DANH NHÂN Y HỌC part 4 ppt

Dch tnh và Hoàng Thc trao tng Gii
ng H c y - c.

HOÀNG ĐÌNH CẦU
(1917- 2005), u thut Vit Nam.

Quê Nghệ An.
Tt nghi
i hc Y Hà Ni.
Hii hc Y Hà Ni (1985 - 89),
Th ng B Y t (1971 - 89).
Ch tch Tng hc hc Vit Nan nay)
U viên Hng Quc gia Ch o Biên son T n bách khoa Vit Nam.
Các công trình nghiên cu khoa hc thuc y - sinh hc, y - xã hi hc, tp trung vào các ch :
phu thut các th lao phi - màng phi nng, lao ct sng, nhim khun phi; phát hin sm
u tr i bng phu thut, kt hp vi min dch hc; châm tê trong m phi
(1969); hu qu lâu dài ca các cht phát quang và dit cc kho u; t chc
y t và mi y t nông thôn; qun lí y t; bo him sc kho c
phm y h u ch thuc b, thuc cht, st rét, l, bnh
v gan, bng rut.

Hải Thượng Lãn Ông

Hi H) là bit hiu ca danh y Lê Hu Trác(11 tháng
12, 1720  1791). Ông tinh thông y ht Nam th k c
nhii kính trng.
Thân thế và chí hướng lập thân
Lê Hn
ng Hào, ph ng Hng, tnh Hải Dương (nay là xã Hoàng Hu Nam, huyn Yên M, tnh
i ông phn nhiu (t n lúc mt) gn bó vi  quê
m thôn Bng, xã Tình Dim, huy c Quang, trn Nghệ An (nay là

nh Hà Tĩnh). Ông là con ca ông Lê H
i con th bc gi là cu Chiêu By.
Dòng tc ông vn có truyn thng khoa bng; ông ni, bác, chú (Lê Hu Kiu), anh và em h
 Tia ông t  tam giáp Ti lang B
Công triu Lê D Tông, gia phong chc Ng sc Bá, khi mc truy tng
 Mùi 1739). Khi y, Lê Hu Trác mi 20 tui, ông phi ri kinh thành v quê nhà,
v i nghing khoa c
 tin thân.
i by gi ri ren, các phong trào nông dân ni dy kh m
(1740), ông bu nghiên cu thêm binh t, "nghiên ct
i khái, m thí nghim sc hc ca mình" (T
Chng bao lâu sau, ông nhn ra xã hi thi nát, chin tranh ch 
n mun ra khu ln t chi s  b
i anh  t, ông lin vin c v nuôi m già, cháu nh thay
 xin ra khi, thc s "b tên cng mi.
Theo đuổi nghề thuốc
Lê Hu Trác b bnh t lúc  i, gi phi gánh vác công vic vt v 
vi dn vào mình, sc ngày mt yu" (Li ti s
chu ngh c cm nng, chy cha ti. Sau nh n
i Ngh An là bc lão nho, hc rng bit nhi, tr v hc thuc,
nhit tình cha khi.
Trong tha bnh, nhân khi rnh rc "Phùng th cm
nang" và hic ch sâu xa ca sách thuc. Ông Trc thy lt nhng hiu
bit v y hc truyn cho ông. Vi thông minh hc rng, ông mau chóng hiu sâu y lý,
tìm thy s say mê  sách y hc, nhn ra ngh y không ch li ích cho mình mà có th giúp
i, nên ông quyt chí hc thuc.
 nh rt tên hiu "Hng Lãn ông". Hng là hai
ch u ca tnh H ng Hng quê m.
i", ng i bing, chán ghét công danh, t gii phóng mình khi
s ràng buc ca danh li, ca quyn th, t do nghiên cu y hc, thc hing mà

mình yêu thích gn bó.
 hc thêm vì ông thy y
g không gc thy gi tin mua mt s c
gia truyn, tr v  c s  c sách" (T
va hc tp và cha bi  vùng Hoan Châu.
Sau my chc nn ty vi ngh nghip, Hu rt sâu lý lun
n: N; tìm hiu nn y hc c
truyn ca dân tc; kt hp vi thc t cha bnh phong phú ca mình, ông h thng hóa tinh
hoa ca lý lui nhng sáng tc bit qua vic áp dng lý lun c n vào
u kin Vit nn y hc c truyn ca dân tt nên b "Y
m 28 tp, 66 quyn bao g các mt v y hcc, Y lý, Y thuc, Di
ng. Phn quan trng na ca b sách phn nh s nghing ca Hi
ng Lãn ông.
Lên kinh
c lnh chúa triu v kinh. Lúc này
i, sc yu li quyi nghiy
ch c, "không dám truyn th riêng ai, ch mu
công b cho mi cùng bic thì nng sc li mc"
ng kinh ký s"), ông hy vng l thc hin vic in b sách. Vì vy ông
nhn chiu ch ca chúa Trnh, t c trò rng.
Ra kinh vào ph chúa xem m t Trc Trnh Sâm khen
"hing cho ông 20 xut lính hu, và bng lc ngang vi chc quan kim soát
b H  gi ông l m không vào chu, sau li vin c tui già mt hoa, tai
ng m y c tr  ngoài. Bn ng y ghen t vi Lãn ông không chu cha theo
a ông, nên th t không khi, ông bit th  thc mc vi bn thy thuc
thit na ông không tht nhit tình cha, kt qu  sm thoát khi vòng
a ca quyn thn, danh li.
Thi gian  kinh u ln xin v  n tháng 9
nh mi cho phép ông v. Không lâu sau, ông li có lnh triu v kinh vì
Trnh Sâm m nng. V kinh ông cha cho Trnh Sâm khng cha tip cho

Trnh Cán. Trnh Sâm li trng cho ông. Ông bt buc phi nh
"Mình tuy không ph quên vic m nhn phng ri sau vt
ng kinh ký s").
Sau khi Trnh Sâm cht vì bnh lâu ngày sc yu, Trm
dai dng nên "khí lc khô kit", khó lòng khc. Do nóng lòng tr v 
i tin c mi, Lê Hu Trác lin ly c i nhà m nng ri kinh. Ngày 2
 ông v 
Sự nghiệp cuối đời
t xong tng kinh ký s" bng ch Hán t quang cnh  c
sng xa hoa trong ph chúa Trnh và quyn uy, th lc ca nhà chúa - nhu Lê Hu Trác
mt thy tai nghe trong chuyi t a bnh cho th t Trnh Cán
và chúa Trnh Sâm. Tp ký y là mt tác phc vô cùng quý giá. Mc du tui già, công
vic li nhiu: cha bnh, dy hn tip tc chnh lý, b sung, vit thêm (tp Vân
khí bí  hoàn chnh b ng Lãn ông Lê Hu Trác không ch
là danh y có cng hin to ln cho nn y hc dân tc, ông còn là m
ng ln ca thi.
i vào ngày ri (1791) ti B
Quang, huy 71 tui. M ông nay còn nm  c cn chân
núi Minh T thu
Lê Hn cho nn y hc dân tc Vit Nam, k tha xut sc s
nghic tr Nam nhân" ca Tu  li nhiu tác phm li
m 22 tp, 66 quyn cht lc tinh hoa ca y hc c truy
là công trình y hc sut sc nht trong thi Vit Nam và các cun tho,
ng kinh ký s không ch có giá tr v y hc mà còn có giá tr c, lch s, trit hc.

Hồ Đắc Di

H   làng An
Truyn, xã Phú An, huyn Phú Vang, Tha Thiên - Hu, là mi ting  Vit Nam. Ông
còn là v hii hc Y khoa cc Vic lp.

Tiểu sử và sự nghiệp
Thiếu thời và thời gian đầu
ý tc gc Hu, vn có truyn thng
khoa bng. Tuy xut thân Nho h ông là c H c Trung, thân mu ông là c
Châu Th Ng nh c
i hc ni trú tng Lycée Albert Sarraut (Hà Ni). Theo li khuyên c
Thiroux, ng y ca tri lúc by ging cho ông theo ngh y và
gi ông sang Pháp du hc trong thi gian 1918-u khi mt
Pháp, ông hc trung hc  Bordeaux. Sau khi tt nghip, ông lên Paris, theo hc Khoa y ti
i hc Tng hp Paris. Trong tht s tip xúc vi Nguyn Ái
Quc ti tr s Hi sinh viên (s 15 ph Sommerard, thu
bi ngun cho quan h tp v sau gii.
Thu, ông hc ti khoa cc bnh vin Cochin. Trong
thi gian thc t trong k thi tuyc ti khoa
u tr c Bnh vin Saint Antonine, ông chuyn sang làm vic v
Sergent và Rathery, ri chuyn v khoa c
mt chuyên gia ni ting v phu thut ca Pháp thi by gi
ngành phu thui qua hai k thi liên tic công nhi trú.
ng hp rc bit vào thnh vin Cochin là bnh viu v y
hc lâm sàng ca Pháp, rt ít c bit, H ng
hp ngoi l, vì ông là dân thua, vn b n t
Sau khi thc tp tc nhn vào bnh vin Tenon, làm tr 
c phu thui s ng dn c
Monlonguet. Trong th d dày (ni thông d dày
-  u tr chng bnh hp môn v do loét d dày - tá tràng gây ra, thay th 
pháp ct b d dày v 1937-1945, ông có mt s công trình khoa hng
tên chung vng nghi-May, vi các cng s và hc
ng, Tôn Th yu tp trung nghiên cu và gii quyt các bnh lc
 mc nhii, nghèo nàn lc hu v
viêm ty cu tr bng phu thut các bin chng viêm phúc m

 mi trong phu thut sn, nghiên cu tình trng sc do ch
Ông tr thành tác gi có uy tín và quen thuc vi nhiu báo và tp chí chuyên ngành khác nhau
c Vip chí Vin Hàn lâm phu thut, báo Y hi ngoi ca Pháp
Giai đoạn tiếp theo (1941 - 1945)
 c Di tr v c vi mong mun ng dng nghiên cu vào thc tic
nhà. Tuy nhiên, ông gp s cn tr rt ln ca thc dân Pháp, vn không mui bn
x cnh tranh vu thut chuyên môn, ni ting và có
uy tín ti bnh vin Hu, ông ch c làm vic vp s, Mt
thi gian sau, ông li b u chuyn v 
i hc Y - c thui h Hà Ni lúc by
gi res mi ông v ging dy v ph sn. T a ging dy bên
i hc Y - c, vu thut ti bnh vin Ph t bênh
vin cng). Lúc by gi u thuc phép
hành ngh  c s h
tr c  c hành ngh phu
thui th i Vic chính quyn thc dân Pháp cho làm
u thut.
Chính ti thi gian công tác ti bnh vin Ph ng dt
u tiên  u tình trng sc do chn
p chí Y hc Pháp  Vit s tp chí y hc ln
p chí Vin Hàn lâm phu thut Paris, báo Y hc Pháp quc hi ngoi ông vit bài.
 trên các tp chí chuyên ngành ca ông (hin nay mi tìm li
c 21 công trình), phn lc vin 1942- c 1945,
Hi hc Y - c Hà Ni (gu
 i Vit duy nhc gi chc v này
c 1945.
Sau Cách mạng Tháng 8 đến khi qua đời
Cách m tch H Chí Minh và Chính ph 
 c Di nhiu trách nhim quan trng thanh tra y t, Ti hc v,
c Bnh vin Thc bit là vic t chc li hc Y Hà Ni. Cùng vi giáo

t Tùng (vn là mt hc trò ca ông), ông t chc các hong nghiên cu và bi
u kin chin tranh và phi di chuyn liên lc t t Bc,
Tuyên Quang, ri hc Y cc Vit Nam
kháng chin khai giu tiên ti Chiêm Hóa, Tuyên Quang, v
vng dy bng ting Vic c gi chc hiu u tiên ca
ng.
c c p qun ngành Y t c giao nhim v làm Hing
i hc Y. Ông gi chc v i ngh  các
chc v c V i hc và Trung hc chuyên nghip, y viên y ban Khoa hc và K
thuc, Ch tch Tng hi Y hc Vit Nam,
i biu Quc hi t n khóa V, y viên ng v Quc hi t
n khóa IV, t trn T quc Vit Nam t u tiên, Ch
tch Hi Hu ngh Vit - Pháp,
Ông m 84 tui.
Xuất thân và quê quán
Ông xut thân trong mc danh giá. Ông ni ông là H c Tu C nhân
 c Hu. Bà ni ông là Công n Thc Hun, là con gái Tùng Thin
m. Thân sinh ông là Khánh M qun công H  C nhân, làm quan
n chc T hi hi thn.
 H, C nhân Nho hc H c Khi và T
Lut khoa H m (v sau là Phó ch tch U ban hành chính TP Hà ni em trai
là K c H c Liên (v sau là Cng Ca cht) và Tic khoa H
c Ân Ch gái ông là H Th Huyên g u ca nhà bác hc
Bu Hi. Em gái ông là H Th Ch c g cho vua Kht giai Ân
u các phi tn ca vua Khnh. Em gái út ca ông là H Th Hnh, xut gia vi pháp
danh Diu Không, là mt dch gi kinh Pht ni ting.
Kết hôn
i bà Vi Kim Phú, con gái tnh. Con gái
ông là H Th Lan, nguyên là V ng V Báo chí B Ngoi giao, và là phu nhân ca ôn
Khoan, nguyên Phó Th ng Chính phc phái viên ca Th ng Chính ph v các v

i ngoi.
Các công trình nghiên cứu
  37 công trình nghiên cu y khoa (nay tìm lc 21 công trình),
c vit chung vi cng s-May, vi các h
ng, Tôn Th
Nghiên cu Viêm ty có phù cp tính (1937)
u tr bng phu thut các bin chng viêm phúc m
Các phân tích thng kê phu thut (vi  báo Y hc Vi
Thng túi mt him gp, Tp chí Vin Hàn lâm phu thut - 1937
Viêm phúc mc do thng rup chí Vin Hàn lâm phu thut - 
Mt k thut mi m ly thai nhi - tp chí Y hc Hi ngoi (Pháp).
Nghiên cu tình trng sc do chc Vi
Phu thuu tr viêm phúc mc  Bc K (1944)
Phu thut cha loét d dày-tá tràng  Bc K (1944)
Các danh hiệu, giải thưởng
Danh hiu chính
Chic (1952, 1956)
c lp hng Nht
n hng Nht và hng Ba,
ng hng Nht và hng Nhì
Ging H Chí Minh v khoa hc và k thung).
 h tr
Tên gọi "Hồ Đắc Di"
Tên ct cho 1 khu ging ci hc Y Hà Ni, mt ph (ph H
ng, Hà Ni.
t cho mng tng 15, qun Tân Phú, Thành ph H
Chí Minh.
Quan điểm cuộc sống và nghề nghiệp
n 1946 - 1954
c v chin dch, v ng tng kt, ln dch: t thc tin, thông qua thc

nghim khoa hc, li tr v thc tin".
ng ta gn bó vi vn mnh ca t quc: phc v nhân dân, hi hành, d
vi nghiên cu khoa hc. V quan h thày- t cùng giúp
nhau hc tp tin b, không có ch cho s qu ly, ý thc phê bình ph  hiu
ng Y khoa phi là chính mình: Hiu cái th thc hin cái
tt". (Di
Sau 1954
i hc không phng ph thông ci hc t
ch o thành quá trình h có th t o".
"Nt cui mà mu cn, mi
m say và thèm sn my ln cuc sng y v
Phi, nu qu c mt cu  i con cháu chúng ta
n sàng hin dâng c i mình" - Hi ký
Phạm Ngọc Thạch

Phm Ngc Thch (7/5/1909-7/11/1968) là mt Nhà khoa hc y khoa Vit Nam, nguyên B
ng B Y t trong chính ph Vit Nam Dân ch Cc Cng hòa Xã
hi Ch t Nam truy tng Ging H Chí Minng hi
vc khoa hc.
Thân thế
Phm Ngc Thi th nh Bình Định.
Cha ông là nhà giáo Phm Ngc Th, m thuc dòng hoàng tc Hu. Ông m côi m khi mi lên
i. Ch ông là bà Phm Th Ngc Dip ly ch
giàu có, vì th u kin nuôi n em trai hc lên bác s. Vn tính thông minh,
hc gii, khi tt nghip tú tài, ông thi vào theo hc ti hc Y Hà Ni t t nghip
 
Tc Bnh ving
thn khoa ti Ving Haute Ville.
 v Vit Nam. V c mà m 
rp ct c c ph s nào thi

k này, ông bu tham gia hoc. Thi k Mt trn Bình dân (1936-1939), ông
tham gia hong cách mng  Sài Gòn và mt thi hong là Ta Vit Nam
Quc lng Cng s
thành mt th a t chc Thanh niên Tip chính quyn tháng 8
