Tiết 93-Khởi ngữ

NĂM HỌC 2007 - 2008
Kính chào thầy cô giáo và các em học sinh
Giáo viên thực hiện :Nguyễn Thò Hường
Tổ Văn sử
Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm
NĂM HỌC 2007 - 2008
Kính chào thầy cô giáo và các em học sinh
Giáo viên thực hiện :Nguyễn Thò Hường
Tổ Văn sử
Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm
NĂM HỌC 2007 - 2008
Kính chào thầy cô giáo và các em học sinh




Em hãy nhắc lại các thành phần câu mà em đã được học ?
Em hãy nhắc lại các thành phần câu mà em đã được học ?
TRẢ LỜI
TRẢ LỜI
Chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ, phụ ngữ, bổ ngữ . . .
Chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ, phụ ngữ, bổ ngữ . . .
KiỂM TRA BÀI CŨ
KiỂM TRA BÀI CŨ
Chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ, phụ ngữ, bổ ngữ . . .
Chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ, phụ ngữ, bổ ngữ . . .

I-
I-
Đặc điểm và công dụng của khởi ngữ trong câu:
Đặc điểm và công dụng của khởi ngữ trong câu:
Tuần: 19
Tuần: 19
Tiết: 93
Tiết: 93
NGỮ VĂN
NGỮ VĂN


KHỞI NGỮ
KHỞI NGỮ


1/ ví dụ 1:
1/ ví dụ 1:




a/ Nghe gọi con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác , lạ lùng.
a/ Nghe gọi con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác , lạ lùng.
Còn
Còn
anh
anh
, anh không ghìm nỗi xúc động.

, anh không ghìm nỗi xúc động.


(
(
NGUYỄN QUANG SÁNG,Chiếc lược ngà
NGUYỄN QUANG SÁNG,Chiếc lược ngà
)
)


b/
b/
Giàu
Giàu
, tôi cũng giàu rồi
, tôi cũng giàu rồi




(NGUYỄN CÔNG HOAN, bước đường cùng)
(NGUYỄN CÔNG HOAN, bước đường cùng)


c/ Về
c/ Về
các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ
các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ
, chúng ta có thể tin ở

, chúng ta có thể tin ở
tiếng ta,không sợ nó thiếu giàu và đẹp[…]
tiếng ta,không sợ nó thiếu giàu và đẹp[…]


(PHẠN VĂN ĐỒNG, giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt)
(PHẠN VĂN ĐỒNG, giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt)
Hãy xác định chủ ngữ trong những câu có chứa từ in đậm?
Hãy xác định chủ ngữ trong những câu có chứa từ in đậm?




Phân biệt vị trí các từ in đậm với chủ ngữ trong
Phân biệt vị trí các từ in đậm với chủ ngữ trong
những câu trên ?
những câu trên ?
TRẢ LỜI:
TRẢ LỜI:


Vị trí:
Vị trí:
-


Đứng trước chủ ngữ.
Đứng trước chủ ngữ.
-

Có quan hệ trực tiếp với vị ngữ.
Có quan hệ trực tiếp với vị ngữ.
Các từ in đậm:
Các từ in đậm:
anh, giàu, các thể văn trong lĩnh
anh, giàu, các thể văn trong lĩnh
vực văn nghệ
vực văn nghệ


nêu vấn đề gì trong câu?
nêu vấn đề gì trong câu?




a/ Anh (1) :
a/ Anh (1) :
b/ Giàu :
b/ Giàu :
c/ Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ:
c/ Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ:


Nhấn mạnh chủ thể của hành động nói đến trong
Nhấn mạnh chủ thể của hành động nói đến trong
câu ở hai câu trước. Chủ thể của hành động được nói đến là
câu ở hai câu trước. Chủ thể của hành động được nói đến là
“con bé ”

“con bé ”


Quan hệ trực tiếp với toàn bộ phận,câu còn lại chỉ
Quan hệ trực tiếp với toàn bộ phận,câu còn lại chỉ
đề tài được nói đến trong câu (việc giàu)
đề tài được nói đến trong câu (việc giàu)


Quan hệ
Quan hệ
trực tiếp với “tiếng ta”, nêu đề tài được nói đến trong câu là sự
trực tiếp với “tiếng ta”, nêu đề tài được nói đến trong câu là sự
giàu đẹp của tiếng Việt
giàu đẹp của tiếng Việt
Các từ in đậm:
Các từ in đậm:
anh, giàu, các thể văn trong lĩnh
anh, giàu, các thể văn trong lĩnh
vực văn nghệ
vực văn nghệ


nêu vấn đề gì trong câu?
nêu vấn đề gì trong câu?




Các từ in đậm đứng trước chủ ngữ trong các câu trên

Các từ in đậm đứng trước chủ ngữ trong các câu trên
thuộc từ loại nào ?
thuộc từ loại nào ?
Danh từ
Danh từ
Tính từ
Tính từ
c/
c/
Về thể văn trong lĩnh vực văn nghệ
Về thể văn trong lĩnh vực văn nghệ
:
:


Cụm danh từ
Cụm danh từ
a/
a/
Anh
Anh
:
:
b/
b/
Giàu
Giàu
:
:
Phần in đậm đứng trước chủ ngữ là thành phần gì trong

Phần in đậm đứng trước chủ ngữ là thành phần gì trong
câu
câu


?
?
→
→
Khởi ngữ
Khởi ngữ




a. Sang tôi cũng sang rồi.
a. Sang tôi cũng sang rồi.
b. Quyển sách này tôi đọc nó rồi.
b. Quyển sách này tôi đọc nó rồi.
c. Kiện ở huyện, bất quá mình tốt lễ, Quan trên
c. Kiện ở huyện, bất quá mình tốt lễ, Quan trên
mới xử cho được
mới xử cho được
Tìm khởi ngữ trong những câu sau ?
Tìm khởi ngữ trong những câu sau ?
*/ ví dụ 2 :
*/ ví dụ 2 :
Quan hệ khởi ngữ với phần câu còn lại như thế
Quan hệ khởi ngữ với phần câu còn lại như thế
nào ?

nào ?




Quan hệ khởi ngữ với thànhphần VN trong câu
Quan hệ khởi ngữ với thànhphần VN trong câu
như thế nào ?
như thế nào ?
a.
a.
Sang
Sang
tôi cũng
tôi cũng
sang
sang
rồi.
rồi.


b.
b.
Quyển sách
Quyển sách


này
này
tôi đọc

tôi đọc
nó
nó


rồi.
rồi.


(KN lặp lại y nguyên phần câu
(KN lặp lại y nguyên phần câu
còn lại). Quan hệ trực tiếp với VN
còn lại). Quan hệ trực tiếp với VN
c.
c.
Kiện ở huyện
Kiện ở huyện
, bất quá mình tốt lễ,
, bất quá mình tốt lễ,
Quan trên
Quan trên


mới xử cho được.
mới xử cho được.


(KN lặp lại bằng một từ thay
(KN lặp lại bằng một từ thay
thế) Quan hệ trực tiếp vớiVN

thế) Quan hệ trực tiếp vớiVN
(KN có quan hệ gián tiếp vớiVN )
(KN có quan hệ gián tiếp vớiVN )




*/ ví dụ 3:
*/ ví dụ 3:
a. C
a. C
òn
òn
chị chị công tác ở đây à ?
chị chị công tác ở đây à ?
Ở câu a, b trước KN không có quan hệ từ
Ở câu a, b trước KN không có quan hệ từ
b. Sang tôi cũng sang rồi.
b. Sang tôi cũng sang rồi.


c. Đối với các loài chim ta nên bảo vệ nó
c. Đối với các loài chim ta nên bảo vệ nó


d. Về bản nhạc này mình đã nghe rồi
d. Về bản nhạc này mình đã nghe rồi


Quan sát ví dụ a, b, và c, d em thấy ở các ví dụ trên

Quan sát ví dụ a, b, và c, d em thấy ở các ví dụ trên
có điểm gì đáng chú ý ?
có điểm gì đáng chú ý ?
TRẢ LỜI:
TRẢ LỜI:
Ở câu c, d trước KN có quan hệ từ
Ở câu c, d trước KN có quan hệ từ
về, đối với
về, đối với






*/ ví dụ 4:
*/ ví dụ 4:
Không thay đổi, nhưng ở câu b có thêm trợ từ th
Không thay đổi, nhưng ở câu b có thêm trợ từ th
ì
ì


sau KN
sau KN
a. Đối với các loài chim ta nên bảo vệ nó
a. Đối với các loài chim ta nên bảo vệ nó


So với câu a câu b có thay đổi gì không ?

So với câu a câu b có thay đổi gì không ?
TRẢ LỜI:
TRẢ LỜI:


Qua phân tích các ví dụ trên em có nhận xét gì về khởi ngữ ?
Qua phân tích các ví dụ trên em có nhận xét gì về khởi ngữ ?
b. Đối với các loài chim thì ta nên bảo vệ nó
b. Đối với các loài chim thì ta nên bảo vệ nó






KẾT LUẬN
KẾT LUẬN
- KN là thành phần phụ đứng trước chủ ngữ. Nêu đề
- KN là thành phần phụ đứng trước chủ ngữ. Nêu đề
tài được nói đến trong câu.
tài được nói đến trong câu.
- KN có quan hệ trực tiếp, gián tiếp với vị ngữ
- KN có quan hệ trực tiếp, gián tiếp với vị ngữ
- Trước KN có quan hệ từ
- Trước KN có quan hệ từ
về, đối với
về, đối với
- Sau KN có trợ từ
- Sau KN có trợ từ
thì, là

thì, là




2. THẢO LUẬN NHÓM
2. THẢO LUẬN NHÓM
VÍ DỤ:
VÍ DỤ:
a. Thầy thì thầy không bênh vực những em lười học
a. Thầy thì thầy không bênh vực những em lười học
b. Thầy thì sờ vòi, thầy thì sờ ngà, thầy thì sờ
b. Thầy thì sờ vòi, thầy thì sờ ngà, thầy thì sờ


tai,
tai,
thầy thì sờ chân, thầy thì sờ đuôi.
thầy thì sờ chân, thầy thì sờ đuôi.
Em hãy cho biết sự khác nhau về chức năng của từ
Em hãy cho biết sự khác nhau về chức năng của từ
thầy ở đầu các câu trên
thầy ở đầu các câu trên


?
?



Từ thầy ở câu a là kh
Từ thầy ở câu a là kh
ởi
ởi
ngữ
ngữ
2. TRẢ LỜI
2. TRẢ LỜI




Các từ thầy ở câu b là chủ ngữ
Các từ thầy ở câu b là chủ ngữ




BÀI TẬP NHANH:
BÀI TẬP NHANH:
Thêm khởi ngữ vào chổ trống trong đoạn văn cho hợp lý.
Thêm khởi ngữ vào chổ trống trong đoạn văn cho hợp lý.


Đ
Đ
ọc sách phải trở thành nhu cầu tinh thần không thể
ọc sách phải trở thành nhu cầu tinh thần không thể
thiếu của con người , nhưng muốn việc đọc sách trở

thiếu của con người , nhưng muốn việc đọc sách trở
nên có ích cần phải lựa chọn
nên có ích cần phải lựa chọn


mà đọc, sách đọc
mà đọc, sách đọc
phải hiểu, phải biết ứng dụng điều đọc được trong đời
phải hiểu, phải biết ứng dụng điều đọc được trong đời
sống.
sống.
Sách
II. GHI NHỚ: (
II. GHI NHỚ: (
SGK)
SGK)




BÀI 1: Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau:
BÀI 1: Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau:


a. Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe
a. Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe
lõm. Điều này ông khổ tâm hết sức.
lõm. Điều này ông khổ tâm hết sức.

(
(
Làng – Kim Lân )
Làng – Kim Lân )
III. LUYỆN TẬP:
III. LUYỆN TẬP:
b. Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung
b. Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung
sướng. (
sướng. (
Lão Hạc – Nam Cao )
Lão Hạc – Nam Cao )
c.Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan – Xi – P
c.Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan – Xi – P
ă
ă
ng ba nghìn
ng ba nghìn
một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu. (
một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu. (
Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long)
Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long)
d. Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lý tưởng chứ.
d. Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lý tưởng chứ.
.(
.(
Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long)
Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long)

e. Đối với cháu, thật là đột ngột. [….]
e. Đối với cháu, thật là đột ngột. [….]


(
(
Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long)
Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long)






BÀI 2: Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần in đậm
BÀI 2: Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần in đậm
thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ thì ):
thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ thì ):
a. Anh ấy
a. Anh ấy
làm bài
làm bài
cẩn thận lắm.
cẩn thận lắm.
b. Tôi
b. Tôi
hiểu
hiểu
rồi nhưng tôi chưa
rồi nhưng tôi chưa

giải
giải


được.
được.
-
-
Làm bài
Làm bài
anh ấy cẩn thận lắm.
anh ấy cẩn thận lắm.
Hiểu
Hiểu
thì Tôi hiểu rồi, nhưng
thì Tôi hiểu rồi, nhưng
giải
giải
thì tôi chưa được.
thì tôi chưa được.




BÀI 3: Hãy biến đổi câu sau thành câu có khởi ngữ .
BÀI 3: Hãy biến đổi câu sau thành câu có khởi ngữ .
a. Anh ấy viết cẩn thận lắm.
a. Anh ấy viết cẩn thận lắm.
b. N
b. N

ó
ó
nghe rồi nhưng nó
nghe rồi nhưng nó


chưa làm theo.
chưa làm theo.
- Viết,
- Viết,
anh ấy cẩn thận lắm.
anh ấy cẩn thận lắm.
- Nghe, nó
- Nghe, nó
nghe rồi nhưng làm, nó chưa làm
nghe rồi nhưng làm, nó chưa làm
c. Nó rất chăm học nhưng nó chưa giỏi
c. Nó rất chăm học nhưng nó chưa giỏi
Chăm
Chăm
thì nó rất chăm nhưng giỏi thì nó chưa giỏi
thì nó rất chăm nhưng giỏi thì nó chưa giỏi






Khởi ngữ là thành phần phụ của câu đứng trước chủ ngữ, để
Khởi ngữ là thành phần phụ của câu đứng trước chủ ngữ, để

nêu đề tài được nói đến trong câu .
nêu đề tài được nói đến trong câu .


Trước khởi ngữ, thường có thêm các quan hệ từ về đối với và
Trước khởi ngữ, thường có thêm các quan hệ từ về đối với và
sau khởi ngữ có thêm trợ từ là .
sau khởi ngữ có thêm trợ từ là .
IV.
IV.
CỦNG CỐ
CỦNG CỐ
:
:
*
*
Dặn dò:
Dặn dò:
- Đặt câu có khởi ngữ
- Đặt câu có khởi ngữ
- Chuẩn bị phép phân tích và tổng hợp của phần tập
- Chuẩn bị phép phân tích và tổng hợp của phần tập
làm văn.
làm văn.




GIỜ HỌC ĐÃ KẾT THÚC
GIỜ HỌC ĐÃ KẾT THÚC

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
THẦY, CÔ GIÁO
THẦY, CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH LỚP 9C
VÀ CÁC EM HỌC SINH LỚP 9C