bài giảng bệnh phong cho đối tượng y5 luân khoa

1
BỆNH PHONG
Đối tượng Y5 luân khoa
Thời gian 3 tiết

2
Mục tiêu bài giảng

Trình bày được căn nguyên, cách lây truyền và
các triệu chứng của bệnh phong.

Chẩn đoán xác định được bệnh phong. Chẩn đoán
phân biệt được bệnh phong và một số bệnh da.

Nêu được các cách phân loại bệnh phong theo
Madrid; Ridley – Jobling và theo WHO.

Chẩn đoán được cơn phản ứng phong vµ trình
bày được các loại tàn tật.

Nêu được phác đồ đa hóa trị liệu (ĐHTL)

3
Căn nguyên và cách lây truyền

Căn nguyên:
–
Trùc khuÈn phong – Trùc khuÈn Hansen –
Mycobacterium Leprae.
–

§Æc ®iÓm:
•
Ch a nu«i cÊy ® îc trªn m«i tr êng nh©n t¹o
•
Trùc khuÈn kh¸ng cån kh¸ng toan
•
Chu kú sinh s¶n: 12-13 ngày.
•
Thời gian sống ở môi trường 1-2 ngày.
•
Nhiệt độ phát triển thuận lợi: 30-32
0
C.
•
Bị diệt nhanh bởi các thuốc:
–
DDS đơn thuần: 3-6 tháng.
–
Rifampicine: 5-7 ngày

4
Căn nguyên và cách lây truyền

Cách lây truyền:
–
Bệnh lây (+), bệnh di truyền (-).
–
Khó lây, tỷ lệ lây rất thấp.
–
Nguån l©y: MB

–
§ êng l©y: trực tiếp, da, niêm mạc bị xây
xát, h« hÊp …
–
Yếu tố thuận lợi: tuổi, giới và điều kiện sinh
hoạt, møc ®é tiÕp xóc

5
Căn nguyên và cách lây truyền

Tại sao bệnh phong khó lây:
–
Thời gian nhân đôi dµi
–
Thời gian ủ bệnh dµi
–
Thuốc đặc hiệu⇒Cắt đứt nguồn lây nhanh
–
Nguån l©y MB ⇒ Khả năng lây 50%.
–
Sức đề kháng của trực khuẩn phong yếu.

6
Triệu chứng bệnh phong

Thời kỳ ủ bệnh: 2-3 năm

Thời kỳ sơ phát:
–
Da: Dát thay đổi màu sắc (trắng, thâm,

hồng)
–
Kèm rối loạn cảm giác tại thương tổn
–
Triệu chứng không điển hình:
•
Sốt dai dảng.
•
Sổ mũi hoặc chảy máu cam.
•
Xuất hiện các vết bỏng

7
Triu chng bnh phong
Thi k ton phỏt:
Tổn th ơng da Tổn th ơng khác
Tổn th ơng TK
ngoại biên

Dát đơn thuần

Củ, mảng củ

U, mảng, dát
thâm nhiễm

Viêm dây tk

Vận động

Cảm giác

Thực vật

Viêm mũi, họng,
thanh quản.

Viêm mống mắt,giác
mạc, kết mạc

Viêm tinh hoàn,
chứng vú to ở nam giới

8
TT da: TTCB ®a d¹ng tuú tõng thÓ bÖnh
Dát đơn thuần
Triệu chứng bệnh phong
Thời kỳ toàn phát:
D¸t n thu n gÆp trong phong thÓ bÊt ®Þnh đơ ầ (thÓ I)

9
Triệu chứng bệnh phong
Thời kỳ toàn phát:
TT da: TTCB ®a d¹ng tuú tõng thÓ bÖnh
Cñ, m¶ng cñ
Cñ, m¶ng cñ gÆp trong phong thÓ cñ (thÓ T)

10
Triệu chứng bệnh phong
Thời kỳ toàn phát:

TT da: TTCB ®a d¹ng tuú tõng thÓ bÖnh
Cñ, m¶ng cñ
Cñ, m¶ng cñ gÆp trong phong thÓ cñ (thÓ T)

11
Triệu chứng bệnh phong
Thời kỳ toàn phát:
TT da: TTCB ®a d¹ng tuú tõng thÓ bÖnh
Cñ, m¶ng cñ
Cñ, m¶ng cñ gÆp trong phong thÓ cñ (thÓ T)

12
Triệu chứng bệnh phong
Thời kỳ toàn phát:
TT da: TTCB ®a d¹ng tuú tõng thÓ bÖnh
Phong bt (TTCB: M¶ng cñ, cã tæn th ¬ng vÖ tinh)

13
Triệu chứng bệnh phong
Thời kỳ toàn phát:
TT da: TTCB ®a d¹ng tuú tõng thÓ bÖnh
Phong bt (TTCB: M¶ng cñ, cã tæn th ¬ng vÖ tinh)

14
Triệu chứng bệnh phong
Thời kỳ toàn phát:
TT da: TTCB ®a d¹ng tuú tõng thÓ bÖnh
Phong BB (TTCB: m¶ng cñ, d¸t th©m nhiÔm, m¶ng th©m nhiÔm)

15

Triệu chứng bệnh phong
Thời kỳ toàn phát:
TT da: TTCB ®a d¹ng tuú tõng thÓ bÖnh
Phong BB (TTCB: m¶ng cñ, d¸t th©m nhiÔm, m¶ng th©m nhiÔm)

16
Triệu chứng bệnh phong
Thời kỳ toàn phát:
TT da: TTCB ®a d¹ng tuú tõng thÓ bÖnh
Phong Bl (TTCB: m¶ng cñ, d¸t th©m nhiÔm, m¶ng th©m nhiÔm)

17
Phong LL (U phong, m¶ng, d¸t th©m nhiÔm)
Triệu chứng bệnh phong
Thời kỳ toàn phát:

18
Viªm d©y thÇn kinh

19
Xét nghiệm

Rạch da tìm trực khuẩn:
–
Chỉ số vi khuẩn học (BI: bacteriological Index)
•
Trên 1.000 BH/1 vi trường: 6+
•
Từ 100 – 1.000 BH/1 vi trường: 5+
•

Từ 10 – 100 BH/1 vi trường: 4+
•
Từ 1 – 10 BH/1 vi trường: 3+
•
Từ 1 – 10 BH/10 vi trường: 2+
•
Từ 1 – 10 BH/100 vi trường: 1+
•
Không thấy VK BH trong 100 vi trường: âm tính.
–
Chỉ số hình thái học (MI: Morphological Index)

Xét nghiệm mô bệnh học

PCR

Phản ứng Mitsuda

20
Chẩn đoán

Chẩn đoán xác định:
–
Tổn thương da kèm theo mất cảm
giác.
–
Tổn thương thần kinh ngoại biên.
–
Tìm thấy trực khuẩn phong tại thương
tổn da hoặc thần kinh

“
“
Một người được coi là mắc bệnh
Một người được coi là mắc bệnh
phong khi được xác định là có ít
phong khi được xác định là có ít
nhất một trong ba d
nhất một trong ba d
ấ
ấ
u hiệu chính
u hiệu chính
đã nêu ở trên”
đã nêu ở trên”

21
Chẩn đoán

Chẩn đoán phân biệt
–
Thể I:
•
Lang ben.
•
Bạch biến.
–
Thể T:
•
Nấm da.
•

Lupus đỏ hình đĩa
•
Lao da.
•
U hạt hình nhẫn.
–
Thể B, L:
•
Giang mai III.
•
U xơ thần kinh.
•
Các bệnh máu.
•
Trứng cá bọc

22
Chẩn đoán

Chẩn đoán phân biệt tổn thương
thần kinh
–
Bệnh đái tháo đường.
–
Viêm rễ thần kinh.
–
Sau chấn thương.
–
Histeria.

23
Chẩn đoán

Chẩn đoán phân biệt
–
Tổn thương da mà có các biểu hiện
sau:
•
Cảm giác bình thường.
•
Xuất hiện từ khi sinh.
•
Có ngứa.
•
Có vẩy.
•
Xuất hiện rồi biến mất theo giai đoạn.
•
Xuất hiện nhanh

24
Chẩn đoán

Chẩn đoán phân biệt
–
Tổn thương chân/tay/mặt mà có các
biểu hiện sau:
•
Do lý do khác như bỏng, tai nạn, chấn
thương, bẩm sinh.

•
Do bệnh khác gây nên như viêm khớp.
•
Do nguyên nhân khác gây liệt

25
Phân loại bệnh phong

Theo hội nghị chống phong 1953 ở
Madrid dùa l©m sµng, xÐt nghiÖm
–
Phong bất định (I: Indeterminate)
–
Phong củ (T: Tuberculoid)
–
Phong trung gian (B: Borderline)
–
Phong u (L: Lepromatous)