tac dung tu cua dong dien ( vat ly 9 )

Nªu tÝnh chÊt tõ cña nam ch©m ?
Khi hai nam ch©m ®Ó gÇn nhau th× chóng t¬ng t¸c nhau nh thÕ
nµo ?
KiÓm tra bµi cò

K
A
Khi cuén d©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua th× g©y ra t¸c dông tõ .
VËy khi cho dßng ®iÖn ch¹y qua mét d©y dÉn th¼ng hay d©y dÉn
cã h×nh d¹ng bÊt kú th× cã g©y ra t¸c dông tõ hay kh«ng ?
N
S

TiÕt 23 : T¸c dông tõ cña dßng ®iÖn - tõ trêng .
I. Lùc tõ :
* ThÝ nghiÖm :
0
K
A
A B

TiÕt 23 : T¸c dông tõ cña dßng ®iÖn - tõ trêng .
I. Lùc tõ :
* ThÝ nghiÖm :
0
K
A
A B
Khi K më kim nam ch©m song song víi d©y dÉn AB
Khi K ®ãng th× Kim nam ch©m bÞ lÖch ®i

Khi K ng¾t th× Kim nam ch©m l¹i trë vÒ vÞ trÝ ban ®Çu

Kết luận :
* Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có
hình dạng bất kỳ đều gây ra lực ( gọi là lực từ ) tác
dụng lên kim nam châm đặt gần nó
* Ta nói dòng điện có tác dụng từ .

II. Tõ trêng
1. ThÝ nghiÖm : Nam ch©m thö ®Æt tù do trªn trôc th¼ng ®øng
®a ®Õn c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau xung quanh d©y dÉn ®iÖn
0
K
A

II. Tõ trêng :
1. ThÝ nghiÖm : Nam ch©m thö ®Æt tù do trªn trôc th¼ng ®øng
®a ®Õn c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau xung quanh d©y dÉn ®iÖn
0
K
A

II. Tõ trêng :
1. ThÝ nghiÖm : Nam ch©m thö ®Æt tù do trªn trôc th¼ng ®øng
®a ®Õn c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau xung quanh d©y dÉn ®iÖn
0
K
A

Nam châm thử đặt tự do trên trục thẳng đứng

đa đến các vị trí khác nhau gần một nam châm

0
K
A
C3 : Khi nam châm đã đứng yên .
Xoay cho kim nam châm lệch khỏi hớng vừa xác định
rồi buông tay ra
Kim nam châm lại quay trở về vị trí cũ

* Không gian xung quanh nam châm ,
xung quanh dòng điện có khả năng tác
dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó
Ta nói trong không gian đó có từ trờng.
* Tại mỗi vị trí nhất định trong từ tr
ờng của thanh nam châm hoặc của dòng
điện kim nam châm đều chỉ một hớng xác
định
2. Kết luận

3. Cách nhận biết từ trờng.
Để
phát hiện
từ trờng
ngời ta
Dùng nam
châm thử
Nơi nào trong
không gian
có lực từ

tác dụng lên
kim nam châm
thì nơi đó
có từ trờng

III. VËn dông :
C4 : NÕu cã 1 kim nam ch©m th× em lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t hiÖn ra trong d©y dÉn
cã dßng ®iÖn hay kh«ng ?

III. Vận dụng :
C4 : Nếu có 1 kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện ra trong dây dẫn
có dòng điện hay không ?
Đặt kim nam châm gần dây dẫn :
Nếu kim nam châm bị lệch đi chứng tỏ trong dây dẫn có dòng điện
Nếu kim nam châm không bị lệch chứng tỏ trong dây dẫn không có dòng điện

C5 :
Thí nghiệm nào
đã làm
với nam châm
chứng tỏ
xung quanh
trái đất
có từ trờng
Tại mọi điểm trên trái đất, một
nam châm( tự do ) luôn định h
ớng theo phơng Bắc - Nam

C6 : Tại một điểm trên bàn làm việc ngời ta thử đi thử lại vẫn
thấy kim nam châm luôn nằm dọc theo một hớng xác định

không trùng với hớng Bắc Nam . Từ đó có thể rút ra kết luận
gì về không gian xung quanh kim nam châm .
Nam
Bắc
Đông
Tây
Xung quanh
kim nam châm
có từ trờng

Hanx Crixchin
Ocxtet
1777 - 1851
Năm 20 tuổi ông tốt nghiệp khoa dợc
đại học tổng hợp Côpenhaghen
Năm 22 tuổi bảo vệ luận án tiến sỹ
triết học
Ông hết sức tâm đắc và đi sâu nghiên
cứu mối liên hệ giữa điện và các hiện
tợng khác đã biết ( với ánh sáng ,
nhiệt và âm ) chỉ có mối liên hệ giữa
điện và từ ông cha phát hiện ra .
Ông đã bền bỉ tiến hành không biết
bao nhiêu thí nghiệm , ghi chép không
biết bao nhiêu giấy mực , ông kiên trì
tìm kiếm mối liên hệ ngoan cố không
dễ gì tóm đợc đó. vì vậy đi đâu ông
cũng mang kè kè bên mình một kim
nam châm nh một bảo bối

Ngày 15 tháng 2
năm 1820 khi
giảng bài về mối
liên hệ giữa điện
và nhiệt , thật tình
cờ bên cạnh dây
dân có một kim
nam châm đặt
trên mũi nhọn và
tình cờ 1 sinh viên
đã phát hiện ra
khi đóng điện kim
nam châm lắc l
lệch khỏi vị trí
ban đầu .chàng
sinh viên đó mạnh
dạn hỏi vị giáo s
trẻ .

Ơcxtet sửng sốt , lặng đi và có phần lúng túng ông ngắt
mạch điện kim nam châm dờng nh đợc buông thả
lại về vị trí cũ . đóng mạch điện kim nam châm lại run
rẩy lệch đi. Mắt nhà bác học sáng lên miệng ông lắp
bắp không nói lên lời ông xúc động thực sự một
niềm hng phấn trào lên lan toả khắp ngời .Ông linh
cảm thấy thầy trò ông trong cái lớp học bình dị này ,
làm cái thí nghiệm đơn sơ này đã phát hiện ra một cái
gì khác thờng vô cùng kỳ vĩ trong thế giới tự nhiên
Ông đã suy ngẫm, nghiên cứu và tiến hành hết thí
nghiệm này đến thí nghiệm khác với bộ pin Vônta,

dây dẫn và kim nam châm để kiểm tra và chứng minh
giả thuyết của mình và kết luận rằng Dòng điện đã
sinh ra từ trờng và ngày 15 tháng 2 năm 1820 đó
đợc coi là ngày khai sinh một lĩnh vực mới : Điện từ
học .

C
E F
b c
D
A B
a
Hãy chọn câu trả lời đúng.
Xung quanh dây dẫn ở hình nào dới đây có từ trờng
( AB, CD, EF là các đoạn dây dẫn )
A. Hình a
B. Hình b
C. Hình c
D. Cả 3 hình a, b, c