Phương Tây xâm chiếm Nhật Bản đối sách chính quyền Nhật Bản

Bài thảo luận
LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI
Đề tài
Sự thâm nhập của chủ nghĩa thực dân Phương Tây và đối sách
của chính quyền Nhật Bản
Bản đồ nước
Nhật Bản
1. Tình hình Nhật Bản trong thời kì phong kiến trước khi
thực dân Phương Tây xâm nhập
Từ giữa sau thế kỉ XVIII, nền kinh tế hàng hoá phát triển mạnh
thâm nhập vào nông thôn.Trên cơ sở đó, quan hệ sản xuất CNTB ra
đời và phát triển.
1. 1. Trong nông nghiệp.
Lệnh cấm buôn bán ruộng đất để khống chế chặt chẻ nông thôn
không còn được tôn trọng, nông dân bị bóc lột nặng nề. Ở vùng nông
thôn thực hiện chế độ sản xuất thuê năm, thuê tháng và thuê công nhật
1. 2. Trong công thương nghiệp
Có bước phát triển mạnh mẻ do tác động của kinh tế hàng hoá. Đã
có sự xuất hiện của công trường thủ công đánh dấu bước tiến mới
trong lòng nước Nhật. Nó thúc đẩy thương nghiệp phát triển mạnh hơn
và sự phân hoá nông thôn diễn ra quyết liệt hơn. Điều đó đã dẫn tới
cuộc khủng hoảng và mâu thuẫn giai cấp ngày càng gay gắt

+ Trong khi đó chế độ Mạc Phủ Tokigaoa vô cùng thối nát, tài
+ Trong khi đó chế độ Mạc Phủ Tokigaoa vô cùng thối nát, tài
chính kiệt quệ phải vay mượn của thương nhân.
chính kiệt quệ phải vay mượn của thương nhân.


+ Nông dân chiếm tới 90% số dân là lực lượng cơ bản của nền

+ Nông dân chiếm tới 90% số dân là lực lượng cơ bản của nền
sản xuất Nhật Bản.
sản xuất Nhật Bản.


+ Nền thống trị của Mạc Phủ không duy trì được nền thống trị
+ Nền thống trị của Mạc Phủ không duy trì được nền thống trị
như cũ nữa.
như cũ nữa.


+ Đặc biệt là sự tuyên truyền cho sự đổi mới của nước Nhật theo
+ Đặc biệt là sự tuyên truyền cho sự đổi mới của nước Nhật theo
tư tưởng tiến bộ như phong trào “ Hà Lan học’’ có nghĩa là trào lưu
tư tưởng tiến bộ như phong trào “ Hà Lan học’’ có nghĩa là trào lưu
tuyên truyền thay đổi xã hội theo kiểu Phương Tây thông qua việc
tuyên truyền thay đổi xã hội theo kiểu Phương Tây thông qua việc
nghiên cứu sách vở của Hà Lan du nhập vào Nhật Bản.
nghiên cứu sách vở của Hà Lan du nhập vào Nhật Bản.
.
1. 3. Tình hình nước ngoài.
+ Vào thế kỉ XVI, sau các cuộc phát kiến địa lí “ Báo hiệu buổi
bình minh cho CNTB”, nhiều nước Phương Tây đã bắt đầu quá
trình xâm nhập vào các nước Phương Đông.
+ Châu Á là một châu lục rộng lớn, giàu tài nguyên, đông dân
nên các nước thực dân Phương Tây để ý đến từ rất sớm.
+ Giữa thế kỉ XVI, những người Phương Tây đến Nhật Bản (Bồ
Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan, Anh) quan hệ buôn bán được
thiết lập.
+ Dọn đường cho sự thâm nhập của chủ nghĩa thực dân (CNTD)

Phương Tây vào Nhật Bản.
+ Từ thế kỉ XVII Nhật Bản đã thực hiện chính sách “ đóng cửa”
với bên ngoài ban hành hàng loạt lệnh cấm ngặt và trục xuất các
giáo sĩ Thiên chúa giáo ra khỏi nước.
2. Sự thâm nhập của chủ nghĩa thực dân Phương Tây.
+ Trong hai thế kỉ (XVIII – XIX), các cường quốc Phương
Tây ( Mỹ, Anh, Pháp, ) cố gắng tạo dựng mối quan hệ với
Nhật, chấm dứt sự biệt lập của Nhật Bản đối với bên ngoài
nhưng trong giai đoạn này đều vô hiệu.
( HoaKì ) ( Anh ) ( Pháp)
Từ 1797 – 1809 một vài tàu Mỹ đến buôn bán ở Nagasaki bằng
cờ Hà Lan
Cảng Nagasaki
Năm 1804 công sứ Nga Nicolai Keznou đến
Năm 1804 công sứ Nga Nicolai Keznou đến
Nagasaki yêu cầu trao đổi thương mại nhưng bị Mạc
Nagasaki yêu cầu trao đổi thương mại nhưng bị Mạc
phủ từ chối.
phủ từ chối.


1808 tàu Anh đột kích tàu Hà Lan ở Thái Bình
1808 tàu Anh đột kích tàu Hà Lan ở Thái Bình
Dương và đến Nagasaki dưới tàu Hà Lan.
Dương và đến Nagasaki dưới tàu Hà Lan.
+
+
1811 đại úy hải quân Nga Vasily Golovnin đến đảo Kunashir
1811 đại úy hải quân Nga Vasily Golovnin đến đảo Kunashir
và bị Mạc Phủ giam giữ 2 năm.

và bị Mạc Phủ giam giữ 2 năm.


Đảo Kunashir
Đảo Kunashir


+ 1844 một hải đội tàu Pháp của thuyền trưởng Fornier Duplan
+ 1844 một hải đội tàu Pháp của thuyền trưởng Fornier Duplan
đến Okinawa để hợp tác thương mại nhưng vẫn bị từ chối.
đến Okinawa để hợp tác thương mại nhưng vẫn bị từ chối.


Đảo Okinawa
Đảo Okinawa


Tháng 7/ 1846 trung tá hải quân Jame Biddle được chính phủ
Tháng 7/ 1846 trung tá hải quân Jame Biddle được chính phủ
Mỹ cử đến Mở cửa thương mại, thả neo ở vịnh Tokyo với 2 tàu
Mỹ cử đến Mở cửa thương mại, thả neo ở vịnh Tokyo với 2 tàu
nhưng hiệp định về thương mại vẫn bị từ chối.
nhưng hiệp định về thương mại vẫn bị từ chối.


Cảng ở vịnh Tokyo
Cảng ở vịnh Tokyo
+ 1848 thuyền trưởng James Glyn đến đảo Nagasaki và
+ 1848 thuyền trưởng James Glyn đến đảo Nagasaki và

đã thương thảo thành công
đã thương thảo thành công
.
.

Cảng Nagasaki
Mạc Phủ Tokugowa khủng hoảng trầm trọng thì các
Mạc Phủ Tokugowa khủng hoảng trầm trọng thì các
nước tư bản Phương Tây đến “ gõ cửa Nhật Bản”. Chúng
nước tư bản Phương Tây đến “ gõ cửa Nhật Bản”. Chúng
dùng vũ lực để mở toang cánh cửa đóng kín gần 2 thế kỉ
dùng vũ lực để mở toang cánh cửa đóng kín gần 2 thế kỉ
qua.
qua.
Mạc Phủ Tokugowa




+ Sự phát triển của CNTB Âu – Mỹ tạo ra sức ép tìm thị
+ Sự phát triển của CNTB Âu – Mỹ tạo ra sức ép tìm thị
trường và nguồn tài nguyên ngày càng cấp thiết “ họ” đã đòi
trường và nguồn tài nguyên ngày càng cấp thiết “ họ” đã đòi
mở cửa Nhật Bản để giao lưu buôn bán. Trong đó Hoa Kì dẫn
mở cửa Nhật Bản để giao lưu buôn bán. Trong đó Hoa Kì dẫn
đầu. Sở dĩ lúc này Mỹ để ý đến Nhật Bản vì Nhật Bản là một
đầu. Sở dĩ lúc này Mỹ để ý đến Nhật Bản vì Nhật Bản là một
quốc gia đảo ở châu Á, có vị trí chiến lược quan trọng. Động
quốc gia đảo ở châu Á, có vị trí chiến lược quan trọng. Động

cơ chính không phải muốn mở cửa thương mại với Nhật
cơ chính không phải muốn mở cửa thương mại với Nhật
( vào thời kì đó, Nhật Bản là một nước tương đối nghèo). Mà
( vào thời kì đó, Nhật Bản là một nước tương đối nghèo). Mà
động cơ chính là dùng các cửa biển của Nhật vừa để cung cấp,
động cơ chính là dùng các cửa biển của Nhật vừa để cung cấp,
dự trử lương thực, thực phẩm vừa làm nơi trú ngụ ( trạm dừng
dự trử lương thực, thực phẩm vừa làm nơi trú ngụ ( trạm dừng
chân ) cho các tàu của Mỹ khi họ buôn bán với Trung Quốc và
chân ) cho các tàu của Mỹ khi họ buôn bán với Trung Quốc và
khu vực Thái Bình Dương.
khu vực Thái Bình Dương.
- Ngày 8/ 7/ 1853 phó đô đốc Mathew Perry của hải quân Hoa Kì
- Ngày 8/ 7/ 1853 phó đô đốc Mathew Perry của hải quân Hoa Kì
với bốn tàu chiến vào cảng Uraga yêu cầu Nhật Bản hổ trợ và bảo
với bốn tàu chiến vào cảng Uraga yêu cầu Nhật Bản hổ trợ và bảo
vệ những thủy thủ Mỹ.
vệ những thủy thủ Mỹ.
- Ngày 31/03/1854 hiệp ước hòa bình và hữu nghị ( hiệp
- Ngày 31/03/1854 hiệp ước hòa bình và hữu nghị ( hiệp
ước Kanagawa) được kí kết thiết kạp quan hệ ngoại giao
ước Kanagawa) được kí kết thiết kạp quan hệ ngoại giao
giữa nhật và mĩ .
giữa nhật và mĩ .
- 29/07/1858 hiệp ước hữu nghị và thương mại với Mĩ –
- 29/07/1858 hiệp ước hữu nghị và thương mại với Mĩ –
Hà Lan - Nhật.
Hà Lan - Nhật.
- 18/08/1858 hiệp ước Hà Lan- Nhật.
- 18/08/1858 hiệp ước Hà Lan- Nhật.

- 26/08/1858 hiệp ước hữu nghị thương mại Anglo- Nhật.
- 26/08/1858 hiệp ước hữu nghị thương mại Anglo- Nhật.
- 09/10/1858 hiệp ước hữu nghị Pháp- Nhật.
- 09/10/1858 hiệp ước hữu nghị Pháp- Nhật.
- 09/1864 hạm đội Mỹ - Anh – Pháp – Hà Lan tấn công
- 09/1864 hạm đội Mỹ - Anh – Pháp – Hà Lan tấn công
vào Shimonoseki đòi quyền qua lại cảng này
vào Shimonoseki đòi quyền qua lại cảng này


3. Đối sách của chính quyền Nhật Bản.
3. Đối sách của chính quyền Nhật Bản.


Năm 1853, khi Perry đến Nhật Bản đòi kí hiệp ước thì phủ
Năm 1853, khi Perry đến Nhật Bản đòi kí hiệp ước thì phủ
Shogun đã phải hỏi báo cáo xin ý kiến Thiên hoàng, hỏi ý kiến
Shogun đã phải hỏi báo cáo xin ý kiến Thiên hoàng, hỏi ý kiến
các Daimyo.
các Daimyo.


Nhưng sau năm 1854 , Shogun nhận thấy nhật sẽ không
Nhưng sau năm 1854 , Shogun nhận thấy nhật sẽ không
kháng cự được vì không có gì để cản nổi trận bom dội từ
kháng cự được vì không có gì để cản nổi trận bom dội từ
ngoài biển vào xuống thành phố Edo và các thành phố nằm
ngoài biển vào xuống thành phố Edo và các thành phố nằm
trên bờ biển, đã quyết định kí kết hiệp ước với họ.
trên bờ biển, đã quyết định kí kết hiệp ước với họ.

- 01/ 1868 Mutohito chỉ huy 5000 Sammurai đánh bại
- 01/ 1868 Mutohito chỉ huy 5000 Sammurai đánh bại
Shogun ( Edo - Tokyo ) thiết lập chính quyền mới.
Shogun ( Edo - Tokyo ) thiết lập chính quyền mới.
4. Sau đay là một số cải cách của Thiên hoàng Meyi.
+ Về chính trị:
- Nhật Bản lập nghị viện để tranh thủ ý kiến rộng rải của
nhân dân. Thiên hoàng nắm quyền lảnh đạo tối cao.
- Hiệp ước an ninh Mĩ – Nhật kéo dài vĩnh viễn, 1956 bình
thường hóa với Liên Xô, là thành viên Liên hợp quốc .
+ Về hành chính:
- 17/ 06/ 1869 Thực hiện chính sách thống nhất hành chính.
Cả nước chia làm 73 huyện và 3 phủ trực thuộc chinh phủ
trung ương. Các công quốc trả lại cho chính phủ Nhật Bản
quyền quản lí đất đai và dân cu của mình.
- 07/ 1869 tiên hành cải cách chế độ quân chủ.
+ Về kinh tế:
Cùng với sự thay đổi về chính trị và tổ chức hành chính là
thay đổi về kinh tế tạo ra thay đổi căn bản tính chất xã hội
khẳng định con đường phát triển của nước Nhật theo xu
hướng TBCN.


Thiên hoàng Meyi.
Thiên hoàng Meyi.
+ Nông nghiệp:
+ Nông nghiệp:
Không giải quyết vấn đề ruộng đất vì nhân tố phong kiến
Không giải quyết vấn đề ruộng đất vì nhân tố phong kiến
còn rất nặng nề. Cho phép mua bán ruông đất.

còn rất nặng nề. Cho phép mua bán ruông đất.
- 1872 ban hành chinh sách thuế đất. Tất cả ruộng đất đó quy
- 1872 ban hành chinh sách thuế đất. Tất cả ruộng đất đó quy
định giá trị cố định. Điều này khuyến khích sản xuất Chính trị:
định giá trị cố định. Điều này khuyến khích sản xuất Chính trị:
- Lực lượng phòng vệ Nhật bản được tăng cường,
- Lực lượng phòng vệ Nhật bản được tăng cường,
chi phí cho quốc phòng khong vượt quá 1% GDP.
chi phí cho quốc phòng khong vượt quá 1% GDP.
+ Trong công thương nghiệp:
+ Trong công thương nghiệp:


-
-


Khuyến khích sản xuất công nghiệp, phát triển thương
Khuyến khích sản xuất công nghiệp, phát triển thương
nghiệp. Hàng rào thuế quan giữa các quốc gia cũ bị xóa bỏ.
nghiệp. Hàng rào thuế quan giữa các quốc gia cũ bị xóa bỏ.
- 1882 thành lập ngân hàng Nhật Bản .
- 1882 thành lập ngân hàng Nhật Bản .
- Ngành công nghiệp phát triển sớm, mạnh nhất là ngành
- Ngành công nghiệp phát triển sớm, mạnh nhất là ngành
cônh nghiệp quân sự, công nghiệp dân dụng.
cônh nghiệp quân sự, công nghiệp dân dụng.
- 1870 đoạn đường sắt đầu tiên được khánh thành.
- 1870 đoạn đường sắt đầu tiên được khánh thành.
+ Về giáo dục:

+ Về giáo dục:
8/ 1872 chính phủ công bố chế độ học tập, thực hiện việc
8/ 1872 chính phủ công bố chế độ học tập, thực hiện việc
cưỡng bút giáo dục tiểu học cho tất cả các trẻ em ( chế độ 4 năm )
cưỡng bút giáo dục tiểu học cho tất cả các trẻ em ( chế độ 4 năm )
, nâng cao trình độ, tạo điều kiện cho việc tiếp thu các tiến bộ kỉ
, nâng cao trình độ, tạo điều kiện cho việc tiếp thu các tiến bộ kỉ
thuật xây dựng nền văn minh cao hơn ( cử người đi học ở Phương
thuật xây dựng nền văn minh cao hơn ( cử người đi học ở Phương
Tây).
Tây).
+ Về quân sự:
+ Về quân sự:
- 1873 Nhật Bản thực hiện chế độ trưng binh để xây dưng một
- 1873 Nhật Bản thực hiện chế độ trưng binh để xây dưng một
đội quân thường trực theo kiêu châu Âu.
đội quân thường trực theo kiêu châu Âu.
- Đối ngoại : 4/1996 ký tái khẳng định hiệp ước an ninh Mĩ –
- Đối ngoại : 4/1996 ký tái khẳng định hiệp ước an ninh Mĩ –
Nhật,coi trọng quan hệ với Tây Âu và mở rộng quan hệ trên
Nhật,coi trọng quan hệ với Tây Âu và mở rộng quan hệ trên
phạm vi toàn cầu đặc biêt là khu vực Châu Á –Thái Bình Dương
phạm vi toàn cầu đặc biêt là khu vực Châu Á –Thái Bình Dương
- Từ năm 1872 Yokohama đã thắp đền bằng hơi.
- Từ năm 1872 Yokohama đã thắp đền bằng hơi.
- 1873 nước Nhật có hệ thông bưu điện, nhiều trung tâm công
- 1873 nước Nhật có hệ thông bưu điện, nhiều trung tâm công
thương nghiệp được xây dựng, hệ thống giao thông được mở
thương nghiệp được xây dựng, hệ thống giao thông được mở
rộng.

rộng.