Trân Châu Cảng

Trân Châu Cảng - trận tập kích định mệnh
Ngày 7/12/1941, máy bay Nhật đã bất ngờ tập kích vào hạm đội Mỹ tại Cảng Trân Châu. Đây là
trận đánh định mệnh đối với cả Mỹ, Nhật Bản và châu Á-Thái Bình Dương.
Vị trí chiến lược của Trân Châu Cảng
Quần đảo Hawai của Hoa Kỳ ở giữa Thái Bình Dương là một chuỗi đảo dài nối tiếp nhau theo hướng
từ Tây-tây Bắc sang Đông-đông Nam có diện tích tổng cộng gần 17.000 km² với khoảng nửa triệu
người (ở thập kỉ 40). Lớn nhất là đảo Hawaii (trên 10.000 km²) nằm ở cực trong quần đảo, nhưng quan
trọng nhất lại là đảo Oahu với diện tích khoảng 1500 km², nằm cách Hawaii khoảng 140 dặm về phía
Tây Bắc. Trên bờ biển phía Nam đảo Oahu có thành phố Honolulu (200.000 dân), thủ phủ của cả quần
đảo. Cũng trên bờ biển phía Nam đảo, cách Honolulu về phía Tây chừng 6 dặm là Trân Châu Cảng,
căn cứ chính của hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ (kể từ năm 1940). Dựng trên một vịnh biển ăn sâu
vào đất liền của đảo rồi chia thành nhiều vụng biển và luồng lạch kín đáo lại có một cù lao ở giữa vịnh
được gọi là "đảo Ford” như một cầu tàu thiên nhiên. Trân Châu Cảng có điều kiện tự nhiên lí tưởng để
bảo vệ hạm đội chống lại mọi sự tấn công từ bên ngoài.
[27]
Việc bố phòng ở cảng hết sức cẩn mật với
một hệ thống lưới thép đặc biệt chống ngư lôi và tàu ngầm. Ngoài Trân Châu Cảng ra, hạm đội còn
một căn cứ khác là cảng Lahaina trên đảo Maui, một đảo nằm ở khoảng giữa Oahu và Hawaii.
Nằm ở tọa độ 21°20′38″ Bắc, 157°58′30″ Tây trên đảo Oahu, hòn đảo lớn thứ ba của nhóm đảo phía
Tây quần đảo Hawaii, Trân Châu Cảng có vị trí chiến lược cực kỳ quan trọng đối với toàn bộ vùng
Bắc Thái Bình Duơng. Với khoảng cách tương ứng với một tầm bay tối đa của các "pháo đài bay" B-
17 từ Oahu đến bờ biển phía Tây Hoa Kỳ, Trân Châu Cảng có thể trở thành căn cứ triển khai các hoạt
động của không quân oanh tạc ở Tây Thái Bình Dương. Vai trò vị trí của Trân Châu Cảng đối với hải
quân còn quan trọng hơn. Do vị trí gần như ở giữa vùng Bắc Thái Bình Dương, Trân Châu Cảng vừa
là căn cứ chỉ huy, căn cứ hậu cần, là cơ sở bảo duỡng, sửa chữa các chiến hạm của hạm đội Thái Bình
Dương. Từ căn cứ này, Hạm đội Thái Bình Dương của Hải quân Hoa Kỳ có thể tung sức mạnh của họ
khống chế toàn bộ vùng Bắc Thái Bình Dương bằng các lực lượng tàu nổi, tàu ngầm và không quân
của Hạm đội. Nếu như đối với Hoa Kỳ, Trân Châu Cảng và Midway là hai bàn đạp quan trọng nối tiếp
nhau để vươn sang lục địa Châu Á thì đối với Nhật Bản, Trân Châu Cảng là bàn đạp để tiến đến Hoa
Kỳ và toàn bộ lục địa Bắc Mỹ. Tuy nhiên, vào những năm 1941-1942, lục quân và hải quân Nhật Bản
không có tham vọng đánh chiếm hoàn toàn quần đảo này như họ đã làm với quần đảo Midway. Với

trận tấn công Trân Trâu Cảng, Nhật Bản chỉ đủ sức làm tê liệt Hạm đội Thái Bình Dương của Hoa Kỳ
trong một khoảng thời gian vừa đủ để họ có thể rảnh tay đánh chiếm toàn bộ vùng bờ biển và các quần
đảo Tây Thái Bình Duơng, uy hiếp Ấn Độ và Australia, đẩy lùi ảnh hưởng của Hoa Kỳ khỏi Châu Á,
chia đôi Thái Bình Dương với Hoa Kỳ trong một thế cân bằng chiến lược mới ở đại dương rộng nhất
thế giới này, tiến tới hiện thực hóa học thuyết đại đông á.
Diễn biến:
Cuộc tập kích đầu tiên này diễn ra lúc 7 giờ 55 phút sáng, với sự tham dự của 183 máy bay xuất kích
từ các hàng không mẫu hạm của Nhật Bản bí mật tiếp cận vùng biển Hawaii. Sau đó 1 giờ, 191 máy
bay Nhật lại tập kích lần thứ hai. Cuộc tập kích này đánh dấu cuộc chiến tranh ở Thái Bình Dương
bùng nổ, phía Nhật tạm thời chiếm ưu thế ở khu vực, thừa cơ xâm chiếm các nước Đông Nam Á
Kế hoạch này do Tổng tư lệnh hải quân Nhật Bản, Đô đốc Isoroku Yamamoto vạch ra. Yamamoto là
chuyên gia về vấn đề Mỹ, đã từng học tập tại Đại học Havard, từng là Tùy viên quân sự hải quân, đại
sứ Nhật tại Mỹ và đã tham quan, khảo sát nhiều cơ sở thuộc ngành công nghiệp Mỹ. Ông ta hiểu rõ,
Mỹ có tiềm lực quân sự hùng hậu, một khi sản xuất đi vào quỹ đạo chiến tranh thì sẽ nhanh chóng trở
thành người hùng quân sự không ai đánh đổ được, vì vậy chỉ khi nó còn đang lười biếng ngủ một giấc,
đánh một trận dập đầu, không gượng nổi nữa.
Quần đảo Kuril ở phía Bắc Nhật Bản là một vùng xa xôi hẻo lánh, nơi neo đậu tầu thuyền quanh năm
sương mù bao phủ, chủ lực hải quân Nhật thường lặng lẽ tập kết ở đó. Ngày 26/11/1941, một hạm đội
khổng lồ do trung tướng hải quân Nagumo Chuichi chỉ huy, đã từ đây lên đường. Hạm đội này có 6
hàng không mẫu hạm, mang theo 360 máy bay, kèm theo là một đội hộ vệ gồm nhiều thiết giáp hạm,
tuần dương hạm, khu trục hạm, mục tiêu đến của hạm đội này là Trân Châu cảng.
Quần đảo Hawaii là đầu mối giao thông quan trọng vùng giữa Thái Bình Dương, do 20 hòn đảo núi
lửa và san hô tạo nên, trong đó chỉ có 10 đảo là có người ở, và thương nhân gốc Nhật chiếm 1/3 dân
số, thủ phủ của quần đảo này là Honolulu. Đảo Oahu cách Honolulu 10 km, phía Tây đảo này là một
cảng nước sâu yên gió, là căn cứ hải quân Mỹ lớn nhất tại Thái Bình Dương, đó chính là cảng Trân
Châu.
Trước ngày hạm đội đặc biệt trên của Nhật xuất phát, quan hệ Nhật - Mỹ đã vô cùng căng thẳng. Vì
thế, Nhật đã cử một “phái đoàn thân thiện” đến thăm Washington 12 ngày trước đó. Ngày 17/11/1941,
đặc sứ Nhật, Kuruku và đại sứ Nhật tại Mỹ Nomura được sự tháp tùng của Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ,
Hell đã hội kiến Tổng thống Mỹ F. Roosevelt. Ông Roosevelt yêu cầu Nhật Bản rút quân khỏi Trung

Quốc ngay. Đặc sứ Nhật đã từ chối yêu cầu đó. Quan hệ hai bên thực tế đã tan vỡ.
Sáng ngày 20/11, tại Quốc vụ viện Mỹ, đặc sứ Kuruku trao công hàm cho Ngoại trưởng Hell, yêu cầu
Mỹ xóa bỏ cấm vận kinh tế với Nhật, ngừng viện trợ cho cuộc kháng chiến của Trung Quốc, và nói rõ
đó là lập trường cuối cùng của Nhật.
Ngày 22/11, Tổng bộ hải quân Mỹ phá được bức điện mật của Ngoại trưởng Nhật, Hideki Tojo gửi
cho đại sứ Nomura, bức điện này gọi công hàm mà Nomura trao cho Ngoại trưởng Mỹ là “thông điệp
cuối cùng” và nói để ngăn ngừa phát sinh những “cố gắng cuối cùng” của “sự tình nào đó” nên thời
hạn(có giá trị) của nó là 1 tuần lễ. Bộ Hải quân Mỹ cho rằng bức điện này cho thấy, sau ngày 29/11,
quan hệ Nhật - Mỹ sẽ xuất hiện “sự tình nào đó” cũng có nghĩa là chiến tranh. Bức điện này được
chuyển ngay lên Tổng thống.
"Bức thông điệp 14 đoạn"
Ngày 27/11, tức là ngày thứ hai khi hạm đội Nhật xuất phát, đặc sứ Nhật được Ngoại trưởng Mỹ tháp
tùng đã xin gặp Tổng thống Roosevelt lần thứ hai. Tổng thống Mỹ thông qua đặc sứ Nhật cảnh cáo:
“Nếu Nhật thi hành chủ nghĩa Hitler, cuối cùng sẽ thất bại”. Sau khi đặc sứ Nhật ra về, Roosevelt nói
với những ngưòi xung quanh, dự đoán trong vài ngày nữa, Nhật Bản sẽ gây chiến. Dự đoán của ông
không sai, lúc này hạm đội Nhật đang chạy hết tốc độ hướng về cảng Trân Châu. Ngày 6/12 là ngày
thứ Bảy, trước khi xảy ra sự kiện cảng Trân Châu một ngày, Bộ Hải quân Mỹ lại thu được một bức
điện mật của chính phủ Nhật gửi cho đại sứ Nomura. Bức điện dài này gồm 14 đoạn, sau này được gọi
là “bức điện 14 đoạn”. Nội dung chủ yếu của bức điện là, thông tri cho chính phủ Mỹ, chính phủ Nhật
từ chối kiến nghị của Mỹ và nói rõ “ trên thực tế, đàm phán đã tan vỡ.”
Khi 13 đoạn trước trong “bức điện 14 đoạn” được giải mã và chuyển ngay tới Nhà Trắng, đọc xong,
Tổng thống Roosevelt nói: “Như thế này là chiến tranh phải bùng nổ.”. Đoạn thứ 14 của bức điện
nhanh chóng được giải mã và dịch xong, yêu cầu đại sứ Nomura đúng 1 giờ trưa giao toàn bộ bức điện
cho Ngoại trưởng Hell. Bộ Hải quân cho rằng nói 1 giờ tức là thời gian Nhật Bản tấn công. Bức điện
cho thấy, phía Nhật sẽ không tuyên chiến mà đánh và nói rõ cả thời gian tấn công. Tuy nhiên nhà cầm
quyền tối cao Nỹ không có biện pháp đối phó khẩn cấp nào thậm chí cũng không thông báo cho lực
lượng tiền tuyến biết, khiến ngay cả bộ phận tiền tiêu của Hải quân cũng ở trong trạng thái tê liệt.
Chủ nhật ngày 7/12. Một buổi sáng yên tĩnh. Cách cảng Trân Châu 25 dặm Anh về phía Bắc có một
trạm rađa, hai binh nhì Mỹ vừa xong phiên trựcđang chuẩn bị giao ca.
7 giờ 2 phút, họ thấy trên màn hình xuất hiện rất nhiều đốm sáng, chứng tỏ có rất nhiều máy bay đang

bay tới, khoảng cách là 137 dặm Anh, họ vừa theo dõii vừa báo cáo cho sĩ quan trực ban. Sĩ quan trực
ban phán đoán, số máy bay này có thể cất cánh từ hàng không mẫu hạm, cũng có thể là máy bay ném
bom B-17 bay từ California tới. Anh ta nói: "Không lo, đó là người nhà mình".
Thế nhưng anh ta đã phán đoán sai. Đó chính là máy bay oanh tạc cất cánh từ hàng không mẫu hạm
của Nhật, địa điểm cất cánh cách cảng Trân Châu 270 dặm Anh.
Từ 7 giờ 55 phút, 374 máy bay Nhật chia làm hai đợt, đợt một 183 chiếc và đợt hai 191 chiếc (mỗi
đợt cách nhau trên 1 giờ) oanh kích bất ngờ hạm đội Mỹ tại càng Trân Châu. 7 giờ 58 phút, đài phát
thanh cảng Trân Châu tuyên bố: “Cảng Trân Châu bị không kích. Báo động, đây không phải là diễn
tập. Nhắc lại lần nữa, báo động, đây không phải là diễn tập”.
9 giờ 30 phút coi như cuộc tập kích bất ngờ kết thúc. 4 trong 8 thiết giáp hạm của Mỹ bị đánh chìm, 4
chiếc kia bị hỏng nặng, 18 chiến thuyền khác bị đánh chìm hoặc đánh bị thương, 188 máy bay bị hỏng,
291 chiếc khác bị thương, 2403 sĩ quan và binh lính Mỹ bị chết, bị thương gần 2000 người. Phía Nhật
chỉ tổn thất 5 tầu ngầm nhỏ, 29 máy bay và chưa tới 100 người bị chết.
Cũng may, khi Nhật bất ngờ tập kích, 3 hàng không mẫu hạm và 11 tuần dương hạm của Mỹ hợp
thành một hạm đội đang làm nhiệm vụ ở nơi khác nên không bị tổn thất.
2 giờ chiều, Kumuru, đặc sứ Nhât và Nomura, đại sứ Nhật đến Quốc vụ viện Mỹ trao Bị vong lục cho
Ngoại trưởng Mỹ Hell. Mặc dù Tổng thống Roosevelt trước đó đã căn dặn Hell không được nổi giận,
phải bình tĩnh với bọn họ, nhưng Hell vẫn không khống chế được cảm xúc. Vừa nhìn thấy bị vong lục
ông nói ngay: “Trong cuộc đời 50 năm làm công chức, tôi chưa bao giờ thấy một văn kiện mặt dầy
mày dạn tràn đầy giả dối và xảo quyệt như thế này”. Nói xong hất hàm chỉ ra phía cửa.
3 giờ chiều tin tức trên bắt đầu được truyền đi rộng rãi. 4 giờ chiều, các quan chức có liên quan bắt đầu
họp tại Nhà Trắng. Cuộc họp kéo dài tới quá nửa đêm.
Ngày 8/12, nước Mỹ vẫn yên tĩnh khác thường, người ta như đang đợi Tổng thống nói điều gì. Và
ngưòi ta nhớ tới lời Roosevelt nói khi tranh cử “trừ phi nước Mỹ bị tấn công”. Cái việc vốn được coi là
không có khả năng ấy đã xuất hiện, những quả bom Nhật ném xuống cảng Trân Châu đã xua tan bức
màn chủ nghĩa cô lập, khiến người khổng lồ công nghiệp thức tỉnh.
Trưa ngày hôm đó, Tổng thống Roosevelt nói chuyện trước quốc hội Mỹ: “Ngày 7/12 là ngày quốc sỉ.
Hợp chủng quốc Mỹ đã bị hải quân Nhật Bản âm mưu tập kích bất ngờ, tôi đề nghị Quốc hội tuyên bố,
do Nhật Bản phát động tấn công bất ngờ, nên nước Mỹ và Nhật Bản đã ở tình trạng chiến tranh”.
Tháng 8/1945, nước Nhật đã sức tàn lực kiệt, bại trận là không tránh khỏi. Mỹ đã ném xuống Nhật Bản

hai quả bom nguyên tử. Đó là sự phục thù của Mỹ cho trận Trân Châu Cảng. Nhật Bản ký hiệp ước
đầu hàng đồng minh, bị quân đội Mỹ chiếm đóng. Hai nước ký hòa ước và từ đó đến nay Nhật Bản là
đồng minh thân cận nhất của Mỹ tại Đông Á./.