Kiểm soát cholesterol máu phòng ngừa bệnh tim mạch docx

Kiểm soát cholesterol máu phòng
ngừa bệnh tim mạch



Cholesterol là một loại mỡ (lipid) rất quan trọng đối với hoạt
động sống của cơ thể, đóng vai trò trung tâm xây dựng màng tế bào, các
hormon sinh dục, tái tạo vitamin D và thúc đẩy quá trình tiêu hóa. Tuy
nhiên, nếu hàm lượng cholesterol trong máu tăng quá mức sẽ tăng nguy
cơ bị xơ vữa động mạch, kèm theo đó là bệnh tăng huyết áp, bệnh mạch
vành với các biến chứng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, đột qụy.
Những nguy hiểm nếu cholesterol máu cao
Những người có hàm lượng cholesterol máu cao có tỷ lệ mắc bệnh
mạch vành cao hơn 2-3 lần so với người bình thường-200mg% (mg/100ml)
và thấp hơn. Nguyên nhân chủ yếu làm cholesterol trong máu tăng cao là do
ăn uống quá nhiều các thức ăn có chứa nhiều chất béo no và cholesterol như:
thịt lợn, thịt bò, sữa nguyên kem, bơ, phomát, trứng, dầu dừa, phủ tạng động
vật Ngoài ra, việc không tham gia tập luyện thể dục thể thao thường
xuyên, hút thuốc, tuổi tác, di truyền, tình trạng thừa cân cũng là các yếu tố
nguy cơ.
Trong cơ thể, ở gan, cholesterol kết hợp với protein tạo ra hai dạng
lipoprotein là LDL-lipoprotein có trọng lượng phân tử thấp và HDL-
lipoprotein có trọng lượng phân tử cao và được vận chuyển vào dòng máu.
HDL mang ít cholesterol nên nó có thể kết hợp với cholesterol tự do trong
máu và vận chuyển về gan để xử lý, vì vậy nếu hàm lượng của HDL trong
máu càng cao thì càng giảm nguy cơ mắc bệnh mạch vành. Người có hàm
lượng HDL trong máu cao hơn 60mg% là ngưỡng an toàn đối với bệnh tim
mạch, thấp hơn 40mg% là có nguy cơ mắc bệnh cao.
LDL chứa nhiều cholesterol và khởi xướng sự hình thành các mảng
xơ vữa trên thành các động mạch nói chung và các động mạch vành tim nói
riêng. Các mảng xơ vữa này gây chít hẹp hay tắc lòng mạch máu nuôi dưỡng

cơ tim, gây ra các cơn đau tim. Hàm lượng LDL càng cao thì nguy cơ mắc
bệnh mạch vành càng cao. Người ta phân loại nguy cơ bệnh mạch vành dựa
vào hàm lượng LDL trong máu như sau: thấp hơn 100mg% là ngưỡng an
toàn đối với bệnh mạch vành, 100-129mg% - giới hạn an toàn, 130-
159mg%-nguy cơ, 160-189mg% - nguy cơ cao, lớn hơn 190mg% - nguy cơ
rất cao.
Mặc dù hàm lượng LDL và HDL là những chỉ số tin cậy để dự đoán
nguy cơ mắc bệnh mạch vành, nhưng xác định hàm lượng cholesterol toàn
phần trong máu rất quan trọng. Hàm lượng cholesterol toàn phần trong máu
thấp hơn 200mg% thì ít có nguy cơ mắc bệnh mạch vành, 200-239mg% - có
nguy cơ trung bình, cao hơn 240mg% - có nguy cơ cao (ở Mỹ, trên 20% dân
số có hàm lượng cholesterol toàn phần trong máu vượt quá 240mg%).
Triglicerid là một loại mỡ khác tuần hoàn trong máu. Nếu một người
có hàm lượng triglicerid và LDL trong máu cao thì sẽ có nguy cơ tim mạch
cao. Giới hạn cho phép của hàm lượng triglicerid là 150-199mg%.
Các biện pháp điều chỉnh hàm lượng cholesterol máu
Về ăn uống:
 Tránh các thức ăn có chứa chất béo và cholesterol như
bơ, thịt lợn mỡ xông khói, dầu cọ, dầu dừa; thay bằng dầu thực vật
như dầu ôliu, đậu nành, ngô. Hạn chế dùng thực phẩm có chứa vòng
trans như bơ thực vật, bim bim, bánh quy, kẹo dẻo
 Hạn chế ăn các loại thịt, cá xuống còn 150-200g/ngày, ăn
không quá 3 quả trứng/tuần và phải ăn cách ngày. Không ăn thịt mỡ,
phủ tạng động vật, da của các loại gia cầm, thay thế bằng đạm thực
vật như đậu tương , tăng cường ăn rau quả.
 Tránh các thức ăn nhanh như bánh hamburger, bánh có
nhân thịt băm, thịt rán, bánh gatô.
 Uống sữa đã tách bơ, hạn chế ăn phomát, kem.
Về điều chỉnh cân nặng: Nếu bạn bị thừa cân thì phải thực hiện chế độ
giảm cân để phòng ngừa bệnh mạch vành bằng việc tăng cường tập luyện

thể dục thể thao rèn sức bền và ăn giảm calo. Lợi ích của giảm cân gồm:
giảm LDL, tăng HDL, giảm huyết áp, tăng khả năng sử dụng glucoza của
các tổ chức mô, phòng ngừa bệnh tiểu đường.
Giảm cân phải từ từ, khuyến cáo giảm không quá 0,3-0,5kg/tuần. Để
đạt được điều này, cần ăn giảm khoảng 250kcal/ngày và tăng cường vận
động để đốt cháy 250kcal/ngày (đi bộ 50 - 60 phút/ngày), nghĩa là tổng số
giảm 500kcal/ngày.
Về tập luyện thể dục thể thao: Rèn sức bền với các bài tập đi bộ
nhanh, chạy, đạp xe đặc biệt hiệu quả giảm nguy cơ mắc bệnh mạch vành
và tăng cholesterol máu. Tập luyện thường xuyên có tác dụng tămg HDL,
giảm LDL máu, giảm cân, giảm huyết áp, giảm stress, củng cố xương
Biện pháp hữu hiệu nhất để giảm hàm lượng LDL, tăng HDL và giảm
cholesterol máu toàn phần là thay đổi chế độ ăn (khuyến cáo giảm lượng
chất béo sử dụng chung, đặc biệt là giảm lượng chất béo no chứa trong mỡ
động vật) và tăng cường tập luyện thể dục thể thao thường xuyên.
Điều chỉnh hành vi: Bỏ hút thuốc, hạn chế rượu bia, kiểm soát stress.
Hút thuốc có thể làm giảm lượng HDL tới 15%.
Nếu các biện pháp trên không giúp giảm đáng kể hàm lượng
cholesterol máu, thì bác sĩ sẽ chỉ định dùng thêm thuốc (statin) giảm mỡ
máu như: lipitor, mevacor các thuốc này có tác dụng giảm sản xuất
cholesterol ở gan. Ở những bệnh nhân có cholesterol máu cao, kết hợp tiểu
đường, huyết áp cao, bệnh mạch vành thì việc dùng loại thuốc này là rất cần
thiết để phòng ngừa các biến chứng tim mạch.
Tóm lại, cholesterol rất cần thiết cho cơ thể, tuy nhiên để phòng ngừa
bệnh tim mạch, tiểu đường, mỗi người phải biết kiểm soát hàm lượng
cholesterol của cơ thể ở mức an toàn bằng việc điều chỉnh chế độ ăn, tập
luyện rèn sức bền thường xuyên và thay đổi một số hành vi.