Bí quyết thi môn Văn kỳ thi tốt nghiệp THPT doc

Bí quyết thi môn Văn kỳ thi tốt nghiệp THPT
Kinh nghiệm giảng dạy nhiều năm qua cho thấy: Không dễ “tiêu hóa”
những điều trong sách tham khảo bởi đa số ít hướng dẫn về phương
pháp mà chỉ thuần kiến thức. Trong bài viết này, tôi xin giới thiệu một
số phương pháp để định hướng cảm thụ, với mong muốn các em sẽ
thi tốt nghiệp môn văn đạt điểm cao. Đừng xem thường chú thích
Trước tiên phải nói đến sách giáo khoa, vì toàn bộ văn bản tác phẩm
đề thi đưa ra đều nằm trong đó. Trong sách giáo khoa có phần “kết
quả cần đạt” và riêng sách cơ bản có thêm phần “ghi nhớ”, đều có
giá trị định hướng nội dung tư tưởng, chủ đề và giá trị nghệ thuật.
Cần lưu ý phần “Hướng dẫn học bài” ở cuối văn bản vì đó là hướng
dẫn nội dung từng phần của tác phẩm.
Đừng xem thường phần chú thích (nếu có), vì nó giải thích những từ
khó hoặc điển cố, điển tích văn học giúp các em hiểu ý nghĩa vấn đề.
Chỉ cần bấy nhiêu thôi là đã có điểm trên trung bình rồi.
Tôi từng biên soạn nhiều bộ sách tham khảo nên chân thành nói với
các em rằng sẽ không dễ “tiêu hóa” những điều trong đó bởi đa số ít
hướng dẫn về phương pháp mà chỉ thuần kiến thức. Có kiến thức
mà không có phương pháp chẳng khác gì con tàu thiếu hải đăng dẫn
lối.
Lưu ý cả 2 phần: Dẫn, nhập
Xin giới thiệu các em 2 kiểu đề thường gặp trong phạm vi kỳ thi tốt
nghiệp THPT:
- Kiểu cảm nhận về hình tượng nhân vật: Trong đề tài chiến tranh
thường lấy cảm hứng đất nước. Với loại đề này, trong phần mở bài
bao giờ cũng gồm 2 phần là dẫn và nhập. Phần dẫn yêu cầu các em
phải hiểu hình tượng nhân vật đó đương nhiên ở trong tác phẩm cần
cảm nhận và tác giả của nó. Vì vậy, phải giới thiệu nét tiêu biểu về
tác giả và tác phẩm (chỉ cần giới thiệu vị trí tác giả trong đời sống văn
học và phong cách sáng tác. Cả hai vấn đề đều có trong tiểu dẫn của
sách giáo khoa). Đối với nét tiêu biểu về tác phẩm thì có thể giới

thiệu hoàn cảnh ra đời kết hợp xuất xứ.
Phần nhập phải giới thiệu nhân vật trung tâm và ý nghĩa của luận đề
(ví dụ: Tác phẩm thiên về đề tài chiến tranh thì nhân vật chính
thường mang phẩm chất anh hùng, sống có lý tưởng cao đẹp…).
Hãy nhớ mở bài mà không nêu được luận đề thì coi như lạc đề hoặc
không hiểu đề.
Ở phần thân bài, bước 1 phải nêu được khái quát nội dung tác
phẩm. Từ khái quát xuống cụ thể. Ví dụ: Rừng xà nu là câu chuyện
đau thương mà người anh hùng của nhân dân Tây Nguyên vùng lên
giành độc lập tự do trong công cuộc chống Mỹ cứu nước, được
điển hình qua hình tượng nhân vật Tnú.
Cuối thân bài các em nên nhận định chung, tổng hợp lại vấn đề rồi từ
nhân vật cụ thể mà khái quát lên thành tập thể.
- Kiểu phân tích giá trị nhân đạo của tác phẩm: Đây là kiểu đề khó
nên các em phải luyện tập thật tốt. Cần biết phân tích giá trị nhân đạo
trong tác phẩm văn học là tìm hiểu thái độ tình cảm xót thương, thấu
hiểu, trân trọng, tin tưởng của nhà văn đối với cảnh ngộ; niềm trăn
trở tâm tư, khát vọng hạnh phúc, phẩm chất tốt đẹp và khả năng
vươn dậy của những mảnh đời bất hạnh trước hiện thực tăm tối của
cuộc sống.
Trong phần mở bài thì phần dẫn giống kiểu đề cảm nhận về hình
tượng nhân vật. Phần nhập thì phải nêu tư tưởng của tác phẩm (tinh
thần nhân đạo). Ở phần thân bài, bước 1 phải nêu cho được khái
niệm nhân đạo trong tác phẩm văn học. Bước 2 phải khái quát nội
dung tác phẩm. Bước 3 phải lần lượt tìm hiểu phân tích thái độ, tình
cảm của nhà văn qua từng nhân vật (tránh rơi vào phân tích hình
tượng nhân vật vì chỉ tìm hiểu thái độ của tác giả về một nhân vật).
Bước 4 phải tổng hợp lại vấn đề để xem tính nhất quán của tác giả.
Phần kết bài giống với kiểu đề cảm nhận về hình tượng nhân vật.
Trong phần kết bài của kiểu đề cảm nhận về hình tượng nhân vật,

lưu ý nguyên tắc cơ bản là mở cái gì thì phải kết về cái đó. Liên hệ
bản thân (nếu vận dụng được thì tốt nhưng tránh kiểu câu hô hào mà
không tạo được tính biểu cảm chân thành).