Trồng và chăm sóc Phong lan Dendrobium potx

Trồng và chăm sóc Phong lan Dendrobium

Dendrobium, tiếng Việt thường gọi là lan Hoàng Thảo, hiện nay
có nhiều người dùng chữ Đăng lan thay cho Dendrobium
Dendrobium là một giống lan có nhiều loài trong họ Orchidaceae
giống gồm hơn 1.600 loài. Giống chiếm vị trí lớn nhất là
Bulbopllyllum. Tuy nhiên, nếu xét trên khía cạnh thương mại, ta
có thể dùng mô hình sau cho các loài thuộc giống Dendrobium
dùng cho mục đích kinh doanh là lan đa thân với nhiều giả hành.
Dendrobium cũng là giống rất phong phú về màu sắc và hình dạng
hoa.
Các loài thuộc giống Dendrobium được ưa chuộng hiện nay là các
loài có hoa to theo dạng hoa Hồ Điệp, dài và cánh thẳng, nhiều hoa
và lâu tàn. Giống Dendrobium là những loài hoa rất lâu tàn, trung
bình 2 tháng, cá biệt có loài trên 3 tháng, hoặc có thể hoa nở suốt
năm
Một nhóm gồm các loài thuộc giống Dendrobium ra hoa vào đầu
mùa mưa do quá trình khô hạn trong mùa nắng, nhóm khác ra hoa
vào dịp Tết và hiện nay chưa được biết một cánh chắc chắn do ảnh
hưởng của quang kỳ hay sự thọ hàn, hoặc do tác động hiệp trợ của
cả 2 yếu tố.
Nhờ những ưu điểm đó của lan Dendrobium mà ngày nay nó
chiếm một vị trí rộng lớn trên thị trường tiêu thụ. Loài
Dendrobium này không khó trồng. Nếu chúng ta nắm được một số
bí quyết cơ bản của loài này và nguồn gốc nguyên thủy của nó thì
việc để có một chậu lan đẹp, hoa lâu tàn là một điều khá dễ dàng.
1. Nhiệt độ
Nhiệt độ ảnh hưởng rất nhiều đến sự tăng trưởng của lan
Dendrobium. Vào mùa hè nóng nực cây phát triển nhanh hơn cho
nên cần nhiều độ ẩm và nước. Phần lớn các cây này thích hợp với
nhiệt độ ban đêm vào khoảng 10-16°C, ban ngày vào 21-32°C Nếu

trời nóng hơn nhiệt độ ở trên chúng ta nên tưới cây thường xuyên
hơn, cây sẽ không bị tình trạng căng thẳng (stress) hay nóng cháy.
Đối với nhóm Dendrobium ưa lạnh, chúng sẽ sinh trưởng và phát
triển tốt nhất ở nhiệt độ lý tưởng là 15oC
Đối với nhóm Dendrobium ưa nóng nhiệt độ thích hợp cho các
hoài của nhóm này là 25oC. Tuy nhiên các giống Dendrobium lai
chịu được một nhiệt độ cao hơn nhiều.
2. Độ ẩm
Độ ẩm thích hợp giúp cho cây được phát triển nhanh hơn, hoa
cũng tươi tốt và lâu tàn.
ban ngày cây cần độ ẩm khoảng từ 40-60%, vào ban đêm độ ẩm
thích hợp từ 60-90% thì cây sẽ phát triển tốt hơn. Cấu tạo giá thể
quá ẩm và úng là điều kiện bất lợi cho sự sinh trưởng của giống
Dendrobium
3. Tưới nước
Nước rất quan trọng cho cây để tăng trưởng. Vào mùa hè cây cần
nước nhiều hơn là mùa đông. Nếu thiếu nước cây sẽ không phát
triển và có thể bị chết khô. Nhìn thấy thân cây hoặc lá cây bị nhăn
nheo, chúng ta biết là cây bị thiếu nước. Vào mùa hè chúng ta có
thể tưới 2 lần một tuần, nếu trồng trong chậu nhựa, còn mùa đông
chỉ tưới mỗi tuần một lần là đủ.
Tưới quá nhiều nước, cây sẽ bị úng thủy, thối rễ và tạo cho cây dễ
bị nhiễm trùng hoặc nhiễm nấm rồi chết. Riêng đối với những
giống Dendrobium được trồng ở TPHCM thì chu kỳ tưới nước lại
khác hơn: từ tháng 5 đến tháng 11 tưới nước 2 lần/ngày ,từ tháng
12 đến tháng 2 tưới nước 3 lần/ngày và từ đầu tháng 3 đến cuối
tháng 4 tưới nước 1 lần/ngày. Sự thay đổi các điều kiện sinh thái
trong mùa nắng và mùa mưa là nguyên nhân chính quyết định sự ra
hoa của loài Dendrobium.
4. Ánh sáng

Ánh sáng rất quan trọng cho cây lan vì nó trực tiếp giúp cho cây
tạo ra chất dinh dưỡng giúp cho cây tăng trưởng nhanh. Nếu thiếu
ánh sáng cây sẽ yếu mềm và chậm phát triển, không những thế mà
có thể làm cho cây không ra hoa được. Nhưng nếu quá nhiều ánh
nắng sẽ làm cho cây bị cháy lá hoặc cây con bị chết.
Dendrobium là loại lan ưa ánh sáng, nó cần tới 70% ánh sáng,
cường độ ánh sáng từ 15.000 – 30.000 lux thích hợp cho sự sinh
trưởng và phát triển của loài này. Nếu trồng trong giàn thì các chậu
Dendrobium nên treo cách xa nhau để tạo độ thoáng và cây có thể
hấp thu ánh sáng đầy đủ hơn, đối với những cây lan lớn khoảng
cách giữa 2 cây là 25cm và những cây lan nhỏ khoảng cách là 15
cm. Để sự phân bố ánh sáng được điều hòa và để việc sử dụng
phân bón dễ dàng hơn, ta nên chọn những cây cùng kích thước và
những cây cùng tuổi trồng chung trong một giàn để tiện chăm sóc.
5. Bón phân
Dendrobium cần nhiều phân bón vào mùa hè hơn là mùa đông vì
mùa hè cây tăng trưởng nhiều hơn. Nếu có đầy đủ chất dinh dưỡng
cây sẽ mau lớn, ra nhiều hoa và hoa to hơn.
Trong suốt mùa tăng trưởng (từ đầu tháng 5 đến cuối tháng 1), một
tháng trước khi bước vào mùa nghỉ (trong suốt tháng 2) ta bón
phân NPK 10-20-30 làm 2 lần/1 tuần để tạo một sức chịu đựng cho
cây trước khi bước vào mùa nghỉ. Trong mùa tăng trưởng nếu cây
có nụ hoa, ta thay phân NPK 30-10-10 bằng phân NPK 10-20-20
với chu kỳ bón 2 lần/1 tuần cho đến khi hoa tàn. Trong mùa nghỉ
(đầu tháng 3 đến cuối tháng 4) hoàn toàn không bón phân cho
Dendrobium, hay đúng hơn giảm và không bón phân cho
Dendrobium khi cây hoàn tất thời kỳ tăng trưởng hằng năm của nó.
Thường Dendrobium hoàn tất thời kỳ tăng trưởng vào tháng 9 đến
tháng 10 khi mà những lá cuối cùng của nó thấy được trên đỉnh giả
hành và thân. Thời kỳ tăng trưởng hoàn tất, bạn giảm nước tưới và

thức ăn từ từ cho đến khi không còn gì nữa trong một thời gian
chừng 4 tuần, vào lúc này cây cần càng nhiều ánh nắng càng tốt-
phối hợp với điều kiện khí hậu tháng 12 ngày ngắn và nhiệt độ mát
– những giống thay lá hằng năm chuẩn bị rụng lá để hình thành
phát hoa.
Tuy nhiên, nếu sử dụng liều lượng phân bón quá nhiều trong một
lần tưới hoặc tưới nhiều lần trong tuần sẽ làm cho cây bị chết. Vì
thế đừng vì mong muốn cây mau ra hoa mà lạm dụng phân bón
một cách không phù hợp.
6. Cấu tạo giá thể
Mặc dù rất dễ chịu về điều kiện ánh sáng nhưng Dendrobium rất
nhạy cảm khi cấu tạo giả thể không thích hợp. Chậu trồng
Dendrobium phải là những chậu có những lỗ nhỏ để tạo độ thoáng
và giúp cho cây không bị úng. Tuy nhiên do bản năng sinh học và
cấu trúc thực vật với giả hành có thân, các loài thuộc giống
Dendrobium có thể dùng giá thể hơi ẩm nhưng không làm thối căn
hành. Giá thể dành cho Dendrobium là loại dễ kiếm, rẻ tiền: xơ
dừa hoặc dớn (phải được ngâm thuốc chống mốc trước khi sử
dụng). Và không nên tưới nước nhiều, như thế sẽ làm cây bị thối vì
quá ẩm. Nhưng giá thể tốt nhất dành cho Dendrobium là than.
7. Thay chậu
Khi giá thể trong chậu bị ẩm ướt sẽ làm cho rễ cây bị thối do giá
thể xơ dừa sau một thời gian bị mục và lắng xuống đáy chậu tạo
thành một lớp mùn úng nước. Ngoài ra chính lớp mùn là điều kiện
sinh sống thuận lợi của các côn trùng. Các loài này tác động cùng
với sự bất lợi vì thừa nước, cắn phá toàn bộ rễ của cây lan. Do bản
năng sinh tồn cây lan sẽ phản ứng bằng cách mọc ra một số cây
con trên ngọn thân của các giả hành để duy trì nòi giống. Điều này
cho thấy giá thể trong chậu đã bị hư, ta phải tiến hành thay chậu và
cho giá thể mới vào.

Đối với Dendrobium thì ta nên tiến hành thay chậu 2 năm 1 lần vì
trong quá trình sinh trưởng và phát triển, chậu có thể bị đóng rêu,
giá thể có thể bị hư hao, cây mất cân đối (cây quá lớn, chậu quá
nhỏ không đủ không gian để tạo độ thoáng cho rễ cây phát triển
một cách tốt nhất).
8. Một số sâu bệnh và cách phòng trị

- Gián và cuốn chiếu : Do đa dạng về chủng loại nên Dendrobium
cần bón nhiều loại phân khác nhau. Giá thể xơ dừa sau một thời
gian được trồng sẽ bị ẩm ướt làm cho rễ cây bị thối. Điều này là
nguyên nhân gây ra những con gián và cuốn chiếu làm cho giá thể
bị hư. Khi gặp hiện tượng này ta nên thay giá thể mới.
- Một loại rệp màu vàng : Chúng thường xuất hiện trên bề mặt lá
cây, có kích thước rất nhỏ như đầu cây tăm, chúng có tác hại sẽ hút
nhựa cây làm cho cây thiếu sự sống. Đối với những loài côn trùng
như thế ta chỉ cần dùng Serpa, Bassa, nồng độ 1/500 là có thể tiêu
diệt chúng.
- Nấm và virut : Khi cây không được vệ sinh kỹ lưỡng ta sẽ thấy
xuất hiện nấm trên thân cây. Hoặc khi thấy cây bị khô thân ở gần
gốc và giả hành làm cho giả hành khô và chết thì lúc đó cây đã bị
virut tấn công. Để ngừa bệnh ta nên dùng những loại thuốc trị nấm
như Topsil, Zineb, Bencmyl với nồng độ 1/400, chu kỳ phun là ½
tháng phun 1 lần.

Tóm lại, Dendrobium là loại lan dễ trồng (vì nó có nhiều chủng
loại, thích nghi được nhiều loại khí hậu: lạnh, nóng, trung bình), dễ
kiếm (vì nó có thể sinh sống ở nhiều vùng khác nhau), dễ nhân
giống (vì nó là loại lan đa thân nhiều giả hành), và điều đặc biệt là
giá của một chậu Dendrobium phù hợp với người dân (khoảng từ
30.000 – 50.000 đồng). Chính vì vậy mà nắm bắt được một số kỹ

thuật cơ bản trồng và chăm sóc loại lan này thì việc để có một chậu
lan Hoàng Thảo đẹp, là một điều dễ dàng đối với những người dân
Cà Mau yêu hoa lan.

Hiện nay trung tâm thông tin và ứng dụng Khoa Học công nghệ
Cà Mau đã nhân giống thành công một vài giống lan
Dendrobium bằng nuôi cấy mô. Cây được trồng thử nghiệm và
đã ra hoa.
Quý vị có quan tâm xin vui lòng liên hệ:
Phòng ứng dụng khoa học công nghệ
Trung tâm thông tin và ứng dụng khoa học công nghệ Cà Mau
Địa chỉ: Nhà Cấy Mô – Công viên Văn hóa - Đường Lý Văn
Lâm – P1- TP.Cà Mau
ĐT: 07803837316