Atlas giải phẫu người - Phần nội tạng (Phần 3) pot

Kha'u
cai
cling
ho~c
kha'u
cai xltdng
(Palatum durum)
Niem
m~c
mi~ng
Lit
(phil) m(l.t
dudi
ella
vom
khd'u
aii;
d
bO'
huy~t
rang
cua
Xl1dng
ham
tren
thi
niem
illJ;lC
nay
day,
dfnh

ch~t
van
Idp
mang
xzldng
(c6t-mt;Ic). d
hai
philn
ba
truoc
eua
Yom
khfru
cai
va
d
cae
bO'
ella
Yom,
tren
m<)t
niem
m:;tc
thay
c6 3-7
nep
nAm
ngang,
mau

do-xam.
d mQt
phftn
ba
sau,
thi
niem
ill9-C
nay
nhan,
va
co
nhieu
16
ella
die
tuyen
nude
h9t
nho.
d
hai
phAn
ba
tniac,
c6
th~
pharr
bi~t
dUQC

mqt
vet
ella
duo-ng
giua;
con
d
mqt
phftn
ba
sali
thi
vet
nay
t9-0
nEm
dVdng
dan
cua
khftu
cai,
dl10ng
nay
th@
hi~n
hoi mQt
vet
nh6
cao
nhu

mQt
mao,
ho~c
ngl1Qc
l:;li,
bdi
ill9t
vet
lorn nhl1
mqt
rauh.
Rauh
nay
d
phia
trl10C
t*n
het d
phia
sall
ella
khe
giua
cae
ding
eva
giUa ella
ham
tren,
boi mQt

h6
nh6
hlnh
qua
Ie,
ho(l.c
d6i
khi
boi mQi
di@m
nh6
ca~,
gQi
103.
cll kha'u cai,
wang
ling
voi
16
rang
ctta.
H6
hinh
qua
Ie
ho~c
eu
khdu
ecii
n6i

trE!ll
Ia
vi
trf
ella
ong
Jacobson,
m9t
di
tfch
clla
dl1dng
thong
thl1dng
miii-mi~ng
nguyen
thuY. b
ndi
nay
co
m9t
bo
rna
lien
ket
chui
sau
vao
ong
kha'u eai trudc

va
cung
co
cho dl1dng
dan
giG'a. d
phia
sau,
thl
dl1dng
dan
giua
t~n
cling
d
tiiu
thi¢t
(lu:iJi
ga).
Lap
tuyen
clla
niem
m~c
phll
vom
khftu
di.i
trUi
r9ng

ra
hai
ben
clla
dUdng
giua
duoi
d:;mg
hai
dai
song
song,
day
khoang
2-
3
mm,
keo
dai
tdi
t~n
khliu
cui
m€;m.
Lop
tuyen
nay
khong
th€
tach

ra
khoi
Idp
duai
niem
m~c
dut;jc vi
chung
dinh
chJ:it vdi
phfrn
sau
clla
Idp
dudi
niem
m~c.
Khung
xUdng
cua
khftu
cai
(khftu
ca.i
xUdng) dl1qc
tang
cUd-ng
d
chu
vi

bdi bd
huy¢t
rang
clla
xuang
ham
tren,
hinh
cung,
la
m9t
vom
cong
15m
theo
ca
hai
chieu
ngang
va
trl1dc-sau.
Khftu
cai
xl1dng h9P
bdi
mom
kha'u
ccii
cua
xU:dng

ham
trim d
hai
phfrn
ba
trudc,
mom
nay
tiep
khdp
vai
bdi
mom
ndm
ngang
cua
xrtdng kha'u ccii,
t~o
nen
rn9t
ph§.n
ba
sau
cua
khftu
cM
xudng.
44
Vorn
khfru

cai
xudng
nhan
21
phfrn
sau,
nhung
go
ghe
d
phfrn
trudc,
VI
co
nho.ng
\l-
nho
xep
song song
va
d6ng
tam.
Vorn
c6
hai
dUdng
khdp
thiing
g6c vdi
nhau:

m9t
dUdng
khdp
tnidc-sau
n~rn
tren
dl1dng
giua,
g9i
13
du:itng
khap
giua
khci'u ccii,
va
m(lt dl1dng
khdp
chf,ly
theo
chieu
ngang.
Hai
dUdng
khdp
nay
t~o
thanh
hlnh
chu
th~p

la
nho.ng
dudng
tiep
kho-p giUa
cac
xUdng
t~o
nen
khftu
cai
xUdng_
Hdi
21
phfa
sau
cua
dUdng
khdp
ngang,
co
cac
6ng
khilu
cai
phlJ
sau
rnd
vao
It

kha'u
ccii
be (foramen
palatinum
minor),
10
nay
n:lrn
21
ngang
voi
muc
xUdng
ham
cu6i
cling
va
21
gfrn bit
huy~t
rang;
16
khftu
cai
be
th6ng
lE!n
phfa
tren
nb

r(lng dfrn
nhu
hinh
m9t
ph~u
rnd
vao
trong
h6'
chan
bU:dm-khdu cui.
Bd
sau
clla
vorn
khftu
cai
Xl1CJng
hdi
15m
ra
trl1de,
tren
du'dng
giua
clla
bd
nay
co
m9t

mftu xUdng 10i
ra
sau
g9i
la
gai
mui
sau
(spina
nasalis
posterior). d
ca.
hai
ben,
bd
sau
ella
khftu
cai
xudng
deu
t~n
he't d dfru
ella
mom
chan
brtdm.
Canh
trong
clla

mom
chan
buo-m co
m9t
rnftu
lOi
n:lm
ngang
va
huong
ra
phfa
ngoai
g9i
la
moe
clla
mom
chan
bu:dm.
Xung
quanh
16
ehinh
c6
th~
thay
nhieu
16
ph\l d

ca.
hai
ben,
bAt dftu
ttl
bd trl1ac
ella
ZO
kha'u
aii
co mQt
ranh
nho
ch~y
dQc
ra
phfa
trude
theo
bd
cua
vom
khftu
eai
xUdng,
ndi
vorn
nay
lien
tiep

voi
bit
huy~t
rang
tren;
eac
d{mg mCfeh vii
day
than
kinh
kha'u
cai
eh~y
d
trong
tanh
nho
nay.
d
ben
c~nh
eua
ranh
nho
nay
con
thiy
eac
h6
nho

phan
each
nhau,
doi
khi
bdi
nhung
mao
nhQn
trong
do ehl1a
cac
tuyen
nudc
bQt
nho.
Mang
xl1dng
(c6t-m~c)
phu
vom
khfru
cai
xudng
kha
phat
tri~n
va
dfnh
ehlllt voi xl1dng d

tren
dUdng
giila.
Lop
cot-
m~c
cling
dinh
vdi
niem
m~c
va
kh6
boc
khoi
Idp xU'dng,
nha't
la
vi
be
m{it
xU'CJng
go
gh@.
Ldp
c6t-rnf,lc
nay
c6 rn(lt y
nghla
th,-!c

ti~n
trong
nhung
phau
thu~t
d
vom
khftu
cai,
ca
ve
m{it
md
dudng
VaG
t~rn
thdi
d€
tai
hoc
mui,
Ian
ve
m~t
ph
au
thu~t
t{lO
hlnh
cho

tre
em
bi
ti}.t
hd
ham
e'ch
(palatoschisis).
Ldp
tren
cling
ella
khfru
cai
XUdng
tl1dng
ung
vdi n€;n
hoc
mlii
va
la
ldp
niem
mCfe
mili.
Cae
mach
miw
va

da-y
thiin
kinh
eua
vung
kh§u
cui
*
Ve
phfa
mi~ng,
vom kh:1u
cai
xudng
dUQc
nu6i
du6ng
chu
yeu
bdi
d(Jng m(}ch
khf/u
cai
xu6ng,
la
mQt
d9ng
m;;Lch
riEmg,
va

thli
yeu
b6i
nhanh
vach
mui
cua
df)ng
mqch
hlidm-khdu
aii.
_ Df)ng
m(Lch
khdu
cai xu6'ng (ho$e dt)ng
mQch
khdu
cai
sau)
la
m9t
dQng
m;;Lch
cua
v(\m khfru cili xUdng,
tach
ra
tU
df)ng m(}ch
ham

trong. d
trong
ha'dudi-thai
dudng,
sau
d6
di
qua
ang
khdu
cai
iJn,
vuc;!t
qua
fai
tndJc
cua
li'i
khd'u cai
va
tiep
t\lC
di
trong
ranh
nha
;)
bd
cua
yom

khftu
cai
da
n6i
tai
d
ncn.
tU
trong
ranh
nay
dQng
m;;Lch
tach
ra
nhung
nhanh
ben
vao
phia
trong
va
ra
phia
ngoai;
nhung
nhanh
ben
nhi)
nay

se
philn
chia
thanh
cac
nhanh
nho
hdn
nua,
nai
tiep
voi
nhau
thanh
cac
cung
dQng
m;,l.ch
d bd
huy~t
rang
cua
vom
khftu
cai.
Vi
chung
ta
da
biet

ro
dudng
di
cua
d¢ng
m,:!-ch
chinh
cua
yom
khftu
eai
xudng,
nen
trong
ph&u
thw~t.
khi
n:.ch
mimh
niem
nH,lc
d!nh
dung
d~
b1t
kin
m(>t
chb khuy12t
cua
xL1dng

th1
ph.i}i
b<it
dnu
dUdng
r<;tch
d
phia
tntdc
cua
rang
ham
cuai
cung.
_
Cu5ng
dQng
m~ch
thu
hai
cua
yom
khAu
cai
xudng
la
d\)ng
mc;teh
mui
trong,

m(>t
nhfmh
cua
df)ng
mc;teh
bUdm-khiiu cai,
tU
htlc
mui,
chui
qua
liJ
rang
cita
(16
khdu
cai trudC),
d~
vao h5c
mi~ng
va
phan
bo
b
ph&n
truoc
cua
yom
khftu
caL

dong
thdi
noi
ticp
voi
d(>ng
mf,lch kh&u
cai
xu6ng.
* Cac tInh m(}ch
deu
di
kem
dQng
m<;tch
cung
ten,
dftn
mau
d5
vao
dam
ra'i
finh
m(1ch
chan
burim
va
vao cac
nnh

mf,lch
cua
niem
mf,lc
mlii;
cac
t'inh
m;;Lch
chi
d&n
mau
ve
cilC
nnh
mf,lch
cua
h&u
va
cua
tuy12n
hi.mh
nh'ln
CljC
ky
thu
yeu.
* Cac
m(1.ch
bc;tch
huy{/t

chf,ly
ve
phia
cac
h(1.ch
bqch
huyr/t
cd
sew
va
cae
h(1.ch
sau
hau.
* Gae
day
than
kinh
la
nhEmh
cua
day
than
kinh
ham
tren
(V
2
).
Nhung

day
than
hinh
khd'u cai
trurk
va
giiia
(thoat
ra
t11
l6
khfiu
cai ldn).
di
b
ben
cf,lnh
cac
dQng
mQ.ch
vii
phfm
chia
thanh
nhung
c~m
nhanh
nhi)
ph{m
ba

V[:lO
trong
niem
mQ.c,
chung
n~m
a
giua
nhung
C1,lm
wyen
nuoC bQt
nh6;
mQt
vai
sQi
than
kinh
di
ra
phia
sau
ve
phia
man
khd'u cai;
vung
ehi
ph6i
cua

day
than
kinh
kha"u cai
truae
va
giiia
la
hai
phan
ba
saU
cua
YOm
khfiu
cai
xudng,
tUdng
ling
voi
cac
rang
ham
nhi)
va
Ion. N
guon
chi
phai
than

kinh
thu
hai
la
day
than
kinh
miii-
khdu
cai,
day
nay
chui
qua
l6
rang
ella
va
phan
ba
cac
nhanh
vao
niem
m~c
cua
phan
truoe
Yom
khfiu

cai
voi giai
h;;Ln
sau
la
mQt
dUdng
ngang
noi
giua
hai
rang
nanh.
La
rang
clla, bi
che
khuat
bai
nhii
rang
cua,
n~m
tren
duong
giua,
d
phia
sau
cac

rang
ci'1a
giua
khoang
1 em; a
ph:in
duai
thi
16
nay
nho,
nhung
Um
phia
trcn
thl
tfl.eh
thanh
hai
nganh
hQp
thanh
chu
"V"
hoQ.c
chu
"Y"
di
chech
ra

sau
va
len
tren,
d~
md
vao
nen
hai
hac
mui,
d
ngay
hai
ben
cua
vach
mui.
D@
thlfC
hi~n
dung
d9ng
tac
gay
te,
phiii
chQc
kim
vao

sau
trong
10
khoang
5
mm,
theo
huang
song song
vai
tr~c
cua
ding
cva
giua.
LiJ
khdu
eai
ldn
n~m
d
cach
bd
sau
cua
kh:lu
cai
xudng
5
mm

ve
phia
truoc,
a
cach
moe cua
canh
trong
mom
chan
budm
1
cm
ve
phia
truac,
va
cach
bfJ
huy~t
ding
1
cm
ve
phia
trong.
Tren
m$,t
phftng
dung

ngang
(m$.t
phiing
tran),
10
nay
ngang
muC
khe
giila di.ng
ham
Ion
thu
hai
va
rang
khan.
Ong
khdu
ccii
di
chech
xuong
phia
duoi
va
ra
trudc.
D~
thv:c hi(m

gay
te
t6t,
kh6ng
d.n
phai
chQc
kim
vao
trong
ang,
rna
chi
phong
be
vung
la
khdu
cai lon
la
du,
d$,c
bi~t
la
phong
be'
vung
truoc
cua
10

nay.
Kh~u
cai
mem
hO{lc
man
kh~u
cai
(Palatum molle)
Khdu
cai me'm
la
mQt
manh
cd-di.n
n~m
giila
hrng-miii
(ty'-hau)
va
hrng-mi~ng
(khd.u-hau).
Khau
ccii
m@m
co
chuc
nang
ngan
cach

giila
hai
phan
mlii
va
mi¢ng
cua
hQng
trong
luc
nu6t,
va
lam
thay
dbi
am
phat
ra.
Kha'u
ccii
me'm
dinh
vao
bd
sau
cua
khiiu
edi
xudng
va

hEm
tiep
ve
phia
sau
vo-i
tilu
thi~t
(ludi
gil).
Ve
phi
a
duai,
khfru
cai
mem
hEm
ket
vdi
day
luJi
va
thanh
h&u
(hQng)
bai
hai
b6
cd

hinh
cung,
gQi
la
cung
45
khd"u cai-lui)i (arcus
palatoglossus)
ho$,c
tr(I trudc
va
cung
khdu
ceii-hau (arcus
palatopharyngeus)
ho~c
trl!
sau
cua kh{lu
ceii
m{/m, nAm giUa
hai
tr1.,l
nay
c6
h(Jnh
nh6n
khiiu
ceii
(amidan

khiiu
ceii)_
Kh~u
cai
mem
dur}c
cau
tl,lO
bdi
can,
co,
va
niem
m<:tc,
Can.
kh6:'u
ceii
mfi'm
1a
m9t
1a
s<;li
lien
tie'p vai khti'u
ceii
xUdng d
phia
tniac
V?l
ctinh

vao
bd
sau
cua
ph§.n
nay,
a
phia
hai
hen
thi
khllu
cai
mem
dlnh
vao
moe
chan
hudm
(hamulus
pterygoideus:
m6c d d§.u
dLi{Ji
canh
trong
cua
mom
chan
buom),
Can

S<;li
ni"\Y
hlnh
tam
giac,
m<).t
tren
eua
manh
dm
5<;li
m\y
c6
m9t
s6
co
bam
vao,
va
tu
duy
cae
cd
di
len
toi
nen
59
(cd
nang

man
khdu
cai
va
cd ciing
man
khdu
ceii),
ho~c
tu
m~t
dvdi
eua
can
kh~u
cai
mcm
di
xuang
day
llfdi
VI\
thanh
hau
(Cd
kh{iu ceii-Iudi
va
cd
khtiu
ceii-hau).

Ngoai
ra,
d ph§.n
giua
c6
nhung
b6
cel
nho,
xuat
phat
tu
gai
mili
sau
cti
tai
dinh
cua
tilu
thift
(g9i
1a
cd
tilu
thi~t
ho<).c
JUdi
gll.).
Cae

cd
eua
kh5u
cai
miim
* C(}
nang
man
kha'u
ccii
(m.
levator
veli
palatini),
con g9i
1<'1.
cd dei-voi
tai
trong,
nAm
(j
phiin
sau-ben
cua
Jo
mui
sau,
cd
co
nguyen

uy
tu:
m(lt
gun
nho
bam
van
di~n
go
ghe
eua
m<).t
dliai
cua
xudng
thcii
duong,
d
phia
truck
ngo;\i so vdi
16
dudi
cua
ong
d9ng
mQ.ch
dinh;
-
mom

bqc
eua
ph
an
nh!
cua
XUdng
thai
duong,
mom
nay
t<;lO
nen
phan
tren
cua
baa
ct9ng m;,lch
dnh;
m9t
56
S<;li
cd
bam
vao
m<).t
dudi
cua
phan
s1.,ln

cua
voi
tai
(voi nhr).
Tu
nhung
nguyen
uy
nay,
cd
nang
man
kha'u cai di
xu6ng
phia
du'di
cua
vi)i
tai,
vi
v~y
eel
chI
b,it
cheo
phim
trong
cua
vi)i
tai

b
mue
canh
ngoai
cua
mom
chan
buam,
roi
de'n
bam
van
mat
tren
cua can
kh[{u
cai
mem,
b~t
cheo
b dUdng
giua
veri
cd
cung
ten
d
ben
d6i
di~n.

Cd
nang
man
kha'u
cai
t~o
nen
mot
nep
niem
m~c
n6i
cao
len
d
thanh
ben
cua
hqng-mili.
46
D9ng
tac:
nang
man
khfru
cai
len
cao,
va
co

d(>ng
tac
phl,l
113.
lam
gian
r9ng
10
hfiu
cua
voi
tai.
* Cd
ding
man
khfiu
cai (m.
tensor
veli
palatini);
con g9i
Ia
cd
da-voi
tai ngoai,
nAm d
phia
ben
ngoai
80

voi
canh
trong
cua
mom
chan
buom,
so voi voi
tai,
va
so voi cd
nang
man
khau
ceii.
Cd
bam
nguyen
uy
tu
ho'thuyin
cua
mom
chan
buam,
113.
ngoai
cua
sun
voi

tai,
va
phfln
xtlong
cua
voi
tai
d
gilJa
to
bau
d~c
va
Ii]
gai
budm
JO
k~
d d
m~t
trong
cua
gai
butim.
Cac b6
cua
cd
cang
man
khtiu

ceii
W nhf:1ng
nguyen
uy
n6i
tren
di
xuong
gif:1a
cd
chan
budm
trong
va
cd
nang
man
khdu
ceii,
vang
qua
va
dl.l<;lC
ket
nai
VIl.O
m6c
chan
buam,
roi

VU<;lt
qua
cho
bam
cua
cd
milt
d§ toi
bam
tan
van
can
cua
man
kha'u ceii,
vao
di~n
ttch
~Am
d
phia
5au
mao
khdu
ccii,
va
vao
manh
n6m
ngang

cua
xUdng
khdu
ceii.
Gif:1a
gan
cd
cang
man
kh[{u
cai
va
moc
chan
budm
(hamulus
pterygoideus)
co
m9t
tui
thanh
m(Jc
nho.
D9ng
tac:
ding
phfln
trlioc
cua
man

kh:1u
cai
trong
d9ng
tac
nu6t,
dong
thdi
mij
r9ng
vbi
tai,
*
C(}
kha'u ccii-hau
ho~c
hau-voi
tai
(m,
palatopharyngeus,
m.
pharyngosta-
phylinus):
xuat
phat
tit m;).t
duoi
eua
can
man

khdu
cai,
tit
d§.u
trong
cua
sun
voi
tai,
va
tit
moc
chan
budm,
cung
voi
nhung
S<;li
cua
cd
khit
hau
tren. Cd kh&u cai-hfiu
t~o
nen
be
day
cua
trv
sau

man
khtiu
cai
(ho~c
arcus
palatopharyngeus:
cung
kha'u cai-
hau),
d
philn
duoi
cung
cua
cd,
phan
Ion
eae
8<;:1i
cd
di
vao
va
t;)n
het
d ldp
duoi
niem
m<;lc
cua

phan
dlidi hftu.
DQng tac:
nang
hfiu
len
cao,
ho;~c
keo
man
kh:lu
cai
xu6ng
dlidi;
thu
nha
16
cua
eo
hQng-mi~ng
(isthmus
(audum),
* Cd
khdu
ccii-ludi (m.
palatoglossus):
bftt
dall
tit
m;).t dv6'i

giua
cua
din
man
khdu
cai,
roi
di
tdi
philn
ben
ngoai
cua
day
lUdi
(eu6ng
Ivai),
t~o
nen
tr~
trudc
cua
man
kha'u cai (ho;).e
arcus
palatoglossus:
cung
khdu
ccii-ludi).
:10

Ld
gai
buVm con
d"tJ<;lC
cac tilc gia Phap 99i
103
/0
tron
be,
FJi)ng
[(ie:
nhu
eo
khfru
cai
-
hau.
* Cd
tie"u
thi~l
hOQ,e
IILdi
ga
(m. uvulae):
biit dftu
til
gai
mili
sau
va

t1).n
het
d
trong
ti6ll
thi$t.
T()rn
Lit
di?ng
tac
cua
nhung
ed
cang
va
c(/
nang
man
khd'u cai,
chung
ta
c:ln
nha
n)n,:{. co
thu
nhat
lam
ding
ph
an

truoc
cua
man
khiilu
cai.
trong
di?ng tiic
nu6t,
len
toi
m,~t
ph6ng
ng':-lng voi
moe
c}din bILdm.
trong
khi
co
thli
hai
cung
cang
man
khiu
cai,
nhu'ng
chi
c6
th~
nang

man
nay
len
toi
ngang
muc
eua
nhling
cd
chan
bILdm,
va
niH!
V'\Y cd dl.ta
man
kh~u
cai
toi
rip
VaG
thanh
sau
clla
hau
(hQng).
Cil.
hai
co
k§
tl'('n

deu
la
nhling
cd
lam
giiin
voi tai. Voi
vi
tri
ella
chung,
hai
co
nay
bao
quanh
voi
tai.
cd
eang
man
hau
6
phia
truoc
voi,
va
cd
nang
man

h{}u 6
phil!
sau
voi.
Cit
hai
cd
cung
c6
tac
d\mg
rna ri?ng
voi
tai,
vn
nhu
v,),
lam
thfmg
khf
hom
nhl.
Niem
mac
eua
man
khfiu
cui:
m9t
ph&n

cung
gi6ng
nhu
niem
mC.J.C
a
khdu
cai
Xltdng.
Tuy
nhien,
niihn
m~c
a
man
khd'u
cai
mong
hon,
kern
dfnh
hdn,
va
ngan
cach
vdi
ldp
tuyen
bai
m9t

Wp
rna
lien
ket
duai
nicm
m:~c.
Vung
hgnh
nhan
kh6."u
cui
ho<,'ic
vung
amidan
khfiu
cui
(regia
tonsillaris):
niim
d
giai
h?n
giua
h6c
mi$ng
vii
hau
(hqng),
tham

gill.
cau
tQ.o
nen
eo hQng-mi¢ng
(co
lulu-mi¢ng).
Vung
hC.J.nh
nhan
khfru
cai
bao
gom
mM
ben
mOt
h6
gQi
la
ho' hq nh
nhdn
(fossae
tonsilares)
va
hai
hq,nh
nhan
hhrIU cai ho(te
amidan

khdu
ceii
(tonsillae
palalin.ae)
n~m
gQn
trong
hai
h6
cung
ten.
Ho'
hanh
nhan
hinh
vom
nhon
la
do 6
phia
tren
thi
hai
tnf.
trude
va
sau'
Clla
man
khdu

c-di
sat
voi
nhau,
nhung
a
duoi
thi
tach
xa
nhau,
Tn;
trude,
con
gQi
la
cung
khdu
cdi-ludi
(arcus
palatoglossus)
la
do
Cd
khdu
cdi-llLdi
loi
vho
phia
trong

tQ.o
thanh
ffi{lt
nep
c6
niem
mQ.c
che
phu.
TrlJ.
trlLdc
b:it
d~u
tu
gan
day
cua
tiiu
thi¢t,
di
tai
thanh
ben
cua
ho'u (hQng), rBi
di
xuong
dudi
tdi
ba

ben
cua
day
llif]i
d~
tQ.n
het
a
day.
Tn;
sau
ho$.c
cung
khdu
cai-hau
(arcus
palatopha-
ryngeus)
cling
la
m{lt
nep
co-niem
ffiS\C
nhu
trv
truoc,
nhung
10i
vao

phia
trong
hon
va
bam
vao
thanh
ben
cua
hau;
ne'p
nay
c6
hinh
tam
giac
huang
chech
v~
phia
duoi,
ra
ngoai
va
ra
sau,
va
dUQC
phu
bbi

niem
rn0-c
cua
h<iu.
Thanh
ben
ngoai
cua
hi;' hq,nh
nhan
dUQc
tC.J.o
nen
b6i
cd
khft
hau
tr~n,
can
hau,
va
rat
hiem
khi
c6
c:l
cd hq nh
nhan-
llLdi
tham

gia
(khi
c6 co
nay).
d
phla
ngoai
hdn
nua,
10.
cd tram-llLdi
va
cd
tram-hau,
hai
co
nay
n~m
6
trong
khoang
cr;mh-hau.
Day
cua
h6
hC.J.nh
nhan
b
phia
duai,

ttidng
ling
vai
nep
lltdi-thanh
thi~t
ben,
Thanh
ben
ngoai
clla
h6
hl;lllh
nhan
con
hQp
b61
c:i
ean
n(Ji-hau, H0-nh
nhan
khfru
cai
(arnidan
khfrU c3.i)
n~m
d
nua
tren
cua

h6
hy-nh
nhan
d5.
rna
til
d
tren.
Hanh
nhan
khdu
cai
(amidan
khfru
cai):
cau
tQ.o
biJi mi?t
kh6i
cae
nang
bqeh
huylt,
n5.m d
be
m<).t
thanh
ben
eua
hall,

trong
vung
hgnh
nhan.
H?nh
nh:1n
khAu
cai
hinh
qua
ball
dvc,
hdi
dui
thea
chi~u
tren-duoi,
va
d~t
theo
chi~u
trong-ngoai.
M$.t
tfong
cua
h?nh
nh:1n
hoi
10i ho$.c
ph£ng,

nh5.n
vi
c6
niem
mQ.c
hftu
phu,
nhung
tren
m~t
nay
thay
c6
nhung
10
(18
den
20
10)
la
mi$ng
cua
nhling
h6c
an
sau
VaG
trong
hC.J.nh
nh:1n.

M~t
ngoai
cun
hQ.nh
nhan
khfru
cai
c6
mot
lop
rna
lien
ket
bao
bQe
tQ.o
nen
baa hq,nh
nhan
(va
hqnh
nhan),
rat
kho
tach
rdi
khoi
nhu
rna
ben

trong.
Cilia
hai
ph<in
ba
tren
cua
bao
hQ.nh
nh:in
vai
thanh
cua
hau
c6
m9t
lop
b6c
tach
dUQC
vi
la
lop
rna
lien
ke't
long
leo,
gQi
1a

khoang
quanh-hq.nh
nhan,
dUQe
ung
dVng
trong
phau
thu~t
ciit
hqnh
nhan
khdu
eai;
tuy
nhien
ap
xe
cling
c6
th@
hinh
thanh
trong
khoang
quanh
hC.J.nh
nhan
nay
va

dUQc
gQi
khang
dung
Ia
viem
tay
hy-nh
nhan.
M9t
phan
ba
duai
cua
bao
hqnh
nhan
thi
dinh
voi
cac
co
cua
thanh
h<iu
va
1a
vung
d§ di
toi

dtlQc cuang;:;l
chinh
cua
h?nh
nh:1n
(hinh
15).
CIjC
tren
clla
h:;lllh
nhan
khtiu
cai,
cach
vai
khfru
cai
xuong
bai
h(j'tren-h(;mh
nhan,
la
di
tich
clla
ranh
cung
mang
thli

hai
a
thdi
ky
bao
thai.
J1 Cu6ng: la
Ihual
ngCf
Giai phau
h9C
hay dung de chi
I.f!p
hQp
cac Ihanh phan nu6i dlfang
(m'Slc
mau,
m'Slch
bach
huyi'1I),
day than kinh, va
thanh
phan
chu-c
nang (vi
dy
phs
qU<3n,
ong
m.f!t)

t~p
trung
l'Sii
de
Cli
vao va di ra
khOI
cd quan
h01i\c
t;,'lng.
47
Bd
sau
cua
h:;mh
nhan
ngan
each
VOl
tru
sau
cua
man
kh:lu
cai
bai
mot
ranh
c6
ch'ieu

sau
thay
dbi.
evc
dUdi
cua
h,;mh
nhan
thong
thudng
narn
{j
dich
nep
lUdi-thanh
thi~t
ben
2
cm
ve
phia
tren,
va
tach
rdi
khOl
nhung
m6
lympho
d

xung
quanh.
C6
th~
quan
sat
hQ-nh
nhan
kh~u
cm
rat
de
dimg
b,1ng
cach
nhln
qua
h6c
rni~ng.
Khi
hil
r9ng
mi~ng
va
keo
hrBi
ra
truoc,
an
hrai

xu6ng
thfip
vi:t
ra
truoc
bang
rn9t
de
Iuai.
thi
se
trong
thay
ra
hQ-nh
nhan
khftu
C<ii
nam
giii:a
hai
In.!
cua
man
khdu
cdi, voi
kich
thuoc
to
ho~c

nha; hQ.nh
nhan
c6
kich
thltac
Wn
h(jn a
tn~
em
va
bi
teo
nha
khi
den
tubi
gia. C6
th~
kham
hQ-~h
nhan
bftng
ng6n
tay
ho~c
dVng
cv
dlia
qua
hoc

mi~ng.
Kharn
h;;mh
nhan
khftu
cai
qua
dUdng
milt
rat
kh6
khan
vi bi
can
tra
bai
nganh
le,~
xUdng
ham
dudi.
Ne'u bAng
an
mQ-nh
dau
ngon
tay
vao
cac
lOp

rno
mern
nam
d
ben
duai
goc
ham,
thi
c6
th~
cam
nh~n
dU9C
lWnh
nhan
kh:lu
cai
neu
b!
phi
dQ-i
th~t
to;
tuy
nhicn,
vi~c
kham
se
d{;

dang
hdn
nhieu
neu
dlra
ng6n
tay
vao
vung
hg,nh
nhan,
nhling
d9ng
tac
nay
phai
rat
kheo
leo.
Vimg
hqnh
nhan:
lien
quan
ve
phia
tren
vai
man
khd'u cai,

nen
khi
vung
hQ.nh
nh<1n
bi
tich
mD.
thl
mu
d@
Ian
tai
man
khiiu
clh,
ve
phfa
tniac
duoi
voi
day
lUdi,
nen
ung
thu
hQ-nh
nhan
hay
Ian

tai
day
Iuai,
ve
phia
duoi
vai
vung
dual
ham,
nen
viem
tay
d
khodng
quanh-
hc;mh
nhan
thi
co
th~
Ian
tai
vitng
duai
ham.
Mgt
ben
ngoai
cua

vung
hQ-nh
nhan
lien
quan
qua
thanh
hftu
vai
khoang
cg,nh
hau
(ho.$-c
khoang
"ham-hau"),
chua
day
m6liEm
ket
va
rna rna,
vui
trong
khoi
rna
nay
c6
dic
cd ldim-lucJi
va

cd
tram-mong,
nhung
dqng
mqch
hau
len, d(Jng
mc;zch
m«t,
d(jng mfl-ch
canh
trong
va
canh
ngoai,
(inh
mqch
canh
trong,
va
cac
day
than
kinh
thi~t-hau,
phe:
vi,
than
kinh
phl/

2
va
thiln
kinh
hq-thi~t,
Phiin
IOn
cac
rnQ.ch
rnl'm
va
day
than
kinh
nay
deu
nim
hdi
d
phfa
sau.ngoai
so vai
-"
Day than kinh phu (n, accesorius) la day than kinh
S9
s6
IX.
cac tac gia Phap
QQi
day than kinh nay

103
day than kinh gai
song.
48
dien
d6i chie'u
cua
hanh
nhan
kha'u
cdi
len
th~nh
cua
h&u. D(Jng
mqch
canh
trang
nflm
cach
hQ.nh
nhan
kh:lu
cai
khoang
1,5
em
d
phia
ngoai

va
phia
sau
(doi
khi
dQng
rnQ.ch
nay
nam
sat
Vdi
h<;lnh
nhfm
va
chi
cach
nhau
bdi
thanh
eua
hau),
dii'iu
nay
b~t
bUQc
phfru thu$.t
vien
phai
rat
th$.n

tr9ng
khi
thlfC
hi~n
cae
phfru
thu~t
d
vung
hr;wh
nhan.
Df)ng
mqch
mgt
e6
khi
di
cong
len
tai
giap
cvc
duJi
cua
hQ-nh
nhan
khftu
cai.
do
d6

cilng
cfin thQ.n trQng d€
tranh
gay
chiiy
rnau
do
tan
thudng
dQng
mqch
nay.
Trong
s6
nhung
day
than
kinh
vua
k~
d
tren,
thi
day
than
kinh
thi~t·hau
ntlm
rat
gtin

thanh
eua
hau,
do d6
cung
la
thanh
phfin
d~
bi
tBn
thudng
trong
cac
thli
thu~t
d
vung
hQ-nh
nhan.
Cae
m;;teh
mau
va
day
than
kinh
ella
hl;lnh
nhan

.
Cac
d9ng
mQ-ch
bftt
nguon
tu
d(mg
mgch
luai,
d(Jng
mgch
hau
len,
vn
d(Jng
mgch
m«t,
cac ct9ng m9-ch
cua
hQ-nh
nhan
dgu
tai
hQ-nh
nhan
tU
m?t
ben
ngoai

(g9i Ia
r{/n
hqnh
nhan).
DQng
mQ-ch
quan
trQng
nhat
la
d(jng
mqch
khflu
caL
len
(a.
palatina
ascendens)
(Ia
nhfmh
cua
dQng
mqch
m«t),
d(jng
mqch
khflu
cai
len
tach

ra
mQt
nhanh
(ramus
tonsillaris:
nhanh
hgnh
nhan),
doi
khi
kha
to
gay
ra
chay
mau
0
Q-t
trong
ph§.u thuQ.t
dt
hQ-nh
nhan
khfru
cai.
-
Cac
tInh
m9-ch
tQ-o

thi'mh
m1)t
luai
cac
tInh
mQ-ch
nha
d
be
m$-t
eua
hl~nh
nhiin,
va
mau
tlnh
mQ-ch
duqc
thu
nh$,n
vao
cac
tInh
mQ-ch
cua
h:lu.
.
M<;tch
b?ch
huye't: hQi

tv
ve
cac
h?ch
mQ-ch
huye't
duai
ham,
nfirn d
vung
quanh
g6c
xtwng
ham
dUdi,
va
ve
cac
hQ-ch
c6
sau
(nodi
lymphatici
jugulodigastrici
:
nh6m
hfl-ch
bqch
huyit
rinh

mgch
crinh-cd
hai
than).
Trong
trudng
hqp
b1
viem
nhi@rn,
thi
eac
h:;tch
nay
sung
to
va
co
th~
Sd
min
thay,
doi
khi
chung
hQp
thanh
m9t
kh6i
to,

dau
a
duai
goc
ham.
-
Cac
day
than
kinh
hinh
thanh
d
be
mat
cua
hanh
nhan
khfru
cai
mot
Iuoi sdi
nha
v6i cac· sdi
tach
ra
tU
cac
day
'than

kinh
lUdi (mQt
nhinh
nha
cua
day
thfrn
kinh
tam
thoa:
V~),
va
than
kinh
thi¢t-hau
(so' IX).
Cae
mJil-ch
mau
va
day
th~n
kinh
eua
khdu
cai
xu'o'ng
va
man
kh~u

cai
Cae dQng
m<:).ch
cua
vam
khiiu
eai
xurJnf [
va
eua
})Uln
khdu
ceii
xuat
phat.
til
(t~)rrg
I1H}ch
mf)t
(a.palatina
ascendens:
d¢ng
mQch hh{£u ceii len)
va
tit
do<:).n
cu6i
eua
a(mg
mQeh

ham
trang
(a.
palatina
des-
c('nciens: d(Jn/t
mq eh
khiiu
cai
xuong),
di.c
dQng
m?ch
nay
cho
cae nh;'Inh
wong
ung
18.
d(mg
mq ch
kha'u
ca,i
lim
(a.
palatina
major)
'1/1l.
nhung
d¢ng

mq eh
khi.iu.
ceii
be (aa.
palatinae
minores),
phan
nhanh
ij
trong
h6
chan
buom·hlin1.
_
Cae
finh
m?ch
t?O
nen
nhung-
dam
roi
do
V~l.()
cac
thrm
tlnh
m?eh
ldn
hdn

va
dim
m{1lI
do'
v;\o
dam
rt)L
tlnh
mq ch
chan
burJtn
va
vao
d.c
anh
mq eh
cua
hau.
_
Cac
m~ch
b[J.ch
huyet
d6.n
luu
b?ch
h
uyet
eua
vung

Wi
nh6m
h:;tch
tren
clla
clw(]i
hl7ch b(Ich
huyet
eo'sau.
_
Cac
day
th:1n
kinh
cam
giae
la
nhanh
(,Uel
day
than
kinh
miii-kha'u
cui (cac
nhanh
nay
mang
ten
la
nn.

palatini
major,
medius
et
minnres:
cae
day
than
kinh
khii'u eui
[rln,
trun; :
binh
uu
nho),
tat
ca.
di
toi
vung
khftu
c:ii
qua
()ng
khdu
eui
trude
va
d(fu thuQc
ve

khu
v\fc chi
phoi
eua
day
than
kinh
ham
tren
(V
J.
Ngoai
ra,
vung
khiiu
eai
can
du~c
chi
phoi
hiji
cac
sQi
cam
giac
eua
hai
day
than
kinh

thi~t-hau
vaphe'-vj.
Cae
day
thftn
kinh
vi;tn
dQng
thi
xuat
phat
til
day
than
kinh
ham
dlidi
(VJ
(cac
nhimh
vQ.n
dQng
nay
g{)i
ten
la
n.
tensoris
veli
palatini:

than
hi
!th
erl
ding
man
khiiu
ceii),
tU
day
than
kinh
thi¢t-hau
va
day
than
kinh
phe'-vj, Hin
lli0t
c6
nguon
goc tU
nhung
day
than
kinh
lII¢t
va
hl7-thi¢t
(day

than
kinh
hq thi~t
chi
chi
phoi
ri€mg mQt
cd
luBi-ubi tai).
Cae
thimh
philn
phlol
thuqe
eua
hoe
mi~ng
Lqi
(Gingivae)
La
phftn
niem
mt;1c
mi~ng
dinh
vao
cot-
m(IC
ella
cae

xUdng
ham
tren
va
ham
dudi,
che
phil
bit
hu)'~t
rang
cua
cae
xlidng
nay
a
ca
hai
mi;l.t
tien
dinh
va
mi;l.t
mi~ng
(mi;l.t
Ivdi).
L~i
phil
a
hai

m~t
nay
lien
tiep
voi
nhau
qua
khe
giua
nhung
r~ng,
va
xung
quanh
C6
rang
thi
t~o
thanh
m(>t
vong
nh§.n
(vong
tron
c6
be
day),
tang
eu'dng eho
rang

du'Qc
giu
vung
hdn
vaO
cae
huy¢t
rang,
dong
thdi
cung
voi
lOp
c6't-mt;1c
rang-huYft
rang
hinh
thanh
m(>t
lien
ket
dan
hoi,
phai
tach
ra
trlioe
khi
muon
nh6

m(>t
rang
nao
do.
LQi
bam
eh~e
vaO
lop
cot-m<:).c
(mang
xlidng)
ella
d.c
xlidng
ham,
do d6
khi
ehQe
kim
phong
be
novoeain
d
1r;11
rat
dau.
Cae rang
(Dentes)
La

cac
eau
truc
r~n
c:im
VaG
trong
die
huy~t
rang
d bd cae xVdng
ham
tr€m
va
dlioi;
rang
co
ehuc
nang
nhai
va
ea
chuc
nang
t~o
Idi noi.
Cac
ding
xe'p
thanh

hai
hang
tren
va
dlioi,
t<;lo
nen
eac
cung
rang.
Khi
ng$,m
mi~ng,
cung
ham
tren
(cung
rang
tren)
thl1cmg
vv~t
qua
ra
trlioc
so voi
cung
ham
dlidi
(cung
rang

duoi),
t<;lo
thanh
eai
gQi
la
"ki~u
d.n
rieng"
(ki~u
e~n
eil
th~)
ho~c
kdu
khep
rang.
a 10ai
ngudi,
rang
chi'
thay
co
m(>t
Hin
{gQi
1a
ki~u
mQc
rang

hai
Ian),
qua
trinh
nay
bAt dftu
tit
khoang
6
tU6i rlidi
va
ket
thuc
vao
khoang
14
toi
15
tu6i.
Tuy
nhien,
rang
ham
Wn
thu
ba
con
gQi
18.
rang

khan
(dens
sapientiae),
thi
mQe
mU9n
hdn.
MQc
rang:
Lftn
mQc
rang
tha
nhat
c6
20
rang
r~ng
sdm,
can
gQi
1<1
rang
sita
(dentes
decidui
lactei:
rang
sua
r\lng

som)
bao
gam: 8
riing
crla, 4
rang
nanh,
va
8
rang
ham
sita
33
;
rang
ham
sua
CUBl
eung
mQc
d
chb
eua
nhung
rang
ham
nho
trong
lJ
Giua s6

lu'Qng
va
len
goi clla cac rang sua va
rMg
vlnh
vien co m9t
diE!m
can n6i r6 de khoi nham Ian: d nguoi Ion
trong
s6
cac rang
vTnh
"ien
Iren moi nua ham co 2 rang ham
be
(premolars) va 3
r~ng
ham Ion (molars). con d tre em
Irong thai
ky
m9c rang sua thi moi nua ham chi co hai rang
ham.
Cho nen khong n6i ro
dU9C
103
rang ham be
ho
9c Ion.
Tuy

nhiEm
a
Clay
tac gill 99i la rang ham Ion (molars) va them
d!nh ngu "sua".
do d6 chung toi d!ch cac
111
Cl6
la rtJng ham
sO'a
th(l
nhfit
va
th(l
hal.
49
IAn
thay
n'ing
ho<)c
Ian
mQC
rang
vlnh
vien.
Thai
ky
mf)C
rang
sita b&t dfru

til
6
thimg
t{ji
:H'i
th{mg
tubi.
Dc'iu
tien
In
mQc
cac
rang
cUa
giita
(thang
thli
6-9),
rai
den
eac
rang
Clta
hen
(th{mg
thli
9-18),
rai
den
cac

rang
ham
thlt
nhi{t
(thang
thli
22-26),
rai
den
cae
rdng
nanh
(th{mg
thli
28-34)
va
cu6i
cung
\;'-1
cllC
rang
ham
thlt
hai
(thang
thli
32-36)
(hinh
18. 25).
Cric

rang
vlnh
viJn
(dentes
permanents)
xuar
hi~n
sau
khi
cac
rang
sua
l'\mg
di.
r@
clla
cac
rang
sua
bi
tieu
dfrn du{ji
ap
l-t,J'c
clla
cac
n'ing
v1nh
vi@n
dang

mQc
len
(tnl
tn_iCing
hQp
cac
rang
ham
Ion
vlnh
vien, vi
di.c
rang
nay
khang
c6
trong
lhiJi
hi'
rang
sita). d ctay,
th11
tt):
mQc
rang
(mQc
rang
v1nh
viEin
v~\

ry.ng
rang
s-G'a)
b.
nho
sau:
rang
ham
IrJn
thlt
nhrt't
(giua
5
va
7 tuGi),
cac
rang
eua
giita
(giua
6
va
8
tubi),
cac
rang
elta
ben
(gi-G'a
8

va
9
tubi),
cac
rang
nanh
(gi-G'a
10
va
12
tubi),
cac
rang
ham
be
(gi-G'a
11
va
12
tuGi)
va
rang
ham
ldn
thlt
hai
(gi-G'a
12
va
14 tuGi).

Rang
ham
Ion
thlt
na
(gr}i
la
"rang
kh6n")
In
rang
mQC
cu6i
cung
giua
19
va
30
tubi.
N6i
chung,
Cal'
rtmg
thu(lc
ham
du'oi
mQC
tru'oe so voi
rang
ham

tren,
cach
nhau
tu
2-4
thang.
Nhling
rang
vlnh
vien, voi
so
lU'qng
la
32
se
bao
gam: 8
rang
czla, 4
rang
nanh,
8
rang
ham
be
va
12
rang
ham
ldn,

phan
bo
giong
nhau
d
hai
ham
tren
va
du'oi.
Trang
th1jc
hanh
rang-mi~ng,
ngu'di
ta
dung
"c6ng
thlic
riing"
d~
dem
va
nh~n
biet
cac
rang,
cang
thuc
nay

trinh
bay
so' clla
Cal'
rang
tu'dng
ling,
lily
moc
la
dudng
giua
clla
moi
cung
rang,
do d6
cong
thuc
rang
se
nhu
sau:
50
8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8
87654321
12345678
Ho(l.c
don
gian

han
2
123
2
123
Hinh
th~
chung:
Thong
thudng,
mM
rang
bao
gam
ba
phf!n:
vanh
rang,
c6'
rang
va
re
rang
(hO?C
chan
ding)
(hlnh
21,
22).
Vanh

ding
(corona
denlis)
la
phfrn
nhin
tha'y
dUQe
trong
mi~ng",
mall
tdng
nga.
C6
th~
ph
an
bi~t
tren
vanh
clla
m6i
rang:
mi;'>t
m~t
ngoai
huong
ve
phia
tien

dinh
mi~ng
(facies
labialis
sive
buccalis:
m(tt
moi
va
ma).'l4,
mi;'>t
m?t
trong
hudng
ve
phi"3
lu6i
ho~c
phia
vom
mi~ng
(facies
lingualis
sive
palatina:
mgt
lrtdi ho¢ic khri'u ceii),
cac
ml}t
tiep

giap
vdi
nhung
rang
ben
q.nh
tren
cung
m9t
cung
rang
th1
gQi
In m¢it tie'p girip
(facies
contactus)
-
tuy
thea
cac
rang
khac
nhau,
cac
m<).t
tiep
giap
se
la
dic

mrl-t
ben
doi
voi
rang
clta
va
rang
nanh,
se
la
m(It
trrtdc va
sau
doi
voi
rang
ham
be
va
Ion -
ngoai
ra
cac
rang
ham
be v,\
ldn
thi
can

c6
m9t
milt
nhai
(facies
masticataria)
ra't
bi~t
hoa.
Tren
m(It
nhai
clla
Cal'
rang
nay,
c6
dic
num
lui
gQi
la
Cal' cit
rang
(tubercula
dentis),
Cal' cll
nay
giu
vai

tro
tham
gia
vao
d9ng
tal'
nghien
th11C
an.
ea'
rang
(collum
dentis)
noi
tiep
giUa
vanh
rang
va
re
rang
va
nAm
ngang
mue
bd
rang
clla
lc;ti.
Re

rang
(radix
dentis)
la
ph.§.n
c6
d~nh
vao
huy~t
riing,
cach
v{ji
thanh
clla
huy~t
ding
bdi
lop
cfIt-m'1c rang-huyiJt
rang.
C6
rang
va
r~
rang
mau
vang
nh~t.
C6
rang

chi
e6
m9t
rEi,
c6
rang
nhieu
rEi,
m6i
r~
t~n
cung
bai
mi;'>t
dinh
re
rang
(apex
radicis
dentis).
Hinh
th~
neng
(hinh
23,
24).
Nhling
rang
clta
(dentes

incisivi)
hinh
nhu
ludi
simg,
d~t
thea
chieu
truoc-sau.
Rang
cva
ham
,
Ve
m<"illhual
nglt
1161
ve
hlJilllg cac m(il
Clla
vanh
r<"ing
can
pRan biel nhu
sau: cac rang
cCra
va
r<"ing
nanh co hai
m<"il

hLlang ra (ruoe
ho(!.c
ra ngoai, ILldng lIng
vOi
m<"il
trong ra
mOl
va
rna
(nen con
dLl!1c
goi la
mill
mOi
va
ma). m9t m\'lt huang
ra
sau
ho<"ie
vao
trang
thi nhin ve phia
IIJOi
hMe
vom
miEmg
(nen
dUClC
goi la
m~t

Mji
haac
khtJ'u
cai). con cae
m;'!.t
rang
gi8p vei
nhau thi
dell
99i
la
m~t
tii§p giap: a rang
eLfa
vil rang
nanh thi la cae mal ben, con a rang ham Ihi
la
m;'!.t
trude vil
sau Rieng eae rang ham
eo
m~t
nhai.
"
Rang
nanh
sua
Cae
rang
ham

sO'a
Hinh
18
.
B(I
rang
CI
Ire em 6 lubi
(rang
5i13)
Xoang
ham
;
Cae
rang
Mm
be
tn~n
,
F!anQ
ham
Ian
Ifen
thil
ba
(
rang
kh6n)
Rang
nanh

(ham)
tri}n
~=:~~~~~~
Rang
nanh
(ham)
duCri
-
dutli
thO
hal
duCri
Ihil
ba
(rang
khOn)
6n9
rang
dlla;
(6ng
Mm
dU'Oi)
lO
can
Rang
ham
Ion
dL1lJi
thu-
nhat

Hinh
19.
B{>
rang
CI
ngllai
'an
dLiOi
tintdng
dung
th~ng,
trong
khi
rang
ei'ta
ham
tn~n
t!ntimg hdi
chech
ra
tnidc.
Cae
ding
flanh
(dentes
canini)
co
vanh
rflng khoe
hdn

va loi
1'a
phfn moi.
Re
rang
nanh
hloh
tr~,
khoe
thLtdng hdi
chech
ra
ngoai.
Cae
rang
ham
be
(dentes
premolares:
rling
tn/dc-hilln)
c6
d~c
didm
ia d
m~t
nhai
c6
hai
ell

rang
(mQt ell d
phia
tien
dinh
mi~ng
VI\
l1l(?t
ell b
phia
ILiai
ho<'.ic
phia
kh~u
caiY
If
"
hai
ell
rang
nay
ngall
each
nhau
kh6ng
hoim
toim
boi mc)t
ranh
n~m

ngang.
Re
eua
cae
rang
ham
be
thi
ng~n,
tht1dng co
m¢t
re
m~c
du d6i
khi
rang
ham
be
thu
nhat
co
re
chi;
ct6i
.
Cae
riing
ham
Wn (dentes malures:
ding

ham) co
ct~c
cti~m
In
m~t
nhai
c6
tit
3
den
5
~
Ve
m~t
gQi
ten cac
CIl
rlmg 0 mtit nhai cua cae rang ham,
)(em
I{li
chu
thich
'Ie
cach goi len cac
m~lt
cua vanh rang a
chu thich
3:1
cuO;
lrang 34.

51
Hi
nh
20
.
B9
rang
khi
kh
ep kin (can)
cli riing.
cac
co
nay
co
vai
tro
dimg
k~
trong
dQng
tac
nghien
thtrc
an
. .
Vanh
eua
cae
rl-\ng

ham
IOn
trim
(0
haITI
tren)
hinh
Lboi ho(lc
hinh
khoi bfi.u dl.lc, voi
m~t
nhai
co
bCin
e
ll
(hai
ell b
phfa
Inn.
va
hai
ell d
phia
Ittai
ho~c
phia
khiiu
cili),
phon

deh
nhau
hoi
m9t
ranh.
Vanh
eua
nhung
rAng
ham
lon
du'ili
(d
ham
duoi)
thU'o:ng
hinh
khoi
vuong.
Ian h
em
va
thltang
c6 so'll.lr.Jng
ell
thila
(gQi
iii
eu Carabelli) so voi
nhung

rang
ham
Ian trim
lllong
(rllg
.
Rarlg ham
Lan
thl1 ba (con
gQi
Iii.
"ding
hh6r1"
-
dens
serotinus siue sapientiae),
lit
rAng
k~m
phat
tri~n
nhat
va c6 khi
khong
c6.
Ccie
dillg
ham
Lan
trim

c6
ba
re
(hai
re
a
phfa
rna
va
m9t
re
d
phfa
khtlu
cai),
trong
khi
cac
rAng
ham
Ion dttdi
chi
c6
hai
re
(mQt
re
tnl{Jc
va
mQt

re
sau),
tQ
1C
eua
ca.c
rllng
ham
10'0
hoi
chech
ra
phfa
sau.
~u
~
~'C~d
'*"""
~
""'

11
,,
~
I
~tIII
ll
~t>tl
,.
WIngar.

Mgo/I
fI&)w~~~~~
Hinh
21
.
Cae
rang
(r
ang
elra:
1-2;
rang
nanh:
3;
rang
ham
be
: 4-5;
rang
ham
Ian
6-7-8)
Hinh
22
.
Cae
rang
vinh
vien
Ham

tren
Ham
dum
Cae
rang
r/!ng slim (We
1a
rang
sita) co
vanh
r~lng
mau
hoi
xanh,
va
nho
hOn.
Hoc
tuy
rang
i(li
thllong
rqng
hon.
Cac
rllng
dv~c
b6
tri
thanh

m¢t
hang
cong
gQi
Iii.
cung
rAng,
cac
m~t
tiep
giap
sat
voi
nhau.
Nhung
d
ngang
muc
co rAng,
thi
giua
nhung
rang
d
c~nh
nhau
c6
khe
gian
rallg

(spatial
interdentaria:
khoang
gian
rang).
Cac
Tang
ham
nho
va
h3m
Ion
trim
co
hltdng
thAng
dung
,
trong
khi vilnh
coa
cac
rA.ng
ham
IOn
dudi
thl
hoi
chech
ve

phja
trong,
tltc
130
phia
ho
c
mi~ng
chinh
thuc.
Cung
ding
trclL
(arculi
dentaLis
superior)
hlnh
ball
dl,1C
(hinh
elip),
con
eUTIg
rang
duai
(arcus
dentalis
inferior)
thi
hinh

parabo
i, voi
nhieu
bien
th~
khac
nhau
it
nhi
eu.
Kilu
cdn
(ki~u
tiep
xuc)
dUQ
c
gQi
ia
"d6ng"
ho(i.c
"
khop
".
Trong
vi
tri
dong
thl
cac

rAng ctra
ham
tr
en
thlldng
vu~t
ra
phia
tn((Je
hdn
~o
vdi
rang
cua
ham
dlrdi,
chong
Il'll
C':lC
rang
('uo]
dudi
IllQt.
chilt.
CtlU t.rllC ci.'ia
ciw
rang
(hinh
26, 27):
il

hun
i
rung
m(li ]';lng:
1.:0
m<)t
hoc
gql lit
hoc
}'(f11f!
(Cot'/""
dFlttis).
ho:~c
lute lilY
rallg.
hoc
n;'l~'
thong: \'di mQt ho;)c
nhiel!
{/ng
re
rCilig
ho0.('
filiI!
chrill
n'ing
(conati

radicis
dClltis),

c;l(' tillg" nil)'
dell
co
10
Illd
1'3
ng:o~'li
d
dmh
l'UOl
C;'I('
re
nlng
[{oram

/!
apltt!s
de/His:
/6
dlnh
(1'1'/
I'clflp!.
/-Ilic
Illy
relng
va
die
()/tg
re
ding

chua
d:1\'
m{)
hen
klYt
memo
nuill
do
nh~t.
giilu
m:ldl
molll
vi)
nhung
s(li
than
kinh
cam
gl:1L
dlt<;lC
KQi
In
ttl}'
rang
(pulpa
dentis).
Bao
xung:
quanh
ttly

rll.ng
In
mQt
chit
gu)ng
v(ji
xlidng
gQI
Iii.
nga
rang
(substantia
elwrol'a:
chri'l IIgiIJ,
chat
nay
mall
vn.ng
nh.)t.
r~n
h(m
va
glall
mu6i
khoilllg
hdn.
so
\'i1i
Xlrong
Chilt

nga
a phal1
re
rang
dU(Jc
phil
ben
ngoill bell 1ll9l
lop
mo
xl(dng
mongo
mall
niw-\'ang
nlu,l1

gQi
In
ccment
(cementum
S/L't'
substantia
ossca:
cement
hOQ-c
cha'l
uldl/if).
lap
Xltdng
nay

kct
noi vdi
cot-mac
!'(tl1g.lllIy¢t
rfing
bdi mQt
h~
thong
nhung
";(ii
tr,W
keo
(gqi
Hl
sC;1i
Sharpey),
r\gil
n)ng
d
phhn
vanh
rAng
thi
dtl(Jc
linn
b9(' bdl
men
rdng
(substantia
adamaillilla).

In
m¢l
chfll
mall
tdng
.
bong,
co [he
CO
l
[:'1
Io<~i
m6
nin
cung
nhat
trong
co
the.
h:lll
nlnt
ch
I Call
t~o
hoi
cac
muoi
kho.lng
vii
ngrlm

bdi
apatit
thu¢c
lo~i
phosphat.
Men
rcillg
dltQC
d'iu
t:;IO
bdi
nhung
don
vi
g'Qi
Itt
lrf!
mell
rang.
tl'l,l
men
ri1ng
hinh
I~\ng
trl,l
dui.
SilU
m.;tt.
nam
th~ng

goc
viJi
be
nu~1.
cua
lJalLh
rang
vii
ket
noi
voi
nhau
bdi m(lt
chat
gAn vo
dinh
hinh,
,
• b
Cae
tIang
nanh
~.~
•
bed
Cae
rang
ham
IOn
tr6n

•
c
CAe
rang
ham
l(m
dum
Hinh
23
.
Cae
m~t
ella
rang
• b
Gacrangcita
~n
(ham)
duO
• b
e
lUng
naOO
(htsm)
dUOl
Hinh
24
.
Cae
m~t

eola
rang
Hinh
25
.
Cae
rang
sila
(rang
rung
sl1m)
53
B9
may
nang
da
va
co
djnh
cae
ding
(parodontium:
ct{u
truc
cr;rnh
rang)
bao
g6m
ban
yeu

ta
sau
day:
1. M6
quanh
d
rang
ho$.c
nha
chu
(periodontium)
hQp
bdi
rna
hen
ket
bao
xung
quanh
re
rang,
n~m
d
khoang
glua
re
n)ng
va
thanh
clla

huy¢t
rang.
Cac
sQi
t~o
ken
ket
nfli
re
rang
vao
thanh
clla
huy~t
n'ing
mang
Hnh
dim hoi, do d6
lam
giam
suc
ep
tac
d9ng
Wi
rang
trong
hic
nhai,
d.n

nhilng
th-u:c
an
d.n.
0 g§.n
mi$ng
clla
huy$t
rhng.
cac
sQi
t~o
keo
cua
rna
quanh
chan
r{ing nAm
toa
ra
xung
quanh
nhu
nan
hoa
b{mh xe, hdi
uan
cong
ve
phia

be
m:).t
clla
t"flng,
gQl
la
day
ch6ng
vang
rang
(ligamentum
circular
dentis),
day
chAng
D<:\Y
f:i6p
philn
ket
n6i
lQi
voi co riing. a
phia
duai
huy$t
rang,
nhung
s0i
cua
mo

quanh
rJ
rang
c6
huong
chech
heln,
va
a
dinh
re
rang
thi
cac
sQi
nay
t~o
thanh
m9t
phl1e
h9P
cac
s9i
dQc
va
toa
ra
hinh
nan
hoa,

gQi
lb.
day
cltling
dinh
d
(ligamentum
apicale).
2.
Lr;Ji:
(da
mo
ta
d ph8.n
tren).
3.
Bit
huy¢t
rang
va
huy¢t
riing: cae
huy$t
rang
ho$.c 6
chan
rang
18.
nhung
ho'c

nJm
d bd
huy¢t
rang
(con
gQi
la
mom
huYrl
rang)
cua
cac
xlldng
ham
lrcn
va
dUdi,
trong
d6
e6
re
rang
cAm
va~.
Xtidng d
huy$t
rang
luon
thay
d6i, phl,l thuQC

vao
cae
yt'(u
to'
Cd
hQc
tac
dQng
toi
huy$t
ding.
4.
Cha't
cement:
ho~c
con
gQi
la
xlldng
quanh
rtf
rang
(xudng
quanh
chan
rang)
du<;lc
ket
nai
voi

co't
mt;Lc
riing-huy¢t
rang
bdi cae
sr;Ji
Sharpey.
M{ich
mau
va
day
than
kinh
cua
cac
riing
* Cae dQng
mr;rch
nuo:i
duang
cae
rang
xuat
phat
tU
dQng
mc;.ch
huy¢t
rang
dUdi

(a.
alveolaris
inferior)
va
cae
dong
mr;rch
huy¢t
rang
lren
(aa.
alveolares
superiores
ante
rio res
et
a.
p08terior: cac d(mg
trudc va trcn-sau);
54
alveolaris
supenor
mt;1ch
huyrt
rang
tren-
tat
ca
cac
dQng

m~ch
nay
deu
la
nhanh
dip
mQt
hOQ-C
cap
hai
cua
d(ing m(lch
hdm
trong.
Sau
khi
di
qua
6'ng
rang
dlldi
clla
xUdng
ham
duoi,
va
nhung
6'ng
nho
eua

xudng
ham
tren,
nhung
d<)ng
m~ch
n6i trEm no'i
tiep
voi
nhau
ra't
phong
phil, rBi
tach
ra
cho m6i
rang
mt)t ho$.c
nhieu
nhanh
ding
(rr. dentales).
Truoc
khi
chui
vao
I6
dinh
rtf
riing,

nhung
nhanh
rang
nay
l~i
tach
ra
nhung
nh{mh
rat
nha
di tai
lr;i
va
cot
mt;1c
rang-huy?t
rang,
rbi
mal
chui
vao
ong
rtf
rang
(tJ'ng
chan
rang)
d~
trd

thanh
mao
m~ch
d
trong
tuy
rang.
• Cac
tinh
mr;rch
di
kem
cac dQng
m[).ch
ttidng
ung.
• M(lch
br;rch
huyet:
d~n
b~ch
huyet
W
cac
rang
clla
ham
tren
tOl
nhom

giua
va
ngoai
ella
chu6i
hq.ch bg,ch huye't dlloi
ham,
trong
khi
b~ch
huyet
tit
nhung
fang
cua
ham
duoi
thi
dUQc
dAn
ve
nh6m
trE!D
clla
cac
hc;.ch
cd
sau.
•
Day

than
kinh:
la
th§.n
kinh
cam
giue,
thuQc
vung
chi
ph6i
cam
giac
e-ua
e{lc
nhanh
cua
day
than
kinh
tam
thoa.
Cung
rang
tren
e6
eac
nhanh
di
toi

clla
day
than
kinh
ham
tren
(Vz);
cac
nhanh
nay
tSLO
nEm
dam
rOl
ding,
W do
phan
eac
nhanh
eho
xudng,
lQi
va
rang
(rr.
gingivales
et
dentales
superiores: cae
nhanh

lr;i
va
rang
tren).
Cung
rang
duoi
nh~n
cac
nhanh
ella
day
than
kinh
rang
dudi
(la mQt
nhanh
cua
day
than
kinh
hdm
dlldi,
V,1),
day
than
kinh
rang
dlldi

n~m
trong
mQt
ang
eung
ten
d
trong
xudng
ham
duai,
cung
t~o
nen
dam
rai
ding,
tit
d6
tach
ra
cac
sQi
than
kinh
cho
lQi
va
eho
rang

(rr.
gingivales
et
dentales
inferiores:
nhanh
lr;Ji
va
rang
dlldi).
Tat
ca
nhung
nhanh
nay
sau
khi
di
trong
ang
re
rang
thi
vao
tuy
rang
va
t~o
nen
m(it 1uoi

sQi
rat
phong
phu.
Vanh
rang
c6
rang
R!
rang
(chan
r.lng)
I.IL
__
LO
6ng
ro
rang
Hinh
26.
Cau
true
chung
ella
rang
(thiet
do
dung
dQc)
Vung

hau
(ho~c
vung
hQng)
Hau (HQng)
(Pharynx)
Hall
(ho~c
hf)ng) la mQt cd Qllan d
do
hDi
dVdng
h6
hap
(
tit
rnili
thong
xuong
thaTllt
quan)
va ti
eu
hoa
(til
mi~flg
xuong
tllI{(>
quan)
b it

c
he
o n
hau;
do do co
ten
goi
Iii

nga
tli
hau"
(nga
ttt
hong
), H6u
co
hln'h
the'
nhti
mr)t
phel1
cd.m~c,·
n~m
a
phfs
lrlioc
cQf
sf/ng
co',

va
keo
dai
tren
mQl k ho
ang
dQ
1
ii
em,
tit
/l
i n
SQ
toi
ngang
mue
be, dlioi
eua
.'i~
1Il
nhall
thanh
quan
,
tlidng
ung
voi bd
dllui e
lla

dot
song
e6
thu
6
(Cr,)
a
nguai
JOn,
ho~e
dot
song
co 4 (
C
~)
d
tre
sd s
inh,
dot
song
co 7
(C
;) d
ngliai
gilL Nhung:
moe
nay
thny
d6i

thea
s
t;(
chuy~n
dQng
eua
huu
trong
khoang
giin bAng
chieu
eao
eua
mot
d6
l sling_ -
li:J.
i phal1
ba
tren
cua
hau
n6m
d
dnu.
ph13
sa
u eua
yang
cung

clla
xltdng
ham
dltdi:
con mQt
phall
ba
dl(oi e
ua
hau
lai
ndm
0 u
im
g
c6',
lien
quan
voj than.h
quan
~a
lien
tiep
v(jj
th~/c
quan.
Hinh
27
.
Cau

true
eua
m!)t
rang
ham
be
H
au
thong
ra
phia
tntCic: a
mQt
ph:'i.n
ba
tren
vCij
cac
hoc
mlli
,
thong
qua
cae
16
mlli
sew , d mQt
phall
ba
giua

voi
hoc
mi~ng,
qua
eo
hQng-m
.i~
ng
(eo
hau
-
mi~n
g)
(a
ditu
s
huccopharyngeus:
101.
vdo
mi~ng·hall)
;
va
d
m9t
phrl.n
ba
dlioi
thi
thong
voi

thanh
quan
qua
i6
pheu-thanh
thi~t
(
aditus
laryngi
s:
16
uno
lhanh
quail,
ho~
c
[6
thanh
quan
tren),
SIJ
phan
chia
die
phan
cua
hAu
thea
dinh
khu

a
trong
vung
c
un
g phl,l
thu
Qc
~ao
nhung
vi
trf
thong
thlidng
n
ay:
vung
tren
cua
hAu
gQi
In thlLqng·hQng
(e
pipharynx
)
ho~c
ty-ha
' u (
rhinopharynx)
ho~

c
hQng-miii
(pars
nasalis
pharyngis
:
phan
mui
eua
hilu)
,
vung
gilla
In
trung·hau
(meso-
pharynx
)
ho~c
kh6.'
u-hau
(o
ropharynx
)
hO$
c
hQng·mi~ng
(pars
Of'alis
pharyngis:

phall
mifng
cua h{iu) ,
va
v
ung
dlioi
gQi
Ja
Ju;z
h9ng
(
hypopharynx
)
ho~c
thanh·h6.u
(laryngoph.arynx),
h
o~c
/u;
Jflg.thanh
quan
(pars
laryngea
pharyngis:
phan
thanh
quan
cua
hau)

(h
lnh
28-34),
36
Hinh
th~
ngoai
va
li
en
quan:
H
au
co
mQt m{lt
sau,
hai
m{lt
ben
,
m9t
ct,tc
tren
va
mQt
C
IJ
C
dvdi,
:)01

Va
danh
phap
Gild
ph3,u
h9C
(J~
gQi
tim cac phtin ella hau
ho$c h
i\
mg, xem them cac
chU
th(ch 7 lIa
14
55
*
M:~t
sau
hfru
gan
nhu
d~t
va
lien
tiep
d
hai
ben
vai

cac
m;;it
ben,
h9P
vai
hai
m;;it
nay
thanh
cac
g6c
gan
tron.
M~t
sau
cua
hau
tudng
ttng
vai cot
song
co',
voi
than
va
m(Jm
ngang
cua
6
dot

song
c6'
tren
cung,
dlIQC
phil
a
phfa
truoc
bal
mQt
lap
cd
t<;l.O
nen
bai
cac
cd trudc
song
(mm.
rectus colli
et
rectus
capitis:
cd
thiing
co'
va
cd
th6ng

dau)
va
bai
mq,c
trudc
song.
Ngoai
ra,
m;;it
sau
hau
con
lien
quan
voi
chuoi
than
kinh
Ulan
cam
co'.
Gilia
hriu,
n~m
a
phia
truoc,
va
cac
cd

trUde
sdng
va
mq,c
tru(k
song, nAm a
phia
sau.
b
khoang
sau-hau
(spatium
retropharyngeum).
Khoang
nay
chtta
mo
lien
ket
long
leo
va
hai
h<;l.ch
bQ.ch
huyet
(gQl
18.
cac
h(Jch

sau-hau),
nhilng
hQ.ch
b;;tch
huye't
wi,Y
nh(i.n
cac
m<;l.ch
b;;tch
huyet
til
tuyitn
yen
(tuyen
h<;l.
nao),
til
h(Jnh
nhtin
helu
(amidan
hau),
til
voi
tai
(voi
nhI)
va
tit

cAe
hoc
miii.
NhU'ng
h?ch
b;;tch
huyet
nay
rat
de
bi
viem
nhiem
(viem
tay
h<;l.ch
sau
hAu).
Khoang
sau
hdu
bao
dam
cho
hau
chuy~n
dQng
dUQc
so
vdi

cQt
s6ng.
Thong
qua
thanh
sau
hau
c6
th~
kham
xet
c(le
dot
song
c6
tren
cung,
ho~c
chich
l"<;l.ch
6
viem
tay
sau
hau,
ho$.c ch9C
hut
ap
xe
l<;l.nh

xuat
hi~n
thtt
phat
do
b~nh
Pott
a
cQt
song
c6
(lao
cQt
song
CO).
* d
hal
ben,
thi
dOlln
ddu
cua
hau
lien
quan
a
hai
ben
voj
cae

tuyen
nudc
b9t
mang
tai,
con
dOlln
co"'
cua
hfru
thi
lien
quan
voi
vimg
cd
uc-dim-chum;
vung
nay
c6
thi
phan
chia
thanh
hai
vung,
mQt d
tren
va
mQt d

duai,
bbi mQt
m~t
ph.lng
nftm
ngang
di
qua
b6"
tr€m
eua
slJn
giap.
- d
trong
vung
ben
tren,
thi
lien
quan
voi
thanh
ben
cua
hau
c6 nhU'ng th13.nh
ph'ln
sau
day:

nguyen
uy
cua
cac
dqng
lIlQ.ch
canh
trong
va
ngodi,
ca.c
df)ng
mgch
gidp
tren,
hau
len, luiJi,
(inh
milch
canh
trang;
phfa
duai
hdn
thi
c6
than
(inh
milch
gidp-luai-m(it;

ch?y
a
phia
tren
va
phia
trong
cua
than
ti"nh
m<;l.ch
nay
la
day
thdn
hinh
hll-thi~t,
day
than
kinh
nay
bftt
cheo
56
phfa
ngoa!
cua
cac
dQng
mQ.ch

canh
trong
va
dnh
ngoai,
d
d.ch
5"20
mm
phfa
tren
cua
chb
chia
doi
cua
d9ng
milch
canh
goc
(con g9i
IS.
d9ng
milch
canh
chung),
thuClng
nhat
113.
d

ngay
phfa
tren
nguyen
uy
cua
d9ng
milch
luiJi.
Tren
m$.t
ben
cua
thanh
hau
c6
day
than
kinh
phi.vj
di
til
tren
xuong
duai
kern
theo
bdi
nhanh
than

kinh
tim
tren
cua
day
nay.
. d
trong
vung
ben
duoi,
thi
thanh
ben
cua
hilu
lien
quan
v6'i
d9ng
m(Jch
canh
goc
(dnh
chung),
rinh
milch
canh
trong
va

day
thdn
kinh
ph€' vj,
voi
ph<in
sau
thuy
ben
cua
tuyin
giap
(giap
tr;;tng)
va
cuong
m<;l.ch
cua
tuyen
nay,
voi
quai
cua
day
than
kinh
hr;I-thi~t
(XII)
di
kern

thea
rinh
m(lch
canh
trong.
Trong
khoi
rna
lien
ket
n~m
a
khoang
cq,nh
hau
(spatium
parapharyngeum)
c6 cac
cd
tram
di
qua
(cac cd
bam
nguyen
uy
d
mom
tram
cua

xudng
thai
dudng
g9i
chung
la
cac
cd
tram),
cac
cd
nay
cung
vai
m?c
cua
chung
t:;to
n€m
rnQt
vach
dttng
ngang
(g9i
113.
canh
cua
hau
-
Thoma

Ionescu)37,
vach
nay
chia
khoang
c<;l.nh
hau
ra
lam
hai
vung
trudc·tram
va
vung
sau-tram.
Vung
trudc-tram
thong
thudng
tr\!,c
tiep
voi
vung
mang
tai; con
vung
sau-tram
thi
c6
d9ng

milch
canh
trang,
rinh
m(Jch
canh
trang,
day
thdn
kinh
phi-vj
(X),
than
kinh
phlJ (XI),
thi~t-hau
(IX),
va
chu6i
giao
cam
c6'
di
qua;
tat
ca.
cac
thanh
phan
vila

dUQc
k@,
moi
dAu
deu
n§.m d
phia
sau
cua
d9ng
milch
canh
trong;
nhung
sau
d6,
day
than
kinh
phl:l ch;;ty
ra
phia
ngoai
d@
toi
cd uc-
don-chum
va
cd
thang,

day
than
kinh
thi~t
hau
di
chech
xuong
phfa
duoi,
d~
tai
phia
hfrU
va
day
lUdi;
day
than
kinh
hr;I-thi~t
c6
dUClng
di
tUdng
tv
nhu
day
than
kinh

thi~t
hau,
nhung
xuong
thap
hdn,
lach
qua
giua
nnh
m?ch
canh
trong
va
dQng m:;tch
canh
trong
va
di
vao
vung
duoi
ludi.
d
vung
nay
cung
c6
nhung
hgch

(bllch
huyet)
co"
sau.
37
Canh cua hau diJl;lc cac
lac
gia
Vi!)!1
va
Phap goi
la
hoimh
tn'}m.
Co
cMn
bllOm
ngoai
.
Mom
tram
Day
chang
tram-m6ng
Co
tram-m6ng
Co
cMn
buom
trong

Co
hal
tMn
(nhl
tMn),
bung
sau
Co
tram-luDi
Co
trAm-m6ng
(gAn
bam
tan)

DuOng
dan
giCia
a
thanh
sau
hau
',i-

Co
tram-mona
~
o
hal
tMI]

(nni
than),
bung
sau
o tram-hall' .
o
trAm-m6ng
66
etlan
blJOl11-h~u
mi~ng-hau
B6
ham
n-IIng./IJu
86
hJOi-hau
86
sun-hau
(a)
86
sl.fng-hau
(b)
Co
khil
hau
tr~n
Co
khil
hau
giLra

86
giap-hsu
(a)
86
nhan-hau
(b)
Co
khlt
hau
dllCri
J

Tuy~n
giap,
thuy
ben
pha;
Hinh
28.
M~t
sau
cua
hau
(hQng)
•
Lap
Cd
Khoang
h
~l

u
(endapha
rynx: not
hau)
(cavum
pharyngis:
hoc
hcJU)J8;
dtt<Jc
chia
thflnh
ba
vung
(ho~c
tang),
dvqc
gQi
ten
gQi
tuy
thea
tang
do
thong
vdi
cd
quan
nao
trong
ba

cd
quan
1a
miii,
mi~ng,
v~\
thanh
quan.

Hau
cling
nhU'
mu~ng
va
mCii,
103
co
quan rong.
n~n
c6
n¢i
dung ben !rong
la
mOl
khoilng Ir6ng.
c6
Ih'
gQi
la
h6c.

6.
(Me
t11ll}ng,
h6c
mii!, 6
ml~ng);
nhllflg
theo m¢t
s6
lai
li~u
titSng
Viet thi goi
1.1
khoang hau.
• T>:-hau (lhl.tf/ng-hQng,
hQng'mili)
(pars
nasalis
pharyngis):
keo
dai
til
ne'n
so
Wi
mue
ngang
vom kha'u eai,
nen

so tao'
nen
thanh
tr€m
cua
hau
nen
c
un
g
d~Qc'
gQi
la
vom
hau
(fornix
pharyngis).
HQng-miii
c6
chieu
eao
khoang
5 cm, chie.u
ngang
4 em,
va chie.u
tntde-sau
2 em.
Ve
phia

dvdi.
hQng-mui
thong
viJi
hQng-mi~ng
(khciu-/uiu)
(pars
aralis
pharyrzgis), ve
phia
tnliJc
thong
viJj
cac
hoc
mili
bdl
die
[6
mili
sau.
Cac
IJ
mili
sau
lil
hai
16
hlnh
biiu

duc
c6
truc
liJn
hudng
thea
c
hieu
tren
dViJi,
c~c
16
mUi
sau
57
Day
th~n
kinh
ph~-vi
(dO<;ln
a
dau)
Dt'lI'lg
m~ch
canh
trong
Day
than
kinh
h~·thiet

{XII}
Day
than
kl
nh
ph\!
{than
~inh
gal}
(XI)

Day
than
kinh
Ihanh
quan
trim
__
Day
than
kinh
ph~-vi
(doan
a
cd)
Day
than
kinh
Ihanh
quan

tren
Co
lien
pheu
Co
nhan-pheu
sau
Day
tMn
kinh
thanh
quan
dl/O'i
Tuy~n
giap
(thuy
biln)
D6ng
mach
giap
duO!
Man
kh~u
cai
(khau
ca
i
m~m)
Phan
hau

ella
IVai
(phan
dlmg
Ihang)
S\!.n
thanh
thie!
(nap
thanh
m6n)
Ne"p
hau-Ihanh
thiet
Ngach
hinh
qua
Ie
TInh
m~ch
canh
lrong
O¢ng
mach
canh
g6c
(canh
chung)
Thl!c
qUlin

Day
than
kinh
thanh
quan
dum
(qual
nguoc)
Hinh
29.
Lien
quan
hai
mat
ben
eua
hau
va
thanh
quan
(nh
in W
phia
saul
giCli
h£.1n
d
phia
ben
ngoai

boi
cae
ranh
miii-
lUlu, d
phla
ben
trong
boi bd
sau
ella
vach
miii,
il
phia
tren
bili
than
xlidng
blidm,
va
d
phia
duoi
boi
man
kha'u ecii.
Thanh
tren
ella

hau
ho(te
vom
hau
(fornix
pharyngis)
t~o
nen
bdi
than
xudng
budm
vii
mom
ndn
xlidng
eha'm; vom
hau
doc
L11
tren
xuong
duoi
va
ra
sau;
lien
tiep
voi
thanh

sau
eua
hau,
thanh
sau
ella
hau
d
do~n
nay
nAm d
ph
fa tr
ucic
day
ehdng
eha'm-drji,
eung
trlide
eua
dOl
d(h va
than
cib
d(/(
lr~n·
.
Thanh
tren
cua

hQng-mui e6
mOt
dam
mo
lympho
tra.i
dai,
gQi
la
h(;mh
nhan
hau
Luschka
(ho(tc
amidan
hau)
(lonsilla
pharyngea).
H~nh
nhan
hau
1a
mQt
cd
quan
lympho,
milu
vang
e6
mQ.t

dQ
mgm,
hQp
bdi 7-8
thuy
nh6,
kh6ng
deu
nhau,
ngan
each
nhau
bbi
nhung
ranh,
gQi
la
khe
(ho(i.c hoc) h(;mh
68
nhan
(cryp,~ae
lonsillares).
MQl
trong
nhung
khe
nay
n~im
tren

dlidng
giua,
sau
hon
ca,
va t(ln
het
bbi mQt tlii
thua
tit
duqe
gQi
1a
lui
hau
(bursa
pharyngea).
Nhung
khe
khae
cua
h~nh
nhan
hau
cling
hQi
tv
ve tlii
hau
nay.

H
(;mh
nhan
hau
dai
khoang
3 em,
va
kieh
thude
tang
l€~n
dan
tdi
16
lu6i,
sau
d6 thl.
l~i
teo
dan.
Khi
h(;mh
nhtin
hau
bi
ph
i
d~i
thl.

t<;lO
nen
sui
vom
h9ng39. Do h(;mh
nhan
hau
e6
nhieu
rn~ch
mil.U
nu6i
dUdng,
nen
khi
tharn
kham
bAng
ng6n
tay
rna
Sd
nAn
vao
d i
ng
de
gay
ra
chay

mau.
Hr;mh
nhrin
h6u
cling
la
mQt
bQ
ph*n
ella
vong
bg,ch
huyel
Waldeyer
(vong Waldeyerj4°.
3\1
Sui
\10m
hc;n!";}
thlfong
n6i
I~t
theo
thu~t
ngCr
lieng Philp Iii
co
VA
(vegelalkm adenoide:
sui

me
!ympho).
40
Yang
b~ch
~
'
uyet
Waldeyer,
thue
ra
phai
99i
Iii
vong
me
Iympho quanh
~Iong,
do
Waldeyer
me
111
d"au
lien.
86,n9
,nact
canh
lrong
)

\
.'. -
.
'.
. '.,;.
~
'
.
.
;.
,.
',
.,'
~~
.
,.
, :

Co
hai
tMn
(nhi
IM")"

"<""
'l-
II
bung
sau
"

DOng
mach
h~u
I~n
-====~~
~
El~ng
mach
mat
-
DOng
mach
luOi
•
1-

Day
than
kinh
mal
(VII)
""'-
.

Co
hai
than
(nhl
than),
bung

sau
' ,
~
f_

Day
than
kinh
ha-thi~t
(XII)
,
__
:J
,
____
Day
than
kinh
phu
(tntin
kinh
gal)
(XI)
.J,J
'f

Co
ltc-d6n-chum
j
~~~~

~~~~
TInh
mach
canh
trong
Day
than
kinh
ph~-vi
DOng
mach
canh
goc
(canh
chung)
L 2! lJ
!f
Than
giao
cam
(chuOi
9iao
cam
cO)
~:
·
Tuyen
giap
(thuy
ben)

":
=====-
I~D~Ong
mach
giap
dU'Oi
~
.
than
kinh
qu~t
ngltc;JC
Hinh
30.
Hau
(h9n9)
,
ba
doi
day
than
kinh
S9
d
ttai
cung
,
(X
,
XI

,
XII)
vit
than
giao
cam
(chuai
giao
cam
c6)
(Nhin
IiI
phia
saul
(')
phia
trl1dC
eua
IU;lIlh nhan
h6u.
d6i
khi
co the'
lhay
mQt
cae
dil.ll1
te
bao
bi~u

mo.
lil
eli
tfch
eua (/ng luyi/n yelL
nguyen
thlt}.
Dng
nay
se trd
thanh
lui
Rathke,
va
dam
lC
baa
bi~u
!nO
con
I<:\i
dUQc g9i la
luy(/n
yen
ha'u
hO{lc
tuye'n
yen
hong.
a

VOIn
/ulu,
thfm
xudng
bvom
va
mom
!len
xudng
ch?tm
duc;lc
bQc
bbi
mQt
lOp
cot·
t11(l.C
(mang
xu'dng)
day
trong
do co
th~
phat
~inh
u
xd
hQng-mui.
Thanh
ben

eua
hQng·Oliii co
16
hau
cua
ebi
lui
(ostium
pharYllgaeum
tubae
auditil'ae)
Old
vuo
hau.
LO
nay
nftm d
phia
"
au
cua
dllu
sau
xl/dllg cwj'n
mili
dlidi 1
em,
va
d
phia

tren
cua
mem
hau
1
COl,
thong
qua
vOL
lai
(con gqi
la
voi nhI),
hau
thong
voi
hom
lui,
va
voi
tai
cling
la
dlidng
Ian
trfln
nhiem
khufln
ta
hQng

len
lai
giita.
Phla
bCi
sau
lo
hau
cua uoi
lui
co
m9t
l.,I
niem
m~c
do
s~n
uoi
lai
loi
vao
trong
hAu
gqi
la
gil
voi
lai (torus
tubarius).
tu

gb voi
tai
co
m9t
nep
niem
m~c
di
xuong
phia
dUdi,
ra
ngoai,
tdi
phia
man
khflu
cai
gQi
la
nep
uoi-ha.u (plica
salpingopharyngea);
nAm
trong
nep nay
ia
cd
voi-hau.
Phia

sau
cua
nep
voi-hau
co
va
10
voi
tai
co rn9t
ho
gQi
113
hd'
Rosenmiiller
ho~c
ngcich
hau
(recessus
pharyngis).
La
hau
cua
voi
tai
co
huong
lam
cho co
th~

th~m
kham
de
dang
bftng
cach
dVa
m9t
ong
tham
qua
ngach
rnlii dUdi
dEi
dfty
vao
10
voi
tai.
NicOl
m~lC
baa
quanh
16
hall
cua
voi
tai
cling
co

nhling
kh6i
rno
Iympho
t~o
thanh
h{lnh
nhan
uoi
hoijc
amidan
uOi
Gerlach
(tonsilla
tubaria).
Thanh
duoi
cua
h,;mg-mili Oy-hau)
chi
hlnh
thanh
trong
d9ng
tac
nuot,
khi
man
khd~u
ceii

du'c;lc
nang
len
tiep
xuc
vdi
thanh
sau
hau,
va
ap
ch~t
vao
ga
ho~c
gOI
Passauant
(qw
n€m
khi
cd
khit
hau
tnJn co).
59
Vach
rnOi
(v
ach
la

mia)
____
{-\-
Cac
wang
cu6n
rnOi
(wang
xoan
mOil
'
l \lr-
trem.
gltla.
dlIOi
Co
cMn
btJam
trong
~-:1
Co
hai
th~n
(
nhi
than
),
bung
sau
__

';:"
Ca
Kh~u
cai
hau
(Iru
sau
man
khau
";(;';j===''''
Sun
thanh
ihl6t
(nc
3P
thanh
IT
.
,.
/
Cae
co
1i6n
pheu
ngang
va
eMo
'
H:L
h oa,

chang
butJrn-ham
'
Co
ehan
buam
ngoal
kh~u
clllJ
.
~i;~~~E=
==
~tfhh:~
a~u
-Ihanh
thie!
•
qu;in
!fen
(10
vaG
thanh
quan)
" ,

Ngadl
hinh
qua
Ie
Co

nhan-pheu
sau
\-'-\1\
•
'II
Hinh
31.
Hau
(h9ng
)(m~t
ben
tr
ong
,
nhin
tlt
phia
saul
Cae
Jwnh IIhrin kha.'u
coi,
h.anll
nhfw
t'oi, flrmh nhrin
[lICli
va
hrwh
nhri"
htiu,
tQ.o

n('ll
L'ong
bQch
Iwyi[t WaLdeyer.
• Khau-hcllL (trung·IUIl/g,
hQ'lg
·
mi~rz
g)
(}Jars
oralis
pharYlIgis:
phtin
mi~llg
cua
11(111):
e6
giC.Il
hQ.1l
trim
I:)
man
kha.'
/I
c
di
,
khi
m:\n
nay

dUQc
ruIng
len
mu
c nflm
ngang
, va
g"afi
h<~n
d110i
I
~
l
mQt
m:)t
phfmg
nbm
ngang
(II
qua
Ih611
xl/dng
mOllg.
Ba
du
'd
ng
kinh
e
ua

hQng:.mi¢ng
dell
dai
khoilllg
4 em.
Klui"l/-hou
ve
phia
tntde
thong
r¢ng
rai
vdi
h{,(:
llll(!ng
qua
eo
h9ng-mi~ng
(
isthmus
fO/lcil/o!):
co
nflY gidi h:;lIl d
phia
tren
bili
eli/IiI
it/iII-hili/II
cai,
baa

gam
hai
trl}
tnlac
('
lI
:l
111011 Idaj·/l cd;
vii
d
phia
dudi
hdi ILloi.
Tnt
s
ew
('tl;1
mim
hlla.'/l cd i di
chech
til
trcn
xu{)ng dltdi
vi\
I'a
sa
u d
thanh
ben
eua

hi
lu,
(if)
tr{l saIl con
dltt;.lC
gQi
lit cUllg kh6."u
cdi·hall
(arci
palaiopharyngei
).
GiUa
hai
tru
truoc
va
sau
eua
man
khftu
cai.thanh
ben
eua
hau
hlnh
thanh
lu
j'
h(wh
nhan,

trong
do
chua
lu;wh Ilh6 n
khi
iu
cd;
(amidan
It
ha'u cai).
Qua
thanh
hau,
h~nh
nhan
khftu
cai
lien
quan
voi
die
thanh
ph
an
nflm
trong
khoang
c(;mh hii'u.
•
Thanh-hau

(
ht;L-h
9ng,
hQng-thanh
quan)
(
pars
laryngea
phQl)'n~is:
phtin
thanh
quan
eua
hali):
nAm d giUa
hai
m:)t
ph.lng
nAm
ngang,
mQt
dl
qua
than
xll(/lIg
m6
ng
va
Ill¢t di
qua

gii:li
h~n
d110i
c
un
thanh
quan
b
mue
sl.m l1/uin. D
O\l
11
nay
cao
5
em.
Phia
tntoc
c
ua
thanh-h
au
eo
cae
thanh
phan:
I.
llanh
thiql
(nap

thanh
mC
JIl).
day
lui/i.
hrJ1lh
nllo:n ll1i/i. cae
nep
lUdi-
Xllang
cu6n
mOl
(wong
xoan)
gllia
_ _ '"-'-
Xt.rong
eu6n
mOl
(Xllong
xoan)
dud!
-

,
Mat
tr~n
hJOi
(Ivng
IUOi)

;ii~~;"';
Than
xuong
m6ng
Kh6i
mO
(d~m
mCf)
eua
tllanh
quiln
r
Hanh
nh~n
hau
(amldan
hau
,
VA)
,a
Go
vOi
tar
(go
voi
nhi)
"41
Lo
hau
cia

voi
tal
:
Ngach
hau
(M
Rosenmulier)
f'i!r
-
N~p
voi·hau
il'-'il
Man
khau
cai
(khau
car
mem)
~t===
Hanh
nMn
kh§u
cai
(amldan
khau
cai)
tL
TI\I
sau
man

khau
cal
(eung
khau
ca!-Mu
)
';1>
Gal
dal
(nhu
dai)
,'1-

Syn
thanh
thi~t
(nap
thanh
m6n)
'
Khoang
thanh
Quan
Hinh
32
.
Hau
(h9n9)
(m~1
ben

Irong
,
nhin
In)n
Ihiel
d6
dang
dqc
giila
dau
va
co)
thonll
Illift
, voi eae
Ihung
lung
thanh
thi~t;
phia
sau-chtoi ella
nhung
thanh
phfin
nay
la
10
vao hO(le
10
thanh

quon
trlln
hot;ic
l6
/'itO
thanl!
{Juan
(adit
us
laryngis),
16
nay
{.!irli
h<.1Il
bdi eae
SIjt1
pheu., !lhe
gian
S{tn
pheu,
de
lIep
pheu
,
.lhanh
thi~l;
d
hai
ben
10

trim
thanh
quan In
hai
ngcich
hinh
qua
le
an
55.U
viw
hai
m!\t
ben
ella
thanh
quan,
u'€>n
thilnh
ella
ea~
ngach
nay
co
rnQt
nep
nll~hn
rnl~c
t~o
nen

do
day
than
kink
thanh
([IIOrl
'"en
(gQi
la
mtp
H
yrtl).
mQl
ncp
cluy
nhftl
trang
cd
th~
t~o
nen
clo
clay
th~n
kinh.
Thanh
sau
eua
thanh·hau
wong

(ing vai
thitn
(,lla
dic
dot
song
c6 C
a
-
C
8
.
('<-l'
u t
ru
e
cuo
thanh
h a u :
thanh
hau
('0 niom
m~c
tat
nll)L
trang
(tunica mucosa:
hlp
l/ii!11t
1n9C), niern

m~c
thuQc
ki~u bi~u
mo lilt
tang.
rieng
phan
hau·miii
(t,Y hfiu).
I hi
l1Iem
Ill~C
thu9C
ki~u
bi~u
ma tn;l
co
long
chuy~n
(niern
m~c
ho hap).
nhtlng
cung
Hic
dac co
nhung
cho III
bi~u
rna

lin
tang.
Trong
lap
niern
m~e
co
nhung
tuye'n
h&u
(glandulae
pharyngeae)
d nong. va
lhu¢c
ki~u
tuyitn
pha
d
phan
h9ng·miii.
thuQc
ki~u
tuyen
nitay a
phan
hQng.mit?ng
va
hQng-thanh
quan.
Trong

niem
rnf.lc
ciing
c6 cilc
nang
lympho.
Ben dttai
ICfp
niern
m?c
la
mQl
ldp
1110
lien ket (tela
submucosa
pharyngis:
ldp
dudi·niem
InQC
hau),
lOp
mo
lien
ket
nny
trd
nen
mau.
dai

ben,
giong
nhu
m9t
10.
5c;li
xO
chAc,
nen
dUc;lc
gQi
If.l
ca.n
hau.
Can
hau
phat
tr
i
~n
hOn
d phan
ben
duoL con d noi
can
bam
vao
m~l
ngofli
m1n

59
thl
can
t(\O
thanh
rnQt
phuong
ti~n
nang
da
eho
hau.
gQi
In
m{lC
hau-nifn
(fascia
pharyngo·
bassilaris),
Q
day.
rieng
can
hau
tl}-O
nEm
lha.nh
hau,
vi
khong

c6
cO
d
phan
n~y.
61
~~~~:;.,

Hanh
nhAn
Mu
(alTlldan
Muj
Trl,I
tnriX:
man
kMu
ca
i (
00
khAu
cal~)
nnh
mach
hanh
nhan
____
:
~
\ri~f +-

T
~
thl(!t (
IUOI
ga
l
'JjL~.~
___
Tru
sau
man
khAu
efIi
(efIl
khtIu
efIi·Muj
~
mach
hanh nhan
,
""'''''''''="i
~~.~
===
CckM Mu
tr~n
~
Co
khd
~

[j,1la
~!;:=
~

Sun
lhanh
Ihlfll (
Mp
Ihanh
mOIl
)
Sun
g~p

',
\I
Hinh
33
.
Thanh
ben
cua
hau
(h9n9)
(vung
h~nh
nhan)
CilC
cd
ella

hiiu:
Lop
cd
(tunica
muscularis)
cua
hiiu
dUQc
chia
ra
lam
hai
nh6m:
nh6m
cd
Ilhit lIiiu
va
nh6m
cd
nang
hall
(hinh
28. 30. 31).
A.
Cae
ea
Id
dt
Iu.lu: la
ba

cd
d/i!t,
cong
vao
phia
trong.
0
phia
sau.
die
cd
nay
deu
dan
voi
Cd
ben
doi
di~n
d
tren
dVdng gilta
U,l0
nen
dltdng
dan
giita
Clla
lUlu
(raphe

pharyngis):
cilC
cd
khit
hau
chong
len
nhau
nhLf
kicu
m{\i
ng6i.
nlnfng
l<;lp
ngvQc,
tue
In
cd
khit
h:"iu
dlfdi
ehdm
len
mt;lt
phan
cd
khit
hall
giun
vn

Cd
nay
l::ti
chdm
len
mi?t
phun
cd
khit
hilu
tren.
- Cu
hh[t
hiJu [ren (m.
constrictor
pharyngis
superior): biun
ngu
yen
uy tit:
11I1a
ben
dlfoi
cua
bd
sau
cua
manit
[rong
mom

chon
blLom (pars
pterygopharyngea:
b6 ('han blt/Jm·hau),
day
cluing
chan
bu(}m-
halll (raphe
pterygomandibularis:
dlliJng
dan
chan
bllJm·hiun)
,d ph£in ni'im
giua
mom ch;)n
bvom
va
bd
~
huytJt
riing
eua
xlldng
ham
du'(}i
(pars
bllccopharyngea:
60

mi~ng-hau),
dau
sau
ella
giJ
Cd
hiun
mong
ella
xvong
ham
dvoi
(pars
mylopharyngea:
bo
ham
,
mong-Iuiu).
va
da
y Ivai (pars
glossopharyngea:
b6 llLiJi-hau. bo
nay
con
dttQc
eoi
In
mQt
C<1

ricng
gQi
la
cd
hau·llliJi).
Tit
cae
nguyen
uy
k~
tren,
cae
bo
cO
noi
ch
ung
deu
t*n
het
d
dttdng
dan
giua
cua
thanh
sau
hau:
cae
bo tr€m c

un
g
thl
di len
tren
va 1"3
sau,
theo
mQt mQt
dttdng
cong
VI)
den
bam
vao
CII
hau
it
mom
nen
xlldng
cha'm,
d~
I~i
mQt
khoang
trong
kh
ong co
cO

d
ngay
dttoi m
<)t
ngoai
nen
sq.
Khi
cd
Ilhit
hd'u
tren
co
se
dong
kill pMin hQng·mui
trong
d(iong
tac
nuot,
bfmg
caeh
t~o
nen
m9t
l.,l
loi
i1
thanh
sau

hau
(gQi
la
gOl
Pa
ssavant),
goi
nay
do
hlY
man
kha'u cui
cung
dong
thdi
dVQc
nang
cao
len
khi
nuot.
Lo
hau
clla
voi
tai
Co
cang
man
khau

cai
DOng
mach
khau
cai
Illn
TN
trvcrc
man
kh£u
cai
(co
khau
cai-lU'Oi)
DOng
mach
hanh
nhan
(amidan
khau
cai)
Co
Iram-IU'Oi
Day
Ihan
kinh
thiel·hau
(IX)
Co
m6ng-tU'Oi

Day
chang
Iram-m6ng
Than
xU'ang
m6ng
Sun
giap
Co
nang
man
khau
cili
Co
v6i·hau
TN
sau
man
khau
cai
(co
khau
cai-hau)
TInh
mach
h~nh
nhtm
(amidan
khau
cai)

Co
khil
hau
trlln
Co
khft
hau
gilia
I-
:===
Co
Iram·hau
~
Sun
Ihanh
!hiel
(nap
Ihanh
mOn)
Khoang
Ihanh
quan
Hinh
34
.
M~t
ben
trcng hiiu -
cac
cd

cu.
ty'-hiiu
va
h~u-hiiu
(Nhin
trlln
thiet
do
dung
dQc,
dii
cat
bo
hi
.mh
nhan
kh~u
c<!Ii
)
lam
eho
thong
lhlrdng
giua
hQng·mui va
h(,lng:·mit?ng dlrqe
dong
kfn.
. Cd
!lhil hall

giita
(m. COllstrictor
p!Jaryngis
medius):
co
nguyen
uy
tu
bd
sau
sllflg
be
.nt(jllg
mimg
(pars
chondro-
ph("~"llgea:
b6
s{lTl·htiu) va d
bo
tren
sung
lUll
eua
xlwng
nay
(pars
ceralopharyngea:
bo sUllg-hall).
Tu

nguyen
uy. ed
nay
toa
thIl!1h
hinh
qll~t
di
ra
phia
sau
va
bam
tl)n
\'[1.0
dltiJlIg
dall
gii"ta d
thanh
sau
ella
hau,
tren
m()t
mla
chieu
dili clla dUdng
nay.
Cd
hhit

hall
dltdi
(m.
constrictor
pharYlIgis
inferior): con
gQi
10.
Cd
lhanh
quan-hau.
b£l!11
nguyen
uy
trim
mQt
gd
cheo
eua
m(lt
!lgacii va d
sling
dlMi
clla
s~U!
giap
(pars
Ihyrupharyngea:
66 gicip·hau). a
m~'It

ben
Clla vong SlJ.II
nhdn
(pars cricopha-
rYllffea:
b6
nhan-hau), va a
m~t
ngoai
ella
vang
Sljll
khi
quan
trE!n
cung
(pars
lracheopharyngea:
66
khi
quan-hau);
W
nhung
nguyen
uy
nay.
cd di
vang
ra
phia

m(it
sau
h5.u
v~\
t(1n
het
tren
dUdng
dan
giua
clla
m~t
nay,
trcn
gan
hel
chicu
dai
Clla
dUClng
nay.
-
Cd
lu;wh
nhan-hld;
(m.
amygda-
[oglossl.ls)
la
cd

khi
co
khi
khong,
khi
co
thl
cd
nay
di W
bao
(UO)
xd
ella h(mh nhan
kha'il
cai
tOi
bd
ben
clla iuai.
DQlIg tac:
khi
cac
cd
khit
h5.u co,
thi
c6
tac
d\:ll1g

dfiy
kh6i
thuc
an
tu
trcn
xllong duoi.
B.
Cac
Cd
nan
g hiiu (ho(ic cac cd
dQc):
dell
xuat
phat
W m(lt
ngoai
clla
,dn
SQ,
roi
di
xuong
duoi,
thudng
bAt cheo voi
cac
sqi
clla ciic

cd
khit hiiu.
rai
bam
t(tn vito
nhOng
s1,1n
thanh
quan
va vao can hiiu.
63
CO'
tr3m-It.r0J
CO'Mm-m60g
D3y
than
klnh
ha-thl~t
(
XU
)
_____
J
Co
m6ng-loo
CO'
hal
than
(nhl
th3n

)/
bong
tnrOc
":":~
,-
Tuy~n
(nuOc
bot)
mang
ta
l
>-
S~
·
C(
can
.
m<;lc
co
can
(can
can
)
~
':::';::.!.

Ti"'
madl
mat
06ng

mach
mat
TInh
m'ilchcanh
ngo3
l
D3y
t
han
kmh
l
uO'i
bot)
dllOi
ham
kinh
ha-thi~t
(XII
)
Co
val-m6ng
Hinh
35.
Cae
tuy
en nllae
b9t
dllai
ham
, dllai IlIiii

va
mang
tai
(lien
quan)
- Cd
tr(im-hau
(nt_
slylopharyngeus):
hl-lm
nguyen
uy
d
mom
tr
am
xlldng
thcii
dlldllf (.
roi
dl
xuong
dudi.
liteh
vao
khe
giua
(';-1('
cd
hili!

hall
lren
va
gill
a
d&
difn
bam
t:)n
vilo bd tl'cn vii
bo
s
au
e
ua
sl,ln
gid
p.
ClI
hh(l11
cdi-hiiu
(m.pala
to-
pharyngeus):
xuilt
phat
tli
thanh
sau
hau

va
tit
bo
sau
ella
SI.Hl gicip
d~
di
tdi b
am
t:)n
viw cdll khilu
ecii
(nuim).
trcn
duong
giua,
d
(\;-'ly.
cac
sqi ed
dan
l§.n
vdi d ie
sc;l
i e
ua
cd
ding
ten

be
n doi di(!n.
- Cd
vbi-hau
(TTl_
sal
pin
goph
ar
yngeus):
XU3t
phat
tli
mat
duoi
cua
sun
ubi
lai
va
eung
nhl!
ed
kh£u
cai-h
au
di
~llu
van
tr

ong
thilllh
ben
clla hilu.
6·1
D(mg ldc:
Cae
cd
rujng
hei'li
c6
ehue
nang
keo
hau
len
trong
dQn
g
tac
nuot.
t'.lO
thu:)n
lc;li
eho
cac
cd
khit
hau
day

khoi
thuc
an
xuong
ph
ia
dlloi.
Thanh
cd
eua
thanh
h
au
d
phla
ben
ngoai
dlic;le
phu
bdi
m9t
lOp
mo l
ien
k
et
(gQi
la
"ao
ngoai

ho~c
ao
lien
ket
eua hti.u"), lop
010
lien
ket
n
ay
nAm
xcn
vao
gi
ua
hau
V
t\
nhung
cd
qu
a n d
ben
qlnh,
lam
eh
o
hau
c
h

uy~n
d9ng
dll<;lC
d~
dan
g.
M
;;:"c]
l ma u
va
d
ay
th a n
ki
nh
cua
h
au
• D
9ng
m~ch;
H
au
dl1
Qc
nuoi
dl1dng chu
ye
u
bd

i
d9n
g
nU;lch
hau
l
en
(a.
pharyngea
ascendens),
la mQt
nhanh
ben
eua
d(mg
lnQch
ednh
ngoai,
va
thl1
yeu
boi
nhling
nh{tnh
cua
d(jng
mqch
kha'u
cdi
len,

eua
u(lnu
I1IQch
huJm-khii'u
cdi
va
cua
dong
m([ch vic/ian
(Ia
nhung
nhitnh
cua
dong
lnQch
ham
ngoai).
'*'
Tioh
lnQ.ch:
d
lop
duai
niem
mQ.c
va
lOp
,10
lien
ket

eua
hau
co
nhling
dam
rot
I[nh
nU,l.ch
thu
nh$.n
mau
dJ
dan
luu
VaG
tlnh
mQeh
ednh
trong
va
phin
naG
VaG
eac
dam
/"6i
tlnh
mQeh
chan
hudm.

*
M(p:h
mqch
huyiJt: dAn
htu
bf.wh
huyet
ve
dle
hwh
sau
hau
va
hqch c6'
sau
(nhom
duoi).
'"
Day
tluin
kinh:
ciie ed
dUQe
v$,n dQng
h(ii
c:1c
nh,inh
eua
dam
rat

hau
(plexus
ph (l/:v/l.ueus)
nam
6
vung
ben
eua
cd
khit
hilu
gi
iJ'a
va
t:~o
nen
bal
cae
nhanh
cua
hai
day
than
kinh
thi¢t-hau
va
phtt-vi.
Dam
rtli
thin

kinh
nay
eung
chua
nhung
sQi
than
kinh
thlfc
v¢t
den
til
hgch
glao
cam
vi'
tren
d~
chi
phoi
ldp
niem
m[J.C,
va
eli
theo
nhung
sQi
than
kinh

W hlJ.ch c6
tren
con
c6
nhling
sQi
den
tu
day
than
kinh
talll
thoo.
Vung
dUOi
ham
va
vung
mang
tai
Vung
dU'oi
ham
Tuyen
dLfoi
ham
(Glandula
submandibularis)
(J
phfin

nang,
vung
dltJi
ham
dUQe
giai
h,~n
d
phan
trcn
bdi
bit
duJi
eua
xltdng
ham
dl/di.
va
a
phan
duai
bdl
cac
bl;mg trude
va
bung
sau
ella
crt
hai

than,
tlJ.O
thanh
mQt
vung
hlnh
tam
giac.
Vung
dual
ham
chua
d\fng
luy(/n nltdc
bQt
dueli
ham
la
chu
ye'u,
LUy6n
nay
dUQc
bao
quanh
bai
mi)t ml:lc
lien
ke't. b) mc)t
thanh

phrin
cua
mr;rc
co'
nang,
41
nwc
nay
gioi
h~n
vung
cua
tuyen.
'.,
Mac
eo'
121
cae
la
ma lien ket, bao bae hal'le ehe phu cae cd,
va
cae
ed
quan d
eel.
va
ket n6i eae co
va
c~e
ed

quan
m'ly
voi
nhau. Tuy
thea
vi
tfi. ngLlai ta phan
bl~t
ba
m,?c
co
1.3
mac
co
Vimg
du'di
ham
c6
ba
thanh:
-
Thanh
tren-ngoai:
Ia
m(it
trang
cua
xltdng
ham
dltdi,

phan
nam
d
ben
duai
cua
gil
cd
ham-mang.
-
Thanh
dudi-ngoai:
tQ.O
nen
bai
mf1c
c6'
nang, cd
bam
da
c6',
va
da
phu
ben
ngoai
cung.
·
Thhnh
trong:

tlJ.O
nen
bai
cd
ham-
mang,
Cd
mang-htdi,
Cd
tram-lueli
va
cd
tram-mang.
Tuyen
du'di
ham:
khong
chi
n.§.m
gQn
trong
gidi h';in
cua
vung
tam
giac
n6i
tren.
o bd
sau

eua
cd
hdm-mang,
giua
co
nay
vh
cd
mang-lltiJi co mQt
khe
qua
d6
vung
duai
ham
thong
thuong
vdi
uung
dltdi-lur"Ji,
day
cung
1a
noi
rna
ma'u
nha
ra.
trltJc
cua

luye'n
dudi
ham
cung
vdi
ang
Wharton
(duCtUH
submandibularis:
ong
tuye'n dltdi
ham)
di
VaG
vung
dltdi-IltEJi.
Trong
vung
nay,
tuye'n
dudi
ham
lien
quan
vai
diiu
sau
cua
tuyen
dual

IUdi,
tlJ.O
nen
mQt
kh6i
tuyen
chung.
Ong
bai
xurit
cua
tuyen
duai
ham
di
qua
phia
mi;it
trong
cua
tuye'n
nuac
bQt
dltdi
ludi
va
md
vao
ranh
huy~t-luai

bdi
mQt
10
d
dinh
cua
cljc dltJi-lltai
(papilla
sublingualis:
nhu
dudi
lltai)
(hinh
35).
Cae
m~eh
lllB.ll
va
day
than
kinh
eua
vung
du'di
ham
•
Dong
mr;reh:
tuyen
duai

ham
dUQe
nuoi
dUdng b(ji
nhung
nhil.llh
cua
df)ng
mgch
m(it
va
dong
mf1ch lltai.
•
Tinh
mgch:
di
kem
dQng
m~ch
cung
ten,
va
thu
mau
d~
d6
ve
linh
mf1ch

canh
trong.
• M(lch
bgch
huyet:
b
9
ch
huye't
cua
vung
duai
ham
dS
VaG
cae
hr;rch
b(lch
huyet
dltdi
ham.
•
Day
than
kinh:
tuye'n
dudi
ham
dUQc
chi

phoi
bai
than
kinh
pha
giaa
cam
1a
nhung
sqi
cua
day
thilng
nhr
(chorda
tympani)
(la
nhanh
cua
dil.y
than
kinh
trung
gian
ho(l.c
day
than
kinh
s5
VII'),

thung
nhl
di
tai
n6i
tiep
vdi
day
than
kinh
nong.
m,?c
cel
giua va m'.le
eel
sau. Co tai lieu Glai phAu hoc
con gai cae
m.;Jc
co
nay
1<11
can c6.
65