DANH NHÂN Y HỌC part 2 doc

T nhi kính hin vi, Pasteur phân chia th gii vi sinh thành hai nhóm ln: các
vi sinh vt ái khí (không th sng thiu ôxy) và nhóm vi sinh vt k khí (có th sng trong môi
ng không có ôxy).
Các công trình nghiên cứu về bia và rượu vang
Theo yêu cu c Napoléon III, Louis Pasteur tin hành các nghiên cu v s bii
cc ép ca nho. Ông phát hin rng tt c các bii
u do các sinh vt "kí sinh" vì chúng phát trin nhin thit cho quá
u ng dn nhu ch nên s dng
ngun vi sinh vt sch, không ln các sinh v ng hp sn phm b 
hng.
Trong khi c gng "tìm ra mc hu hi u tr chng b ra
nguyên nhân", Pasteur li phát minh ra mt k thut nhm gim thiu s tp nhing
nuôi cy bn khong 55-u kin không có
không khí. K thu khun Pasteur
(pasteurisation), mc s dng rng rãi trong công nghip ch to và bo
quu vang.
i vi công nghip sn xut bia, ông khuyên nên tit khun dung dc ép 
nóng vu ki b tp nhiàm lc khi cho lên men bng ngun
nm men tinh khit. Tính acid hp lý cng hn ch s phát trin ca các
mo qun t
Bệnh ở nhộng tằm
Mc thành công rc r v mt khoa hn lý ca ông tng
y. Tp phi rt nhiu s chng
 cui cùng ông mt chc. Nh  chuyên tâm vào công vic
nghiên cu khoa hc. T n Alès và tri qua b 
nhm nghiên cu mt loi bnh ng nng n m. T
cùng các hc trò ca mình mit mài nghiên cu. Do áp lc công vic và, quan tr,
chuyn but do bnh t tai bin mch
ng ông không th qua khi, th
  li vi công vic nghiên cu m vn còn nhng di
chng nng ca bnh. Nh s quan sát t m cn dic các con tm b

bnh và tiêu dit trng cc khi bnh lây lan cho các cá th khác. T
lu tiên nêu lên khái nia" d mc bnh: các cá th a" suy yng là
nha thun li cho s phát trin ca vi sinh vng d mc
b khác.
Những nghiên cứu bệnh lý nhiễm trùng ở người và động vật
Pasteur khnh rng các bnh truyn nhim  ng vt là do các vi sinh vt gây
nên.
T ng vi khun: liên cu khun (streptococcus),
t cu khun (staphylococcus) và ph cu khun (pneumococcus). Xut phát t quan nim rng
mt loi bc gây nên do mt loi vi sinh vt nhnh do nhim t ng bên
t lp nên nhng nguyên tc quan trng trong vô khun. T l t vong hu
phu sn gim xung mt cách ngon mc nh áp dng nhng nguyên tc này.
Pasteuu ling vt có th c min dch chng li các bnh truyn
nhim nng gng thc hin vi b
1880, Pasteur thành công trong vic to min dch cho gà chng li bnh t bng cách cho
chúng tip xúc vng nuôi cy vi khun t "già" (vi khun này gic lc). Nhng
 ng li bnh t c tiêm vi khuc lc mnh. Pasteur
nhanh chóng áp dng nguyên lý chng nga này cho các bnh truyn nhinh
bnh than  ln.
Điều trị dự phòng bệnh dại
 chng nga mt s bnh truyn nhin thc chun hóa.
Nguyên tc chung thì luôn luôn giu tiên phi phân lc tác nhân gây bnh,
nuôi c làm gic li.
ng hp bnh di, tác nhân gây bnh là virus, nhng vi sinh vt này quá nh nên
không th thi kính hin vi quang hc thi by gi
 nghiên cu bnh này. Xut phát t thc t là bnh dn h thn
kinh, Pasteur d ng tác nhân gây bnh phi nm trong não và ty sng ca nhi
mc bnh. Khi ly bnh phm thn kinh ca nhng vt mc bnh di (chó, th ) tiêm vào
nhng cá th khe mc biu hin bnh di  ng vt này. Pasteur dùng
ty sng ca th mc bnh d ly virus di và nuôi virus này qua nhiu th h khác nhau.

c lc rt nhiu so vi chng virus du. Virus này có th không
gây bc ln có th còn gi c tính kháng nguyên có th kích
thích h min dch sn xut kháng th chng li bnh.
Vaccine nga bnh d virus gic lc Pasteur, sau nhiu
uy tính, s d mt bé trai tên là Joseph Meister,
i b chó di ct thành công vang di ca nn y
khoa th gii.
Kt qu công trình nghiên cu v bnh dc Pasteur trình bày tc Vin Hàn lâm Khoa hc
 ngh thành lp m nhm
sn xut vaccine chng bnh di kêu gc công b rng rãi và nhc
2 triu Franc Pháp quyên góp. Nh 88, Tng thng Sadi Carnot cho tin hành xây
dng Viu tiên ti Pháp. Các Vic thành lp 
nhng ni khác trên th gii nh ng ca các nhà vi sinh vt h
Alexandre Yersin. Tôn ch ca Vin Pasteur t i: tin hành các nghiên
cu ch to vaccine và các chin dch tiêm phòng chng li các bnh truyn nhim.
Vinh quang
 ca ngành vi sinh vt h chính thc hc y
khoc coi là mt thy thui và là Ân nhân ca Nhân loi (Benefactor of
Humanity).
a rt nhiu Vin Hàn lâm t c ngoài. Nhiu ngôi
ng ph trên th gii mang tên ông. Có th ng và cng hin c
t qua biên gia lý và chính tr. Ti Vit Nam, nhng mang tên ông t thi k
thu n hôm nay mng khác mang tên danh
nhân Vit Nam li b i qua nhiu bin thiên thi cuc.
Louis Pasteur mi Marnes la Coquette, Paris. Thi hài ca ông
 ng trong lòng Vin Pasteur ch không phi  
d t nhic xây d ng nh n ông. Nhng vt dng
y bc ). Có th nói Pasteur là mt trong nhng
nhà khoa hi Pháp ni ting nht trên th gii.
Chuyện cảm động

Joseph Meister, bu tiên b chó di cc d phòng khi bnh nh vaccine
phòng bnh di sau này tr i gác cng ca Vin Pasteur  c
xâm chim thành ph c Joseph Meister phi m hm m ca Pasteur.
Thay vì tuân l v không bao gi xúc phn thi th ân nhân
cu mng ca mình.

Hippocrates

i sáng lp ra nn y hc hic xem là thy thuc
i nht trong thi cc hành y khoa c các quan sát và
các nghiên c ng rng bnh tt là do nguyên nhân có th tìm
hic. Ông bác b nhng quan nim cho rng bnh gây nên do các sc mnh siêu nhiên và
i ta có nhi li hay báng b thn thánh.
cho r phc nhìn nht tng th ch không phi là mt tp
hp ri rc ca các b ph chính xác nhiu triu chng bnh và là thy thuc
u tiên mieû t các triu chng ca viêm phng kinh  tr em. Ông 
ng vào quá trình lành bnh t nhiên thông qua ngh   ng hp lý, không
khí trong lành và s sch sn thy các cá th khác nhau có nhng biu hin bnh
vi m khác nhau, có nhng cá th có kh  bnh tt t khác.
y thuu tiên cho rm xut phát t não ch
không phi t i cùng thi quan nim.

p Hy L hành ngh  o Cos và thành lng y và
bu ging dy nhng y khoa ca mình. Mt s tài liu cho rp cn
vi nn y hng và bài ging y khoa cc tp hp thành "Tp
Sao lc ca Hippocrates" (Corpus hippocraticum) bao gm 60 tác phm v nhic y khoa
gm chch t hc, sng và phu thut.
n tho "Li th c Y khoa" (còn gi là "Li th  y sinh noi
theo. Có mt s nhà nghiên cu không cho rng Hippocrates là tác gi ca li th này mà có th
là do nh ca Pythagoras. Tuy nhiên trong cng y khoa thì li th này mc

c chp nhn là ca Hippocrates. Li th 
tc khi bu hành ngh  ca ngh y".
- Thuyết thể dịch
Thuyt th dch (humour theory) là hc thuyt v cu to và hong c i
c phát trin bi các thy thut gia Hy Lp và La Mã c i. Thuyt này
c nâng lên mt tm cao mi c v lý lun ln thc hành nh công ca Hippocrates. Hc
thuyt này phát huy tác dn tn th k 19.
Theo thuy c cu thành bi bn chn, gi là th dch. Cân
bng ca bn cht này u ki i khe mnh. Bnh tt là hu qu ca
mt tình trng quá tha thãi hay thiu ht ca ít nht mt trong bn cht này. Bn th dch là:
máu, mt vàng và niêm dch ng vi bn nguyên t n c
t, lc. Các th dch này tùy theo thi gian, ch  ng và hot
m khác nhau ch không  trong mt tri có quá
nhiu mt loi dm chí sc khe, ci này s b ng.
Theophrastus và mt s t nhóm các tính cách da trên các th dch này.
Nhi có quá nhiu máu s i vui vng, lc quan (sanguine). Nhng
i có nhiu niêm dch s là nhi chm chm,  oi (phlegmatic). Nhi có
quá nhiu mt vàng rt hay nóng ny (choleric) và nhi có nhiu m hay u
bun (melancholic).

 u tr bnh, thy thuc phc th dch nào b mt cân b tái lp li. Ví
d nu mi mt mc thì có th là do tha niêm dc coi là
chi nghch vi niêm dch vì vy nhi hay mi mc chanh. Và
u tr này trong phn lng hp t ra có tác dng.
Thuyt này không ch thnh hành  thi c ng thng tr trong thi k Tân c
n (neo-classical)  châu Âu. Kiu tha thuyt này có th k: trích máu
mt bt cu h c cho là tha mt
loi dc lm tin rng mi ch có mng hu hn dch th
mà thôi nên vic mt dch th i cht.
- Lời thề Hippocrates:

n hin nay, có nhiu ý kin khác nhau v tác gi ca li th này. Quan nim truyn thng
cho rng Li th Hippocrates do chính ông son th ng dn y sinh ca mình trên con
ng hành ngh thy thuc. Mt s khác cho rng li th  ca Pythagoras
son ra. Thm xut hin ca li th này vào khong th k th c Công nguyên. Mt
u chc chc sa cha nhi phù hp vi hoàn cnh lch s ca Hy Lp qua
tn khác nhau.
Trong nn y hc hii ngày nay, li th này có nhm không còn phù hp (ví d không
chp nhn phá thai) tuy nhiên ý ch s và tính thiêng liêng ca nó v
quan trng.
Tôi xin th c Apollon thn cha bc Æsculapius thn y hc thn Hygieia và
c s chng giám ca tt c các nam n thiên thn, là tôi s t sc lc và
kh  làm trn li th và li cam k
1. Tôi s coi các thy hc ca tôi ngang hàng vi các bc thân sinh ra tôi. Tôi s chia s vi các v
a ci ca tôi, và khi cn tôi s ng nhng nhu cu ca các v  coi con ca thy
t tht ca tôi, và nu h mun hc ngh y thì tôi s dy cho h không ly tin
u ngh. Tôi s truyt cho h nhng nguyên lý, nhng bài hc
truyn ming và tt c vn hiu bit ca tôi cho các con tôi, các con ca các thy dy tôi và cho
tt c  cùng gn bó bi mt li cam kt và mt li th i Y lut mà không
truyn cho mt ai khác.
2. Tôi s ch dn mi ch  có li bnh tùy theo kh  a tôi,
tôi s tránh mu xu và bt công.
3. Tôi s không trao thuc cho bt k ai, k c khi h yêu c mình gi ý
cho h không trao cho bt c i ph n nào nhng thuc gây sy
thai.
4. Tôi sui hành ngh trong s  thân thit.
5. Tôi s không thc hin nhng phu thut m bàng quang mà dành công ving
i chuyên.
6. Dù vào bt c  vì li ích ci bnh, tránh mi hành vi xu xa, c ý
i bi nht là tránh cám d ph n và thiu niên t do hay nô l.
7. Dù tôi có nhìn hoc nghe thy gì trong xã hi, trong và c ngoài lúc hành ngh ca tôi, tôi s

xin im lc nhu không bao gi c l ra và coi s ng h
.
8. Nu tôi làm trn li th này và không có gì vi phm tôi s ng mt cuc sng sung
ng và s c hành ngh trong s quý trng mãi mãi ca mi. Nu tôi vi phm li th
này hay tôi t phn bi, thì tôi s phi chu mt s phn kh s c li.
- Tiểu sử
Các nhà s hng ý rng Hippocrate thc s có tn ti, và sinh vào khoc
c Hy Lp, và là mt thy thuc, mt ging viên y khoa. Tuy
nhiên nhng thông tin khác v ông hu hu là truyn thuyt và mt s c chng minh

Soranus  Ephesus, m u tiên ghi chép v Hippocrate và là ngun
ca hu ht thông tin v Hippocrate. Nhng thông tin này có trong nhng ghi chép ca Aristotle
(có t khong th k th c Công Nguyên), trong tp Suidas (th k th 10 sau Công
Nguyên), và trong nhng tác phm ca John Tzetzes (th k thc 12 sau Công Nguyên). Soranus
cho rng Hippocrate có cha là Heraclides, mt thy thuc và m ca ông là Praxitela, con gái
ca Phenaretis. Hippocrates có 2 con trai Thessalus và Draco, mi con nuôi là Polybus,
ng thi là hc trò ca Hippocrate. Then Galen, mt thy thuc sau này, Polybus mi chính là
i ni nghiu có mt con tên là Hippocrates
Soranus vit rng Hippocrate hc ngh y t cha và ông ni, hc nhng ngành khác t
 c  n (asklepieion) ca Kos, là hc trò
ca Herodicus vùng Selymbria. Ghi chép duy nht có cùng thi vi Hippocrate nn
a Plato. Hippocrate dy y hc và cha tr c n
Thessaly, Thrace, và bin Mamara. Có th t  Larissa, th 83 hoc 90 tui, có mt s
i cho rng ông sng trên 100 tui.
- Các lời thề tương đương
Trong khung cnh hii, li th  bi hay thay th bng các li th
phn nh giá tr i ngày nay, nht là t
Li th i mi da theo Tuyên ngôn Geneva. Hng Y khoa
(General Medical Council) cng dn rõ cho các thành viên ca h trong các
tài liu sau Duties of a doctor và Good Medical Practice (ting Anh).

Alexander Fleming

 t c và
ng thi là mc lý hc người Scotlandi m ra k nguyên s
dng kháng sinh trong y hc trao Ging Nobel v y hi
Ernst Boris Chain và Howard Walter Florey v vic tc penicilin  c coi
là lou tiên trong viu tr nhng bnh nhim trùng.
Thời niên thiếu
 Lochfield, x Scotland, phía Bt vùng
công nghip phát triì s kim soát không tt, kèm theo khí hu t nên môi
ng b ô nhim nng nu ki, nhiu loi by ra  c bit là
các bnh nhii, bch hu, viêm màng não m, nhim trùng huyt T
nh, Fleming ng kin mt s i thân ca mình b nhnh ng
s, t t tâm s tr thành m cu giúp
nhi bnh.
T nhc trung hng hc lch v các môn sinh vt, hóa hc.
Khi np h i hc vin Y hc Saint Mary  
Những thành công ban đầu
n hc. Ông luôn du lp trong các môn hc, nht là các
môn v min dch hc. Khi va tt nghic nhn làm ph tá cho Almroth
Wright, mc vc-xin.
 chin tranh th nht bùng n. Alexander Fleming buc phi dng công vic
nghiên cu, b gi nhc v  quân y vin ngoài ching.
c v ng kin nhit trên
ching mà li chu tr ca quân y vin, mà phn ln nhng cái cht y là
do v nhiu y khin ông rt bun, và nhn ra cn phi tìm ra mt cht
kháng khu hiu l khng ch s nhim trùng ca các v
Sau khi chin tranh kc gi li phòng thí nghi
Hc vin Saint Mary và tip tc công vic nghiên cu b d ca mình.
c kt qu  nào, thì mt ln tình c

Fleming phát hin my vi khun mà ông vô tình hc
 trong t m,  n lc không mc  ch có dch t 
rng trong các dch c i tit ra có mt cht có kh c ch s ng ca
vi khui tr lý cy mu tin hành thí nghim vc mt,
c bt, dch v ci. Kt qu u giu có tác dng c ch
 nhau.
 v vic phát hin ra mt cht mà ông
gi là lysozyme, mt ch i to ra, có th tiêu dit mt s vi khun,
 dit mt s vi khun có hc bit vi.
Lysozyme là phát hin không rng, không có tác dng trên
nhiu loi vi khun gây h phát minh này, Fleming tr nên ni tic
gii y hc Anh bin.
Tìm ra penicilin
Mc tu kin làm vic tt  i h lý ca mình
vn thc hin nhng nghiên cu ca mình ti phòng thí nghia Hc vin Saint Mary.
Trong mt thc hin các thí nghim nuôi cy liên cu khuu
kin dng c, thit b c tránh s tp nhim ca các loi vi khun, nm
mc khác vào các hp petri nuôi cy là r
Vào mt ngài ph tá ca Fleming m my vi
khu ly vi khuu thì anh phát hin thy xut hin mt loi
nm màu xanh nht. Báo cáo vi Fleming v  y vào mt
i nhng vân xanh ca loi nm màu xanh
lam y. Fleming thy vu vi ca nhng vi khut, ông
bèn ly mt git dch c i kính hin vi, tht ngc nhiên khi
ông phát hin rng không h có du vt ca liên cu khu
n Fleming cho rng loi nt ra mt cht có kh c ch s
ng ca vi khun, vì th n sang nuôi cy loi ni
nm vào các dung dch cha vi khun l, ph cu khun, não mô cu Kt
qu cho thy các loi vi khu vn phát trin mng, còn các loi
cu khun kia li cht ht toàn b. Lúc này, Alexander Fleming tin ra mình là

chính xác.
n ca mình ra công b ng th
r chic penicilin t n,
ông âm thm làm các công vic khác trong khi vn tìm cách chit tách penicilin, còn báo cáo ca
ông v penicilin di y hng nm ch i bnh tt,
ch không th cha bc.
Penicilin thuần khiết ra đời
 1938, Fleming nha hai nhà khoa hc t i hc Oxford là Ernst
Boris Chain và Howard Walter Florey, vi l ngh c hp tác v tip tc thc hin
công trình nghiên cu v penicilin. Và s hi thành công, th
báo cáo kt qu nghiên cc công b trên tp san khoa hc Lancet.
c loi nt nht là chng Penicilin
Chrysogenium, ch ra loi penicilin có ho triu ln penicilin do Fleming tìm
thy l
Vinh quang
Trong Th chin th n nhiu kháng sinh, lúc này penicilin tr nên cn thit,
và t  n xut penicilin vi quy mô công nghi cha tr các bnh
nhim trùng trên phm vi rng.
Lúc này, phát minh cc c th gii công nhn. Vì v
c tng ging Nobel v y hc, cùng vi Ernst Boris Chain và Howard
Walter Florey.
Alexander Fleming còn là hi viên Hi Khoa hc Hoàng gia n Hàn lâm
Hhoa hc Paris (Pháp), và tng làm Ch tch Hi Vi sinh vt Anh, làm hii
hc Edinburgh t  ca nhiu vin hàn lâm khoa hc
trên th gic Hoàng gia Ac hi
i. Mt l c tin hành
ta nhà th 
Tham khảo