Sang thu (Hữu Thỉnh)

Gi¸o viªn: TrÇn ThÞ Hµ

Cảm nhận những hình ảnh
ẩn dụ trong khổ thơ thứ hai
bài Viếng Lăng Bác của
Viễn Ph ơng

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.
Hữu Thỉnh
- Sinh ngày 15 - 02 -1942. Quê: huyện
Tam D ơng - tỉnh Vĩnh Phúc.
- 1963: Nhập ngũ và bắt đầu sáng
tác.
- Là nhà thơ tr ởng thành trong cuộc
kháng chiến chống Mỹ.
- Hiện nay là Tổng th kí hội nhà văn
Việt Nam.

Đề tài
Trong chiến tranh
Sau chiến tranh
Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.
- Sinh ngày 15 - 02
-1942. Quê: huyện Tam
D ơng - tỉnh Vĩnh Phúc.
- 1963: Nhập ngũ và

bắt đầu sáng tác.
- Là nhà thơ tr ởng
thành trong cuộc
kháng chiến chống Mỹ.
- Hiện nay là Tổng th kí
hội nhà văn Việt Nam.

Phong cách thơ Hữu
Thỉnh: Thiết tha, sâu
lắng, giàu suy t ởng.
Viết về
ng ời lính
Hiện thực sôi
động của
chiến tranh
Con ng ời,
cuộc sống ở
nông thôn
Mùa thu

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.
- Sáng tác gần cuối năm 1977 in trong
tập Từ chiến hào đến thành phố.
2. Hoàn cảnh sáng tác

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.

2. Hoàn cảnh sáng tác
II. Đọc, hiểu văn bản

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.
2. Hoàn cảnh sáng tác
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
- Thể thơ: 5 chữ.
Sang thu
Bỗng nhận ra h ơng ổi
Phả vào trong gió se
S ơng chùng chình qua ngõ
Hình nh thu đã về
Sông đ ợc lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn m a
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Hữu Thỉnh
- Ph ơng thức biểu đạt
chính: Biểu cảm+ miêu tả

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.

2. Hoàn cảnh sáng tác
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu
Bỗng nhận ra h ơng ổi
Phả vào trong gió se
S ơng chùng chình qua ngõ
Hình nh thu đã về.
Bỗng nhận ra h ơng ổi
Phả vào trong gió se
S ơng chùng chình qua ngõ
Hình nh thu đã về.
hơngổi:
H ơng vị thân thuộc dân dã
Gợi vẻ đẹp của làng quê với những v
ờn cây trái xum suê trĩu quả
Gợi cảm giác ngây ngất khó quên

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.
2. Hoàn cảnh sáng tác
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu
hơngổi:
gióse
H ơng vị thân thuộc dân dã

Gợi vẻ đẹp của làng quê với những v
ờn cây trái xum suê trĩu quả
Gợi cảm giác ngây ngất khó quên
Làn gió nhẹ hơi lạnh và khô
Gợi nét đặc tr ng của mùa thu Bắc Bộ
Từphả:
Gợi mùi h ơng nh sánh lại nồng đ
ợm tinh lọc trong gió chia đi khắp
không gian
Dấu hiệu mùa thu gợi
nên từ những hình ảnh
gần gũi, gợi cảm mang
nét đẹp đặc tr ng của
mùa thu Bắc Bộ

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.
2. Hoàn cảnh sáng tác
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu
- Dấu hiệu mùa thu gợi
nên từ những hình ảnh
gần gũi, gợi cảm mang
nét đẹp đặc tr ng của mùa
thu Bắc Bộ
Sơngchùngchình
Baychậmnhẹnhàng,

huyềnhoặc
dùngdằngngậpngừngbịnrịn
Sơngthấmđẫmhồnngời
Ngõnhỏ
Hìnhảnhthựcquenthuộc
Ngõcửathờigianthônggiữahai
mùathuhạ
(Nhânhoá)
- Cảm nhận tinh tế về
phút giao mùa

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.
2. Hoàn cảnh sáng tác
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu
- Dấu hiệu mùa thu gợi nên từ
những hình ảnh gần gũi, gợi cảm
mang nét đẹp đặc tr ng của mùa
thu Bắc Bộ
-Hìnhnh:
Bỗng:
- Cảm nhận tinh tế về phút giao
mùa
Bất ngờ, ngạc nhiên đến ngỡ ngàng
Bối rối, sững sờ, bâng khuâng
không tin là thực

- Tâm trạng ngạc nhiên bất ngờ
đến bâng khuâng

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.
2. Hoàn cảnh sáng tác
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu: Những rung cảm
đầu tiên về phút giao mùa
b. Khổ thứ hai:
Sông đ ợc lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Sông đ ợc lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Trôi êm ả lắng lại nh đang suy t
Sông dềnh dàng



Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Tác giả.
2. Hoàn cảnh sáng tác

II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu: Những rung cảm
đầu tiên về phút giao mùa
b. Khổ thứ hai:
Sông đ ợc lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Sông đ ợc lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
bay đi tránh khí lạnh của mùa thu
Chim bắt đầu vội vã

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu: Những rung
cảm đầu tiên về phút giao
mùa
b. Khổ thứ hai:
Chim vội vã
Sông dềnh dàng
> <
Nhân hoá, t

ơng phản
Gợi vẻ đẹp của không
gian và cảnh sắc mùa thu
-
Không gian mùa thu rộng mở
khoáng đạt nhiều tầng bậc
-
Cảnh sắc mùa thu mềm hoà
đối mang hồn ng ời

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu: Những rung
cảm đầu tiên về phút giao
mùa
b. Khổ thứ hai:
-
Không gian mùa thu rộng mở
khoáng đạt nhiều tầng bậc
-
Cảnh sắc mùa thu mềm hoà
đối mang hồn ng ời
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Trắc nghiệm
Nhận xét nào sau đây phù hợp với nghệ
thuật xây dựng hình ảnh của tác giả

trong hai câu thơ trên
A. Hình ảnh chân thực gợi cảm giàu sức
tạo hình
B. Hình ảnh vừa hiện thực, mới lạ vừa giàu
sức suy t ởng
C. Hình ảnh đ ợc xây dựng bằng trí t ởng t
ợng phong phú sáng tạo, khơi gợi nhiều
liên t ởng thú vị

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu: Những rung
cảm đầu tiên về phút giao
mùa
b. Khổ thứ hai:
-
Không gian mùa thu rộng mở
khoáng đạt nhiều tầng bậc
-
Cảnh sắc mùa thu mềm hoà
đối mang hồn ng ời
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
-
Mây nh một dải lụa mềm
mại duyên dáng vắt ngang
bầu trời nửa là mùa hạ nửa

đã sang thu
- Ranh giới giữa mùa hạ - thu trở
nên mơ hồ, không rõ rệt.
Nét sáng tạo
độc đáo
Lấy không gian tả thời gian
Lấy cái hữu hình ( đám
mây), tả cái vô hình
( ranh giới hai mùa)
- Rung cảm tinh tế về thời
gian chênh vênh cuối hạ
đầu thu

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu: Những rung
cảm đầu tiên về phút giao
mùa
b. Khổ thứ hai:
-
Không gian mùa thu rộng mở
khoáng đạt nhiều tầng bậc
-
Cảnh sắc mùa thu mềm hoà
đối mang hồn ng ời
-
Khổ thơ thứ hai rất đẹp về

tạo hình sáng tạo trong
cách miêu tả tinh tế trong
cảm nhận thể hiện một tâm
hồn nhạy cảm tha thiết yêu
thiên nhiên yêu cuộc sống
- Rung cảm tinh tế về thời
gian chênh vênh cuối hạ
đầu thu

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu: Những rung cảm
đầu tiên về phút giao mùa
b. Khổ thứ hai: Miêu tả cụ thể
không gian cảnh sắc mùa thu
c. Khổ thứ ba:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn m a
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Nắng
m a
sấm
Vơi, bớt Giảm dần về c ờng độ
Thời tiết mùa thu bắt
đầu đi vào chừng mực
và ổn định

1. Tại sao tác giả viết:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Câu thơ sử dụng nghệ thuật gì?
2. Có ý kiến cho rằng với hai câu thơ,
mùa thu đã đi vào tâm t ởng suy ngẫm
của nhà thơ? ý kiến của em nh thế
nào?
Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu: Những rung cảm
đầu tiên về phút giao mùa
b. Khổ thứ hai: Miêu tả cụ thể
không gian cảnh sắc mùa thu
c. Khổ thứ ba:
- Thời tiết mùa thu bắt đầu đi
vào chừng mực và ổn định
Thảo luận nhóm
Đáp án
-
Hình ảnh thực: sấm mùa thu ít hơn mùa hạ
nên những hàng cây cũng không còn mấy
khi bị giật mình đột ngột
-
Hình ảnh ẩn dụ :
+ Sấm t ợng tr ng cho những biến động

của cuộc đời và ngoại cảnh
+ Hàng cây đứng tuổi t ợng tr ng cho
những con ng ời từng trải đã v ợt qua nhiều
bão giông của cuộc đời
Khi con ng ời từng trải sẽ vững vàng
trầm tĩnh hơn tr ớc những vang động bất th
ờng của ngoại cảnh.
- Mùa thu đi vào tâm t ởng với
những suy t chiêm nghiệm của
nhà thơ về con ng ời và cuộc
đời.

Hữu Thỉnh
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Khổ thơ đầu: Những rung cảm đầu
tiên về phút giao mùa
b. Khổ thứ hai: Miêu tả cụ thể không
gian cảnh sắc mùa thu
c. Khổ thứ ba: Mùa thu đi vào tâm t ởng
với những suy t
III. Tổng kết
-
Cách sử dụng ngôn từ:
-
Hình ảnh thơ:
-
Các biện pháp tu từ :

Chọn lọc tinh tế đặc biệt những từ lấy
giàu sức biểu cảm
đ ợc xây dựng bằng trí t ởng t ợng
phong phú sáng tạo và sự cảm nhận
tinh tế của nhà thơ

nhân hoá ẩn dụ khơi gợi nhiều liên t ởng
thú vị.
1. Nghệ thuật
2. Nội dung:
Những rung cảm tinh tế của nhà thơ
về phút giao mùa cuối hạ đầu thu

I. Đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tổng kết
* Ghi nhớ:
Từ cuối hạ sang đầu thu, đất trời có những chuyển biến
nhẹ nhàng mà rõ rệt. Sự biến chuyển này đã đ ợc Hữu
Thỉnh gợi lên bằng cảm nhận tinh tế, qua những hình ảnh
giàu sức biểu cảm trong bài Sang thu.
Văn bản: Sang thu

-
Hữu Thỉnh -
IV. Luyện tập
Sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ thể hiện qua những từ ngữ
hình ảnh nào? Hãy chọn phân tích một hình ảnh hoặc từ
ngữ em cho là đặc sắc nh tấ

-
Học thuộc bài thơ và nắm đ ợc giá trị về nội
dung và nghệ thuật của bài.
-
Nêu cảm nhận của em về một hoặc hai hình
ảnh thơ mà em yêu thích nhất.
-
Soạn bài Nói với con (SGK Trang 72; 73).
-
Hoàn thiện bài viết tập làm văn.