Bệnh giao mùa ở trẻ em potx

Bệnh giao mùa ở trẻ em





Khi thời tiết chuyển mùa từ nóng sang lạnh, số trẻ em tới các
bệnh viện, trung tâm y tế tăng vọt. Các bệnh hay gặp khi thời tiết giao
mùa là tiêu chảy, cảm cúm, sốt và nhất là bệnh viêm đường hô hấp. Để
thuận tiện cho việc nhận biết và điều trị bệnh, các nhà chuyên môn chia
viêm đường hô hấp (VĐHH) thành 2 loại, tuỳ theo vị trí tổn thương.
Nhiễm khuẩn hô hấp trên bao gồm các trường hợp viêm mũi - họng,
VA, viêm amidan, viêm tai giữa, ho và cảm lạnh. VĐHH trên thường gặp và
diễn biến nhẹ. VĐHH dưới ít gặp hơn nhưng thường là nặng bao gồm các
trường hợp viêm thanh quản, khí quản, phế quản, tiểu phế quản và phổi.
Những virut thường gặp gây VĐHH ở trẻ em gồm: virut hợp bào hô hấp
(RSV), virut cúm, virut á cúm, virut sởi, Adenovirus (còn gọi là virut hạch),
Rhinovirus, Enterovirus, Cornavirus Ở các nước đang phát triển như nước
ta, căn nguyên nhiễm khuẩn vẫn đóng vai trò quan trọng trong nhiễm khuẩn
hô hấp cấp tính (NKHHCT) ở trẻ em là: hemophilus influenzae, liên cầu, tụ
cầu, Bordetella, Klebsiella pneumoniae, Chlamydia trachomatis
Viêm đường hô hấp trên
Viêm đường hô hấp trên được chia làm 2 loại là cấp tính và mạn tính.
Bệnh nhiễm khuẩn hô hấp trên cấp tính sẽ diễn biến trong vòng vài ba ngày
với các dấu hiệu sốt cao hoặc vừa ho, hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi,
thay đổi giọng, mất giọng. Ở trẻ em dưới 1 tuổi đôi khi nôn nhiều, quấy
khóc. Khi khám họng lúc đó sẽ thấy niêm mạc họng đỏ rực, sau đó các dấu
hiệu trên mất đi. Khi bị bội nhiễm các vi khuẩn trên, bệnh sẽ diễn biến nặng
lên, trẻ hay bị viêm phế quản, viêm phổi. Khi bị VĐHH cấp tính mà không
được điều trị hoặc điều trị không dứt điểm thì rất dễ chuyển thành mạn tính.
Triệu chứng của VĐHH mạn tính là ho thúng thắng, rát họng, nuốt thấy hơi

vướng như có vật gì nằm trong họng, đặc biệt ở trẻ em là chảy nước mũi
thường xuyên (một hoặc cả hai bên mũi).
Một số trẻ em bị VA mạn tính kéo dài mà căn nguyên do vi khuẩn mủ
xanh (Pseudomonas aeruginosa) thì chất nhày chảy ra ở mũi thường có màu
xanh. Ngoài chảy mũi, trẻ ngủ thường thở bằng miệng.
Viêm tai giữa cấp cũng là một biến chứng hay gặp của nhiễm khuẩn
hô hấp trên cấp tính nếu không được phát hiện và điều trị sớm sẽ gây thủng
màng nhĩ, giảm thính lực hoặc nặng có thể gây biến chứng nội sọ do viêm
tai.
Viêm đường hô hấp dưới
Viêm phế quản phổi là tổn thương viêm cấp tính lan tỏa cả phế nang,
mô kẽ lẫn phế quản, khởi đầu thường do các tác nhân virut, sau đó bội
nhiễm vi khuẩn hoặc do cả hai.
Bệnh nhân có tiền sử nhiễm khuẩn nhẹ đường hô hấp trên như ho, sổ
mũi, rất dễ bị viêm phế quản phổi. Trẻ viêm phế quản phổi ở giai đoạn khởi
phát chỉ bị sốt nhẹ, người mệt mỏi, quấy khóc, ăn kém. Ở giai đoạn toàn
phát trẻ sốt cao hoặc có thể bị hạ nhiệt độ, ho khan, chảy nước mũi và bắt
đầu xuất hiện đờm. Lúc này trẻ thấy khó thở, cách mũi phập phồng, thở
nhanh. Đối với trẻ sơ sinh, trẻ đang còn bú có những triệu chứng và dấu
hiệu: trướng bụng, da xanh tím, giảm trương lực cơ
Thái độ xử trí
Điều quan trọng trong thái độ xử trí VĐHH là lựa chọn được cách
điều trị thích hợp cho trẻ. Không phải bất cứ trường hợp VĐHH nào cũng
được chỉ định dùng thuốc kháng sinh hay cho nhập viện điều trị nội trú.
Nhưng cũng không phải vì coi nhẹ VĐHH mà mọi trường hợp VĐHH đều
được tự điều trị tại nhà và theo dõi qua loa.
- Các trường hợp trẻ chỉ có ho, chảy mũi, không thở nhanh, không có
rút lõm lồng ngực, không có các dấu hiệu nặng khác như co giật, li bì, bỏ
bú thì được nhận định là không viêm phổi. Các biện pháp điều trị bao gồm
khuyến khích sử dụng các loại thuốc ho an toàn sẵn có như hoa hồng bạch

hấp đường phèn, húng chanh hấp mật ong dùng thuốc hạ sốt nếu có sốt
cao. Hướng dẫn cho người chăm trẻ biết cách chăm trẻ tại nhà.
- Đối với các trường hợp nhiễm khuẩn mức độ vừa. Trẻ có dấu hiệu
thở nhanh nhưng chưa có các dấu hiệu nặng và biến chứng. Lúc này thuốc
kháng sinh bắt đầu được sử dụng. Chỉ cần cho trẻ uống liều thuốc đầu tiên
tại các cơ sở y tế (trạm y tế, phòng khám ngoại trú ) rồi hướng dẫn cho
người chăm trẻ biết cách cho trẻ uống thuốc tại nhà và chăm sóc trẻ. Hẹn
đưa trẻ đến khám lại sau 2 ngày.
- Trường hợp nặng, trẻ có các dấu hiệu như rút lõm lồng ngực, thở rít
hay có các dấu hiệu nặng kèm theo: li bì, co giật, bỏ bú Đây là các trường
hợp cần được cấp cứu. Cần phải tìm mọi cách đưa trẻ đến ngay bệnh viện,
các trung tâm y tế có đủ phương tiện tốt để cấp cứu và điều trị cho trẻ.