
th~,
be

day,
va
mue
dQ
dai
eh~c
cua
mang
trinh
thay
d8i
tuy
theo
Wng
trudng
hc;.lp.
Ve
mat
hlnh
th~,
e6
nhting
ki@u
sau
day
da.
duc;.!C
~6
ta:
ki4u

hinh
bim
nguy~t,
ki~u
c6
diem,
ki~u
hai
moi,
ki~u
thung
hai
10,
va
ki~u
10
sang.
Tuy
theo
chieu
day
va
dQ
dai
ch~c,
c6
th~
phan
bi~t
dic

lo~i:
mem,
dai,
mong,
d~
uon,
dan
hoi.
d ph\!
nti
moi
sinh
con mQt
lan,
mang
trinh
c6
hinh
mQt
vanh
voi
bon
hoi,ic
tam
diem
do
mang
bi
ra_ch.
Thong

thudng,
mung
trinh
raeh
nhung
kh6ng
tdi
t*n
bd
bam
cua
mang
vao
thanh
am
d9-o,
lam
cho
16
ngoai
am
d~o
duqc
bao
quanh
bai
m9t
nep
phan
bi~t

dU<;lc
d€i
dang,
gqi
la
vong
mung
trinh.
d
ph\l
nti
dB.
de
nhieu
Ian
thl
mang
trinh
bi
rach
qua
bd
bam
vao
am
W;to,
Ian
rQng
Wi
t~n

nhting
thanh
phan
clla
am
hQ.
Cae
m~ch
mau
va
day
than
kinh
ella
mang
trinh
13.
cac
m~ch
va
than
kinh
clla
phan
dudi
am
da~;
ve
cau
true,

mang
trinh
13.
mQt
hoanh
niem
mf},c
giua
hai
lop
bi~u
mo
c6
chua
mo
lien
ket
vdi
nhieu
sc;.li
dan
hoi
(sc;.!i
chun).
Cac
t~ng
CU'dng
cua
nO'
gidi

(5Q
ph~n
cU'dng cua
nil)
Cae tg,ng eUdng
bao
gom mQt
t~ng
Ie
n~m
tren
dUdng gitia,
la
am
vcjt (clitoris)
va
hai
t~ng
a
hai
ben
la
cae
hanh
tie'n
dinh
(bulbi
vestibuli)
(xem
them

hinh
251).
1)
Am.
v~t
(clitoris)
eua
nti
gidi
la
bQ
phan
tUdng dttdng
tuy
c6
kich
thuoc
nho
hdn
nhieu
so
voi
vl}t ctidng
(v{l.t
hang)
clla
dudng
vcjt
nam
gidi.

Am
vcjt
hinh
tn),
co
hai
re
hlnh
nem,
13.
cac
v¢t
hang
phdi
va
trai
(corpus
eavernosum
dexter
et
ninister),
cac
v¢t
hang
xUilt
phat
tU phAn
giua
ella
miitt

333
trang
nganh
ng6i-mu,
rai
di
chech
ra
truac
l€m
tren
va
vaa
trang,
tOi
phia
truac
khdp
mu
thl
sat
l<:).i
voi
nhau
t~a
thanh
than
am
u¢t
(corpus clitoridis);

than
am
v~t
huang
I~n
tren
va
t~n
cling
bai
m<)t
d.lu
phinh
to
gQi
Ia
quy
dau
am
v(it
(glans
clitoridis),
dai
khoang
5-6
mm.
Am
v~t
c6
m<)t

phftn
nflm d
sau,
kin
dao,
va
m<)t
phan
h,t do c6 boo
am
uqt
(preputium
clitoridis)
che
phu;
giUa
baa
am
v~t
va
quy
d.§.u
am
v~t
la
khe
boo
am
u(it.
Tu

m~t
sau
cua
quy
dau
am
v(it
di
tdi
quy
ddu
am
v(it c6 mi}t
nep
g(}i
la
ham
am
v(it
(frenulum
clitoridis).
Than
am
v(it
cau
t<:).o
bdi
hai
v(it
hang,

ngan
cach voi
nhau
bdi mQt
vach
khong
ho~m
toano
Quy
dau
lim u(it
hlnh
thanh
bai
m<)t
nhan
trung
tam
la
rna
lien
ket,
dUQc
che
phu
a
ben
ngoai
bdi
mQt

mang
niem
mt;lc
c6
nhu
bl';
trong
quy
dAu
am
v<}t
cling
chua
nhieu
d.§.u
t~n
cling
eua
cac
sQi
th§.n
kinh,
va
d~c
bi~t
la
co
nhung
tie'u
thi

xuc gicic.
Cac
m~eh
mau
va
day
than
kinh
eua
tl}ng el1dng
cua
nu
giai: cac d(mg m::tch
hau
het
xuat
phat
tu
di}ng m(lch
th~n
trang
(nhanh
tOi
v$.t
hang
g9i
13
di}ng m(lch
mu
sou

am
v(it). Cac
tlnh
ml}eh dfin
mau
ve
tlnh
m(lch
diLi
va
tlnh
mg ch
th~n
trong.
Bg ch
huyet
dl1Qc
thu
ve
cae h(lch
bg ch
huyet
b~n
n6ng
va
sau
va
cac h(lch ch(iu ngoai.
Cac
day

than
kinh
chi
ph6i
xuat
phat
tU
nhung
nhanh
cua
day
than
kinh
th~n
trang,
ngoai
ra
can
co
nhung
sQi
than
kinh
thl/c v(it
den
t::tng
cudng
ttl
dam
r6l

than
kinh
hg
vj,
va
cac
st;li
than
kinh
ph6
giao
cam
den
tu
phdn
phD
giao
cam
cung.
2)
Cae
himh
am
dl;w
eila
tien
dinh
ho:iic
hanh
tien

dinh
(bulbi
vestibuli),
la
hai
v<}t
cu'dng tl.1dng dl1dng voi
hanh
ni~u
dC;1O
(hanh
x6p) a
nam
gioi, nhl1ng d
nu
gioi
hanh
xop
nay
dU:Qc
chi
a
thanh
hai
nih
phai
va
trai,
cach
xa

nhau
bdi
IrS
am
h6
nAm a
giua.
Hai
lllia
hanh
tiin
dinh
(am
d::to)
nay
nftm a
hai
ben
cua
to
ngoai
am
dt;lo,
nhu'ng
kh6ng
phai
d
trong
am
d::to,

rna d
vung
am
hi}, do d6
ten
g9i
chinh
xac
dang
Ie
phai
la
hanh
am
hi}
chu
khong
phai
la
hanh
om
dg o
nhu
van
thuClng
quen
dung.
Moi
hanh
tdn

dinh
~inh
qua
bc1U
dt;Lc
dai,
co
mQt
mgt
·ngoai
loi,
tiep
giap
voi
u¢t
hang
cling
ben,
334
va
duqc
ngan
each
voi v$.t
hang
nay
bai
mQt
khe
nha,

trong
do
c6
mQt
khoi
rna
lien
ket
va
~ac
mt;lch
mau
day
Ch(lU
nong,
xa
hdn
nOa
m~t
ngoai
eua
moi
lll.1a
hanh
tien
dinh
lien
quan
vOl
in:iit

trong
cua
nganh
ng6i-
mu.
M(it
ngoai
moi
nua
hanh
tien
dinh
can
co cd
hanh-nang
bam
va~
va
hai
cd
hai
ben
g:iiP
nhau
d
phia
sau
tl}O
nen
mQt

vong
cd,
baa
quanh
10
duoi
clla
6ng
am
dgo-am
hQ,
voi
cau
t::t0
nhu
v$.y,
nen
mQt
so
hic
gia
g9i
cd
hanh
hang
cua
nu
giOi
la
cd

thilt
am
m6n
ho:)e cd
thdt
am
dC;lO
(constrictor
vaginae).
M:iit
trong
cua
hanh
tlin
dinh
15m,
lien
quan
voi
do~n
cuoi
cua
ni~u
dr;lO,
voi
m~t
trong
cua
moi
be,

phia
sau
thi
lien
quan
voi
tuye'n
Bartholin.
Dau
sau
cua
hanh
tie'n
dinh,
gQi
1a
day,
hinh
tron
va
phinh
to
sat
voi h6' thuye'n.
Di1.u
trudc
cua
hanh
tlin
dinh

rat
manh
nha,
va
n6i
voi
dau
truoc
ella
hanh
tien
dinh
ben
dOl
di~n
va
voi
ca
am
v(it, d
vung
tien
dinh
nflm
giU:a
am
v(it
va
l6
ngoai

cua
ni~u
dt;LO.
Hanh
tie'n
dlnh
am
dg o
d
nu
gioi
thl)t
ra
la
v~t
xop
hdn
la
vl)t
cudng,
duqe
cau
t::t0
bdi
m<)t
mang
td.ng,
ben
trong
chua

rna
cudng
voi
nhung
h6c rQng.
Cac
m<:).ch
mau
va
day
thfin
kinh
chi
phoi
hanh
tie'n
dlnh
co
nguon
g6c
tu
d(mg
mg ch
th~n
trang,
cac
tInh
m~ch
cung
d6

VaG
tlnh
mg ch
th~n
trong
va
cac
day
th§.n
kinh
thi
xuat
phat
tu
dam
rot
hq.
vj.
Cac tuyen
ph~
thu9c
cua am
h9
1)
Tuyen
Bartholin
hay
tuyen
tie'n
dinh

lim
(glandulae
vestibulares
majores):
c6
hal
tuye'n
Bartholin
(d9C
thea
am
Vi~t
1a
Bac-to-lanh),
nllm
a
hai
ben
cua
16
ngoai
am
dg o,
tUdng
ling
voi
day
cua
moi
IOn

am
hQ,
Moi
tuyen
deu
hinh
qua
b.lu
dt;Lc
voi
m~t
dQ
dan
hoi.
Moi
tuyen
Bartholin
c6
mQt
mq t
ngoai,
16i,
phu
bai
dau
sau
hanh
tie'n
dlnh,
va

cd
hanh-hang
cung
ben.
M¢t
trong
cua
tuyen,
16m
va.
lien
quan
voi
am
dq.o
(day
1a
m~t
d~
rl}ch
vaa
tuyen
trong
truCing
hqp
tuyen
bi
viem
mil).
6ng

bal
xuat
cua
tuyen
Bartholin
dai
15·20
mm,
di tU
tuyen
ra
phia
truae,
van
trong,
va
hdi
xuong
duai,
dqc
theo
day
eua
moi
nho
am
hQ,
roi
rna
van

ranh
giua
moi
nho
va
mang
trinh
ho~c
phfrn con
lSti
cua
mang
trinh
sau
khi
reich.
Cae
tuyen
Bartholin
thuQc
ki~u
tuyen
ong
phan
nhanh.
Cac
mJ;lch
mau
va
day

thftn
kinh
chi
phoi
tuyen
bao
gam: cae
d9ng
mJ;lch
thu9c
nguCl'n
goc d(Jng mg.ch thc:n
trong,
cac
finh
m;~eh
di kern di)ng mStch,
cac
m:;teh
bJ;lch
huyet
e6 mQt
so
d§.n b:;teh
huyet
v&
cac
hg.ch
ch(iu
va

mi)t
so
khac
v&
cac
hg.ch
b~n.
Thfrn
kinh
chi
phoi
tuyen
tach
ra
tU
nhanh
day
ch(iu-dm
h9
cua
day
than
kinh
th~n.
Chuc
nang
cua
tuyen
Bartholin
cung

giong
voi tuyf/n
Cowper
cua
nam
gidi
hllam
fim
dm
dg.o
trong
hic
giao
h~p.
2)
Trong
phftn
truac
cua
tien
dinh
am
dSto
a
mQ.t
trong
eua
eae
moi
nho,

c6
cac
tuyifn
tiin
dinh
nhiJ
(glandulae
vcstibulares
minores)
rna chftt
tiet
tham
gia
van
cau
t:~1.0
cua
b-l,l'a
am
hi).
Cac
bQ
ph~n
sinh
dl,lc
ngoai
? • ,. •
cua
nam
glol

Biu
(Scrotum)
Biu
la
mi)t
tui
ddn
(Ie),
phong
len,
va
treo
a
phftn
duai
va
giua
than
ngudi,
ngay
dudi
phfrn
driy
ch¢u
truac, a
giua
hai
dui,
va
duai

uung
mu.
Kich
thuoc
va
hinh
th~
cua
biu
thay
d6i
tuy
theo
tu6i.
Biu
co mQt
m~t
tntoc-duoi,
tren
do co rn9t
dudng
n6i
giua
(dudng
dan
cua
biu)
(raphe scroti),
dUdng
nay

lam
cho
biu
co
hinh
cua
mQt
tui
hai
thuy.
Ben
trong,
biu
dU(lC
phan
lam
hai
nu:a bdi mQt
vach
giua
gQi
la
urich
biu
(septum
scroti),
ngan
chia
biu
thanh

hai
khoang
mOl
khoang
chaa
mQt
tinh
hoan.
Vdch
biu
dU(lC
cau
tJ;lo
bai
tat
ca.
cac
lOp
cua
biu
tru
rieng
lOp
da
(hinh
267-269).
Vi
biu
la
mQt

ciu
truc
xuat
ph
at
tU
thanh
Dl!-ng
trudc,
nen
ding
bao
gam
mim
lOp
cd
mJ;lC
chong
len
nhau
nhu
sau:
1)
lOp
da:
mau
slim,
co
nhung
16;

da
cua
biu
cling
co
khi
nhan
nhung
thudng
nhan
nheo
vi
co
lop cd brim
da
biu
ho~c
cd
dartos,
n~m
a
trong
be
day
cua
da. Da
cua
biu
c6
th~

gian
ra
de
dang,
nen
la
nh)t
cau
tQ.o
d\l'
tru
dOl
voi dUdng u¢t
khi
dUdng
v~t
cudng.
2)
Lap
cd
bam
da
biu
hO<lic
co
dartos
(tunica
dartos)
ciu
t:;to

bdi
m9t
cd
cua
da,
voi
nhieu
S9i cd
trdn,
cac
S9i
cd
nay
bam
ch~t
vao
da,
nhl1ng lop cd
nay
khong
eo a
da
cua
thanh
bt,mg;
dudi
da
cung
co
m9t

lOp
rno
lien
ke't
duai
da;
lop
nay
tham
gia
van
ciu
true
cua
uach
biu.
3)
Mac
nong
cua
biu
(fascia
cremasteric"a Cowperi)
lien
tiep
voi
mQ.c
cua
cd cheo b(!ng
ngoai.

Cd
biu
la
nhung
b6 cd
xuit
phat
tu
cac
cd cheo bl!-ng
trong
va
cd
ngang
bl!-ng. a
day
cua
biu,
ndi cac
tinh
hoan
dUQc
treo
van
do,
thi
cac cd
biu
toa
r9ng

ra
va
tJ;lO
thanh
bi)
ph<)n
nang
cac
tuyen
sinh
dlfc
nam
(tinh
hoan).
Ph
an
x~
cd
biu
keo
tinh
hoan
len
cao
la
m9t
dap
ung
voi
kfch

thich
da
d
vung
tren-trong
cua
dui.
4)
Mgc
sau
cua
biu
con
gQi
la
tinh
mac
chung
(tunica
uaginalis
communis)
la
rn~c
co ngu6.n g6c tU
m(£c
ngang
bl:lng.
MQ.c
nay
bao

bQc
quanh
thitng
tinh
va
qua
l§.n
tinh
m(£c
chinh
thuc
bao
bQc
ca
hai
tinh
hoan.
M~c
sau
cua
biu
mi)t
m~t
hem ke't
da
va
lop cd
dartos
voi
tinh

hoan
va
mao
tinh,
va
m~t
khac
tl!O
nen
ddy
chdng
biu,
la
mQt
di
tfch
cua
mQt
thanh
phfin
phoi
thai
gQi
la
dciy
chdng
tinh
hoan
ho~c
ddy

keo
tinh
hoan
(gubernaculum
testis).
5)
Lap
tinh
mgc
hoi;ic
tinh
mgc
chinh
thuc
(tunica
vaginalis
propria),
la
thanh
m~c
co
nguon
g6c tu:
phuc
m(£c,
om
long
tinh
hOEm
va~

ben
trong
tQ.o
thanh
hai
lOp
tu:
truoc
khi
tinh
hOEm
va
mao
tinh
di
chuy~n
xu6ng
biu.
Nhu
v<)y,
tinh
m(£c
chinh
thuc
c6
hai
1a:
lci
thanh
(lamina

parietalis)
ho<lic
m{lc
quanh
tinh
hoan
(periorchium),
va
La
t{lng
(lamina
visceralis)
ho~c
mQ.c
thur;tng
tinh
hoan
(epiorchium),
giua
hai
la
335
L6
ben
nOng,
tf1J
ngoai
,
Mac
tinh

OOC"""
~:~d\;i~
=
==::;
1:
Oem
rOI
[inh
mach
hinh
da!I
I~,
-
_ '
DOng
mach
tt:i~O~~h.
=
==
~
60
9
DJ)u
mao
tinh
lIa
mau
mao
tinhl
==::;

Mau
linh
hoan
(mau
00
cu6ng)
-
TInh
hoan
1103
la
lang
ella
tinh
mac

-II
La
thanh
ella
tinh
mac
-

MOiIC
tinh
Irong
:
=
::!~

Mac
linh
ngoai
lIa
co
biu
Vtlch
biu
(llach
giCra
biu)
~_/U'Y
chang
treo
linh
hoan
~
t
~=:::
8M, ™
lIa
day
TK
mu
dl1C1nQ
lIat
V~t
hang
ella
dllcmg

II~I
Nir;u
dOilO
lIa
lI~t
x6p
clla
ducmg
lI~t
'""
~
Co
biu
tI
;:::::::
~
Mac
linh
ngoai
lIa
00
biu
Hinh
267
. Biu
vii
dll<1ng
v~t
(nhin
t(f

phia
tculle)
thanh
va hi
t~ng
clla
tinh
m~c
chinh
thuc,
v~'to
luc
tinh
horm ba.t
dau
di
chuy~n
xuong
biu
thi
hinh
thanh
ong
tinh
m{lc,
va
khi
tinh
hoan
da

xuong
hAn
biu
thi
giua
hai
la
nay
la
0'
tinh
m{lC
hoJ:\c
0'
biu
(cavum scroti).
Khi
trang
0'
linh
m{lc
co
dich tich
tl,l
l~i
thl
gQi
la
trim
dich

tinh
rn~c.
Trang
thdi
ky
phoi
thai,
giua
6'
phuc
m{lC
va
0'
tin/rlm{lc eo
mqt
ong
noi viii
nhau
gQi
la
6ng
phuc-tinh
mt;lc
(processus
vaginalis
peritoenalis),
binh
thttdng
ong
nay

tv
bit
llili
sau
khi
sinh;
neu
6r~g
phuc-tinh
m{lc
ton
tlili
khong
bit
kin
thi
eac
quai
ruqt
non
se
bi
dAy
xuong
biu
qua
ong
nay
va
gQi

la
thaat
vi bAm
sinh
gian
tiep.
Neu
ong
phuc
tinh
m{lc
dttc;lC
bjt
kin
ngay
b
16
bl!n so.u,
nhung
do
rnQt
ap
h,tc
qua
m~nh
hOJ:\c
rnQt
nguyen
nhan
nao

khac,
rna
thoat
vj
gian
tiep
van
xay
ra
b
vung
10
b~n
sau
thi
cae
t~ng
bj
thoat
vj
se
nArn
trong
mQt
baa
thoat
vi
rieng
cling
la

phuc
m{lC,
va
336
phuc
m~c
nay
bi cac
quai
ruqt
dAy
phong
ra
ngoai
6'
b\lng. 6 Linh m{lc eo
th~
bi
viem
va
hie do
thudng
eo djch
ri
viern
xuat
hi~n
trong
6,
!~Qi

la
tran
dlch
tinh
m~e.
Cac
mach
mau
va
diiy
than
kinh
ella
b
iu
: Cac dijng m{lch
eua
biu
du~c
phan
bi~t
thanh
nhung
dQng
rn~eh
nang
va
dQng
m~eh
sa

u.
Cae
d9ng
rn~eh
nang
la
d(mg
mt;lch
th~n
ngodi, dQng
rn~eh
nay
hi
nhanh
ben
ella dijng m{lch dui; cae dQng
rnl.lch
sau
la
nhanh
ella dijng m{lch
thitng
tinh,
dqng
m~eh
nfty
l~i
la
nhanh
ella dijng m{lch

thl1Cjng
vj.
dltdi.
Cae
(inh
m{lch
nang
thu
nh~n
rnau
tu-
biu
III
tinh
mqch
th~n
ngodi (d6
VIlO
tlnh
m{lch
hiln
trong); cac Hnh
m~ch
sau
ella
biu
d6 ve
dam
rot
tlnh

mach
cua
thitng
tin h.
DOng
m~ch
mu
dllong
val
Irai
TInh
mach
mu
dllong
vat
D¢ng
m~ch
mu
dlIOl'ig
Mang
Irang
cua
v~1
hang
dU'Ung
val
ngoai
ni~u
d~o
mach

n~u~ao
DOng
mach.dllong
v~1
sAu
Vat
x6p
cua
dU'Ung
vat
Hinh
268.
Dllang
v~t
(cae
m
,
~eh
maul
B
iu
t
:\t.
Mac
biu,
co
biu
1
M~c
tinh

ngoai
La
tMnh
tinh
mac
LOp
co
bam
da
biu
(ea
dartos)
Dau
mao
tinh
Day
chang
Qlao
linh
trl!!n
Mau
tinh
hoan
Xoang
mao
tinh
Mat
ngoai
cila
tinh

hoim
Day
chang
mao
tinh
dl$
DuOi
mao
tinh
M<;Ic
nOng
eua
dllcmg
vat
DOng
m~ch
mu
dllong
va
t
TInh
mach
mu
dllang
v~t
Mal
trong
bao
quy
dau

Ouy
dau
Ham
Quydau
Hinh
269.
Biu
vii
dllang
v~t
(nhin
t(r
phia
b~n
can
h)
B(lch
huyet
cua
blu
dttQc
dAn
ve
cae
h(lch
b(lch
huyitt
bf?11
n6ng
(nh6m

hQ,ch
tren·
trong
va dttdi-trong).
Cdc
day
than
kink
chi
ph6i
biu
thu9C
ba
IOB-i
sQi:
cam
giac,
vQ.n
dqng
va
thl,iC
vQ.t.
Cilc sdi th5.n
kinh
nay
xuat
ph
at
tU
day

than
kinh
lIu;n.
thong
qua
day
than
kinh
hiu
va
tit
cac
day
than
kinh
sinh
dl.lc-dui
va
b{Jng-sirlh dl,lc.
Dllang
v~t
(Penis sive membrum virile)
Dltdng
ut,it
IS.
cd
quan
giao
hQp
cu~

na,m
gioi;
trong
dUdng
vt;tt
con
c6
dO{ln
x6p
eua
nieu dao
nam,
va
do d6
cling
In
mQt
t~ng
co
va'i tro'
tiE
Iu
ti~n
(hlnh
268·270).
1)
Hinh
th~
ngoai
va

ki
ch
thtiac:
Dltdng ugt
bao
gam
hai
do~n:
mQt
doc;tn
day
chiiu a
phia
sau
g<,>i
la
rl
dltdng
vt,it
(radix
337
penis).
nIim d
trong
vung
aay
ch¢u
trude,
va
mQt

aO(1n
tl/
do
d
phia
tru'OC
gQi
la
thun
dudng
u(it (corpus
penis).
Thun
dUdng v(it
1:1
ph§.n
dUdng
vQ.t
thQ.t
slf-
(pars
peniles).
Trang
tinh
tr~ng
mem
(kh6ng
el1dng),
thi
nasl.ll

truoe
eua
dUdng
v~t
thong
xUDng
thea
ehieu
thAng
dung,
hQp
voi
aO(Ln
day
eh¢u
(re
dl1dng
vQ.t)
mQt g6e
nhin
xuong
phia
dUdi:
khi
dudng
v~t
eu'dng
thl
goe
nay

khfmg
con
nua.
DUdng
v~t
dal
khoang
10-11
em,
ehu
vi
8-9
em.
Trong
bnh
tr~ng
eu'dng
thi
cae
kieh
thl1de
nay
tang
l€m
va
ehieu
dai
eua
du'Cfng
v:)t

hIc
d6 c6
th~
tOi
14-18
em.
. Rtf du(Jng
u¢t
(radix
penis)
hinh
thanh
biii
hai
re
ella
cae
v(it
hang
(corpora
cauernosa
penis),
toi
phia
duoi
cua
khdp
mu
thl
hal

v(it
hang
cung
vdi v(it xop (corpus
spongiosus
penis)
ho:).c v(it
hang
ni~u
&;10
(corpus
cavernosus
urethrae)
d giG'a
dJ
t~o
th:l.nh
thun
dudng
v(it.
.
Thun
dudng
v(it (corpus
penis)
hlnh
try.
heli
d~t
theo

ehieu
truoe·sau,
voi
mQt
m(it
tren
hoQ.e
m(it
mu
(dorsum
penis)
va
mQt
m¢t
dudi
ho~c
m¢t
ni~u
d(Lo,
vi
tn2n
mi)t
nay
co
vet
n6i
len
clla
v¢t
xop

ben
trong
chua
ni~u
d~o,
nhat
18.
khi
dl1dng
v~t
d
tr~ng
thai
eudng,
cung
tren
m$t
nay
thay
m(lt
vet
gQi
la
duang
dan
dUdng v(it (raphe
penis),
lien
tiep
ve

phia
sau
voi
duifng
dan
clla
biu
va
clla
day
ch¢u.
-
Bau
trudc
eila
dUdng
v~t
gQi
la
quy
adu
(glans
penis),
quy
dfru giDng mQt
hinh
n6n,
va
thuQc
ve

v(it xop, d d§.u trl10C
cua
dUdng
v~t
thi
v~t
xop
tang
kich
thudC,
va
phinh
to
ra
tf.l.O
thanh
quy
dau
dUdng v(it.
Quy
ddu
co mQt
dinh,
mQt
day,
va
mQt
m(it
sau
16m,

trong
do d§.u trl1de
eua
cac
u¢t
hang
chui
vao.
-
Bao
quy
duu
(praeputium)
la
mQt
ph§.n
da
ri€mg,
che
phu
quy
duu,
giong
nhu
mQt
bao
ng6n
tay.
Bao
quy

d§.u co mQt
m(it
ngoiIi,
lien
tiep
voi
da
eua
thun
dUdng u¢t,
khong
co gidi
hf.l.n
ph
an
cach
nhau;
mQt m(it
tTOng
nhin
nhu
mQt
mang
niem
mf.l.e,
n:1m
sat
nhU:
duc
khu6n

voi
quy
d§.u.
Bao
quy
dau
nDi
voi
m:).t
duoi
quy
dau
baa
quy
d§.u
bdl
mQt
nep
da
gQi
In
ham
quy
auu
(frenulum
preputii),
trong
nep
nay
chua

nhieu
tuyen
ba
nhiln
(gQi
la
tuyen
Tyson),
tuyen
Tyson
che
tiet
d~ch
cung
voi
nhung
te
baa
bi~u
rna
bong
ra
tf.l.O
thanh
bl/a
quy
ddu.
Chu
vi
phia

sau
cua
bao
quy
dftu
tUdng
ung
voi
ranh
quy
ddu-
bao
quy
auu,
o
phia
trudc
thi
gioi
hr,1.l1
eua
bao
quy
dau
la
mQt
10:
gQi
la
10

bao
quy
dfru, d
10
nay
da
d
m~t
ngoai
va
niem
m~c
d
m~t
trong
quy
dau
lien
tiep
voi
nhau.
- 0
ainh
ella
quy
dau
co l6
ngoai
cua
ni~u

d(Lo
nam,
hinh
mQt
khe
dung
dQc
dai
khoang
5-6
mm.
-
Day
cua
quy
dau
hu'Clng
rat
chech
tu
tren
xUDng
duoi
va
tu
sau
ra
truOc.
Chu
vi

cua
day
quy
dau
to
vUQt
ra
ngoai
hCfn
so
voi
chu
vi
cua
than
dudng
v~t,
hinh
thanh
vanh
quy
ddu,
vanh
nay
ro
r~t
hdn
d
phia
m~t

mu
dUdng
v~t.
Quy
dau
du'Qc
gioi
hf.l.n
d
phia
sau
bai
ranh
quy
duu-bao
quy
adu,
ranh
nay
n:1m d
trong
6'
bao
quy
dau,
giua
viInh
quy
ddu
va

thun
dUdng
v¢t.
Ph
an
dUdng
v~t
tl1dng
ling
voi
ranh
quy
dau-bao
quy
ddu
con
dUQc
gQi
la
c6'
quy
duu
(collum
glandis).
Khi
bao
quy
dau
qua
h~p,

kh6ng
th~
co
l~i
qua
vanh
quy
dau
thi
gQi
1a
tQ.t
h~p
bao
quy
dau;
trong
trudng
hqp
nay
b,1a
quy
ddu
kh6ng
duqc
nla
di
se
tf.l.o
dieu

ki~n
nhiem
khufrn
gQi
la
viem
ranh
quy
dau.
Neu
CD
keo
bao
quy
dau
qua
vanh
quy
d§.u
thi
gay
ra
ngh~t
quy
dau.
2)
Phl1dng
ti~n
treo
giii':

DUdng
v~t
co mQt
so
phu'dng
ti~n
treo
giu.
Re
dUdng
v¢t
CD
dinh
van
dciy
eh¢u
nhC!
nhung
cftu
true
giai
phftu
cua
day
ch~u.
Duy
ch6ng
dUdng v(it
Mnh
quai

(Zig.
fundiforme
penis)
co
nhung
eau
true
lien
ket·chun,
xuat
phat
tU
duilng
tr6ng
cua
thanh
bl,lng,
di
xUDng
phia
duoi
va
bao
quanh
lay
dUdng
v~t,
treo
phdn
du'dng

v~t
giua
than
va
n8
vao
th:'mh
by.ng
trudc.
Ve
phia
sau
ella
day
ch~ng
nay
co
day
chdng
treo du(Jng
v¢t
(lig.
suspensorium
penis)
xuat
phat
tit
khdp
mu
va

cling
duqc
b6
tri
nhu
duy
ch6ng
dUdng
v(it
hinh
quai
b:1ng
cac
sqi
dinh
vao
m(Lc
dUdng v(it.
3)
Call
true
cua
dtidng
v~t:
Dudng
v:)t
cau
tl}O
boi
cac

t<;l1lg
clidng
va
cac
lC1p
vo
(bao)
(hinh
170).
a)
T<;l1lg
clidng
bao
gom
hai
v¢t
hang
(co
rpora
cavernosa
penis)
va
m<)t
v¢t
xop
(corpus
spongiosum
penis).
-
Cac

vc;it
hang
phiii
va
trai
nhm
song
song
vdi
nhau
ve
phia
m(lt
mu
(m(lt
lung)
c
ua
dU'dng
v~t.
V:ilt
hang
dai
15-16
cm
hic
du'dng
v~t
mem
(kh6ng

cU'dng),
va
dai
20-21
em
khi
dudng
v<}t
d
tn
;
mg
thai
cUdng.
V(lt
hang
hlnh
tn,l,
hai
v*t
hang
nlim
sat
va
dinh
voi
nhau
d
do~n
than

dlidng
v¢t,
nhung
tach
xa
nhau
d
phia
sau
(do;;tn re);
moi
v*t
hang
bam
chAc
vaG
ngof,ti
cot
(cot
m~c)
cua
m(lt
trong
clla
nganh
dlioi
xlidng
nw
(j
m<)t

ben;
tu
day
cac
v*t
hang
di
ra
phfa
tntdc,
len
tren
va
vao
trang,
d~
cung
voj
vc;it
xo/) hQp
thanh
than
dl1dng
v*t.
Phfln
sau
(do;;tn
saul
Clla
hai

v*t
hang
dl1Qc
gQi
1;\
cac
nganh
v¢t
hang
hol)e
tn~
dlidng
uc;if
(crus
penis);
d do;;tn
than
dttdng
v~t,
giua
hai
v*t
hang
c6
m<)t
vach
gQi
la
uach
dlidng

v<;lt
(septum
penis),
vach
co
nhftng
10
thling
qua
do
hai
vQ.t
hang
thong
voi
nhau.
1'r€m
m~t
mu
clla
dl1dng
v~t
c6
m<)t
ranh
dQc
gifta
gQi
lit
ranh

mu
dlidng
v¢t
(sulcus
dorsaLis),
trong
ranh
co
linh
m(lch
mu
sou
dl((}ng
v¢t
(vena
dorsalis
penis
profunda)
nAm,
tlnh
m<;lch
nay
c6 y
nghla
quan
trQng
doi voi cd
che
cttdng
dudng

v:;'t, di
kern
tlnh
Ingch
mu
sau
dlidng
v¢t
c6 mQt
d<)ng
mf,tch
va
day
thfin
kinh
cung
ten.
Ve
phia
m(lt
duoi
dl1dng
v*t,
d
giua
hai
v¢t
hang
cung
hll1h

thanh
m<)t
ranh
dQc
giua,
r<)ng
va
sau
hdn,
trong
d6
c6
v¢t
xop
nlim,
nen
dUQc
gQi
la
dinh
dlioi
hang
ho,}c
dinh
ni~u
d(lo
(sulcus
urethralis).
Baa
bQc

xung
quanh
moi
vi},t
hang
c6
m9t
un
xd,
dai
ben,
va
day
khoang
1
mm,
gQi
la
mClflg
trdng
u¢t
hang
(tunica
albugmae
corporum
cavernosorum),
ben
trong
mang
tdng

1a
m9t
h~
thong
cac be,
cau
t;;tO
bdi
cac
sqi
lien
ket,
sQi
chun,
va
SQi
cd
trdn
(trabeculae
corporum
cauernosorum),
xuat
phat
tu
mang
trdng
va
til
vach
dlidng

V9l. GiOa
cae
be
la
m9t
h~
thong
nhftng
hang
(hoc) (cavernae
corporum
cauernosorum),
kich
thuoc
khong
deu
nhan,
thanh
hang
co
Ilt}i
mo
lat,
cae
hang
dell
chua
dfty
mau
va

thong
thl1dng
r9ng
rih
voi
nhau.
Cae
hang
co
vai
tro
quan
trQng
trang
cd
che
cudng
dudng
v~t,
vi Ia
cau
t<;lO
not
tiep
di}ng-tlnh
mg,ch
d~c
bi~t.
6ng
bai

xuat
,~.
clla
tuyen
hanh-ni~u
dao
Ni~u
dao
x6p
(dO;;ln
x6p
ella
ni~u
daD)
Mang
tr~lng
C1Ja
v~t
x6p
V~t
x6p
,
dlIang
"at
Quy
di~u
Tru
dllang
vat
Vach

hinh
IlIac
ciia
vat
hang
dlIang
v~t
Vat
hang
clla
dlIang
vat
V$t
x6p
.
(v~t
hang
ni~u
d;;lO)
Hinh
:
270
.
Cau
true
ella
dlldng
v~
t
-

V¢l
xop
(corpus
spongiosum
penis)
nlim d
phia
m1)t
duoi
clla
dUdng
v*t,
dai
12-
16
cm,
baa
gom
ba
phan:
phan
giila,
nlim
trong
th,in
duong
v*t,
dl1Qc
coi
la

v*t
xop
th~t
Sl,1;
dau
sau
phinh
to
gQi
la
hanh
xop
ho1)c
hanh
dlidng
v¢l
(bulbus
penis)
c6
cd
hanh-xo~'
(ho1)c
hanh-hang)
bam
vao, d
ph§n
nay
c6
ni~u
d(lo di

vao
viilt xop
va
c6
ong
bai
xuat
clla
cac
tuye'n
hanh-ni¢u
d(lo
chui
qua
v*t
xop
va
chui
qua
ca.
thanh
ni~u
d~o
d6
d6
vao
ni~u
d~o;
dau
trliOc

clla
vQ.t
xop
cung
phinh
to
t!;lO
thanh
quy
dtiu
(glans
penis),
m1)t
sau
quy
dau
16m
trong
d6 co
dftu trl10c
ella
cac
v(it
hang
chui
sau
vao. a
m1)t duoi.,
ngang
voi

uanh
quy
dau
c6
m9t
nep
da
g:Qi
la
ham
bao
quy
dau
(frenulum
praeputii).
V¢t
xop
co Call
truc
tUdng
tt,t
nhu
v*t
hang,
chi
c6
dieu
khac
1a
lOp

mang
trdng
cll,a
v~t
xop
mong
hon,
cac be
va
cac
hang
d
ben
trong
cung
nho
hdn,
vach
giila
u¢t
xop
chi
c6 d
phftn
hanh
xop,
phan
chia
hanh
th~lIlh

hai
ban
cftu, d6
la
bling
chung
339
v~
ngu6n
goc
phat
sinh
cua
hai
vi}t
xop,
nhl1ng
vach
khong
con
nua
b
philn
v~t
xop
n~m
trong
than
dUdng u(it.
b) Cac

Zlip
va (bao)
cua
dUdng
v¢t
g6m
c6
da,
tiep
li~n
voi
da
cua
vung
mu
va
vai
da
cua
biu;
lop
cd bcim
da
biu
hoac
cd
dart
as
cung
tiep

lien
voi cd
dartos
cua
biu;
duoi
da
c6
lOp
rna
lien
ket
thua
giau
s9i
chun,
gQi
la
mc;c
nang
dUdng
u¢t
(fascia
penis
superficialis),
lam
cho
lop
da
cua

dUdng
v~t
di
chuy~n
rftt
de
dang;
duai
lop
mCfC
nang
duung
v¢t
la
den
lOp
mang
trdng
(tunica
albuginae
penis),
giau
s0i
liEm
ket,
nhung
c6
it
sqi
chun

hdn
va
day
tOi
1
mm,
baa
bQc
tnjc
tiep
di.c tc;ng cUdng,
mang
trftng
cung
giG:
vai
tro
mQt
phan
trong
ho~t
dQng cUdng
cua
dUdng vi}t,
tuy
nhien
mang
triing
kh6ng
tham

gia
vao
cftu
t~a
cua
baa
quy
dau.
4)
Cae
m~eh·
mau
va
day
than
kinh
eua
du'dng
v*t
a) DQng
mgch
cua
dudng
v~t
dUQc
phan
bi~t
thanh
hai
nh6m:

cac
d9ng
m~ch
cua
cac
lop vo (bao)
va
cac dQng
m~ch
cua
t:;:>ng
Cl.1dng.
-
Cac
dQng
m~ch
cua
ldp vo (bao) du(mg
vi}t
xU<lt
phat
tU
cac
dQng
m(Lch
th~n,
tu
dQng
mgch
dui

va
tit
dQng mc;ch
mu
dUdng
v(i.t.
- Cac dQng
m~ch
cua
v(it xop
g6m
co:
di)ng m:;tch
cua
phan
hanh
x6p
la
dQng
mt;lch
hanh
xop; dQng my.ch
cua
phan
than
vt).t xop
la
cac
d(Jng m(Lch
hanh

xop
va
dQng
m(Lch
ni¢u
d(Lo;
dQng
m~ch
cua
quy
ddu
la
nhanh
cung
cua
d(Jng m(Lch
mu
dUdng v(it.
Cac
di)ng
m~ch
cua
u(it
hang
La
hai
dQng
mt;lch
sau
v¢t

hang
(dQng
mJ;l.c
sau
dudng
v~t)
va
hai
d(mg
mCfch
mu
dUdng v(lt. Tftt
ca
nhung
di)ng
mJ;l.ch
nay,
c6
nhi~m
Vl,l
ca'p
mau
cha
t{ing
cudng
deu
la
nhanh
cua
dQng

mt;lch
th~n
trang,
va
dQng m:;tch thfi!n
trong
11;11
la
nhanh
cua
d(Jng m(Lch ch(iu
trang
(hJ;l.
vD. 6 trJ;l.ng
thai
mem
(khong
cudng),
thi
cae
dQng
mJ;l.ch
nay
di
thea
dUdng xo!in 6c,
do d6
dUQc
gQi
la

cac
dQng mc;ch xocin
DC
haQ.c
hinh
canh
qU(Lt
(aa. helicoidae).
b)
Cac
linh
m(Lch
duqc
xep
thanh
hai
h~
th6ng:
h~
th6ng
tinh
m~ch
nang,
xuat
phat
tu
cac
Idp vo (bao)
cua
dUdng vi}t

va
tJ;l.o
nen
340
linh
mQ.ch
mu
dudi
m(Lc
dUdng v(it,
tinh
mJ;l.ch
nay
d6
VaG
cac
linh
mc;ch thf;n ngaai,
cac
tfnh
m(Lch thf;n
ngadi
IJ;l.i
d6
vao
tlnh
m(Lch
hiln
trong;
nh6m

tinh
m~ch
sau
thi
d6
VaG
tfnh
mc;ch thf;n trong.
c)
Cac m(Lch
bQ.ch
huyit
cung
hinh
thanh
hai
ludi
m~ch
nong
va
sau.
Cac
than
b~ch
huyet
thu
nhi}n
bJ;l.ch
huyet
di

tdi
cac
hQ.ch
b(Lch
huyet
bf;n
nang
va
sau,
thuQc
nh6m
ben
trang,
cac
hJ;l.ch
nay
c6
th~
bi
viem,
sung,
gay
ra
viem
h<;l.ch
b~ch
huyet
b~n,
b~ch
huyet

cua
dudng
vi}t
cung
c6 mi)t
phan
d6
ve
cac
h(Lch
chr;iu
ngodi.
d)
Thdn
kinh
chi
ph6i
dUdng
v~t
thui)c
hai
10<;l.i:
cac
lOp
vo (bao)
cua
dUdng
v~t
thi
dUQc

chi
phDi
bdi
cac
day
thdn
kinh
song,
Wc
la
nhG:ng
nhanh
cua
day
than
kinh
thfJn
va
cua
dam
rot
thdn
kinh
cung,
thong
qua
cac
day
thdn
kinh

biu,
dciy
ch¢u,
va
day
than
kinh
mu
dUdng v(it;
cac
day
than
kinh
nay
nh~n
nhilng
kich
thich
gay
ra
cam
giac
ham
muon
dnh
d\lc;
nhung
tJ;l.ng
cUdng
thi

dUQc
chi
phoi
bbi
nhung
nhanh
cua
dam
r6t
thdn
kinh
h<;L
vf
dudi
va
dam
rot tie'n
lift,
nhG:ng
dam
roi
mlY
hlnh
thanh
bdi
nhG:ng
nhanh
cua
cac
day

thdn
kinh
song
cung
thli
1
den
thli
3.
Tu
hai
dam
roi
nay
tach
ra
day
thdn
kinh
hang
(than
kinh
v~t
hang),
c6
tac
dVng
lam
gian
m~ch

nhd
nhling
s~i
tha'n
kinh
ph6
giaa
cam,
cung
nhu
tac
dl,lng co
m~ch
nhd
nhilng
sQi
than
kinh
giao
cam,
n~m
thanh
phan
cua
nhung
day
than
kinh
nay.
Chinh

nhung
tac
dl,lng
vg
v~n
mQ.ch
nay
tham
gia
vao
cd
che
cudng
dUdng
v~t.
Trung
tam
than
kinh
chi
huy
hOJ;l.t
dQng
hnh
dl,lc
n~m
b
dOJ;l.n
tuy
song

ben
duai
(g9i
la
trung
uang
sinh
d/!-c-tuy so'ng).
Trung
tam
nay
n:lm
dudi
sl,i
dieu
hanh
cua
nao
thong
qua
nhilng
kfch
thich
thi
giac,
khliu
giac,
ho~c
kich
thich

thuQc
cac
ngu6n
goc
khac,
tu
d6
gay
ra
cUdng
dudng
v~t,
va
tiep
theo
la
ph6ng
tinh
do
trung
tam
sinh
dl,lc-
tuy
song
phat
dQng.