SẢN PHỤ KHOA -
CHĂM SÓC BÀ MẸ VÀ TRẺ SƠ SINH
NGÀY ĐẦU SAU ĐẺ
CHĂM SÓC BÀ MẸ
VÀ TRẺ SƠ SINH NGÀY ĐẦU SAU ĐẺ
1. Theo dõi - chăm sóc trong hai giờ đầu sau đẻ
Giờ sau đẻ
15
phút
đầu
30
phút
45
phút
60
phút
90
phút
120
phút
Mẹ
Thể trạng
Mạch
Huyết áp
Co tử cung
Ra máu
Con
Thở (khóc)
Da (hồng
ấm)
Bú mẹ
Chảy máu
rốn
Phát hiện Xử trí
Mẹ
Mạch nhanh (trên 90 lần/phút) Kiểm tra ngay huyết áp,
cầu an toàn
Huyết áp hạ (Tối đa ưới
90mmHg)
Xử trí choáng sản khoa
Huyết áp cao (huyết áp tối đa
trên 140mmHg hoặc tăng
30mmHg so với trước; Huyết áp
tối thiểu tăng trên 90mmHg hoặc
tăng 15mmHg so với trước)
Xử trí tiền sản giật
Tử cung mềm, cao trên rốn Xử trí đờ tử cung
Chảy máu trên 250ml - máu vẫn
tiếp tục ra
Xử trí băng huyết sau đẻ
Rách âm đạo, tầng sinh môn Khâu vết rách
Khối máu tụ Chuyển viện
Phát hiện Xử trí
Con
Khó thở, tím tái, các cơ mềm
nhẽo
Hồi sức thở, hồi sức tim, ủ
ấm, chuyển viện
Bé lạnh hoặc phòng lạnh
Ủ ấm bằng phương pháp
chuột túi - sưởi ấm với
phương tiện sẵn có
Chảy máu rốn Làm rốn lại
Cần hướng dẫn bà mẹ cách cho con bú ngay trong giờ đầu.
2. Theo dõi, chăm sóc từ giờ thứ 3 đến hết ngày đầu
Sau theo dõi tích cực 2 giờ đầu, nếu bình thường
- Đưa bà mẹ và bé về phòng, theo dõi 1 giờ/lần đến 6 giờ, tiếp theo 6 giờ/lần.
- Đặt bé nằm cạnh mẹ.
- Ủ ấm cho bé.
- Người mẹ có băng vệ sinh sạch, đủ thấm.
- Giúp người mẹ ăn uống, nghỉ yên.
- Vận động nhẹ sau 6 giờ.
- Khuyến khích cho con bú sớm.
- Hướng dẫn bà mẹ chăm sóc con, theo õi chảy máu rốn.
- Yêu cầu bà mẹ và người nhà gọi ngay nhân viên y tế khi bé không bú,
không thở, tím tái, chảy máu rốn.
- Yêu cầu gọi ngay nhân viên y tế khi sản phô chảy máu nhiều, đau
bụng tăng, nhức đầu, chóng mặt hoặc có bất cứ vấn đề nào khác.
Mẹ:
- Thể trạng
- Co tử cung (cứng - tròn)
- Băng vệ sinh (kiểm tra
lượng máu mất)
Con:
- Thở (Nếu khó thở, đếm nhịp thở)
- Da: nếu lạnh đo nhiệt độ
- Rốn (có chảy máu)
- Đã bú mẹ chưa?
Phát hiện Xử trí
Mẹ:
- Tử cung mềm, cao trên rốn
- Băng vệ sinh thấm ướt máu
sau 1 giờ
- Xoa bóp tử cung, ấn đáy tử cung lấy
máu cục
- Tiêm nhắc lại vào bắp 10 đơn vị
Oxytocin
- Kiểm tra xử trí theo bài "Chảy máu
sau đẻ"
Phát hiện Xử trí
Con:
- Chưa bú mẹ - Khuyến khích và hướng dẫn bà mẹ
cho con bú ngay
- Bị lạnh - Ủ ấm hoặc sưởi ấm
- Khó thở, tím tái - Hồi sức thở, hồi sức tim, chuyển viện
- Chảy máu rốn - Làm rốn lại
- Phân su - Nếu không có phân su phải khám
ngay xem có hậu môn không?
- Nước tiểu - Nếu không đi tiểu cần gửi khám
chuyên khoa
3. Theo dõi - Chăm sóc ngày đầu sau mổ đẻ
3.1. Hai giờ đầu
Như mục 1, thêm:
- Theo dõi nhịp thở.
- Theo dõi:
+ Hồi tỉnh (sau gây mê toàn thân).
+ Vận động chi ưới (sau gây tê tủy sống).
- Theo dõi bụng: có trướng, có chảy máu vết mổ?
- Theo dõi con: có bị ảnh hưởng của thuốc mê?
- Chăm sóc:
+ Truyền dịch.
+ Kháng sinh.
+ Nếu chưa tỉnh đặt đầu nghiêng trái (để tránh nguy cơ hít phải dịch trào ngược).
3.2. Giờ thứ 3 - 6
Như mục 2, và:
- Theo dõi các dấu hiệu sống: 1 giờ/lần (mạch, nhiệt độ, huyết áp, thở).
- Theo dõi hồi tỉnh.
- Theo dõi các dấu hiệu chảy máu trong và ngoài.
- Tiếp tục truyền dịch, kháng sinh.
3.3. Từ giờ thứ 7 đến hết ngày đầu
- Theo dõi các dấu hiệu sống: 6 giờ/lần.
- Theo dõi hồi phôc chức năng: vận động, tiểu tiện
- Cho thuốc giảm đau nếu cần.