biểu mô

TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ HÀ ĐÔNG
Bộ môn Lâm sàng
BIỂU MÔ
Đối tượng: Điều dưỡng cao đẳng
Giáo viên: Trương Thị Thu Thủy

MỤC TIÊU
1. Trình bày được khái niệm, nguồn gốc và chức
năng của biểu mô.
2. Trình bày được cấu tạo của một số loại biểu
mô phủ và biểu mô tuyến.

NỘI DUNG

1. ĐẠI CƯƠNG

1.1. Khái niệm biểu mô
Biểu mô là một loại mô, trong đó các tế bào nằm sát
nhau, liên kết chặt chẽ với nhau và không có bất kỳ
cấu trúc gian bào nào.

1.2. Nguồn gốc của biểu mô
•
Biểu mô có nguồn gốc từ cả 3 lá phôi:

Ngoại bì (lá phôi ngoài): là nguồn gốc của
biểu mô da, biểu mô của các khoang mũi,
miệng, hậu môn…


Trung bì (lá phôi giữa): là nguồn gốc của
biểu mô hệ hô hấp, ống và các tuyến tiêu
hóa…

Nội bì (lá phôi trong): là nguồn gốc của biểu
mô lót trong mạch máu và mạch bạch huyết,
biểu mô của các thanh mạc…

1.3. Chức năng của biểu mô
•
Biểu mô có ba nhóm chức năng chính sau:

Che phủ, giới hạn, tạo hàng rào bảo vệ.

Vận chuyển, hấp thu, chế tiết và bài xuất các
chất.

Thu nhận cảm giác.

1.4. Nuôi dưỡng của biểu mô
•
Trong biểu mô không có mạch máu và mạch bạch
huyết nên biểu mô được nuôi dưỡng nhờ những chất
dinh dưỡng khuếch tán từ mô liên kết qua màng đáy.

2. PHÂN LOẠI BIỂU MÔ
•
Có 2 loại biểu mô, đó là: biểu mô phủ và biểu
mô tuyến.


Biểu mô phủ: là loại biểu mô lót mặt trong
của 1 khoang cơ thể hoặc mặt ngoài 1 cơ quan.

Biểu mô tuyến (còn gọi là tuyến): là tập hợp
các tế bào có chức phận chế tiết và bài xuất
các chất.

3. MỘT SỐ LOẠI BIỂU MÔ PHỦ
•
Dựa vào số lớp tế bào chia làm hai loại:

Biểu mô phủ, đơn: là biểu mô có một lớp tế
bào.

Biểu mô phủ, kép: là loại biểu mô có từ hai
lớp tế bào trở lên.

•
Dựa vào hình dạng tế bào chia làm ba loại:

Biểu mô phủ, dẹt: là loại biểu mô gồm các tế
bào dẹt.

Biểu mô phủ, khối: là loại biểu mô gồm các tế
bào hình khối vuông.

Biểu mô phủ, trụ: là loại biểu mô gồm các tế
bào hình trụ.

Kết hợp 2 cách phân loại trên, ta chia biểu mô

phủ thành 8 loại như sau:
•
Biểu mô phủ đơn dẹt.
•
Biểu mô phủ đơn khối.
•
Biểu mô phủ đơn trụ.
•
Biểu mô phủ giả kép trụ.
•
Biểu mô phủ kép dẹt.
•
Biểu mô phủ kép khối.
•
Biểu mô phủ kép trụ.
•
Biểu mô phủ kép biến dạng.

3.1. Biểu mô phủ đơn dẹt
•
Chỉ gồm 1 lớp tế bào dẹt, lót mặt trong các
thành mạch máu và xoang cơ thể cũng như
mặt ngoài các thanh mạc.

Biểu mô phủ đơn dẹt lót trong
thành mạch máu

3.2. Biểu mô phủ đơn khối
•
Gồm 1 lớp tế bào hình khối, các cạnh có kích

thước đồng đều.

Biểu mô đơn khối lót ở mặt trong ống bài xuất

3.3. Biểu mô phủ đơn trụ
•
Được tạo bởi 1 lớp tế bào hình trụ
xếp sít nhau.

Biểu mô phủ đơn trụ lót mặt trong
của dạ dày

Biểu mô phủ đơn trụ ở mặt trong ruột non

Ống mào tinh của cơ quan sinh dục nam

Trong vòi ống dẫn trứng

3.4. Biểu mô phủ, giả kép, trụ
•
Nhìn thoáng qua tưởng như có nhiều lớp tế
bào nhưng thực ra chỉ có 1 lớp tế bào, mọi tế
bào đều có mặt đáy bám vào 1 màng nền
chung.

•
Trên lát cắt biểu mô lót mặt trong khí quản ta thấy
nhân tế bào nằm chồng chất lên nhau tạo cảm giác là
1 biểu mô đa tầng. Nhưng thực chất là biểu mô phủ
đơn tầng được tạo bởi các tế bào trụ có hình dạng

khúc khuỷu cài xen vào nhau.

3.5. Biểu mô phủ, kép, dẹt
•
Có nhiều lớp tế bào chồng lên nhau, phần lớn
là tế bào dẹt.
•
Có thể không hóa sừng ở bề mặt như biểu mô
lót xoang miệng, thực quản, âm đạo… hoặc có
hóa sừng như ở biểu bì da.