THỜI BẮC THUỘC VÀ CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP DÂN TỘC doc

T
T
H
H
Ờ
Ờ
I
I


B
B
Ắ
Ắ
C
C


T
T
H
H
U
U
Ộ
Ộ
C

C


V
V
À
À


C
C
U
U
Ộ
Ộ
C
C


Đ
Đ
Ấ
Ấ
U
U


T
T
R

R
A
A
N
N
H
H


G
G
I
I
À
À
N
N
H
H


Đ
Đ
Ộ
Ộ
C
C


L

L
Ậ
Ậ
P
P


D
D
Â
Â
N
N


T
T
Ộ
Ộ
C
C


(
(
T
T
ừ
ừ

t
t
h
h
ế
ế


k
k
ỷ
ỷ


I
I


đ
đ
ế
ế
n
n


đ
đ
ầ

ầ
u
u


t
t
h
h
ế
ế


k
k
ỷ
ỷ


X
X
)
)



I
I
.
.

M
M
Ụ
Ụ
C
C


T
T
I
I
Ê
Ê
U
U


B
B
À
À
I
I


H
H

Ọ
Ọ
C
C


1. Kiến thức
- Giúp HS nắm được nội dung cơ bản chính sách đô hộ của triều đại
phong kiến phương Bắc ở nước ta và những chuyển biến kinh tế, văn hoá, xã
hội nước ta trong thời Bắc thuộc.
2. Tư tưởng
- Giáo dục tinh thần đấu tranh bền bỉ chống đồng hoá giành độc lập
dân tộc của nhân dân ta.
3. Kỹ năng
- Bồi dưỡng kỹ năng liên hệ giữa nguyên nhân và kết quả, chính trị
với kinh tế, văn hoá, xã hội.
I
I
I
I
.
.


T
T
H
H
I
I

Ế
Ế
T
T


B
B
Ị
Ị
,
,


T
T
À
À
I
I


L
L
I
I
Ệ
Ệ
U
U

D
D
Ạ
Ạ
Y
Y


-
-


H
H
Ọ
Ọ
C
C


- Lược đồ SGK ban KHXH nhân văn lớp 10.
- Tài liệu minh hoạ khác.
I
I
I
I
I
I

.
.


T
T
I
I
ế
ế
N
N


T
T
R
R
Ì
Ì
N
N
H
H


T
T
ổ
ổ

C
C
H
H
ứ
ứ
C
C


D
D
ạ
ạ
Y
Y


-
-


H
H
ọ
ọ
C
C

1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi  : Tóm tắt quá trình hình thành quốc gia Văn Lang – Âu
Lạc.
Cuâ hỏi  : Đời sống vật chất tinh thần của người Việt cổ trong xã
hội Văn Lang – Âu Lạc.
2. Mở bài
Từ sau khi nước Âu Lạc bị Triệu Đà xâm chiếm 179 TCN cho đến thế
kỷ X nước ta bị các Triều đại phong kiến phương Bắc đô hộ. Lịch sử thường
gọi đó là thời kỳ Bắc thuộc. Để thấy được chế độ cai trị tàn bạo, âm mưu
thâm độc của phong kiến phương Bắc với dân tộc ta và những chuyển biến
về kinh tế, văn hoá xã hội ở nước ta thời Bắc thuộc, chúng ta tìm hiểu bài
15.




3. Tổ chức các hoạt động trên lớp
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
I. CHẾ ĐỘ CAI TRỊ CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN PHƯƠNG
BẮC VÀ NHỮNG CHUYỂN BIẾN TRONG XÃ HỘI VIỆT NAM
Hoạt động 1: Cả lớp – cá nhân
- GV giảng giải: 179 TCN Triệu Đà
xâm lược Âu Lạc, từ đó nước ta lần lượt
bị các triều đại phong kiến Trung quốc:

nhà Triệu, Hán, Tuỳ, Đường đô hộ. Đất
Âu Lạc cũ bị chia thành các quận huyện.
- Nhà Triệu chia thành 2 Quận, sáp
nhập vào quốc gia Nam Việt.
- Nhà Hán chia làm 3 Quận sáp nhập
vào Giao Chỉ cùng với một số quận của
Trung Quốc.
- Nhà Tuỳ, Đường chia làm nhiều
châu.
Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm
40, chính quyền đô hộ cử quan lại cai trị
đến cấp huyện (Trực trị).
 Chế độ cai trị
a. Tổ chức bộ máy cai trị:









- Các triều đại phong kiến phương
Bắc từ nhà Triệu, Hán, tuỳ, đường
đều chia nước ta thành các quận,
huyện cử quan lại cai trị đến cấp
huyện.
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm

vững
- GV phát vấn: các triều đại phong
kiến phương Bắc chia Âu Lạc cũ thành
quận, huyện nhằm mục đích gì?
- HS suy nghĩ trả lời.
- GV bổ sung, kết luận về âm mưu
thâm độc của chính quyền phương Bắc.




- Mục đích của phong kiến phương
Bắc là sáp nhập đất Âu Lạc cũ vào
bản đồ Trung Quốc.
Hoạt động 2: Cả lớp - Cá nhân
- GV yêu cầu HS đọc SGK để thấy
những chính sách bóc lột kinh tế chính
quyền đô hộ.
- HS theo dõi SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận.




- GV có thể minh hoạ bằng tư liệu
b. Chính sách bóc lột về kinh tế và
đồng hoá về văn hoá.

+ Thực hiện chính sách bóc lột,
cống nạp nặng nề.
+ Nắm độc quyền muối và sắt.
+ Quan lại đô hộ bạo ngược tham
lam ra sức bóc lột dân chúng để làm
giàu.
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
tham khảo về chính sách bóc lột tàn bạo,
triệt để của chính quyền đô hộ trong sách
hướng dẫn GV.
- GV phát vấn: Em có nhận xét gì về
chính sách bóc lột của chính quyền đô
hộ?
- HS suy nghĩ, trả lời:
Đó là một chính sách bóc lột triệt để
tàn bạo, đặc biệt nặng nề chỉ có ở một
chính quyền ngoại bang.
Hoạt động 3: cả lớp - Cá nhân
- GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy
được chính sách về văn hoá của chính
quyền đô hộ.
- HS theo dõi SGK, trả lời câu hỏi.
- GV bổ sung, kết luận:
- GV có thể gợi cho HS nhớ lại những
kiến thức đã học về Nho giáo. Giáo lý của

- Chính sách đồng hoá về văn hoá.

+ Truyền bá Nho giáo, mở lớp chữ
Nho.

Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
Nho Giáo quy định tôn ti, trật tự xã hội rất
khắt khe ngặt nghèo vì vậy chính quyền
đô hộ phương Bắc truyền bá Nho giáo
vào nước ta cũng không nằm ngoài mục
đích.




- GV phát vấn: Chính sách đó chính
quyền đô hộ nhằm mục đích gì? GV có
thể gợi ý: Chính quyền đô hộ bắt nhân
dân phải thay đổi cho giống với người
Hán, giống đến mức không phân biệt
được đâu là người Hán đâu là người Việt
thì càng tốt.
- Hán hoá người Việt âm mưu đó
thường gọi là gì?

+ Bắt nhân dân ta phải theo phong
tục, tập quán người Hoa.
+ Đưa người Hán vào sống chung
với người Việt.









 Nhằm mục đích thực hiện âm
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
- HS suy nghĩ và trả lời.
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận: Về
mục đích của chính quyền đô hộ để HS
thấy được âm mưu thâm độc của chính
quyền phương Bắc.
- GV giảng giải tiếp về luật pháp hà
khắc và chính sách đàn áp các cuộc đấu
tranh của chính quyền đô hộ.
- GV tiểu kết: Chính sách bóc lột vô
cùng tàn bạo và thâm độc của chính
quyền đô hộ kéo dài hàng nghìn năm
trong thời Bắc thuộc quả là một thử thách
vô cùng cam go, ác liệt với dân tộc ta

trong cuộc đấu tranh giữ gìn bản sắc văn
hoá dân tộc. Những chính sách đó đưa
đến sự chuyển biến xã hội như thế nào?
Chúng ta vào mục 2.
mưu đồng hoá dân tộc Việt Nam.


- Chính quyền đô hộ còn áp dụng
luật pháp hà khắc thẳng tay đàn áp
các cuộc đấu tranh của nhân dân ta.

Hoạt động 4: Cả lớp và cá nhân  Những chuyển biến xã hội
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
- GV thuyết trình về tình hình kinh tế
của nước ta thời Bắc thuộc cơ bản như
trong SGK sau đó kết luận.

- GV phát vấn: Em có nhận xét gì về
tình hình kinh tế nước ta thời Bắc thuộc?
GV có thể gợi ý: So với thời kỳ Văn Lang
a. Về kinh tế
- Trong nông nghiệp:
+ Công cụ sắt được sử dụng phổ
biến.
+ Công cuộc khai hoang được đẩy
mạnh.
+ Thuỷ lợi mở mang.
 Năng suất lúa tăng hơn trước.
- Thủ công nghiệp, thương mại có
sự chuyển biến đáng kể.
+ Nghề cũ phát triển hơn: Rèn sắt,
khai thác vàng bạc làm đồ trang sức.
+ Một số nghề mới xuất hiện như
làm giấy, làm thuỷ tinh.
+ Đường giao thông thuỷ bộ giữa
các vùng quận hình thành.
Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
– Âu Lạc có biến đổi không? Biến đổi
nhanh hay chậm? Nguyên nhân dẫn đến
sự biến đổi?
- HS suy nghĩ, so sánh trả lời.
- GV bổ sung kết luận: Mặc dù chịu sự
kìm hãm và bóc lột nặng nề của chính
quyền đô hộ nhưng nền kinh tế Âu Lạc cũ
vẫn phát triển tuy chậm chạp và không

toàn diện. Do sự giao lưu kinh tế một số
thành tựu kỹ thuật của Trung Quốc đã
theo bước chân những kẽ đô hộ vào nước
ta như sử dụng phân bón trong nông
nghiệp, dùng kiến diệt sâu bọ, rèn sắt, làm
giấy, làm thuỷ tinh … góp phần làm biến
đổi nền kinh tế của Âu Lạc cũ.
Hoạt động 5: Cả lớp - cá nhân
- GV yêu cầu HS đọc SGK để thấy
được trong bối cảnh chính quyền đô hộ ra
b. Về văn hoá – xã hội:


Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
sức thực hiện âm mưu đồng hoá thì văn
hoá dân tộc ta phát triển như thế nào?
- HS theo dõi SGK, trả lời câu hỏi.
- GV bổ sung và kết luận.
- GV có thể minh hoạ thêm tiếp thu có
chọn lọc các yếu tố bên ngoài đó là kết
quả tất yếu của sự giao lưu văn hoá.
GV phân tích: mặc dù chính quyền đô
hộ thi hành những chính sách đồng hoá
bắt nhân dân ta phải thay đổi phong tục
theo người Hán. Nhưng do tổ tiên đã kiên
trì đấu tranh qua hàng nghìn năm nên đã
bảo vệ được bản sắc văn hoá dân tộc.
Dưới bầu trời của các làng, xã Việt Nam

phong tục, tập quán của dân tộc vẫn được
giữ và phát huy.


+ Về văn hoá
- Một mặt ta tiếp thu những tích cực
của văn hoá Trung Hoa thời Hán –
Đường như: ngôn ngữ, văn tự.
- Bên cạnh đó nhân dân ta vẫn giữ
được phong tục tập quán: Nhuộm
răng, ăn trầu, làm bánh chưng, bánh
dày, tôn trọng phụ nữ.
 Nhân dân ta không bị đồng hoá.

Hoạt động 6: Cá nhân
- GV yêu cầu HS theo dõi SGK rồi so
Về xã hội có chuyển biến

Các hoạt động của thầy và trò
Những kiến thức HS cần nắm
vững
sánh với thời kỳ Văn Lang Âu Lạc để
thấy được sự biến đổi về xã hội.






- Gv phân tích để HS thấy được quan

hệ bóc lột địa tô phong kiến xâm nhập
vào đất Âu Lạc cũ và sẽ dẫn đến sự biến
đổi sâu sắc hơn về mặt xã hội. Các tầng
lớp xã hội có chuyển biến thành các tầng
lớp mới. Một số nông dân công xã tự do
biến thành nông nô. Một số người nghèo
khổ biến thành nô tì.

- Quan hệ xã hội là quan hệ giữa
nhân dân với chính quyền đô hộ
(thường xuyên căng thẳng).
- Đấu tranh chống đô hộ.
- Ở một số nơi nông dân tự do bị
nông nô hoá, bị bóc lột theo kiểu địa
tô phong kiến.

4. Sơ kết bài học
- Chính sách đô hộ của chính quyền phương Bắc: mục đích, kết quả.
- Sự biến đổi về kinh tế văn hoá, xã hội ở nước ta thời Bắc thuộc.
5. Dặn dò
- HS Học bài, trả lời câu hỏi SGK trang 73.