Tài liệu đào tạo xây dựng hầm biogas – VACVINA cải tiến pptx

Ti
ếp cận năng lượng bền vững EASE Việt Nam















Tài liệu đào tạo xây dựng
hầm biogas – VACVINA cải tiến

1

Trung tâm Nghiên cứu, phát triển Cộng đồng nông thôn







công nghệ khí sinh học
Mô hình Biogas VACVINA cải tiến

Phần thứ nhất
Giới thiệu
công nghệ Khí sinh học v mô hình biogas Vacvina cải tiến


I.Lời mở đầu:

Biogas hay còn gọi là khí sinh học, là một hỗn hợp khí đợc sản sinh ra từ sự phân hủy
những hợp chất hữu cơ dới tác động của vi khuẩn trong môi trờng yếm khí, trong đó thành phần
chủ yếu là khí Mê-tan (CH
4
). Công nghệ Biogas giúp chúng ta giải quyết những vấn đề mang tính
chất chiến lợc nh:

- Xử lý an toàn chất thải trong chăn nuôi, làm sạch môi trờng và phòng ngừa các bệnh
truyền nhiễm.
- Tạo nguồn khí đốt cho gia đình rẻ tiền, sạch sẽ, sử dụng tiện lợi và giải phóng sức lao
động phụ nữ trong công việc nội trợ. Đặc biệt là ở các khu vực miền núi, Biogas giúp cho việc giảm
bớt các nhu cầu tiêu thụ gỗ củi, giảm chặt phá rừng.
- Sử dụng bã thải từ hầm Biogas để kết hợp với các loại phế thải nông nghiệp để sản xuất
phân hữu cơ sinh học phục vụ nuôi trồng thủy sản và trồng trọt cho năng suất cao và cho các sản
phẩm nông nghiệp sạch.

Hiện nay, chăn nuôi gia súc và gia cầm ở các vùng nông thôn đang chiếm một vị trí quan
trọng trong phát triển kinh tế hộ gia đình. Song, bên cạnh đó, các biện pháp xử lý chất thải chăn
nuôi cha đợc coi trọng, nên vấn đề môi trờng ở các khu vực nông thôn đang phải đứng trớc
những thách thức lớn bởi tình trạng ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng hơn.

Để thúc đẩy mạnh mẽ sự tham gia của các hộ gia đình nông dân vào việc ứng dụng công nghệ

Biogas nhằm xử lý chất thải chăn nuôi, tạo khí đốt phục vụ sinh hoạt và bảo vệ môi trờng thì điều
cần thiết nhất là cần phải có một Mô hình công nghệ phù hợp với những điều kiện phát triển kinh tế

2
và xã hội của nông thôn Việt Nam. Do vậy, việc thiết kế các mô hình với các đặc tính kỹ thuật, sự
vận hành và chu trình phân huỷ vật chất hữu cơ, cấu tạo và kỹ thuật thi công xây dựng hầm phân
huỷ phải đợc xem xét và tính toán trên cơ sở những yếu tố cơ bản nhất thoả mãn các điều kiện
sau đây:
1. Hầm phải đợc thiết kế đơn giản và xây dựng dễ dàng, phù hợp với trình độ của ngời thợ xây ở
các vùng nông thôn, nhằm nhanh chóng nhân rộng mô hình.
2. Phải triệt tiêu hoàn toàn khả năng phát triển lớp váng trong hầm phân huỷ, nhằm đảm bảo sản
xuất ga ổn định.
3. Hầm phân huỷ phải có đợc tuổi thọ trung bình 20 năm trở lên.
4. Việc xây dựng hầm Biogas đảm bảo tiết kiệm tối đa diện tích đất đai của các hộ gia đình.
5. Việc vận hành sử dụng và duy trì hoạt động phải đơn giản.
6. Giá thành xây dựng phải phù hợp với điều kiện kinh tế của các hộ nông dân.

Để thực hiện các ý tởng trên, trong những năm gần đây Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển
Cộng đồng nông thôn (Thuộc Hội Làm vờn Việt Nam) đã tích cực theo đuổi một Chơng trình
Nghiên cứu & Phát triển Biogas. Bằng những cố gắng và nỗ lực của mình Trung tâm đã thành công
trong việc cho ra đời một công nghệ mới với tên gọi: Hầm Biogas VACVINA cải tiến. Mô hình
này đợc ra đời từ sự giao kết giữa các loại : Mô hình hầm xây có vòm cuốn của Trung Quốc, Mô
hình túi ủ Biogas bằng chất dẻo Cô-lôm-bia và Mô hình bể phốt tự hoại nhằm kế thừa và phát huy
các đặc tính u việt của các loại hầm nói trên, đồng thời tạo điều kiện cho Công nghệ Biogas phát
triển bền vững.


II.Tổng quan về các mô hình hầm khí sinh học biogas :

1.Hầm Biogas của Trung quốc: Đại diện cho các loại hầm xây có nắp hình vòm cuốn.

Những hạn chế khi áp dụng vào điều kiện Việt Nam:
1. Bản vẽ thiết kế phức tạp, Thi công xây dựng
khó khăn vì đòi hỏi sự chính xác cao. Do vậy
việc phổ cập, nhân rộng mô hình rất khó khăn.
2. áp lực ga trong hầm lớn, nếu có một vết nứt
nhỏ của hầm xuất hiện trong quá trình sử dụng
có thể làm cho ga bị thất thoát hoàn toàn theo
vết nứt đó.
3. Trong quá trình sử dụng lớp váng sinh học có
thể xuất hiện và phát triển gây khó khăn và trở
ngại cho sự phân huỷ và tạo khí sinh học trong
hầm.

4. Trong hầm phân huỷ thờng xảy ra hiện tợng
thiếu nớc nếu Bể điều áp xây không đúng quy
cách.
5. Giá thành xây dựng cao.
6. Công trình còn chiếm nhiều diện tích đất đai
trong khu vực đất thổ c của các gia đình.
7. Khó khăn trong viêc xây dựng hầm Biogas cho
các trang trại lớn (trên 50 lợn)

3


2.Túi Biogas bằng vật liệu chất dẻo/ túia ni lông (Cô-lôm-bia)











III. Mô hình Biogas VACVINA cải tiến

3.1. Sơ đồ tổng quát: (xem hình vẽ)

3.2. Ưu điểm của Hầm VACVINA cải
tiến:

1. Bể phân huỷ hình khối hộp chữ
nhật (hoặc có thể có hình dạng
bất kỳ) giúp cho việc xây dựng
đơn giản và dễ dàng.
2. Nắp hầm có thể tận dụng làm nền
chuồng trại chăn nuôi gia súc, đỡ
tốn diện tích.
Hạn chế:
Dễ bị thủng do các tác động cơ học.
Dễ bị lão hoá dới tác dụng của ánh
nắng mặt trời.
Vì đặt nửa chìm, nửa nổi trên mặt đất
nên Túi Biogas chiếm diện tích đất đai
và gây khó khăn cho một số gia đình
vùng ven đô thị không có điều kiện áp
dụng vì chật chội.

3. Hố xí của gia đình có thễ xây dựng ngay trên nắp hầm hoặc bên cạnh hầm và chất thải từ
hố xí cũng đợc đa luôn vào bể này. Do vậy các gia đình áp dụng loại hầm này không cần
phải đầu t thêm việc xây hố xí tự hoại.
4. áp lực ga thấp, túi dự trữ ga có thể thu toàn bộ ga từ bể phân huỷ tiện lợi và chủ động cho
việc sử dụng ga để đun nấu hàng ngày.
5. Việc nạp phân gia súc vào hầm cho phép thực hiện theo cách rơi tự do từ một hệ thống ống
si-phông vào hầm, cũng nh chất thải của ngời đợc nạp vào hầm thông qua bệ xí bệt
hoặc xí xổm vào hầm dễ dàng và liên tục hàng ngày. Do đó Váng trong hầm phân huỷ
không có điều kiện phát triển, khí biogas sản xuất trong điều kiện ổn định.
6. Giá thành xây dựng rẻ hơn nhiều (= gần 55% giá thành hầm nắp vòm có cùng thể tích).

4


phần thứ hai
thực hnh
kỹ thuật xây dựng hầm Biogas VACVINA cải tiến

Yêu cầu của bi thực hnh:
Thông qua bài thực hành các học viên nắm đợc các bớc, các thao tác kỹ thuật xây dựng
một hầm Biogas VACVINA cải tiến, gồm:
- Thiết kế hầm trên các địa hình khác nhau.
- Kỹ thuật xây dựng hầm.
- Kỹ thuật lắp đặt thiết bị cho hầm Biogas VACVINA.
- Quy trình vận hành và sử dụng hầm Biogas VACVINA

a. Xác định thể tích Hầm phân huỷ Biogas:

Tuỳ theo lợng gia súc chăn nuôi của các gia đình nhiều hay ít mà hầm phân huỷ cần đợc thiết kế
lớn hay nhỏ cho phù hợp. Tuy nhiên, thể tích của hầm phân huỷ Biogas đợc tính toán dựa vào
một số vấn đề cơ bản có liên quan, gồm: Lợng chất thải từ nguồn gia súc chăn nuôi thờng xuyên
của hộ gia đình; Thời gian lu tối thiểu của chất thải; Độ pha loãng của chất thải khi đa vào hầm
phân huỷ (Hàm lợng TS ),

Thể tích của hầm phân huỷ Biogas đợc xác định theo công thức cơ bản sau đây:

V = V
ck
+ V
ph
(1)
Trong đó: V
ck
là thể tích của phần chứa khí trong hầm.
V
ph
là thể tích của phần chứa chất thải và nớc trong hầm.

V
ph
= T x V
dm
(2)
Trong đó: T là thời gian lu của chất thải trong hầm, có trị số: 45 - 50 ngày.
V
dm
là lợng nớc và chất thải nạp hàng ngày, tính bằng lit/ngày .
V
ck
= hS và S là diện tích mặt bằng của hầm, tính bằng m
2
; h là khoảng cách từ mặt dới của nắp
sàn tới mặt nớc tĩnh trong hầm, tính bằng mét (m).

Đối với trang trại nuôi heo, chất thải từ đàn heo đợc đa vào hầm phân huỷ là chủ yếu. Công thức
tính lợng nớc và chất thải nạp hàng ngày V

dm
đợc xác định nh sau:
V
dm
= (w + nL)T (3)
trong đó: w = lợng nớc (tính bằng lit) để pha loãng lợng phân từ n con heo với chất thải trung
bình của mỗi con trong một ngày là L (tính bằng lit/ngày)

5
Với độ pha loãng tối u là 1:5 (một phần phân: 5 phần nớc) Thay w = 5nL thì từ (1), (2) và (3) suy
ra: V= V
ck
+ (5nL + nL)T = V
ck
+ 6nLT
Cuối cùng: V= V
ck
+ 6nLT (3)
là công thức để tính Thể tích hầm Biogas cho các trang trại nuôi heo.
Trong đó: n là lợng heo nuôi thờng xuyên trong gia đình (con).
L là lợng chất thải bình quân mỗi ngày từ 1 con heo (lit/con.ngày).
T là thời gian lu (ngày).

b. Chuẩn bị vật liệu
Khối lợng vật t để xây dựng một hầm Biogas VACVINA thể tích 7m
3
bao gồm:

STT Hạng mục Đơn vị tính Khối lợng
1 Gạch đặc loại A viên 1.400

2 Xi măng kg 600
3 Cát vàng m
3
1,5
4 Sỏi m
3
0.5
5 Thép xây dựng ( 8) kg 30
6 ống nối bằng kẽm cái 1
7 ống nhựa PVC ( 21) m 4
8 Van, cút cái 15
9 ống dẫn gas bằng nhựa mềm (21) m 15
10 ống nhựa PVC (110) m 1
11 Túi dự trữ gas cái 2
12 Siphông cái 2
13 Bếp Biogas cái 2
14 Keo dán nhựa, băng keo (cao su non)
15 Cuốc, xẻng, dao xây, bay, bàn xoa, level

c. Quy trình xây dựng v lắp đặt thiết bị:
I. Xây dựng hầm phân huỷ
1. Đo hố:
Xác định vị trí xây dựng hầm:

6
Tuỳ theo địa hình của mỗi gia đình, hầm có vị trí linh hoạt để đảm bảo thích hợp nhất cho
mỗi khu vực chăn nuôi. Do vậy hầm có thể bố trí bên cạnh chuồng hoặc ngay dới nền chuồng
trại; hình dạng của hầm cũng có thể đợc thiết kế linh hoạt theo địa hình.
Đào hố:
Sau khi xác định xong vị trí xây dựng hầm, tiến hành đào hố. Các kích thớc của hố cần

đợc đào rộng hơn để việc thi công đợc thuận lợi.
Các kích thớc của hầm tuỳ thuộc vào địa hình cụ thể nơi xây dựng hầm. Tuy nhiên để vịệc
đầu t xây dựng và vận hành tốt nhất ở quy mô hộ gia đình cần lu ý các kích thớc sau: Sâu tối
đa 3,0m; Rộng từ 1,5m 2m còn chiều dài tuỳ thuộc vào thể tích thiết kế.


Chú ý: Khi đo hố ở những nơi
mực nớc ngầm cao thì phải tạo hố thu
nớc ngầm để thi công phần đáy. (Hình
1)


Hố thu nớc
ngầm


Hình 1: Hố thu ngớc ngầ
m

2. Đổ nền:
Sau khi đào hố với kích thớc xác định, tiến hành thi công phần nền đáy theo các bớc sau:
- Dùng gạch phồng hoặc đá (4 x 6cm) lát một lớp dầy 15cm, đầm kỹ.
- Trải 1 lớp sỏi hoặc đá dăm (2 x 3cm).
- Đổ một lớp vữa bê tông (tỉ lệ 1 xi măng : 2 cát vàng : 3 đá) dày 5cm

Chú ý:
- Tại những vùng đất yếu, lớp vữa Bê tông
đáy cần đợc tăng cờng một lới cốt thép

8/a = 20cm.

- Nếu nền hầm có nhiều nớc ngầm cần hút
nớc liên tục trong quá trìnhh thi công. Có thể dùng ni-
lông lót đáy chống nớc ngầm.


3. Xây thnh bể:
Sau khi nền bể đã đợc thi
công hoàn chỉnh, tiến hành xây thành
bể. Thành bể đợc xây theo quy
phạm tờng 10 (tờng có độ dầy 1
viên gạch). Tờng đợc xây bằng
gạch đặc loại A với vữa xi măng cát

7

30 cm

Vị trí lắp thiết bị
đầu vào
Hình 2: Đổ nền hầm
Vị trí lắp thiết bị
đầu ra
30 cm
Lớp vữa bê tôn
g

với tỉ lệ pha trộn 1:4 (1 xi măng : 4 cát)


Chú ý: Chừa các các lỗ kỹ thuật theo vị trí

thiết kế để sau ny lắp đặt các hệ thống đầu vo, đầu ra (Hình 3).
+ Vị trí lắp thiết bị đầu vo nằm ngay sát mép trên của bể, có kích thớc cao 30 cm rộng
25 cm, có thể đặt ở nhiều vị trí khác nhau
+ Vị trí lắp thiết bị đầu ra nằm cách mép
trên của bể 30cm, khi xây để sẵm một lỗ có kích
thớc cao 30 cm rộng 25 cm.
Hình 3: Vị trí lắp đặt
hệ thống đầu vo, đầu ra

4. Trát chống thấm, Đánh mu
:
Công việc trát giữ vai trò quyết
định trong việc đảm bảo cho công trình
kín nớc và kín khí lâu dài. Chủ yếu là
trát ở mặt trong của công trình.
Vữa trát dùng cát vàng, sạch, trộn kỹ
với xi măng theo tỷ lệ 1:3 (Tức là 1 xi-măng-
3 cát).
Yêu cầu chung đối với việc trát là
phải đảm bảo độ dày đồng đều, lớp trát đợc
miết chặt, các góc cạnh phải bo tròn, theo trình tự sau đây:
- Cọ rửa sạch mặt tờng trớc khi trát, nếu tờng bẩn.
- Sau khi trát lớp vữa 1 cm và đợi cho lớp vữa này khô một chút thì dùng bàn xoa, xoa
thật kỹ.
- Sau 1-2 giờ chờ cho lớp vữa trên đủ khô lại trát tiếp lớp thứ 2 tơng tự nh trên, rồi
đánh màu bằng xi-măng nguyên chất.
Chú ý: Khi trát để chừa lại phía mép trên của thành bể khoảng 5cm để sau khi đổ
bê tông mặt hầm sẽ trát tiếp phần tiếp giáp giữa thành bể và mặt bê tông (trát bo góc trên
của thành bể) đảm bảo kín khí cho công trình (H.4).
5. Đổ bê tông cốt thép cho nắp hầm:

Sau khi đã xây xong thành bể, trát chống thấm, đánh màu xong, tiến hành đổ bê tông cốt
thép cho nắp bể.
Vì nắp bể có nhiệm vụ đậy cho bể kín khí
đồng thời còn để sử dụng làm nền chuồng trại
chăn nuôi gia súc ở trên hầm. Do đó lớp bê tông
cốt thép làm nắp hầm có độ dày 10 cm, dạng

8
Hình 4: Trát chống thấm
Hình 5: Lắp hệ thống
cốp-pha đổ nắp hầm
5cm
Lớp vữa trát
phẳng, đổ liền khối tại chỗ (tuyệt đối không dùng các cấu kiện bê tông đúc sẵn). Do đó công tác
chuẩn bị cũng nh tiến độ và kỹ thuật thi công cần đợc thực hiện giống nh đối với việc đổ bê
tông sàn nhà ở dân dụng (H. 5).
Các bớc tiến hành nh sau :
5.1 Ghép cốt pha để đổ bê tông nắp hầm: Hệ thống cốt pha lắp đặt phải đảm bảo chắc chắn,
đúng kỹ thuật (Có hệ thống chống đỡ bên dới các tấm cốt pha).
5.2 Xác định vị trí và tạo cửa thăm (lỗ kỹ thuật) khi đổ bê tông nắp hầm:
Cửa thăm có kích thớc 50cm x 50cm đợc hình thành trớc khi đổ bê tông nhờ một khuôn bằng
gỗ hình chóp cụt ngợc (hình nêm) có kích thớc đáy trên 50cm và đáy dới 45cm và có chiều cao
10cm (H. 6).



45cm
45cm
45cm

45cm
10cm
50cm
Hình 6: Khuôn gỗ tạo cửa thăm
Cửa thăm có vai trò:
- Là lối lên xuống để lấy cốt pha và hệ thống chống đỡ khi lớp bê-tông của nắp hầm
đủ độ cứng theo quy định và là lối xuống hầm để hoàn thiện việc lắp đặt các thiết bị (đầu vào,
đầu ra, ống thu gas ).
- Là nơi thu cặn bã lắng đọng sau nhiều năm từ trong hầm Biogas (thờng từ 7 - 10
năm)
Vị trí của cửa thăm trên bề mặt hầm phải đợc xác định để thuận tiện sử dụng và không
ảnh hởng đến các hoạt động chăn nuôi sau này.
5.3. Chuẩn bị cốt thép và buộc cốt thép: Thép xây dựng bố trí tại nắp hầm là loại thép 8
đợc đan với mật độ 15cm x 15cm và có móc cả 2 đầu (hình 7). Đối với nắp hầm có diện tích lớn,
có chiều rộng vợt quá 2,5m thì việc tính toán và bố trí cốt thép cần có t vấn của kỹ s xây dựng.






9
Hình 7: Chuẩn bị cốt thép và buộc cốt thép
Chú ý: Xung quanh lỗ kỹ thuật cũng cần đặt thêm các thanh thép làm cốt thép bổ
xung và cốt thép tăng cờng.
5.4. Phối trộn Bê-tông, mác B200 (tỷ lệ pha trộn 1 ximăng : 2 cát : 3 sỏi)
5.5 Đổ Bê- tông, với độ dày 10 cm (khi tiến hành đổ nên cắt 2,3 chiếc cữ có độ dày 10cm
chiếc cữ này có mục đích để ta đổ Bê tông đợc dày đều). Chú ý đặt luôn ống thu gas trong khi đổ.
ống thu gas bằng sắt 21, đợc đặt ở vị trí kín đáo không làm vớng vùng không gian chăn nuôi
sau này.

5.6. Đầm và bảo dỡng bê-tông.
5.7. Đổ nắp kỹ thuật: Sau khi đổ nắp bể đợc 2 - 3 giờ, mặt bê tông đã định hình, tiến hành
tháo khuôn gỗ tạo cửa thăm, sửa sang và miết phẳng cạnh bê tông. Sau đó lót giấy xi-măng, đa
cốt thép nắp kỹ thuật vào và tiến hành đổ với độ dầy bê tông 5cm. Nắp kỹ thuật có kích thớc mặt
trên là: 50cm x 50cm và mặt dới là 45cmx45cm. Sử dụng thép xây dựng 8/ a= 10cm, có móc 2
đầu. Chú ý trong quá trình đan cốt thép cần bố trí thêm 2 quai xách bằng thép 10 để sau này việc
mở nắp kỹ thuật đợc tiến hành thuận lợi.

6. Đổ bê tông cốt thép cho bệ bếp
:
Bệ bếp là nơi đặt bếp ga đun nấu của gia đình. Vì thế để thuận tiện cho qua trình lắp đặt
bếp sau này, khi đổ bê tông mặt bể ta tiến hành đổ luôn bệt bếp.
Bệ bếp có kích thớc 60cm x 120cm, đổ bê tông cốt thép dầy 6 - 8cm. Thép sử dụng là
thép xây dựng 8 có móc 2 đầu, đan sắt với khẩu độ 20cm x 20cm



60
cm
120 cm
50 cm
Chú ý: Để 2 lỗ có đờng kính

27 cách nhau 45 -
50cm, cách thnh bệ bếp 10cm để lắp đặt đờng
ống dẫn ga (H. 8).

Hình 8: Mặt bằng bệ bếp
II. Lắp đặt thiết bị
Sau khi đổ bê tông nắp bể, nắp kỹ thuật và bệ bếp xong, chế độ bảo dỡng bê-tông cần
đợc tiến hành theo quy định, nhất là bê tông đợc đổ trong thời gian có thời tiết nóng cao nh mùa
hè. Sau 7 ngày bê tông đông cứng ta có thể tháo cốt pha và tiến hành lắp đặt (Tuy nhiên, vì lúc này
bê-tông cha đạt tới cờng độ làm việc nên tránh việc chất tải lên nắp hầm).
1. Lắp đặt thiết bị đầu vo.

10
Đầu vào của hầm phân huỷ là một hố lắng có gắn hệ thống si phông để thu gom chất thải
từ khu vực chuồng trại và dẫn chất thải vào hầm phân huỷ (Hình 9). Trong quá trình dẫn chất thải
vào hầm, việc rơi tự do của chất thải vào hầm làm cho lớp váng trong hầm không có điều kiện hình
thành và phát triển vì quá trình này xảy ra liên tục và thờng xuyên hàng ngày.
Hố lắng thờng đợc bố trí tại góc chuồng trại, cạnh hầm phân huỷ. Thông thờng hố lắng
có kích thớc: rộng 0,2m x dài 0,4m x sâu 0,3m.
Hệ thống ống si phông (haycòn gọi là cút con thỏ, đuôi mèo) dẫn chất thải vào hầm phân
huỷ đợc làm bằng sành, có hình dấu ngã (Hình 9). Số lợng ống si- phông tuỳ thuộc vào quy
mô xây dựng hầm phân huỷ, thông thờng từ 2 - 3 ống cho một hầm. Ngoài ra hệ thống đầu
vào còn bao gồm cả si -phông đã đợc cấu tạo sẵn trong các bệ xí bệt hoặc xí xổm.




Si-
p
hôn
g

ống si phông bằng sành
Hình 9: Hệ thống đầu vo

Cách lắp đặt:
Vì ống si phông vừa l nơi dẫn chất thải vo hầm phân huỷ vừa đóng vai trò l một
van nớc không cho khí thoát ra ngoi, nên khi lắp đặt cần chú ý vị trí đặt đúng của ống.
Đặt ống si phông vo vị trí lắp đặt thiết bị đầu vo, nghiêng ống si phông khoảng 30
độ, đổ nớc vo cho đến khi nớc đầy lên miệng ống, đồng thời nuớc bắt đầu chảy ra ở
đầu kia của ống (ở vị trí ny ống si phông đợc coi l vị trí đúng-H. 9), sau đó tiến hnh
chèn chặt v trát kín.
Tiếp theo đó ta tiến hnh xây hố lắng. Hố lắng đợc xây dựng với mục đích dồn tất
cả các loại chất thải động vật về phía hố trớc khi nạp xuống hầm ủ qua hệ thống si-
phông. Tại đây có thể đặt một lới cản rác, không cho rác vo hầm.
Chú ý: Không đợc đặt ống si phông trớc khi đổ bê tông mặt bể.
2. Lắp đặt thiết bị đầu ra

Sau khi lắp đặt thiết bị đầu vào, tiến hành lắp thiết bị đầu ra.
Thiết bị đầu ra gồm 1 ống xả và 1 hố chứa bã thải
* ống xả có vai trò dẫn bã thải (dới dạng dịch thải) từ hầm phân huỷ ra ngoài hố chứa bã
thải và ấn định mực nớc tĩnh trong hầm. ống xả là một ống làm bằng vật liệu PVC, có đờng kính
110 - 150mm, dài 80 - 100cm, một cạnh dài bằng 1/3 độ sâu của phần dịch phân huỷ (Hình 10).

11
Vị trí đặt ống xả: ống xả đặt ở vị trí có cốt thấp hơn đầu vào, cách mặt dới của nắp sàn bê
tông 40cm. ống xả đợc đặt nghiêng 45
0
, một đầu của ống xả đặt chìm sâu dới mặt nớc tĩnh
trong hầm phân huỷ và có độ sâu bằng 1/3 độ sâu của dịch phân huỷ. (Ví dụ: nếu phần chứa dịch
phân huỷ có độ sâu là 1,65m thì một đầu của ống xả phải đặt chìm 45cm).

* Hố chứa bã thải: Tuỳ thuộc vào việc sử dụng của mỗi gia đình mà hố chứa bã thải đợc
xây dựng với thể tích khác nhau ở ngay cửa đầu ra. Tuy nhiên để đảm bảo hầm phân huỷ hoạt
động bình thờng thì mực nớc trong hố chứa bã thải phải đợc đảm bảo thờng xuyên bằng hoặc
thấp hơn miệng ống xả từ hầm phân huỷ.










Hình 10: Cấu tạo đầu ra của hầm phân huỷ

Sau khi lắp đặt hệ thống đầu vào (inlet) đầu ra (outlet), tiến hành lắp đặt hệ thống ống dẫn
và túi dự trữ khí. Hệ thống ống dẫn khí đợc nối với ống thu khí gas đợc gắn sẵn trong quá trình
đổ bê tông nắp hầm có nhiệm vụ dẫn khí đến hệ thống túi dự trữ và dẫn đến bếp đun.
Chú ý: Trớc khi nối ống dẫn khí vo ống thu gas ở hầm phân huỷ, cần đảm bảo ống thu
gas đã thông hon ton bằng cách dùng 1 cây sắt

6 xuyên qua ống thu gas.
3. Lắp đặt Van an ton

Van an toàn có nhiệm vụ ổn định áp xuất gas luôn ở mức 5cm cột nớc cho toàn bộ hệ
thống.
Van an toàn đợc cấu tạo từ một chai nhựa trong có thể tích từ 1 - 1,5 lít, 1 cút chữ T 21
và 1 ống nhựa tiền phong 21.
Đục 1 lỗ đờng kính từ 1,5 - 2cm phía dới cổ chai. Tạo một chi tiết nối chữ T bằng vật liệu

PVC có phần đuôi dài từ 25 - 30cm cắm sâu vào trong chai, hai đầu còn lại đợc nối với đờng ống
dẫn gas (Hình 11)

12
Vận hnh:
đổ nớc vào trong chai sao cho
ngập ống 5cm. Đánh dấu mức 5cm ống ngập trên
thành chai để bổ sung nớc khi cần. Khi áp suất
gas trong toàn bộ hệ thống vợt quá 5cm cột nớc,
khí sẽ tự sục nớc thoát ra ngoài qua lỗ nhỏ gần
miệng chai
Vị trí lắp đặt:
Van an toàn nên đặt ở vị trí
thông thoáng, dễ nhìn thuận lợi cho công tác chăm
sóc sau này.








Hình11:Vananton
5cm
Nối vào đờng
ống dẫn ga
Chú ý: Thuờng xuyên phải kiểm tra đủ nớc. Nếu thấy nớc thấp hơn mức 5cm (đã
đánh dấu) thì phải bổ sung nớc ngay vào van an toàn này. Tránh tình trạng nớc ở trong
chai cạn làm gas bị thất thoát ra ngoài.

4. Lắp đặt hệ thống túi dự trữ gas

Hệ thống túi dự trữ gas có nhiệm vụ thu và lu trữ gas từ hầm phân huỷ để sử dụng vào
việc đun nấu. Hệ thống túi dự trữ ga này sẽ đợc bố trí trên nóc chuồng trại chăn nuôi hoặc tại một
vị trí nào đó sao cho nó không ảnh hởng hoặc không bị ảnh hởng tới các hoạt động khác. Để một
gia đình có thể sử dụng ga đun nấu trong thời gian 4-5 giờ một ngày thì thông thờng số túi dự trữ
gas cho một hệ thống là từ 2 - 3 túi.
Mỗi túi đợc cấu tạo từ 2 lớp túi chất dẻo hình ống có độ dầy từ 20 - 24c, dài 3,4m, đờng
kính khi căng hết cỡ là 93cm và mỗi túi có thể chứa đợc ~1,8 m
3
khí sinh học. Thông thờng một
đầu túi đợc buộc kín, một đầu túi đợc thông với đờng ống dẫn khí bằng 1 ống nhựa 21.
Cách lắp đặt:
- Lồng 2 lớp túi vào với nhau sao cho không còn không khí giữa 2 lớp túi.
- Kỹ thuật buộc túi: Để túi căng đều khi chứa khí sau này, hai đầu túi đợc gấp theo
hình giẻ quạt từ hai mép túi vào giữa (Phần này sẽ đợc hớng dẫn kỹ ở Phần thực hành ngoài
hiện trờng). Sau đó lấy dây chun quấn chặt từ trong ra ngoài cho thật kín.
- Với đầu túi thông với đờng ống dẫn khí, thì
trớc khi gập túi, đặt 1 đoạn ống nhựa 21 dài 30cm
vào giữa túi và giữa 2 lớp nilong. Khi buộc chú ý để ống
bên trong dài ra khoảng 3 - 5cm.

Vị trí lắp đặt túi dự trữ:
Yêu cầu phải đợc treo gọn gàng, không cản trở
và ảnh hởng đến các hoạt động khác, đồng thời đảm
bảo tiện lợi khi sử dụng. Thông thờng túi đợc treo trên
nóc bếp hoặc nóc chuồng trại và gần khu vực bếp nấu
(Hình 12).

Hình 12: Túi dự trữ gas sinh họ
c


13
Vận hnh:
Mỗi lần sử dụng ga để đun nấu có thể dùng một sợi dây chun (dây săm ô tô, xe
máy ) buộc thắt ngang qua túi nhằm tạo cho gas có áp xuất ổn định trong quá trình sử dụng. Khi
sử dụng xong lại bỏ dây xăm ra để khí sinh học có thể dự trữ tốt hơn tại đây.

5. Lắp đặt bếp Biogas
Bếp Biogas VACVINA đợc thiết kế đơn giản, dễ vận hành sử dụng (Hình 12). Bếp đợc
đúc bằng gang với hệ thống phân nhiệt bằng đồng thiết kế theo mẫu hệ thống phân nhiệt của bếp
gas công nghiệp có nhiều u điểm và rẻ tiền.
Việc lắp đặt bếp gas là công đoạn cuối cùng sau khi hoàn thành việc lắp đặt các thiết bị và
hệ thống ống dẫn khí. Thông thờng để việc sử dụng gas đợc thuận lợi thì bếp đợc lắp đặt trên
bệ bếp có độ cao phù hợp. Bệ bếp đợc đúc sẵn nh trong phần I - 6

Bếp khí sinh học Biogas đợc nối với
đờng ống dẫn khí thông qua một van bi
bằng đồng đảm bảo kín khí khi đóng. Để đảm
bảo lắp đặt bếp mỹ thuật, nên đặt khoá van ở
phía dới bệ bếp nh hình 13

Hình 13: Cách lắp bếp khí sinh học

khoá
ốn
g
thép xu
y
ên
q
ua b
ệ
bế
p
* Chú ý: Để đảm bảo an toàn và thuận tiện khi vận hành và sử dụng cần lắp một
van khoá tổng ở độ cao thích hợp gần bệ bếp. Van này luôn khoá và chỉ đợc mở khi sử
dụng bếp đun nấu.

III. Lấp đất xung quanh hầm:
SAu khi hoàn thành việc lắp đặt toàn bộ các thiết bị thì việc san lấp đất quanh hầm cần
đợc tiến hành gọn gàng. Nên dùng cát lấp quanh hầm, sau đó tới nớc cho cát dồn đều xuống
rồi đầm chặt lớp đất quanh hầm.

C. Những chú ý khi vận hnh sử dụng
v bảo dỡng hầm Biogas VACVINA cải tiến
Trớc khi đa hầm vào vận hành sử dụng, cần rửa sạch vôi vữa trong hầm phân huỷ; kiểm
tra lại toàn bộ hệ thống để đảm bảo chắc chắn không bị hở, rò rỉ.

I. Nạp nguyên liệu:
Hầm Biogas VACVINA đợc thiết kế nhằm mục tiêu giải quyết tình trạng ô nhiễm môi
trờng do chất thải động vật do chăn nuôi gây ra, đồng thời tạo nguồn chất đốt dồi dào phục vụ
sinh hoạt hàng ngày. Do đó nguồn nguyên liệu chủ yếu là phân gia súc, gia cầm và phân ngời.


14
1. Nạp nguyên liệu lần đầu:
Để hầm Biogas có thể mau chóng đa vào sử dụng, cần chuẩn bị ngay một lợng từ 700 -
800kg phân tơi làm nguyên liệu ban đầu. Lợng phân này đợc nạp vào hầm cùng với lợng
nớc đợc đổ đầy hầm (nớc bắt đầu chảy ra ngoài hố chứa bã thải).
2. Nạp nguyên liệu thờng xuyên hng ngy:
Để duy trì hoạt động của hầm Biogas lâu dài ổn định hàng ngày cần phải nạp thêm một
lợng nguyên liệu bổ sung vào hầm. Nguyên liệu bổ sung hàng ngày trong quá trình sử dụng chính
là lợng phân từ chuồng trại và từ hố xí trực tiếp chảy thẳng vào hầm.
Cùng với lợng nguyên liệu nói trên là lợng nớc cũng đợc bổ sung sao cho tỉ lệ giữa
phân và nớc là 1 : 5 (nghĩa là 1 phân : 5 nớc). Nếu lợng nớc đa vào hầm quá tỉ lệ nói trên thì
lợng phân có mặt trong hầm cha kịp phân huỷ hết đã bị đẩy ra ngoài. Nh vậy hiệu quả phân
huỷ thấp, lợng gas sinh ra ít và việc xử lý về mặt môi trờng cha triệt để, phân vẫn vòn mùi hôi
thối và vẫn còn tồn tại các loại ký sinh trung gây bệnh. Do đó trong trờng hợp dùng nớc tắm cho
gia súc vào những ngày hè nóng bức thì lợng nớc này không đợc cho chảy vào hầm mà phải
thiết kế rãnh thoát riêng ra khỏi chuồng trại chăn nuôi.

II. Vận hnh sử dụng
1. Khi hệ thống túi dự trữ gas đã căng đầy thì bắt đầu sử dụng khí biogas để đun nấu phục
vụ sinh hoạt. Lần đầu tiên sử dụng, nếu gas không cháy tức là chất lợng gas cha tốt do có lẫn
nhiều không khí có sẵn trong hầm, do đó phải xả hết lợng gas này và đợi 1 ngày sau túi dự trữ
căng đầy trở lại thì mới sử dụng.
Phải thờng xuyên chú ý khoá van gas lại khi không sử dụng.
Để châm lửa cho bếp cháy thì việc trớc tiên là bật lửa trớc rồi đa lửa sẵn sàng vào bộ

phận phân nhiệt trên bếp, sau đó từ từ mở khoá van và điều chỉnh ngọn lửa cho thích hợp với nhu
cầu.
Để ngọn lửa Biogas cháy đều, xoong nồi luôn sạch sẽ, chú ý thờng xuyên vệ sinh cọ rửa
bộ phận phân nhiệt bằng đồng.
2. Khi sử dụng bếp để đun nấu, nếu thấy gas yếu, dùng một sợi dây chun đàn hồi buộc
ngang túi dự trữ gas để tạo áp suất ổn định. Khi đun nấu xong phải nhớ tháo dây chun ra để gas
sinh ra tại hầm phân huỷ tiếp tục đợc thu và lu trữ tại đây.
3. Trong quá trình sử dụng nếu thấy hệ thống túi dự trữ bị xẹp xuống thì cần kiểm tra ngay
hệ thống đờng ống dẫn khí, hệ thống túi dự trữ, khoá van có thể bị xì hoặc thủng, đuờng ống bị
gấp khúc, hoặc nớc ở van an toàn, nớc ở ống xi phông có thể cạn quá mức quy định thì phải
khắc phục ngay.
4. Tuyệt đối không đa vào hầm phân huỷ tất cả các chất hoá học nh: xà phòng, thuốc
tẩy, nớc ma Các chất này sẽ kìm hãm sự hoạt động của vi khuẩn yếm khí. Sự có mặt của các
chất này trong hầm sẽ làm cho quá trình phân huỷ sẽ yếu đi hoặc ngừng hẳn.



15


Mọi thông tin có liên quan xin liên hệ về địa chỉ:

Trung tâm Nghiên cứu, Phát triển cộng đồng nông thôn - CCRD

Địa chỉ:
Số 28 phố Phạm Tuấn Tài - Cầu Giấy - Hà Nội - Việt nam
Điện thoại:
(04) 7 930380
Fax:
(04) 7 930306

E-mail:
tvc.vacvina@ netnam.org.vn

________________________________________________
Biên soạn:
ThS. Phạm Văn Thành
ThS. Nguyễn Đức Thịnh
Chơng trình Đào tạo cán bộ kỹ thuật Công nghệ khí sinh học.

16