Tiết 86 So sanh (TT)

10
UY
Chào mừng quý thầy cô và các em học sinh !
Chào mừng quý thầy cô và các em học sinh !
Gi
Gi
áo viên: Lê Minh Khai
áo viên: Lê Minh Khai
Trường
Trường


THCS
THCS
H
H
ải Quy
ải Quy

Kiểm tra bài cũ:
? So sánh là gì? Xác đònh phép so sánh trong ví dụ
sau? Dựa vào đâu em biết đó là so sánh?
- So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật,
sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi
hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
a. Trên trời mây trắng như bông
Ở dưới cánh đồng bông trắng như mây…
b. Con mèo vằn vào tranh to hơn cả con hổ nhưng nét mặt
lại vô cùng dễ mến.

Ti t: 86ế

1- VÝ dơ:
Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia
Ch¼ng b»ng mĐ ®· thøc v× chóng con
§ªm nay con ngđ giÊc trßn
MĐ lµ ngän giã cđa con st ®êi
( TrÇn Qc Minh )
Những ngơi sao thức ngồi kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
I.CÁC KIỂU SO SÁNH
 cũng như, giống như, tựa như….
 kém, thua, chưa bằng, chẳng bằng
Tìm phép so
sánh trong
đoạn thơ sau?
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
Tiết 86 SO SÁNH (tiếp theo)
Em hãy tìm một số
từ so sánh khác thay
thế các từ “chẳng
bằng”, “là” làm
nghĩa câu khơng
đổi?
Từ so sánh:
- Chẳng bằng: => Chỉ ý so sánh khơng
ngang bằng
=> Chỉ ý so sánh ngang
bằng.
- Là :

I.CÁC KIỂU SO SÁNH
Ghi nhí: Cã hai kiĨu so s¸nh:
- So s¸nh kh«ng ngang b»ng.
- So s¸nh ngang b»ng.
? Qua tìm hiểu, em hãy cho biết có những kiểu so sánh
nào?
Lµ, nh , y nh , gièng nh ,
tùa nh , bao nhiªu, bÊy nhiªu…
H¬n, kÐm, kh«ng b»ng , ch a b»ng,
ch¼ng b»ng…
So s¸nh
ngang b»ng
So s¸nh
kh«ng ngang b»ng
Tiết 94 SO SÁNH (tiếp theo)

Tiết 94 SO SÁNH (tiếp theo)
a. Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Tỏa nắng xuống dòng sông lấp loáng.
(Tế Hanh)
b. Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
(Tố Hữu)
c. Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng

Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng. (Minh Huệ)
Em hãy xác định
phép so sánh và
cho biết chúng
thuộc kiểu so
sánh nào, trong
các khổ thơ sau?
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi
b. Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nổi tái tê lòng bầm
c. Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng.
=> So sánh ngang bằng.
=> So sánh không ngang bằng.
=> So sánh không ngang bằng.
=> So sánh ngang bằng.
là
Chưa bằng
Chưa bằng
Như
hơn

Ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh
Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng
So sánh không ngang bằng:

1- VÝ dơ:
Mçi chiÕc l¸ rơng cã mét linh hån riªng, mét t©m t×nh riªng, mét
c¶m gi¸c riªng. Cã chiÕc tùa mòi tªn nhän, tù cµnh c©y r¬i c¾m phËp
xng ®Êt nh cho xong chun, cho xong mét ®êi l¹nh lïng, th¶n nhiên,
kh«ng th ¬ng tiÕc, kh«ng do dù vÈn v¬. Cã chiÕc l¸ nh con chim bÞ l¶o ®¶o
mÊy vßng trªn kh«ng, råi cè g ỵng ngoi ®Çu lªn hay gi÷ th¨ng b»ng cho
chËm tíi c¸i gi©y n»m ph¬i trªn mỈt ®Êt. Cã chiÕc l¸ nhĐ nhµng khoan
kho¸i ®ïa bìn móa may víi lµn giã tho¶ng, nh thÇm b¶o r»ng sù ®Đp cđa
v¹n vËt chØ ë hiƯn t¹i : c¶ mét thêi qu¸ khø dµi d»ng dỈc cđa chiÕc l¸ trªn
cµnh c©y kh«ng b»ng mét vµi gi©y bay l ỵn, nÕu sù bay l ỵn Êy cã vỴ nªn
th¬. Cã chiÕc l¸ nh sỵ h·i, ngÇn ng¹i rơt rÌ, råi nh gÇn tíi mỈt ®Êt, cßn cÊt
m×nh mn bay trë l¹i cµnh. Cã chiÕc l¸ ®Çy ©u m r¬i b¸m vµo mét
b«ng hoa th¬m, hay ®Õn m¬n trín mét ngän cá xanh mỊm m¹i. (Khái
Hưng)
1- ChØ ra phÐp so s¸nh trong ®o¹n v¨n trªn.
2- Nªu t¸c dơng cđa phÐp so s¸nh ®èi víi viƯc miªu t¶ sự vËt, sù viƯc?
§èi víi viƯc thĨ hiƯn t t ëng, t×nh c¶m cđa ng êi viÕt?
II.TÁC DỤNG CỦA PHÉP SO
SÁNH
Thảo luận
5’




2- NhËn xÐt

-
H×nh ¶nh chiÕc l¸ r¬i ® ỵc so s¸nh víi nhiỊu h×nh ¶nh, sù vËt, ….
kh¸c nhau-> h×nh ¶nh chiÕc l¸ hiƯn lªn sinh ®éng -> gióp ng êi
®äc c¶m nhËn ® ỵc mçi chiÕc l¸ khi rơng xng ®Ịu cã nh÷ng
tr¹ng th¸i kh¸c nhau , t©m t×nh kh¸c nhau.
-
Th«ng qua phÐp so s¸nh, t¸c gi¶ bµy tá suy nghÜ , quan niƯm
cđa m×nh vỊ sù sèng vµ c¸i chÕt.
? Qua đó, em hãy nêu tác dụng của phép so sánh?
So sánh có tác dụng gợi hình, giúp
cho việc miêu tả sự vật sự việc cụ thể
sinh động, vừa có tác dụng thể hiện tư
tưởng tình cảm sâu sắc.

? Xác đònh tác dụng của phép so sánh trong đoạn thơ ?
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng …
Tố Hữu
-
Tác dụng của so sánh làm nổi bật hình ảnh Lượm:
nhỏ nhắn, nhanh nhẹn.
-
Đồng thời cho thấy tình cảm của tác giả đối với Lượm.

? Xác đònh tác dụng của so sánh trong các ví dụ sau?
a. Nam cao hơn Hoa.
b.Mẹ già như chuối chín cây
Gió lay mẹ rụng con phải mồ côi.

Nhằm thông báo, xác đònh sự vật, hiện tượng.

Thường sử dụng trong đời thường.

Có tác dụng gợi hình nhằm bộc lộ tình cảm của tác giả.

Thường sử dụng trong văn chương (So sánh tu từ).




a- Quª h ¬ng t«i cã con s«ng xanh biÕc
N íc g ¬ng trong soi tãc nh÷ng hµng tre
T©m hån t«i lµ mét bi tr a hÌ
To¶ n¾ng xng lßng s«ng lÊp lo¸ng
( TÕ Hanh )
b- Con ®i tr¨m nói ngµn khe
Ch a b»ng mu«n nçi t¸i tª lßng bÇm
Con ®i ®¸nh giỈc m êi n¨m
Ch a b»ng khã nhäc ®êi bÇm s¸u m ¬i.
( Tè H÷u )
III. LUYỆN TẬP:
Bài 1: Chỉ ra những phép so sánh ở các khổ thơ dưới đây. Cho biết
Chúng thuộc kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm
Của một phép so sánh mà em thích.

 So sánh
ngang bằng
 So sánh
không ngang
bằng

Bài tập 2: Đọc đoạn văn sau:
Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh nh cắt.
Thuyền cố lấn lên. D ợng H ơng Th nh một pho t ợng đồng
đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai
hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống nh
một hiệp sĩ của Tr ờng Sơn oai linh hùng vĩ.
( Trích V ợt thác Võ Quảng)
Phân tích tác dụng của phép so sánh trong đoạn văn.

L u ý: Khi phân tích tác dụng của phép so sánh trong văn, thơ,
cần:
-
Chỉ rõ những từ ngữ thực hiện phép so sánh (Tửứ so saựnh).
-
Phân tích tác dụng gợi hình , gợi cảm mà những hình ảnh so
sánh gợi ra.
-
Đánh giá thành công trong nghệ thuật biểu đạt của tác giả.




Bài 3:
Dựa theo bài V ợt thác hãy viết đoạn văn từ 3 đến 5 câu

tả D ợng H ơng Th đ a thuyền v ợt qua thác dữ , trong đoạn văn có
sử dụng cả hai kiểu so sánh đã đ ợc giới thiệu.
N ớc từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng nh một
bàn tay khổng lồ muốn đẩy thuyền lùi lại. D ợng H ơng Th đánh
trần đứng sau lái co ng ời phóng sào chống trả với sức n ớc để đ a
thuyền tiến lên. Trông D ợng H ơng Th không kém gì một hiệp sĩ
của Tr ờng Sơn oai linh Hùng Vĩ: các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm
răng cắn chặt, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào. Đến chiều tối,
thuyền đã v ợt qua thác Cổ Cò. Mọi ng ời trên thuyền thở phào nhẹ
nhõm, bình thản nh ch a có chuyện gì xảy ra.




Trả lời câu hỏi bằng cách khoanh tròn vào chữ cái đứng tr ớc câu trả lời đúng
nhất.
Câu 1: So sánh là gì?
A- So sánh là đem đối chiếu sự vật này với sự vật khác để làm tăng giá trị gợi
hình, gợi cảm.
B- So sánh là làm cho sự vật trở lên gần gũi với con ng ời
C So sánh là đối chiếu sự vật ,sự việc này với sự vật ,sự việc khác có nét t ơng
đồng để làm tăng sức gợi hình ,gợi cảm cho sự diễn đạt
Câu 2 : Tác dụng của so sánh là?
A-So sánh có tác dụng gợi hình gợi cảm
B- So sánh có tác dụng biểu hiện t t ởng tình cảm sâu sắc
C- So sánhvừa có tác dụng gợi hình giúp cho việc miêu tả sự vật,sự việc đ ợc cụ
thể sinh động,vừa có tác dụng biểu hiện t t ởng tình cảm sâu sắc

-Học hai phần nội dung chính
của bài học

-Tập so sánh, miêu tả những cảnh
vật trong vườn nhà em
- Làm các bài tập trong sách bài
tập Ngữ Văn 6
- Chuẩn bò bài tiết sau viết bài
Tập làm văn tả cảnh.