Rối loạn tiền đình: Khi nào cần đi khám? docx

Rối loạn tiền đình: Khi nào cần đi khám?
Tiền đình là một bộ phận nằm ở phía sau ốc tai hai bên,
đóng vai trò quan trọng trong sự điều chỉnh thăng bằng tư
thế và các phối hợp khác của cơ thể như cử động mắt, đầu
và thân mình. Rối loạn tiền đình (RLTĐ) là bệnh lý gây ra
trạng thái mất cân bằng về tư thế làm cho người bệnh
thường xuyên bị chóng mặt, quay cuồng, hoa mắt, ù tai,
buồn nôn, đi đứng lảo đảo Đặc biệt những triệu này
thường xuất hiện đột ngột, hay tái phát khiến đôi khi người
xung quanh có cảm giác người bệnh "giả vờ". Tuy nhiên
RLTĐ hiện nay đang là một căn bệnh phổ biến cả ở người
trẻ tuổi, làm ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và
khả năng lao động của người bệnh
Nguyên nhân gây bệnh
Có nhiều nguyên nhân gây RLTĐ như do ảnh hưởng của
môi trường, thời tiết thay đổi (chuyển mùa); nhiễm độc
(hóa chất, thuốc, thực phẩm ); và do các bệnh lý như: rối
loạn tuần hoàn não, thoái hóa đốt sống cổ, tăng huyết áp,
các bệnh về não như u não, u tiểu não, u dây thần kinh số
8
Biểu hiện như thế nào?
Biểu hiện rõ nhất của RLTĐ là các cơn chóng mặt, mất
thăng bằng trong tư thế, cảm giác lảo đảo muốn ngã; nhức
đầu, chân tay run rẩy, Các triệu chứng xuất hiện bất
thường trong một thời gian ngắn hoặc kéo dài lâu hơn.
Có hai loại RLTĐ là RLTĐ ngoại biên và RLTĐ trung
ương.
RLTĐ ngoại biên: Ở thể nhẹ, người bệnh thường có biểu
hiện chóng mặt, cơn chóng mặt thường thoáng qua chỉ xảy
ra trong một thời gian ngắn, chúng xuất hiện khi thay đổi tư
thế như lắc đầu, từ tư thế nằm chuyển sang ngồi; chóng mặt

xảy ra sau chấn thương nhẹ ở vùng đầu; ngoài ra bệnh lý
tắc mạch máu ở vùng sau cổ cũng là nguyên nhân gây nên
rối loạn tiền đình ngoại biên.
RLTĐ ngoại biên ở thể nặng còn có thể có biểu hiện tình
trạng chóng mặt nặng và kéo dài, người bệnh không thể đi
đứng được, không thể thay đổi tư thể từ nằm sang ngồi
được. Đặc biệt cơn chóng mặt thường kèm theo nôn rất
nhiều và kéo dài, ù tai, giảm thính lực một hoặc cả hai bên
tai. Người bệnh còn có thể kèm theo tình trạng nặng đầu,
khó tập trung, choáng váng, hồi hộp, sợ ánh sáng

C
ấu tạo giải phẫu dây thần kinh tiền
đình.
Ngoài ra, RLTĐ ngoại biên xảy ra thường do: viêm tai
xương chũm mạn tính, xơ cứng tai, các loại thuốc gây tổn
thương tiền đình - ốc tai như một số loại thuốc kháng sinh,
thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị, ung thư, xạ trị, thuốc giảm
đau, Ở những người làm việc văn phòng, ngồi lâu trong
phòng lạnh và tiếp xúc thường xuyên với máy tính nên
vùng cột sống cổ, dễ bị nhiễm lạnh, lâu ngày làm co thắt
động mạch cột sống thân nền, dẫn đến rối loạn tiền đình
ngoại biên.
RLTĐ trung ương: Đây là bệnh lý thường gặp nhất với
những biểu hiện của tình trạng thiểu năng tuần hoàn não,
người bệnh có biểu hiện chóng mặt, mất thăng bằng, đi
đứng khó khăn, đôi khi khó tập trung, mau quên, thỉnh
thoảng kèm theo nôn. RLTĐ trung ương là do có sự tổn
thương nhân tiền đình, tổn thương đường liên hệ của các
nhân dây tiền đình ở thân não, tiểu não mà nguyên nhân có

thể là do động mạch mang máu đến nuôi não bộ bị thiểu
năng bởi tình trạng xơ mỡ động mạch, hạ huyết áp, thoái
hoá cột sống cổ làm chèn ép mạch máu
Ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống
Khi bị RLTĐ, nếu nhẹ như chóng mặt, hoa mắt, ù tai, buồn
nôn, người bệnh có thể cố gắng đứng dậy được nhưng
mất thăng bằng, dễ ngã. Nếu cơn nặng, họ chỉ nằm được ở
một tư thế, không ngồi dậy nổi, buồn nôn và có thể nôn
nhiều gây mất nước, điện giải, mở mắt ra sẽ thấy mọi vật
quay cuồng, đảo lộn. Người bệnh tỉnh táo, đầu không đau
nhức nhưng nặng trĩu như bị nén, ép lại; sợ ánh sáng, tiếng
động và sự thay đổi tư thế, muốn tìm sự yên tĩnh; huyết áp
hạ, người mệt lả gây khó khăn trong sinh hoạt cũng như
khả năng lao động. Nếu kéo dài có thể dẫn đến mệt mỏi,
mất thăng bằng, mất tập trung, mắt nhìn mờ, chân tay
thường tê bì, run rẩy, suy nhược cơ thể, ảnh hưởng rất
nhiều đến sức khỏe, giảm chất lượng sống.
Khi nào cần đi khám?

Chóng mặt là m
ột trong những biểu hiện
rõ nhất của RLTĐ.
Chóng mặt là dấu hiệu của nhiều bệnh, trong đó có một số
bệnh nguy hiểm như tăng huyết áp, hạ huyết áp, chấn
thương sọ não, tai biến mạch máu não, nhưng nếu khi
thấy có biểu hiện chóng mặt mất thăng bằng kèm theo cơn
nhức đầu bất thình lình, mắt nhìn mờ, chân tay run, cảm
giác lảo đảo muốn ngã, có thể là dấu hiệu của RLTĐ.
Người bệnh cần đến khám ở chuyên khoa nội thần kinh,
hoặc chuyên khoa tai - mũi - họng và có thể phải làm một

số xét nghiệm như xét nghiệm máu, chụp Xquang, chụp
cộng hưởng từ, để được các bác sĩ chẩn đoán chính xác
nguyên nhân gây bệnh và có hướng điều trị phù hợp.
Khi bị RLTĐ, người bệnh cần phải nằm nghỉ, nên chọn tư
thế nằm cho thích hợp (nghiêng trái hay nghiêng bên phải
hoặc nằm ngửa), tránh thay đổi tư thế và nên tránh ánh sáng
chói như ánh sáng mặt trời, ánh sáng đèn hoặc tránh tiếng
động; uống một cốc sữa nhỏ nhiều đướng nóng; Nếu đã
đi khám và được chẩn đoán đúng bệnh cần tuân thủ đúng
chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra trong thời gian điều trị người
bệnh cần nghỉ ngơi, lao động phù hợp, ăn uống đầy đủ các
chất dinh dưỡng, tránh dùng các chất kích thích như rượu,
bia, chè, cà phê, thuốc lá, tạo tinh thần thoải mái tránh
các lo âu, căng thẳng,
Bác sĩ Trọng Nghĩa