Cân bng phn ng OXH-Kh là mt trong nhng
bài tn tuy nhiên mun cân bng nhanh
i là chuyn d dàng.
c cân bng trong SGK s làm các bn mt
nhiu thi gian vì th tôi xin gii thiu mt
t mi cho vic cân bng phn ng
OXH- Kh , vi mong mu
giúp ích các bn không nhng trong các bài tp
cân bng mà còn trong các bài tp tính toán s
dng PTHH . n vCân bng
phn ng OXH-Kh b ng
chéo ch vi 30s vi mi dng bài. Dù c gn
c s
a các bn hc sinh , các thy cô giáo
c gi . Mi góp ý xin gi v email:
ĐẶNG PHÚ TRUNG TÍN 10T1 THPT CHUYÊN THOẠI NGỌC HẦU
u tiên tôi xin chú thích mt s t vit tc mà tôi dung
này:
Hiu OXH : s oxh cht bên trái s oxh cht bên phi.Nu
trình kh .
CS: ch s
CSC ch s chung
chng hn:
Fe + KNO
3
Fe
2
O
3
+ N
2
+ K
2
O
- Xét quá trình kh : Fe Fe
2
O
3
thì Fe có CS là 1 , Fe
(trong Fe
2
O
3
) có CS là 2 vy CSC là 2.
- Xét quá trình OXH : KNO
3
N
2
thì N (trong KNO
3
) có
CS là 1 ,N
2
có CS là 2 vy CSC là 2.
I) NG
VD : Mg + HNO
3
Mg(NO
3
)
2
+ NH
4
NO
3
+ H
2
O
-B
1
:k trc vào nhng chi s oxi hóa (cht v bên
phi hon các thông tin sau:
Mg + HNO
3
Mg(NO
3
)
2
+ NH
4
NO
3
+ H
2
O
CSC
𝐶𝑆𝐶
𝐶𝑆
CSC.(Hiu OXH)
(electron)
0
+5
+3
0
u th cho mt quá trình i
s oxh chng hn : Mg
Mg(NO
3
)
2
C th :
Mg + HNO
3
Mg(NO
3
)
2
+ NH
4
NO
3
+ H
2
O
Nu vi SGK thì ta có : 1Mg - 2e Mg
chúng ta biu di n hóa .
Tip theo là HNO
3
:
Mg + HNO
3
Mg(NO
3
)
2
+ NH
4
NO
3
+ H
2
O
B
2
n hang ngang :
Vit li
Mg + HNO
3
Mg(NO
3
)
2
+ NH
4
NO
3
+ H
2
O
1
1
1.(0-2)= -2
0
+2
0
+5
+2
-3
1
1
-2
1
1
8
1
1
-1
1
1
4
ĐẶNG PHÚ TRUNG TÍN 10T1 THPT CHUYÊN THOẠI NGỌC HẦU
B
3
t còn li:
4Mg + (1+9)HNO
3
4Mg(NO
3
)
2
+ 1NH
4
NO
3
+ 3H
2
O
n làm vic vi các cht bên ph
a chúng có th khác so vi các
cht bên v trái.
- Bây gi tôi xin trình bày mt s ví d khác :
1Mg + (2+2)HNO
3
1Mg(NO
3
)
2
+2NO
2
+2H
2
O
2Al + (3+3)H
2
SO
4
Al
2
(SO
4
)
3
+3SO
2
+ 6H
2
O
Rút gọn:
1
1
-1
1
1
4
CSC=1
1
1.(0-2)
CSC=1
1
1.(5-4)
0
+5
+2
+4
0
+6
+3
+4
CSC=2
2
2.(0-3)
CSC=1
1
1.(6-4)
CSC=2
2
-3
CSC=1
1
1
(2+2) HNO
3
a là 2HNO
3
to cht kh 2HNO
3
to
mui
2Ca
3
(PO
4
)
2
+ 6SiO
2
+ 10C P
4
+ 6CaSiO
3
+ 10CO
nFe
x
O
y
+ (ny-mx) CO xFe
n
O
m
+ (ny-mx) CO
2
-Quen ri thì nhm CSC thôi :
3As
2
S
3
+28HNO
3
+ H
2
O 6H
3
AsO
4
+ 9H
2
SO
4
+ 28NO
2KMnO
4
+ 10KCl + 8H
2
SO
4
2MnSO
4
+ 6K
2
SO
4
+ 5Cl
2
+ 8H
2
O
n
CSC=xn
ny- mx
CSC=1
-1
1
1
1
-28
3
1
1
5
-2
CSC=4
2
CSC=1
1
-1
10
+5
0
0
+2
n 20 : -2 = 10: -1 )
+
𝑦
𝑥
+2
+4
+
𝑚
𝑛
ĐẶNG PHÚ TRUNG TÍN 10T1 THPT CHUYÊN THOẠI NGỌC HẦU
1K
2
Cr
2
O
7
+ 6KI + 7H
2
SO
4
Cr
2
(SO
4
)
3
+ 3I
2
+ 4K
2
SO
4
+ 7H
2
O
1MnO
2
+ (2+2)HCl 1MnCl
2
+ 1Cl
2
+ 2H
2
O
3M
x
O
y
+ (nx-2y+3nx)HNO
3
3xM(NO
3
)
n
+ (nx-2y)NO + (2xn-y)H
2
O
II) CÂN BNG KHI CÓ 3 CHI S OXH HÓA
-Vi bài tt hin 3 chi s
các bn làm th này:
Xét FeS
2
thay vì Fe là +2, S là -1 bn có th cho Fe có s bng s
oxh ca Fe (trong Fe(NO
3
)
3
-1,5 (hoc S là +6 thì Fe là -12).
1FeS
2
+ (15+3)HNO
3
1Fe(NO
3
)
3
+ 2H
2
SO
4
+ 15NO
2
+ 7H
2
O
1
1
-15
1
1
1
-(nx-2y)
3
Các bn nh t du tr ra nhé:
2y-nx= -(nx-2y).
-12
+6
+5
+6
+4
1
2
3
-1
1
2
1
-1
4CuS
2
+ (14+8)HNO
3
4Cu(NO
3
)
2
+8 H
2
SO
4
+ 7N
2
O + 3H
2
O
- NO:NH
4
NO
3
= 4:1
Al + HNO
3
Al(NO
3
)
3
+ NO + NH
4
NO
3
+ H
2
O
Do NO:NH
4
NO
3
= 4:3 nên ta vit li:
Al + HNO
3
Al(NO
3
)
3
+ NO + NH
4
NO
3
+ H
2
O
Rút gn:
1
2
-7
4
-12
+5
+1
+2
1
1
-3
3
1
8
1
4
-3
12
3
24
e nhn =
36
-3
e cho =
3
ĐẶNG PHÚ TRUNG TÍN 10T1 THPT CHUYÊN THOẠI NGỌC HẦU
12Al + 46HNO
3
12Al(NO
3
)
3
+ 4NO + 3NH
4
NO
3
+ 17H
2
O
III) CÂN BNG KHI CÓ CHT H
- Nu là cht hng thôi :
C
3
H
6
: 3x+1.6=0
C
3
H
6
(OH)
2
: 3x+6.1+2.(-2)+2.1=0
3C
3
H
6
+ 2KMnO
4
+ 4H
2
O 3C
3
H
6
(OH)
2
+ 2MnO
2
+ 2KOH
IV) CÂN BNG ION
- Cân bng , kt hp vnh lut bo
n tích :
3Fe
2+
+ 4H
+
+ 1NO
3
3Fe
3+
+ NO + 2H
2
O
1
4
-3
12
3
24
e nhn =
12
e cho =
1
1
1
-2
3
-2
+7
+4
-
+2
+3
+5
+2
1
1
-1
3
Ki
3.(+2)+4.(+1)+1.(-1)= 3.(+3)
5Fe
3
O
4
+ 1MnO
4
+ 48H
+
5Fe
3+
+ 1Mn
2+
+ 24H
2
O
2MnO
4
+ 3SO
3
2-
+ H
2
O 2MnO
2
+ 2OH + 3SO
4
2
Nh kim tra cn b
V) BÀI TP
1. Zn + HNO
3
Zn(NO
3
)
2
+ N
2
O + NO + NH
4
NO
3
+ H
2
O
2. S + KOH K
2
S + K
2
SO
3
+ H
2
O
3. Al + HNO
3
Al(NO
3
)
3
+ NO + N
2
O + H
2
O ( V
NO
: V
N2O
= 3 : 1)
4. Al + HNO
3
Al(NO
3
)
3
+ NO + N
2
+ H
2
O ( n
NO
: n
N2
= 3 : 2)
5. FeO + HNO
3
Fe(NO
3
)
3
+ NO
2
+ NO + H
2
O
6. M + H
2
SO
4
M
2
(SO
4
)
n
+ SO
2
+ H
2
O
7. Fe
x
O
y
+ HNO
3
Fe(NO
3
)
3
+ NO + H
2
O
8. C
6
H
12
O
6
+ H
2
SO
4
SO
2
+ CO
2
+ H
2
O
9. C
12
H
22
O
11
+ H
2
SO
4
SO
2
+ CO
2
+ H
2
O
10. K
2
Cr
2
O
7
+ CH
3
CH
2
OH + HCl CH
3
-CHO + KCl + CrCl
3
+ H
2
O
-
1
1
-1
5
+7
+2
+3
+8/3
1
1
3
-2
-
-
+7
+4
+4
+6
ĐẶNG PHÚ TRUNG TÍN 10T1 THPT CHUYÊN THOẠI NGỌC HẦU
11. HOOC COOH + KMnO
4
+ H
2
SO
4
CO
2
+ K
2
SO
4
+ MnSO
4
+ H
2
O
12. M
2
(CO
3
)
n
+ HNO
3
M(NO
3
)
m
+ NO + CO
2
+ H
2
O
13. NaIO
x
+ SO
2
+ H
2
O I
2
+ Na
2
SO
4
+ H
2
SO
4
14.
Cu
2
FeS
x
+ O
2
Cu
2
O + Fe
3
O
4
+ SO
2
15. FeS + H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ S + SO
2
+ H
2
O
16. FeS + H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ SO
2
+ H
2
O
17. FeS
2
+ H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ SO
2
+ H
2
O
18. Cl
2
+ KOH KCl + KClO
3
+ H
2
O
19. S + NaOH Na
2
S + Na
2
SO
3
+ H
2
O
20. NH
4
NO
2
N
2
+ H
2
O
21. I
2
+ H
2
O HI + HIO
3
22. FeS
2
+ NO
3
-
+ H
+
Fe
3+
+ SO
4
2-
NO + H
2
O
23. Zn + NO
3
-
+ OH
-
ZnO
2
2-
+ NH
3
+ H
2
O
24. FeCO
3
+ NO
3
-
+ H
+
Fe
3+
+CO
2
+ NO
2
+ H
2
O