tiẻu sử một số nhà hóa học (1)

• Alexanđrơ Ecminhinghenđovich Acbuzop
(1877-1968)
Ông là nhà hoá học hữu cơ Liên Xô,chuyên gia lớn nhất về hoá học các
hợp chất cơ-photpho.
A.E.Acbuzop đã trên nửa thể kỉ đứng đầu trường phái các nhà hoá học ở
Candan do N.N.Zinin sáng lập ra.Từ khi còn trẻ,ông đã say mê hoá
học.Sau khi tốt nghiệp xuất sắc trường đại học Cadan năm 1900,năm
1905,Acbuzop đã bảo vệ luận án "về cấu tạo của axit photphorơ và các
dẫn xuất của nó" ,trong đó ông trình bày phản ứng đồng phân hoá các
este của axit photphorơ thành este của axit ankyl-photphinic dưới tác
dụng của ankyl hologenua do ông tìm ra.Phản ứng này sau đó được gọi là
"phản ứng acbuzop" hoặc đồng phân hoá acbuzop,làm cơ sở cho quá trình
tổng hợp nhiều chất cơ-photpho.
Việc nghiên cứu các hợp chất cơ-photpho do A.E.Acbuzop và nhiều học
trò của ông tiến hành ở Trường đại học Cadan từ năm 1911 và Việc hoá
công nghiệp Cadan từ năm 1930 đã tạo được hàng loạt các hợp chất cơ
photpho mới.Các thuốc trừ sâu có tác dụng mạnh được tạo ra trên cơ sở
nhiều hợp chất này.Việc nghiên cứu các hợp chất cơ-photpho đã tạo điều
kiện phát triển mạnh một lĩnh vực mới trong hoa học các hợp chất cơ-
nguyên tố là hoá học của photpho có hoạt tính sinh học.
Cuộc đời dài của anh hùng lao động xã hội chủ nghĩa,viện sĩ
A.E.Acbuzop và hoạt động khoa học và xã hội rộng lớn của ông là một
tấm gương phục vụ Tổ quốc vô điều kiện.
1