Kỹ thuật ủ sắn củ tươi làm thức ăn cho gia súc doc

Kỹ thuật ủ sắn củ tươi làm
thức ăn cho gia súc
Củ sắn tươi có thành phần nước, tinh bột và chất độc (axit xian hiđric
HCN) cao, khó bảo quản, hàm lượng dinh dưỡng (nhất là chất đạm) thấp.
Quá trình làm khô, nghiền củ sắn thành bột gặp nhiều khó khăn nếu gặp thời
tiết bất lợi. Đem ủ củ sắn tươi với các phụ gia, chẳng những tăng được hàm
lượng dinh dưỡng cho thức ăn, khử được chất độc, mà còn làm cho thức ăn
ngon hơn, dự trữ được lâu hơn để phục vụ phát triển chăn nuôi.
1. Nguyên tắc ủ chua:
Đảm bảo hoàn toàn yếm khí: Ủ chua củ sắn tươi là phương pháp ủ
chua yếm khí. Do đó, đảm bảo yếm khí là điều kiện tiên quyết của ủ chua,
giảm lượng không khí trong bao ủ tới mức tối đa và không khí từ bên ngoài
không thể vào trong bao được, nếu không thì thức ăn ủ sẽ bị mốc, hỏng. Vì
vậy, nên ủ thức ăn trong bao nilon hai lớp hoặc bể, thùng kín.
Sử dụng một số phụ gia (bột men) có hàm lượng vật chất khô và đạm
cao để ủ vì củ sắn tươi có hàm lượng nước lớn, hàm lượng đạm lại thấp mà
không thể phơi héo được. Có thể sử dụng một số nguyên liệu như: Dây lá
khoai lang, ngọn lá lạc tươi, bột lá sắn, cám gạo và muối ăn làm phụ gia để
ủ chua củ sắn tươi.
Các phụ gia này đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm tỷ lệ
nước của thức ăn ủ, cung cấp cơ chất cho vi sinh vật lên men phát triển
nhanh, đồng thời cung cấp tinh bột và đường để chuyển hoá thành axit (axit
axêtic và axit lactic). Vì thế, giá trị pH có thể giảm nhanh và sớm ổn định,
chất lượng của thức ăn ủ chua được đảm bảo và ổn định lâu dài.
2. Thứ tự các bước ủ chua củ sắn tươi như sau:
- Nghiền hoặc thái lát củ sắn: Nghiền hoặc thái lát, băm củ sắn càng
nhỏ càng tốt. Loại bỏ phần củ bị thối. Nên tiến hành ủ ngay sau khi băm.
- Cân nguyên liệu: Cân củ sắn đã băm, nghiền và các phụ gia tuỳ theo
phụ gia sẵn có ở địa phương theo 1 trong 3 công thức sau:
Công thức 1: 55 hoặc 70 hoặc 85 kg củ sắn tươi nghiền nhỏ + 45 hoặc
30 hoặc 15 kg dây lá khoai lang tươi băm nhỏ (không phải phơi héo) + 0,5

kg muối ăn.
Công thức 2: 55 hoặc 70 hoặc 85 kg củ sắn tươi nghiền nhỏ + 45 hoặc
30 hoặc 15 kg ngọn lá lạc tươi băm nhỏ (không phải phơi héo) + 0,5 kg
muối ăn
Công thức 3: 90 kg củ sắn tươi nghiền nhỏ + 20 kg (cám gạo hoặc bột
lá sắn khô) + 0,5 kg muối ăn.
- Trộn và ủ: Nguyên liệu sau khi đã cân được đổ vào đống và trộn đều
với nhau bằng tay hay bằng xẻng. Để đảm bảo lượng muối ít được trộn đều
trong thức ăn ủ thì trước hết phải trộn đều muối với các phụ gia (cám gạo,
bột lá sắn ) sau đó mới trộn đều với củ sắn tươi đã nghiền, băm nhỏ.
Có thể cho thức ăn vào chum, vại, bể hoặc túi nilon để ủ. Nhưng tốt
hơn cả là ủ trong bao hai lớp (trong là bao nilon lành, ngoài là bao dứa), như
vậy tiện cho ăn hơn và đảm bảo kín không khí trong quá trình bảo quản. Nên
cho hỗn hợp thức ăn ủ này vào bao theo từng lớp, sau mỗi lớp dày độ 15-20
cm thì dùng hai bàn tay ép lại, nén mạnh cho không khí ra khỏi khối thức ăn
ủ. Chú ý nén mạnh, càng chặt càng tốt nhưng tránh làm rách bao, đảm bảo
điều kiện yếm khí và nước sắn không rò rỉ ra ngoài. Ngay sau khi kết thúc
công việc này, buộc kín ngay bao ủ. Nhớ là phải làm cho không khí ra hết
khỏi bao trước khi buộc miệng bao.
Cất giữ các bao thức ăn đã ủ: Những bao chứa thức ăn ủ chua cần
được giữ, bảo quản ở nơi khô ráo, mát và tránh chuột, bọ, gián cắn thủng
bao, không khí có thể xâm nhập vào bao làm mốc, hỏng thức ăn.
Chú ý: Trong 1-2 ngày đầu sau khi ủ, phải kiểm tra lại các bao ủ; nếu
thấy bao nào bị căng phình do có không khí bên trong thì phải mở để xả hết
không khí ra và buộc kín lại miệng bao; đây là không khí phát sinh ra do kết
quả của quá trình hô hấp trong củ sắn tươi vẫn chưa được ngừng hẳn trong
1-2 ngày đầu.
3. Sử dụng củ sắn ủ chua làm thức ăn cho gia súc:
Nếu ủ củ sắn với bột lá sắn hoặc cám gạo và muối thì sau ủ 14 ngày
có thể cho gia súc ăn được. Nếu ủ củ sắn với lá khoai lang, lá lạc tươi thì sau

khi ủ 20 ngày mới cho ăn được.
Củ sắn ủ chua có thể bảo quản được trong thời gian 6-7 tháng (ít nhất
4 tháng), chất lượng vẫn tốt. Chú ý không nấu chín thức ăn ủ chua vì sẽ mất
vitamin và các chất dinh dưỡng khác. Lợn nái, lợn thịt (trên 50 kg) ăn 2-3
kg/ngày. Lợn choai (20-30 kg) ăn 1-2 kg/ngày. Trâu bò đang cày kéo và vỗ
béo: 5-7 kg/ngày và ăn thêm cỏ xanh, rơm. Trâu, bò ăn trong mùa đông: 2-3
kg/ngày, ăn thêm rơm kết hợp chăn thả vào những ngày trời ấm. Khi trâu, bò
được ăn thêm thức ăn ủ chua, chúng sẽ béo khoẻ, lớn nhanh, cày kéo tốt./.