Tiết 15-Chia Đơn Thức Cho Đơn Thức - Hồng Vân

Với x ≠ 0; m,n ∈ N; m ≥ n thì:
x
m
:x
n
= x
m – n
nếu m > n
x
m
:x
n
= 1

nếu m = n
Áp dụng tính:
5
4
: 5
2
= ?
x
10
: x
6
= ? Với x ≠ 0
?
4
3
:

4
3
35
=






−






−
x
3
: x
3
= ? Với x ≠ 0

Q = A:B
Q
Hoặc
=
A
B

Đa thức bị
chia
Đa thức
chia
⇔ A = Q.B

1. Quy tắc.
Làm tính chia:
a. x
3
: x
2
b. 15x
7
: 3x
2
c. 20x
5
: 5x
= (15

: 3)
(x
7
:x
2
)
= 5x
5

a. Tính 15x
2
y
2
: 5xy
2
b. Tính 12x
3
y : 9x
2
a) 15x
2
y
2
: 5xy
2
= (15

: 5)
GIẢI
(x
2
: x)
(y
2
: y
2
)
= 3x
b) 12x

3
y : 9x
2
= (12

: 9)
(x
3
: x
2
)
y
xy
3
4
=

1. Quy tắc.
Muốn chia đơn thức A cho đơn thức B
(trường hợp A chia hết cho B) ta làm
như sau:
-
Chia hệ số của đơn thức A cho hệ số
của đơn thức B.
-
Chia lũy thừa của từng biến trong A
với lũy thừa của từng biến trong B.
-
Nhân các kết quả vừa tìm được.

2x
3
y
4
: 5x
2
y
4
;
15xy
3
: 3x
2
;
4xy

: 2xz

Phép chia
hết
Phép chia
không hết
Đơn thức A chia hết cho đơn thức B khi mỗi
biến của B đều là biến của A với số mũ
không lớn hơn số mũ của nó trong A.
2x
3
y
4
: 5x

2
y
4
15xy
3
: 3x
2
4xy

: 2xz


2. Áp dụng.
a. Tính 15x
3
y
5
z : 5x
2
y
3
b. P = 12x
4
y
2
: (-9xy
2
). Tính P tại
x = -3; y = 1,005
GIẢI

a. 15x
3
y
5
z : 5x
2
y
3
= 3xy
2
z
b. P = 12x
4
y
2
: (-9xy
2
)
3
3
4
x−=
Thay x = -3 vào P, ta được:
( )
3
3
3
4
−−=P
= 36

Bài 60 SGK
a. x
10
: (-x)
8
b. (-x)
5
: (-x)
3
c. (-y)
5
: (-y)
4
= x
10
: x
8
= x
2
= (-x)
2
= x
2
= -y
5
: y
4
= -y
Nếu a chẵn, thì:

x
a
= (-x)
a

Bài 1.
Bài 1.
Luyện tập

Bài 2.
Bài 2.
GIẢI
A = 180x
4
y
16
z
203
: 15xy
15
z
203
= 12x
3
y
Thay x = 2 ; y = - 3 vào biểu thức,
ta được:
A = 12.2
3
(-3) = -288

Tìm thương của các phép chia sau , rồi điền
chữ tương ứng với kết quả đó vào ô chữ ,
em sẽ có tên một địa danh của Thành phố
Hưng Yên
Mỗi nhóm 4 em:Nhóm trưởng phân công
mỗi em làm 1 bài,kiểm tra kết quả và ghi
vào bảng của nhóm.



= -3y
= -3y
2
2


H.
H.


N.
N.

P
P


Ố
Ố


Ế.
Ế.


I.
I.


(-3x
(-3x
2
2
y
y
3
3
):x

):x
2
2
y
y
Ố
Ố
P
P
H
H
(12x
(12x
8
8
y
y
6
6
): 4x
): 4x
3
3
y
y
5
5


= 3x

= 3x
5
5
y
y
(16 x
(16 x
9
9
y
y
7
7
):-2x
):-2x
4
4
y
y
7
7


= -8 x
= -8 x
5
5


I

I
(9 x
(9 x
12
12
yz
yz
6
6
):(-3xyz)
):(-3xyz)
= -3x
= -3x
11
11
z
z
5
5


(-15 x
(-15 x
9
9
z
z
12
12
):5x

):5x
9
9
z
z
= -3z
= -3z
11
11


H
H
Ế
Ế
N
N


= 5x
= 5x
7
7
y
y
2
2


(-25 x

(-25 x
36
36
y
y
12
12
):(-5x
):(-5x
29
29
y
y
10
10
)
)


-3y
-3y
2
2


3x
3x
5
5
y

y


-8 x
-8 x
5
5


-3x
-3x
11
11
z
z
5
5




5x
5x
7
7
y
y
2
2

-3z
-3z
11
11


-3y
-3y
2
2

Ph Hi nố ế
Ph Hi nố ế
là m t a danh ộ đị ở
là m t a danh ộ đị ở
thành phố
thành phố
H ng Yên.ư
H ng Yên.ư
Vào các th ế
Vào các th ế
k 17-18, n i ây là m t th ng c ng n i ti ng c a ỷ ơ đ ộ ươ ả ổ ế ủ
k 17-18, n i ây là m t th ng c ng n i ti ng c a ỷ ơ đ ộ ươ ả ổ ế ủ
Vi t Nam.ệ
Vi t Nam.ệ


Lúc y, ph Hi n là m t ô th tr i dài theo b t ng n sông H ng ấ ố ế ộ đ ị ả ờ ả ạ ồ
Lúc y, ph Hi n là m t ô th tr i dài theo b t ng n sông H ng ấ ố ế ộ đ ị ả ờ ả ạ ồ

( o n sông ngày x a ch y qua Ph Hi n g i là sông Xích ng). đ ạ ư ả ố ế ọ Đằ
( o n sông ngày x a ch y qua Ph Hi n g i là sông Xích ng). đ ạ ư ả ố ế ọ Đằ
Ngày nay ph Hi n t ng ng v i ph n t t thôn ng Châu ố ế ươ ứ ớ ầ đấ ừ Đằ
Ngày nay ph Hi n t ng ng v i ph n t t thôn ng Châu ố ế ươ ứ ớ ầ đấ ừ Đằ
(ph ng Lam S n) t i thôn N Châu (ph ng H ng Châu) trên ườ ơ ớ ễ ườ ồ
(ph ng Lam S n) t i thôn N Châu (ph ng H ng Châu) trên ườ ơ ớ ễ ườ ồ
m t di n tích kho ng ch ng 5 km x 1 km.ộ ệ ả ừ
m t di n tích kho ng ch ng 5 km x 1 km.ộ ệ ả ừ



Th k 17-18,ế ỷ
Th k 17-18,ế ỷ
ngoài kinh ô đ
ngoài kinh ô đ Th ng Longă
- K Ch là th ô ẻ ợ ủ đ
- K Ch là th ô ẻ ợ ủ đ
ph n vinh nh t n c, ồ ấ ướ
ph n vinh nh t n c, ồ ấ ướ
Ph Hi nố ế
Ph Hi nố ế
ã là m t ô th n i b t ng đ ộ đ ị ổ ậ đứ
ã là m t ô th n i b t ng đ ộ đ ị ổ ậ đứ
v trí th hai. Dân gian có câu: “ở ị ứ
v trí th hai. Dân gian có câu: “ở ị ứ
Th nh t Kinh Kứ ấ ỳ
Th nh t Kinh Kứ ấ ỳ
,
,
th nhì ứ

th nhì ứ
Ph Hi nố ế
Ph Hi nố ế
”.
”.
V n bia chùa Thiên ng, d ng n m V nh T th ă ứ ự ă ĩ ộ ứ
V n bia chùa Thiên ng, d ng n m V nh T th ă ứ ự ă ĩ ộ ứ
7 (1625) ã ghi: “đ
7 (1625) ã ghi: “đ
Ph Hi n n i ti ng trong b n ph ng là ố ế ổ ế ố ươ
Ph Hi n n i ti ng trong b n ph ng là ố ế ổ ế ố ươ
m t ti u Tràng Anộ ể
m t ti u Tràng Anộ ể
” - t c m t Kinh ô thu nhứ ộ đ ỏ
” - t c m t Kinh ô thu nhứ ộ đ ỏ



Bài 3.
Bài 3.
GIẢ
I
a. x
2n + 1
: x
5
Để phép chia thực hiện được thì:
2n + 1 ≥ 5
⇔ 2n ≥ 4
⇔ n ≥ 2

Vậy để phép chia thực hiện được thì
n ≥ 2

Bài 3.
Bài 3.
GIẢ
I
b. x
n
y
n + 3
: x
6
y
10
Để phép chia thực hiện được thì:
n ≥ 6 và n + 3 ≥ 10
⇔ n ≥ 6 và n ≥ 7
⇔ n ≥ 7
Vậy để phép chia thực hiện được thì
n ≥ 7

n ≥ 6 và n ≥ 7
6
7
]/////////////
]\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
⇔ n ≥ 7

Hướng dẫn về nhà:
Hướng dẫn về nhà:
*Bài tập nâng cao:
*Bài tập nâng cao:



Hướng dẫn về nhà:
Hướng dẫn về nhà:
*Làm bài tập
*Làm bài tập
59, 60, 61, 62 Sgk/27
59, 60, 61, 62 Sgk/27
*Làm bài tập 40, 41, 42, 43 /7 sách bài tập.
*Làm bài tập 40, 41, 42, 43 /7 sách bài tập.
*Chuẩn bị tiết
*Chuẩn bị tiết
“
“
Chia đa thức cho đơn thức”.
Chia đa thức cho đơn thức”.
a) x
2n+1
: x
9
d) x
4
y
2
z

5
: xz
n+1
b) x
n
y
4
: x
4
y
2
e) 3x
5
y
n
: x
n
y
3
c) x
n
y
n+3
: x
3
y
8
f) x
n+2
y

3
: x
5
y
n
Tìm điều kiện để có phép chia hết:
Tìm điều kiện để có phép chia hết: