tiêt 115, viếng lăng Bác

1. Đ
1. Đ
ọ
ọ
c thuộc bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của
c thuộc bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của
Thanh Hải?
Thanh Hải?


nêu
nêu
ý nghĩa của bài thơ?
ý nghĩa của bài thơ?
KIỂM TRA BÀI CŨ


BÀI THƠ MÙA XUÂN NHO NH
BÀI THƠ MÙA XUÂN NHO NH
Ỏ
Ỏ
Mọc giữa dòng sông xanh
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Một bông hoa tím biếc

Ôi con chim chiền chiện
Ôi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Tôi đưa tay tôi hứng.
Mùa xuân người cầm súng
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…
Tất cả như xôn xao…
Đất nước bốn ngàn năm
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Vất vả và gian lao
Đát nước như vì sao
Đát nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Cứ đi lên phía trước.
Ta làm con chim hót
Ta làm con chim hót

Ta làm một cành hoa
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Dù là khi tóc bạc.
Mùa xuân- ta xin hát
Mùa xuân- ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
Nhịp phách tiền đất Huế.


- Như chúng ta đã biết, Hồ Chí Minh là vị cha già
của dân tộc Việt Nam…Và sự ra đi của Người là
một mất mát rất lớn đối với đất nước ta, dân tộc
ta. Các em đã được biết có rất nhà văn, nhà thơ

đã viết các tác phẩm với đề tài về Bác Hồ. Hôm
nay cô sẽ giới thiệu đến với lớp học một tác
phẩm nữa, đó là bài thơ Viếng lăng Bác của nhà
thơ Viễn Phương.


C. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
- Giúp HS cảm nhận được niềm xúc động thiêng
liêng, tấm lòng tha thiết, thành kính của tác giả
từ miền Nam vừa được giải phóng ra viếng
lăng Bác Hồ.
- Thấy được những đặc điểm nghệ thuật của bài
thơ: Giọng điệu trang trọng và tha thiết phù
hpựo với tâm trạng và cảm xúc, nhiều hình ảnh
ẩn dụ có giá trị, súc tích và gơi cảm. Lời thơ
dung dị mà cô đọng, giàu cảm xúc mà lắng
đọng.




I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCH.
1. Đọc bài thơ.


Con ở miềm Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dong người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.
Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quang lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.


2. CHÚ THÍCH.
GV gọi HS đọc thông tin Sgk.
? Em hãy trình bày tóm tắt vài nét về tiểu sử cuộc đời
của nhà thơ Viễn Phương?
-
Tác giả: Viễn Phương tên thật là Phan Thanh Viễn,
sinh năm 1928, quê ở An Giang.
-
Các sáng tác tiêu biểu: Mắt sáng học trò, nhớ lời di
chúc, như mây mùa xuân…


? Bài thơ Viếng lăng Bác được sáng tác vào năm nào?
TL: - Bài thơ Viếng lăng Bác được sáng tác năm 1976,
rút từ tập thơ Như mây mùa xuân của tác giả.
? Bài thơ được làm theo thể thơ nào?
TL: Thể thơ tám chữ.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT.
1. Khổ thơ thứ nhất.
? Khổ thơ thứ nhất được bắt đầu bằng câu thơ nào?
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
? Em có nhận xét gì về cách xưng hô trong câu thơ?
TL: Cách xưng hô: Con -> Lời xưng hô của con đối với
cha mẹ.


Con, thăm -> Thể hiện tình cảm trân trọng, kính yêu đối
với Bác.
? Ý nghĩa của lời xưng hô cho ta thấy tình cảm của tác
giả đối với Bác như thế nào?
- Phân tích: Tác giả dùng ra thăm chứ không phải là ra
viếng -> Con về thăm cha thăm nơi Bác ở -> Tình cảm
tha thiết, thành kính, thiêng liêng.
? Tác giả bắt gặp ấn tượng đầu tiên khi về thăm lăng
Bác là gì?
TL: Những hàng tre ngoài lăng Bác


? Tác giả tả cảnh hàng tre có gì đáng chú ý? Ý nghĩa
của cách miêu tả đó?
TL: Hàng tre xanh màu đất nước -> Kiên cường bất
khuất.
- Tả thực hàng tre mà liên tưởng, nhân hoá tượng trưng
-> Thấy được tấm lòng của nhà thơ đối với Bác.
Phân tích: Hàng tre xanh xanh Việt Nam -> Ẩn dụ - Tre

là biểu tượng của con người, đất nước Việt Nam.
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng -> Nhân hoá -> Hình
ảnh cây tre được ví như dân tộc, con người Việt Nam
bảo vệ giấc ngủ Bác.


2. Khổ thơ thứ hai.
? Trong khổ thơ thứ hai, nhà thơ nói về tình cảm của
nhân dân đối với Bác. Ta có thể hiểu tình cảm đó như
thế nào? Cách diễn đạt có gì độc đáo?
TL: Ngày ngày - Thời gian lặp
lại khi mặt trời thực đi qua trên
lăng.
Ngày ngày - Những dòng
người nối nhau đi trong không
gian đặc biêt: Thương nhớ.
Những tấm lòng đã kết thành
hoa để dâng lên Bác -> Tình
cảm giữa lãnh tụ và nhân dân.


Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
-> Ẩn dụ: Tôn kính công lao to lớn của Bác đã đem lại
cuộc sống ấm no, hoà bình cho dân tộc Việt Nam.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
-> Ẩn dụ và điệp ngữ: Lòng biết ơn và lòng kính yêu
chân thành của người Việt Nam đối với Bác.

3. Khổ thơ thứ ba.
? Trong khổ thơ, tác giả miêu tả điều gì?
TL: Miêu tả cảnh trong lăng Bác đang nằm ngủ trong
lăng.


Bác nằm trong lăng giấcngủ bình yên
… Mà sao nghe nhói ở trong tim.
-> Ẩn dụ: Cảm xúc khi nhìn thấy Bác, khi đứng trước sự
thật là Bác đã không còn nữa.


4. Khổ thơ thứ bốn.
? Trong khổ thơ cuối nhà thơ đã nêu lên những ước
muốn gì của mình?
TL: Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim…
Muốn làm đoá hoa…
Muốn làm cây tre…


? Những ước muốn ấy thể hiện tình cảm như thế nào
đối với Bác?
TL: Tình cảm thành kính, thiêng liêng của người con
Nam Bộ đôí với Bác. Đây cũng là ước muốn của người
Việt Nam với Bác.


? Em có nhận xét gì về nghệ thuật của khổ thơ cuối

này? Tác dụng của phép nghệ thuật ấy?
TL: Điệp ngữ: Muốn làm Nhấn mạnh ý.
Điệp ngữ, liệt kê: Tâm trạng lưu luyến của tác giả không
muốn rời xa Bác -> Nhấn mạnh niềm mong muốn mãnh
liệt của tác giả: Muốn ở mãi bên Bác để bảo vệ, để tỏ
lòng thành kính, biết ơn đối với Bác.
? Câu thơ cuối bài trở lại hình ảnh cây tre đã bổ sung
thêm phương diện ý nghĩa gì nữa của hình ảnh cây tre
Việt Nam?
HS thảo luận nhóm và nêu ra ý kiến. Sau đó GV bổ
sung và chốt ý.


III. TỔNG KẾT.
? Em hãy nhận xét về sự thống nhất giữa nội dung tình
cảm, cảm xúc được thể hiện trong bài thơ?
TL: Lòng thành kính, niềm xúc động sâu sắc của nhà
thơ nói riêng và của mọi người nói chung khi vào viếng
lăng Bác.
? Các yếu tố nghệ thuật (Thể thơ, nhịp điệu, ngôn ngữ,
hình ảnh) được sử dụng như thế nào trong bài thơ?
TL; Giọng điệu trang trọng, tha thiết, sử dụng nhiều hình
ảnh ẩn dụ, ngôn ngữ bình dị.
GV tổng kết về nội dung của bài và gọi HS đọc ghi nhớ
ở Sgk trang 60.


GV giới thiệu thêm thông tin về tác phẩm: Bài thơ Viếng
lăng Bác của Viễn Phương đã được nhạc sĩ Doãn Nho
phổ nhạc thành bài hát cùng tên rất nổi tiếng và người

thể hiện thành công nhất bài hát ấy là nghệ sĩ Nhân dân
Thanh Hoa.
GV cho HS nghe bài hát Viếng lăng Bác do Bảo Yến
trình bày đồng thời kết thúc bài học.


D. Dặn dò:
Về nhà học thuộc bài thơ.
Chuẩn bị bài cho tiết học sau: Nghị luận về tác phẩm
truyện (hoặc đoạn trích).