Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11

Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
Phần I. Đặt vấn đề
1. Lí do chọn đề tài
Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đã làm cho nền kinh tế xã hội
thế giới có nhiều thay đổi. Bất cứ lĩnh vực nào đều ít nhiều bị các thành tựu của khoa
học kĩ thuật tri phối. Ngành giáo dục không phải là một ngoại lệ.
Hiện nay đã có rất nhiều phơng tiện hiện đại đợc đa vào sử dụng trong ngành
giáo dục, nhằm giúp nâng cao chất lợng dạy và học và bớc đầu đã đạt đợc những kết
quả nhất định. Một trong những phơng tiện mà hiện nay các giáo viên đã đợc dùng
là bộ máy chiếu hỗ trợ trình chiếu trong các giờ lên lớp bằng giáo án điện tử.
Tuy nhiên khi dạy bằng giáo án điện tử giáo viên thờng gặp phải khó khăn là
thiếu các t liệu giảng dạy, vì thế để có đợc một tiết dạy giáo viên thờng mất rất nhiều
thời gian để tìm kiếm t liệu hỗ trợ. Đó cũng là một trong những nguyên nhân khiến
mỗi năm giáo viên cố gắng thực hiện đợc hai giáo án điện tử dùng trong các giờ dạy
tốt, còn các giờ dạy thờng chúng ta lại quay về với phấn trắng và bảng đen.
Thực ra có rất nhiều địa chỉ để chúng ta tìm kiếm t liệu hỗ trợ dạy học, đó là
hệ thống thông tin trên mạng Internet, các phần mềm hỗ trợ dạy học, nhng việc khai
thác nh thế nào lại là một câu hỏi khó với giáo viên.
Chính vì thế, tôi đã thực hiện đề tài này nhằm giúp cho chính bản thân mình
và các đồng nghiệp trong tổ có thể khắc phục đợc phần nào khó khăn trên trong quá
trình giảng dạy sau này.
2. Mục đích nghiên cứu
Qua những khoá đào tạo về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng
dạy, và qua một năm sử dụng phần mềm Encata, tôi thấy đó là một phần mềm có rất
nhiều tiện ích cho môn Địa Lí, đặc biệt là môn Địa lí 11. Với khối lợng kiến thức đa
dạng lại đợc cập nhật hàng năm, Encata đợc ví nh một bộ bách khoa toàn th. Trong
khi đó khối lợng kiến thức và t liệu hỗ trợ dạy học địa lí kinh tế xã hội thế giới lớp
11 lại đòi hỏi phải nhiều phải rộng. Encata là một địa chỉ lí tởng cho chúng ta. Nhng
đây là phần mềm của nớc ngoài nên việc sử dụng nó là hơi khó đối với chúng ta-
những ngời không chuyên về tin học. Vì vậy tôi viết đề tài này trên cơ sở ghi lại
những gì đợc học, những gì đúc rút trong quá trình sử dụng, hy vọng nó sẽ giúp ích

đợc giáo viên Địa Lí nhanh chóng tìm đợc t liệu cho bài dạy của mình. Và hơn hết
tôi mong rằng khi giải quyết đợc khó khăn về t liệu, thì các giáo án điện tử sẽ ra đời
nhiều hơn, học sinh sẽ cảm thấy hào hứng khi đến tiết học của chúng ta- những giáo
viên Địa Lí.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
1
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
Phần II. Nội dung đề tài
1. Gii thiu v Encata
Microsoft Encata l mt phn mm tra cu ni ting th gii c phát trin
bi hãng Microsoft ( M ) . Phần mềm giống nh một bách khoa toàn th, chứa đựng
một lợng kiến thức khổng lồ về nhiều lĩnh vực, nhiều môn học. Giáo viên Địa Lí có
thể sử dụng phần mềm này trực tiếp hay khai thác lấy thông tin để thiết kế bài giảng
của mình cho phù hợp. Đặc biệt phần mềm này có chứa phần mềm World Atlas, cho
phép chúng ta khai thác đợc các bản đồ theo ý tởng từng bài dạy. Các bộ đĩa tra cứu
này lại liên tục đợc cập nhật thông tin hàng năm, trở thành công cụ rất đắc lực trong
giảng dạy và nghiên cứu khoa học.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
2
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
2. Khai thác Encata
Sử dụng Encata có thể khai thác hệ thống bản đồ, bao gồm các bản đồ thành
phần tự nhiên nh địa hình, khí hậu cho đến bản dồ các vùng sinh thái, bản đồ phân
bố dân c, quần c, các bản dồ thống kê, Encata cho phép sử dụng nhiều dạng t liệu
khác nhau: dạng dữ liệu số , dạng văn bản để chuyển sang Word hoặc Excel, các
đoạn videoclip, các hình ảnh để phục vụ giảng dạy.
Để khai thác thông tin hỗ trợ giảng dạy Địa Lí, ta nhấn chọn Geography.
Trong đó có những tính năng sau:
- Encata Selections ( Lựa chọn những chủ đề trong Encata)
- Discovery Channel videos ( các đoạn video mang tính chất khám phá)

- Tours ( du lịch ảo)
- World Atlats ( tập bản đồ thế giới)
- Statistics ( các số liệu thống kê)
2.1. Khai thác thông tin bản đồ
Muốn khai thác hệ thống bản đồ trong Encata, từ Geography chọn World Atlas, sẽ
xuất hiện cửa sổ
Tại cửa sổ này có thể chọn các chức năng:
- Read Article: bài viết về các quốc gia trên thế giới.
- Map Legend: xem bản chú giải của từng bản đồ
- Cartographer: Thay đổi cách thể hiện nội dung của bản đồ chuyên đề ( ẩn,
hiện tên địa danh, đờng ranh giới của các quốc gia)
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
3
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
- Dùng công cụ có hình bàn tay di chuyển bản đồ
- Dùng công cụ Zoom in, Zoom out để phóng to thu nhỏ bản đồ
- Dùng công cụ toạ độ để xác định toạ độ một điểm bát kì trên bản đồ
- Dùng công cụ thớc tỉ lệ để đo khoảng cách theo đờng chim bay giữa 2 điểm
hoặc đờng ranh giới của một quốc gia
- Dùng công cụ đánh dấu để đánh dấu và ghi chú trên bản đồ
Tại cửa sổ này, phía bên phải của màn hình còn có danh sách các bản đồ chuyên đề:
- Comprehensive: bản đồ tổng hợp
- Political: Bản đồ hành chính
- Physical Featres: Bản đồ tự nhiên
- Statistical: Bản đồ thống kê
- Earth By Day: Bản đồ Trái Đất ban ngày
- Earth By Night: Bản đồ Trái Đất Ban đêm
- Tectonic: bản đồ kiến tạo
- Eco- Regions: Bản đồ vùng sinh thái
- Climate: Bản đồ khí hậu

- Tempetature ( July): Bản đồ nhiệt độ tháng 7
- Tempetature( January):Bản đồ nhiệt độ tháng giêng
- Precipitation ( January): Bản đồ lợng ma tháng giêng
- Precipitation( July):Bản đồ lợng ma tháng 7
- Precipitation ( Annual): Lợng ma cả năm
- Population density: Bản đồ mật độ dân số
- Languages: Bản đồ ngôn ngữ
- Religions: Bản đồ các tôn giáo
- Time Zones: Bản đồ múi giờ
- Outline: Bản đồ khung
- The Moon: Bản đồ Mặt Trăng
Khi muốn copy một bản đồ làm t liệu hỗ trợ dạy học hoặc để thiết kế giáo án trên
PowerPoint, thực hiện các bớc sau:
- Lựa chọn nội dung bản đồ chuyên đề
- Sử dụng công cụ để phóng to khu vực bản đồ cần copy
- Nhấn chuột phải vào vùng trên bản đồ và chọn Copy map, xuất hiện hộp
thoại, nhấn chọn vào Map và tích vào OK.
Sau khi Copy bản đồ chúng ta có thể chuyển chúng thành các File ảnh và lu trữ lại,
sau đó có thể sử dụng các File ảnh này để tạo các bản báo cáo hoặc sử dụng làm
nguồn t liệu thiết kế bài giảng.
Ví dụ: Khi dạy về bài 5 tiết 3- Một số vấn đề khu vực Tây Nam á và Trung á, giáo
viên thờng khó khăn khi giới thiệu về điều kiện tự nhiên hai khu vực trên vì không
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
4
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
có bản đồ tự nhiên. Nếu sử dụng bản đồ treo tờng thì học sinh khó theo dõi. Trong
trờng hợp phần mềm Encata sẽ hỗ trợ đắc lực cho chúng ta.
Tại của sổ World Atlas, nhấn chọn vào mục Physical Featres- Bản đồ tự nhiên, sau
đó dùng biểu tợng Zoom out, khoanh vùng bản đồ khu vực Tây Nam á hoặc Trung
á. Dùng Cartographer để thay đổi bản đồ theo ý đồ của giáo viên.

Với bản đồ này giáo viên thiết kế giáo án trên PowerPoint sẽ rất thuận tiện, giúp học
sinh dễ dàng nhận biết các đặc điểm tự nhiên khu vực này.
2.2. Khai thác t liệu hình ảnh
Trong chơng trình Encata có rất nhiều hình ảnh quý giá về tất cả các quốc gia
trên thế giới, đây có thể coi là kho t liệu khổng lồ để giáo viên Địa Lí có thể khai
thác phục vụ giảng dạy và nghiên cứu.
Để khai thác đợc các hình ảnh trong bộ đĩa có rất nhiều cách khác nhau, có
thể tìm kiếm theo từ khoá ( bằng tiếng Anh) của hình ảnh đã biết hoặc tìm kiếm
theo tên quốc gia.
Tìm kiếm hình ảnh thực hiện theo các bớc sau:
- Tại cửa sổ chính của chơng trình, nhập từ khoá vào hộp Search, sau đó nhấn Enter
trên bàn phím, kết quả chơng trình sẽ liệt kê toàn bộ các t liệu về đối tợng cần tìm.
Nháy chuột vào hình để xem đúng kích cỡ.
- Để copy hình ảnh làm t liệu cho bài giảng hoặc lu hình ảnh vào máy tính, kích
chuột phải vào hình ảnh và chọn copy, xuất hiện hộp thoại, kích chuột vào Image và
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
5
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
nhấn OK. Sau đó chúng ta có thể dán vào Powerpoit hoặc vào nơi lu trữ để làm t
liệu.
Ví dụ: Khi giáo viên muốn có một số t liệu hình ảnh phục vụ cho bài 7-Liên minh
châu Âu, chúnh ta có thể làm nh sau:
Tại cửa sổ chính của Encata đánh từ khoá EU, chơng trình sẽ tự động liệt kê các t
liệu liên quan. Giáo viên có thể chọn các hình ảnh theo ý tởng bài dạy. Chúng ta có
thể lấy hình ảnh đồng tiền Ơ-rô, hoặc lá cờ của EU..
Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng phần mềm Encata nhiều giáo viên sẽ gặp
trờng hợp, nhiều bức ảnh không cho chúng ta copy trực tiếp. Lúc này chúng ta lại
cần phải có một phần mềm hỗ trợ- Snagtl, để chụp lại màn hình. Trình tự các bớc
nh sau:
- Tại của sổ chính của Snagtl, nhấn chọn vào Image sau đó nhấn vào Capture, lúc

này phần mềm sẽ cho phép ta chọn hình ảnh mà ta muốn chụp, sau đó nhấn vào
biểu tợng Save as. Nh vậy chúng ta đã có đợc hình ảnh nh ý muốn để phục vụ cho
bài dạy.
Ví dụ: Khi dạy về Hoa Kì, giáo viên muốn cung cấp cho học sinh một vài hình ảnh
l biểu tợng của Hoa Kì nh: tợng nữ thần tự do, quốc kì Giáo viên có thể khai thác
tại Encata.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
6
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
Đôi khi các hình ảnh đã chon lại có chất lợng không cao, lúc này giáo viên cần có
một vài thao tác nhỏ để chỉnh sửa lại theo ý muốn:
- Kích phải chuột vào bức tranh, xuất hiện thanh Picture.
- Trên thanh công cụ này cho phép chúng ta thay đổi độ sáng tối, độ nét của bức
tranh. Ngoài ra ta còn có sử dụng để cắt bức tranh theo ý ngời sử dụng.
2.3. Khai thác thông tin dạng văn bản
Để tìm kiếm đợc thông tin cần thiết về đối tợng muốn nghiên cứu ( dạng văn bản),
chúng ta có thể chuyển chúng thành các file của Word và lu trữ lại, sau đó biên tập
để tạo thành bản báo cáo. Tuy nhiên đây là phần mềm của nớc ngoài nên tất cả các
thông tin đều đợc viết bằng tiếng Anh. Vì thế đòi hỏi ngời sử dụng phải dịch sang
tiếng việt thì mới có thể sử dụng đợc.
Chúng ta thực hiện nh sau:
- Gõ tên địa danh vào hộp thoại Search
- Nhấn chọn Article để xem thông tin đợc liệt kê trong danh sách
- Chọn một chuyên mục muốn tìm đọc
- Nhấn chuột phải vào vùng văn bản và chọn Whole Article Text, sau đó chọn
OK.
- Khởi động chơng trình Word
- Vào menu Edit, chọn Paste ( hoặc ấn Ctrl + V)
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
7

Đi kèm với các hình ảnh thờng có các thông
tin, giáo viên có thể biết thêm đợc các kiến
thức để bổ trợ cho bài dạy, có thể làm cho
tiết học thêm thú vị. Hoặc cùng với lá cờ th-
ờng là quốc ca của các nớc, đây là một phần
rất có ý nghĩa giúp cho việc học địa lí các n-
ớc bớt khô khan, mà học sinh lại nhớ kiến
thức lâu hơn, có nhiều hiểu biết khác ngoài
sách giáo khoa.
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
- Mở mennu File, chọn save
Ví dụ: Khi dạy về EU, giáo viên muốn có một vài những thông tin về liên minh này,
sau khi làm theo các bớc nh trên chúng ta có thể có những thông tin nh sau:
Europe
I
INTRODUCTION
Europe, conventionally one of the seven continents of the world. Although referred to as a continent, Europe is actually just the
western fifth of the Eurasian landmass, which is made up primarily of Asia. Modern geographers generally describe the Ural
Mountains, the Ural River, part of the Caspian Sea, and the Caucasus Mountains as forming the main boundary between Europe
and Asia. The name Europe is perhaps derived from that of Europa, the daughter of Phoenix in Greek mythology, or possibly from
Ereb, a Phoenician word for sunset.
The second smallest continent (Australia is the smallest), Europe has an area of 10,355,000 sq km (3,998,000 sq mi), but it has the
third largest population of all the continents, 729 million in 2006. The northernmost point of the European mainland is Cape
Nordkinn, in Norway; the southernmost, Punta de Tarifa, in southern Spain near Gibraltar. From west to east the mainland ranges
from Cabo da Roca, in Portugal, to the northeastern slopes of the Urals, in Russia.
2.4 Khai thác Video clip trong Encata
Trong Encata 2007 chứa nhiều videi clip. Những đoạn phim có thể sử dụng trực tiếp
hoặc copy và sử dụng phần mềm khác để biên tập, chỉnh sửa thành những đoạn
video clip có nội dung phù hợp với bài giảng của giáo viên, có thể chèn vào
Powerpoint để trình chiếu

Để lấy đợc các đoạn video này, chúng ta thực hiện các bớc sau:
- Nháy chuột phải trên nút Start, chọn Explore
- Trên cửa sổ trái của Explore chọn th mục C:\ Program Files\Microsoft
Encata\2007 Encata Contents\E07ZXLRD\DSV.
- Lựa chọn các File nhấn chọn Copy
Ví dụ: Khi giáo viên về giới thiệu đặc điểm công nghiệp cộng hoà liên bang Đức,
giáo viên có thể sử dụng một đoạn video về quy trình công nghệ để học sinh phát
hiện ra kiến thức.
Thao tác các bớc thực hiện nh trên, sau khi hiển thị các file, chúng ta nhấn chọn và
file t627520a.wmv, copy file và lu trữ lại để sử dụng.
Tuy nhiên các đoạn video clip trong Encata thờng hay sử dụng lời bình bằng tiếng
anh. Vì thế khi sử dụng giáo viên phải tiến hành chỉnh sửa lại nội dung cho phù hợp
bằng phần mềm HTVideo Editor 6.5.
2.5. Khai thác các bảng số liệu thống kê
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
8
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
Trong chơng trình có rất nhiều bảng số liệu thống kê theo các chủ đề: Nông nghiệp,
thông tin liên lạc, kinh tế, giáo dục, năng lợng, khoáng sảnTừ những bảng thống
kê này có thể copy sang Excel để thành lập các biểu đồ, xử lí, từ đó liên kết sang
Mapinfo xây dựng bản đồ chuyên đề theo những mục đích khác nhau.
Để khai thác các bảng số liệu thống kê, thực hiện nh sau:
- Từ cửa sổ chính của World Atlas chọn bản đồ chuyên đề Statistics.
- Xuất hiện cửa sổ, nhấn chọn choose, xuất hiện bảng chỉ tiêu thống kê
- Chọn một chỉ tiêu thống kê tại cửa sổ bên trái
- Chọn một bảng thống kê ở hộp bên phải bằng cách nháy đúp chuột,
bảng chỉ tiêu thống kê sẽ xuất hiện
Muốn copy bảng thống kê sang Excel để lu làm cơ sở dữ liệu hoặc xây dựng các
biểu đồ, bản đồ, ta thực hiện các bớc sau:
- Kích chuột phải, chọn Whole Table/OK

- Khởi động chơng trình Microsoft Excel
- Từ Edit chọn Paste
Để làm mất các đờng link từ Encata của bảng số liệu, từ Edit/ copy tiếp tục chọn
Edit, chọn Paste Special, xuất hiện hộp thoại, kích chọn vào Values, nhấn chọn ta sẽ
đợc các bảng nh mong muốn
Từ những số liệu này giáo viên có thể vẽ các biểu đồ nh mong muốn, phục vụ cho
bài dạy của mình
Các từ khoá tra trong bảng thống kê
Basic Indication Những chỉ tiêu cơ bản
All Statistics Toàn bộ các bảng thống kê
Agriculture Nông nghiệp
Communications Thông tin liên lạc
Economy Kinh tế
Education Giáo dục
Environment Môi trờng
Geography Địa lí
Health Sức khoẻ
Population Dân số
Trade Thơng mại
Transport Vận tải
Ví dụ. Khi dạy về địa lí kinh tế các cờng quốc kinh tế nh Hoa Kì, Nhật Bản hay
cộng hoà liên bang Đức, giáo viên thờng muốn có một biểu đồ so sánh tổng thu
nhập quốc dân của các nớc lớn trên thế giới. Chúng ta thực hiện các bớc nh sau.
- Tại cửa sổ World Atlas nhấn chọn vào choose Statistics
- Nhấn chon Economy/ GDP
- Chọn Statistics Table
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
9
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
- Nhấn chuột phải chọn copy/ Whole Table/ OK

- Khởi động chơng trình Excel và chọn Paste
Rank Country Value
1 United States 11,712
2 Japan 4,623
3 Germany 2,741
4 United Kingdom 2,124
5 France 2,047
6 China 1,932
7 Italy 1,678
8 Spain 1,040
Sử dụng Excel để vẽ biểu đồ, ta sẽ đợc biểu đồ cần phải có.
2.6. Khai thác các trò chơi, và ảnh không gian ba chiều
Ngoài những tính năng kể trên, trong Encata còn chứa rất nhiều trò chơi, ảnh không
gian ba chiều mà giáo viên có thể sử dụng để khắc sâu, hay mở rộng kiến thức cho
học sinh.
Thao tác các bớc nh sau:
- Tại cửa sổ chính của Encata chọn Game & Fun Stuff, chọn Geography
- Kích đúp vào File cần chon
Tuy nhiên với các trò chơi này, Tôi cha tìm đợc phần mềm hỗ trợ để lấy ra
khỏi phần mềm này nên khi sử dụng để giảng dạy chúng ta sẽ tiến hành Link trực
tiếp tới Encata. Thao tác này có khi giáo viên sử dụng Power Point
Ví dụ: Khi dạy xong tiết 1 của bài 7- Liên minh châu Âu, chúng ta có thể cho các
em chơi trò chơi ghép hình các nớc thuộc thành viên EU.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
10
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
Sau khi nhấn chọn vào Geography xuất hiện cửa sổ gồm nhiều lợi trò chơi với các
địa danh khác nhau, nhấn chọn Europe Jigsaw Puzzle.
Đối với các trò chơi tuỳ theo mục đích muốn đạt đợc của bài học mà giáo viên linh
động sử dụng cho thích hợp.

Các bức ảnh không gian ba chiều là một trong những phơng tiện trực quan có tác
động rất lớn trong việc tạo ấn tợng đối với học sinh. Chúng ta có thể sử dụng chúng
để khởi động vào bài mới, hoặc minh hoạ cho kiến thức bài học.
Ví dụ: Khi giới thiệu về trụ sở của Liên minh châu Âu, thay vì ảnh trong sách giáo
khoa, giáo viên cho học sinh quan sát ảnh không gian ba chiều về nơi này chắc chắn
sẽ có hiệu quả trong việc thu hút ngời học hơn.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
11
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
3. ứng dụng việc khai thác Encata trong giảng dạy địa lí
Trong chơng trình địa lí 11 có rất nhiều bài dạy có thể khai thác t liệu trong Encata.
Với mỗi tiết dạy giáo viên tuỳ theo ý tởng mà thiết kế bài dạy theo những hớng
khác nhau. Dới đây tôi trình bày một giáo án theo ý tởng của riêng mình, trên cơ sở
khai thác một số t liệu trong phần mềm Encata.
Bài 9. Nhật Bản
Tiết 1. Tự nhiên, dân c và tình hình phát triển kinh tế
* * * * * *
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
- Xác định và trình bày đợc đặc điểm và ý nghĩa của vị trí địa lí, phạm vi lãnh
thổ Nhật Bản.
- Nắm đợc đặc điểm tự nhiên và dân c Nhật Bản, từ đó đánh giá đợc những
thuận lợi, khó khăn của chúng đối với sự phát triển kinh tế xã hội.
- Trình bày và giải thích đợc tình hình kinh tế Nhật Bản qua một số thời kì.
2. Kĩ năng
- Khai thác kiến thức từ bản đồ, bảng số liệu thống kê, tranh ảnh.
- Liên hệ các kiến thức đã học để phân tích đặc điểm tự nhiên, dân c, quá trình
phát triển kinh tế Nhật Bản
3. Thái độ
Có ý thức học tập nhời Nhật trong lao động, học tập và thích ứng với tự nhiên

II. Thiết bị dạy học
- Bản đồ địa lí tự nhiên Nhật Bản, bản đồ địa lí tự nhiên châu á
- Một số tranh ảnh tiêu biểu về tự nhiên, dân c, xã hội Nhật Bản
- Một số mẩu truyện về thiên nhiên, đất nớc, con ngời Nhật Bản
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
12
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
III. Hoạt động dạy học
Khởi động: (5 phút) GV cùng học sinh tham gia trò chơi Đố vui Địa Lí
Từ chìa khoá: Nhật Bản.
Giáo viên giới thiệu đôi nét về đất nớc nhật Bản qua một số hình ảnh
Hoạt động của GV-học sinh Nội dung chính
Hoạt động 1. Tìm hiểu vị trí địa lí và
lãnh thổ Nhật Bản ( 3 phút)
1. GV cung cấp bản đồ khu vực châu
á- TBD, và một số hình ảnh.
2. HS (cá nhân): Phân tích vị trí của
Nhật và tìm mối liên hệ với 2 hình ảnh
bên cạnh
3. Gv-hs: cung cấp bản đồ Nhật Bản và
yêu cầu học sinh nhận xét hình dạng
lãnh thổ
4. Gv khái quát đặc điểm và ảnh hởng
cơ bản của vị trí địa lí và lãnh thổ Nhật
Hoạt động 2. Tìm hiểu về các điều
I. Tự nhiên
1. Vị trí địa lí và lãnh thổ
- Là một quần đảo hình cánh cung nằm
trên TBD, phía Đông á
Giao lu, phát triển kinh tế biển

Nhiều thiên tai, khó khăn phát triển
giao thông đờng bộ
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
13
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
kiện tự nhiên.( 12 phút).
1. Gv chia lớp thành 4 nhóm
- Nhóm 1,3 dựa vào bản đồ tự nhiên
Nhật Bản tìm hiểu đặc điểm và tác
động của địa hình và sông ngòi.
- Nhóm 2,4 dựa vào bản đồ tự nhiên
NB tìm hiểu đặc điểm và tác động của
khí hậu và khoáng sản NB.
2. Các nhóm việc theo nhiệm vụ đợc
phân công( 4 phút)
3. Đại diện nhóm 1 trình bày, nhóm 3
và các nhóm còn lại nhận xét.
4. Gv đánh giá kết quả làm việc của
nhóm 1, 3 và bổ sung kiến thức.
5. Đại diện nhóm 2 trình bày kết quả
làm việc, nhóm 4 và các nhóm còn lại
nhận xét.
6. Giáo viên đánh giá kết quả làm việc
của 2 nhóm và bổ sung
7. HS: Dựa vào bảng tổng hợp kiến
thức của giáo viên đa ra một nhận xét
khái quát về đặc điểm tự nhiên Nhật
Bản
Hoạt động 3. Tìm hiểu đặc điểm dân
c Nhật Bản( 10 phút)

1. Gv cung cấp cho học sinh một số
biểu đồ, bảng số liệu, tranh ảnh
2. Học sinh( cá nhân) dựa vào phần
kiến thức đã chuẩn bị ở nhà phân tích
để tìm ra các đặc điểm dân c Nhật
Bản.
4. Gv tổng kết đặc điểm dân số và yêu
cầu học sinh đánh giá ảnh hởng tới
việc phát triển kinh tế.
2. Các điều kiện tự nhiên
(Phiếu phản hồi số 1)
Thiên nhiên Nhật Bản đa dạng nhng
đầy thử thách
II. Dân c
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
Hồ trên núi
Bão tuyết Hôkaiđô
Bão nhiệt đới
Núi Phú Sĩ
14
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
Hoạt động 4. Tìm hiểu tình hình phát
triển kinh tế Nhật.( 15 phút)
1. Gv: Cung cấp cho học sinh biểu đồ
và phiếu học tập
2. Học sinh hoàn thành phiếu học tập (
cặp đôi), và giải thích đặc điểm từng
thời kì.
2. Gv cùng học sinh tìm ra đặc điểm
từng thời kì và gợi mở để học sinh giải

thích đợc những đặc điểm đó.
3. Gv yêu cầu học sinh nhận xét tổng
quát quá trình phát triển kinh tế Nhật
Bản từ sau đệ nhị thế chiến.
1. Đặc điểm
- Đông dân
- Tốc độ gia tăng dân số thấp
- Cơ cấu dân số già
- Phân bố dân c tập trung tại các đô thị
-Ngời lao động cần cù, kỉ luật, ham học
hỏi
2. Tác động
a. Thuận lợi
Năng suất lao động cao, tạo nền tảng vững
chắc cho nền kinh tế
b. Khó khăn
Thiếu lao động, chi phí phúc lợi xã hội
lớn
IV. Tình hình phát triển kinh tế
1. Giai đoạn phát triển thần kì
( 1950-1973)
2. Giai đoạn suy giảm (1974-1985)
3. Nền kinh tế bong bóng (1985-1990)
4. Giai đoạn trì trệ (1991-2001)
5. Giai đoạn phục hồi (2002-nay)
Với những chính sách phù hợp, linh
hoạt, kinh tế Nhật Bản đã đạt đợc sự
thần kì( 1950-1973). Từ sau 1973 tốc
độ tăng trởng có chậm lại nhng vẫn là c-
ờng quốc kinh tế thứ trên thế giới.

IV. Củng cố
Gv yêu cầu học sinh tóm tắt ngắn gọn kiến thức toàn bài và từ đó nêu ra bài học
cho Việt Nam.
V. Bài tập về nhà
- Bài tập số 3
- Tìm hiểu thêm thông tin về các ngành kinh tế Nhật Bản
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
-
-
-
-
-
-
-
Tôkiô(12,2 triệu ng ời)
Iôcôhama (8,6 triệu ng ời)
Nagôia ( 7 triệu ng ời)
Bản đồ mật độ dân c Nhật Bản 2005
15
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
VI. Phụ lục
Phiếu học tập số 1
Dựa vào bản đồ tự nhiên Nhật, sgk 11 trang 75 tìm hiểu các nhân tố tự nhiên Nhật
Bản
Nhóm 1, 3
Nhân tố Đặc điểm Tác động
Địa hình
Sông ngòi
Nhóm 2, 4
Nhân tố Đặc điểm Tác động

Khí hậu
Khoáng sản
Phiếu phản hồi số 1
Nhân tố Đặc điểm Tác động
Địa hình -Chủ yếu là đồi núi thấp
-Đồng bằng nhỏ hẹp ven biển
-Đất đai màu mỡ phì nhiêu
-Cảnh quan đẹp
-Thiếu đất canh tác, động đất
Sông ngòi Sông nhỏ, ngắn, dốc -Có giá trị thuỷ điện và tới tiêu
-ít có giá trị giao thông
Khí hậu
-Gió mùa, ma nhiều có sự phân
hoá từ bắc xuống nam.
+Bắc: ôn đới gió mùa.
+Nam:Cận nhiệt đới gió mùa
-Tạo cơ cấu cây trồng và vật nuôi đa
dạng
-Thiên tai bão lũ, mùa đông giá lạnh.
Khoáng sản -Nghèo, chỉ có ít loại nh than
đá,đồng.
-Thiếu nguyên liệu cho phát triển công
nghiệp.
Phiếu học tập số 2.
Dựa vào sgk 11 trang 76 tìm hiểu một số đặc điểm dân c Nhật
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
16
- Quy mô dân số:
- Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên.
- Cơ cấu dân số.

- Đặc điểm ng ời lao .
- Phân bố dân c
- Phân bố dân c
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
Phiếu học tập số 3.
Dựa vào bảng số liệu và kiến thức SGK 11 trang 77
Hãy nối các giai đoạn sau với đặc điểm kinh tế và giải thích
4. Kết quả thể nghiệm
Trong tuần 21 và 22 năm học 2007-2008, tôi đã tiến hành dạy thể nghiệm bài
Nhật Bản(tiết 1) ở một số lớp theo 2 phơng án, lớp 11B1, 11B2- theo phơng pháp
hiện đại, trong giáo án sử dụng những t liệu khai thác từ Encata, lớp 11B3, 11B4-
theo phơng pháp truyền thống. Kết quả kiểm tra 15 phút với nội dung đề kiểm tra
nh nhau có sự khác nhau giữa các lớp.
Lớp Sĩ số
Chất lợng bài kiểm tra
Dới TB Trung bình Khá Giỏi
11B
1
54 0% 5% 35% 60%
11B
2
54 0% 28% 44% 28%
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
17
1950-1973
1974-1985
1985- 1990
1991- 2001
2002-nay Giai đoạn thần kì
Giai đoạn

suy giảm
Nền kinh tế
bong bóng
Giai đoạn trì trệ
Giai đoạn phục hồi
Giai đoạn Đặc điểm
Giải thích
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
11B
3
49 2% 36% 42% 20%
11B
4
50 7% 50% 38% 5%
Điều khác biệt dễ nhận thấy nhất ở hai lớp trên là thái độ đón nhận kiến thức:
lớp 11B1 và 11B2 rất hào hứng tham gia xây dựng bài, các em chú ý nghe giảng và
tích cực thảo luận hơn các học sinh lớp 11B3, 11B4.
Phần III. Kết luận
Khối lợng kiến thức của nhân loại ngày một lớn, ngời giáo viên không nên
quá thiên về việc mình đã cung cấp hết cho học sinh những gì mình biết mà cần
phải suy nghĩ làm cách nào để dạy học sinh cái con đờng đi đến những kiến thức
đó. Học sinh cần học cách tự tìm lấy kiến thức dới sự hớng dẫn đắc lực của giáo
viên, đó cũng là một mục tiêu của quá trình đổi mới hiện nay.
Vậy là một giáo viên Địa Lí chúng ta hãy cố gắng tạo ra ngày càng nhiều
những bài học hấp dẫn thú vị đối với học sinh, hãy giúp học trò chủ động đi tìm
kiến thức.
Phần mềm này sẽ là một kho t liệu khổng lồ giúp giáo viên có thể đổi mới ph-
ơng pháp dạy học, không những thế nó còn có thể là một địa chỉ để bổ sung kiến
thức cho chính chúng ta.
Tuy nhiên để sử dụng phần mềm lại đòi hỏi giáo viên có một trình độ nhất

định về tin học và ngoại ngữ, ngoài ra còn cần có một điều kiện nhất định về trang
thiết bị cho việc dạy học trên lớp. Tôi hy vọng rằng với đà phát triển nh của trờng ta
hiện nay, điều này sẽ giải quyết trong nay mai.
Xin chân thành cảm ơn toàn thể Hội đồng giáo dục!
An lão, ngày 16 tháng 4 năm 2007
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
18
Khai thác và sử dụng phần mềm Encata trong giảng dạy Địa Lí 11
Ngời viết
Nguyễn Thị Thử
Mục lục
Tiêu đề Trang
Phần I. Đặt vấn đề
1. Lí do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
Phần II. Nội dung đề tài
1. Giới thiệu về Encata
2. Khai thác Encata
2.1. Khai thác thông tin bản đồ
2.2. Khai thác t liệu hình ảnh
2.3. Khai thác thông tin dạng văn bản
2.4. Khai thác video clip
2.5. Khai thác các bảng số liệu thống kê
2.6. Khai thác các trò chơi và ảnh không gian ba chiều
3. ứng dụng việc khai thác Encata trong giảng dạy Địa lí
4. Kết quả thể nghiệm
Phần III. Kết luận
1
1
1

3
3
3
3
6
8
9
10
12
14
20
21
Tài liệu tham khảo
1. Nguyễn Viết Thịnh (chủ biên)- Ngô Thị Hải Yến, Kiều Hữu Hoan, Vũ Đình
Hoà, Nguyễn Thanh Xuân. Giáo án và t liệu dạy học điện tử. Nhà xuất bản
đại học s phạm.
2. Tài liệu bồi dỡng giáo viên thực hiện chơng trình, sách giáo khoa lớp 11.
Bộ giáo dục và đào tạo. Nhà xuất bản giáo dục.
Một số phần mềm hỗ trợ
1. Phần mềm HTvideo
2. Phần mềm Snaglt8
3. Phần mềm Super 2007
Giáo viên: Nguyễn Thị Thử
19