Cây thuốc vị thuốc Đông y - CÂY MÙI pps

Cây thuốc vị thuốc Đông y - CÂY MÙI

Cây Mùi

CÂY MÙI
Fructus Coriandri
Tên khác: Hồ tuy, Nguyên tuy.

Tên khoa học: Coriandrum sativum L., họ Cần (Apiaceae).

Mô tả: Dạng thảo nhỏ mọc hằng năm, cao 20 đến 60 cm hay hơn,
nhẵn, thân mảnh, lá bóng màu lục tươi; các lá ở dưới chia thành phiến
hình trái xoan, có răng; các lá ở trên chia thành tua rất nhiều. Cụm hoa
tán kép. Hoa màu trắng, ít khi màu hồng. Quả hình cầu màu vàng sẫm.

Bộ phận dùng: Quả (Fructus Coriandri)

Phân bố: Cây được trồng khắp nơi làm rau, gia vị và làm thuốc.

Thành phần hoá học: Quả mùi có tinh dầu (0,3 - 1,0% ), chất béo (13
- 20%), protein (16 - 18%), chất xơ (38%). Thành phần chủ yếu của
tinh dầu là Linalol quay phải (70-90), còn gọi là Coriandrol. 5% D-
pinen, limonen, tecpinen, mycxen, phelandren, một ít geraniol và
bocneol. Trong lá thân cũng chứa trên dưới 1% tinh dầu.

Công dụng: Thúc đậu sởi mọc, làm thuốc giúp tiêu hoá.

Cách dùng, liều lượng: Lấy khoảng 50g quả giã nát, hoà vào một ít
nước, vẩy lên người. Uống trong 4 - 8g/ngày.

Bài thuốc:

1.Chữa bệnh sởi trẻ em: Chủ yếu lúc sởi mới mọc, sởi mọc không đều,
hoặc sốt kéo dài mà sởi chưa mọc hoặc mọc quá ít, dùng cây rau mùi
có tác dụng thúc sởi mọc nhanh và đều, tăng tuần hoàn ngoại vi làm
cho độc sởi được phát ra ngoài, trạng thái nhiễm độc được giảm nhẹ.

-Dùng ngoài: Hạt rau mùi tươi ( hoặc cả thân lá) 100 - 150g sắc nước
sôi độ 5 phút, giã nát để sắc (không sắc lâu) đem xoa ấn vào tay chân
và thân mình trẻ ( theo thứ tự lưng trước bụng sau, trên trước dưới sau)
không để trẻ bị lạnh. Hoặc dùng Hạt mùi 80g tán nhỏ trộn với rượu
100ml và nước 100ml đun sôi lọc bỏ bã phun vào người bệnh nhi trừ
mặt ( để nước thuốc hơi ấm mà dùng).

-Uống trong: Hạt mùi 12g sắc nuớc uống ấm trong ngày 1 - 2 lần.

2.Trị rối loạn tiêu hóa bụng đầy đau do thực tích: Dùng bài: Hồ tuy 8g,
Đinh hương 4g, Quất bì 4g, Hoàng liên 4g, sắc nước uống.

3.Kinh nghiệm trị những chứng khác:

-Phụ nữ sau đẻ cạn sữa: Quả mùi 6g, nước 100ml, đun sôi 15 phút chia
2 lần uống trong ngày.

-Trị da mặt có những nốt đen: Quả mùi sắc nước rửa luôn, nốt đen sẽ
mất dần.

-Trị lòi dom: Quả mùi đốt hun khói xông hâïu môn.

-Trị lãi kim: Hạt mùi tán mịn trộn với bột trứng gà luộc chín và dầu mè
liên tục 3 ngày, mỗi ngày một lần trước lúc ngủ.

-Trị buồn nôn ợ hơi: dùng hạt Hồ tuy, hạt củ cải, mỗi thứ 40g, tán bột
mịn trộn lẫn, mỗi lần uống 4 - 8g, ngày 2 lần.

-Phòng bệnh sởi: sắc nước rau mùi cho trẻ uống trong thời gian có tiếp
xúc với trẻ mắc bệnh sởi trong 7 - 10 ngày.

Ghi chú: Không dùng thuốc lúc sởi đã mọc đều, thời kỳ toàn phát và
hồi phục của bệnh sởi. Không dùng đối với bệnh nhiễm mồ hôi ra
nhiều, cơ thể suy nhược, bệnh nhân có lóet dạ dày không dùng uống
trong.