Bài: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

KIỂM TRA BÀI CỦ
Hãy trình bày cấu trúc và chức năng của màng
sinh chất?

Cấu trúc và chức năng của màng sinh chất
-
Cấu trúc: gồm 2 thành phần chính là phôtpholipit và
prôtêin.
+ Phôtpholipit gồm 2 lớp quay đầu kị nước vào trong và
đầu ưa nước ra ngoài.
+ Prôtêin: gồm prôtêin xuyên màng và prôtêin bám màng
 giúp tế bào trao đổi chất và thu nhận thông tin.
+ Colesterol: tạo tính ổn định cho màng
+ Glicôprôtêin: nhận biết tế bào lạ và tế bào cùng cơ thể
=> Màng sinh chất có cấu trúc khảm - động:

Khảm vì thành phần chính của màng sinh chất là 2 lớp
phôtpholipit trên đó điểm thêm các phân tử prôtêin và
các phân tử khác.

Động vì các phân tử cấu tạo nên màng sinh chất không
đứng yên tại một chổ mà chuyển động trong một giới
hạn nhất định của màng.

- Chức năng :
+ Trao đổi chất có tính chọn lọc
+ Thu nhận thông tin nhờ các thụ thể
+ Nhận biết các tế bào cùng loại và tế bào
lạ nhờ các “dấu chuẩn”.

I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
II. VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG
III. XUẤT BÀO, NHẬP BÀO
Tiết 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT

I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
-
Vận chuyển thụ động là phương thức vận
chuyển các chất qua màng sinh chất mà
không tiêu tốn năng lượng ATP (xuôi chiều
nồng độ)
-
Vận chuyện thụ động dựa trên nguyên lí
khuếch tán (từ nơi có nồng độ cao đến nơi
có nồng độ thấp)
-
Sự khuếch tán của nước qua màng gọi là
thẩm thấu.
Tiết 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Vận chuyển thụ
động là gì?


Các kiểu vận chuyển các chất qua màng:

Khuếch tán qua lớp kép phôtpholipit: gồm
những chất không phân cực, kích thước
nhỏ.


Khuếch tán qua kênh prôtêin xuyên
màng: gồm các chất phân cực, kích thước
lớn, các ion.
- Tốc độ khuếch tán phụ thuộc vào: sự
chênh lệch nồng độ trong và ngoài màng
và diện tích khuếch tán.
Tiết 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT

Tiết 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
 Có 3 loại môi trường:
+ Ưu trương: C
chất tan

ngoài tế bào
> C
chất tan trong tế bào

+ Nhược trương: C
chất tan ngoài tế bào
< C
chất tan trong tế bào
+ Đẳng trương: C
chất tan ngoài tế bào
= C
chất tan trong tế bào

Giải thích các câu sau:

Tại sao khi xào rau thì rau thường bị quắt

lại? Cách xào để rau không bị quắt mà
vẫn xanh, dòn?

Một HS muốn cho cây rau cải của mình
nhanh lớn nên đã hoà nước giải để tưới
cho cây nhưng không hiểu tại sao sau khi
tưới cây lại bị héo. Em có thể cho biết học
sinh đó đã mắc sai lầm gì? Muốn tưới
nước giải cho cây phát triển tốt thì phải
làm như thế nào?

II. VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG

Vận chuyển chủ động là phương thức
vận chuyển các chất qua màng từ nơi chất
tan có nồng độ thấp tới nơi có nồng độ
cao và cần tiêu tốn năng lượng.

Cơ chế: ATP + Prôtêin làm biến đổi cấu
hình prôtêin để liên kết với các chất rồi
đưa từ ngoài tế bào vào hay đẩy ra khỏi tế
bào.
Tiết 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT

III. NHẬP BÀO VÀ XUẤT BÀO
1. Nhập bào
- Nhập bào là phương thức tế bào đưa các
chất vào bên trong tế bào bằng cách biến
dạng màng sinh chất.
+ Thực bào: tế bào động vật ăn các hợp

chất có kích thước lớn, chất rắn.
+ Ẩm bào: đưa giọt dịch vào tế bào
2. Xuất bào:
- Các chất thải chứa trong túi kết hợp với
màng sinh chất đẩy ra ngoài tế bào.
Tiết 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Thế nào là hiện
tượng nhập bào?
Thế nào là hiện
tượng nhập bào?

Tiết 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT

NN TH CIC
V
YC ƯU CÊ HÂ
Xuất bào và nhập bào là kiểu vận chuyển của
Các chất thông qua sự biến dạng của…
§A 1
§A 4
§A 3
§A 2
§A 5
§A 7
§A 6
1
2
3
7
4

6
5
TỪ KHOÁ
Đây là sự vận chuyển của các chất tan từ nơi
có nồng độ cao tới nơi có nồng độ thấp?
Gi¶i
®¸p
«
ch÷
???? ? ????
NÁTK H HCẾU
?? ? ????
?? ? ????
OT H ÀBCỰ
Hiện tượng màng tế bào biến dạng bao lấy
các chất rắn và đưa vào trong tế bào
??? ? ????
UẤT H HTMẨ
Sự khuếch tán của các phân tử nước qua
màng bán thấm được gọi là:…
????? ? ???? ? ??? ??
ỤHTNN C ỂYUH Đ Ộ NV GẬ
Đây là phương thức vận chuyển các chất qua
màng không tiêu tốn năng lượng?
Qúa trình này xảy ra hoàn toàn ngược với
quá trình nhập bào?
????? ? ????
GNƠƯĐ Ẳ RTGN
Đây là môi trường mà nồng độ chất tan ngoài
tế bào bằng nồng độ chất tan trong tế bào?

????? ? ???? ? ?
HCHNM À ISGN Ấ T
OX U ÀBTẤ
CÍT
Ể
ỰC CY HNV N C HẬ U


Tiết 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Các chất được vận chuyển qua màng
bằng những cách nào?

Tiết 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Thế
nào là
vận
chuyển
chủ
động?

Tiết 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Hãy
quan
sát hình
vẽ và
mô tả
quá
trình
nhập
bào?

●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●

●
Th nghim v hin tưng khuch tn
Thế nào
là hiện
tượng
khuếch
tán?
CUSO
4
KI

●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●

●
●
●
●
●
●
●●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
A
B
Th nghim v hin tưng thm thu
Màng bán thấm
NướcĐường
Thế nào là hiện
tượng thẩm
thấu?

Tiết 11. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Thế nào là hiện tượng xuất bào?