ỨNG DỤNG CỦA LỰC TỪ

KIỂM TRA BÀI CŨ
KIỂM TRA BÀI CŨ
- Phát biểu quy tắc bàn tay trái để
- Phát biểu quy tắc bàn tay trái để
xác đònh chiều của lực Lorentz.
xác đònh chiều của lực Lorentz.
v
v
B
B
θ

Đặt bàn tay trái duỗi thẳng để cho
Đặt bàn tay trái duỗi thẳng để cho
các đường cảm ứng từ xuyên vào lòng
các đường cảm ứng từ xuyên vào lòng
bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay
bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay
trùng với chiều vectơ vận tốc của hạt,
trùng với chiều vectơ vận tốc của hạt,
khi đó ngón tay cái choãi ra 90
khi đó ngón tay cái choãi ra 90
o
o
chỉ
chỉ
chiều của lực Lorentz nếu hạt mang
chiều của lực Lorentz nếu hạt mang
điện dương và chỉ chiều ngược lại nếu
điện dương và chỉ chiều ngược lại nếu

hạt mang điện âm.
hạt mang điện âm.
Quy tắc bàn tay trái để xác đònh chiều
Quy tắc bàn tay trái để xác đònh chiều
của lực Lorentz
của lực Lorentz

Áp dụng :
Áp dụng :
Xác đònh chiều của lực Lorentz tác
Xác đònh chiều của lực Lorentz tác
dụng lên hạt mang điện chuyển động
dụng lên hạt mang điện chuyển động
trong từ trường đều.
trong từ trường đều.
+
V
V
F
F
F
F
V
V
B
B

KIỂM TRA BÀI CŨ
KIỂM TRA BÀI CŨ
- Viết công thức tính lực Lorentz

- Viết công thức tính lực Lorentz
tác dụng lên hạt mang điện
tác dụng lên hạt mang điện
chuyển động trong từ trường đều.
chuyển động trong từ trường đều.
f = q.v.B.sin
f = q.v.B.sin
θ
θ
với
với
θ
θ
là góc hợp bởi B và v
là góc hợp bởi B và v

Áp dụng :
Áp dụng :
Tính độ lớn lực Lorentz tác dụng lên
Tính độ lớn lực Lorentz tác dụng lên
một electron bay với vận tốc v = 2.10
một electron bay với vận tốc v = 2.10
7
7
m/s
m/s
theo phương vuông góc với các đường
theo phương vuông góc với các đường
cảm ứng từ của từ trường đều B = 10
cảm ứng từ của từ trường đều B = 10

-2
-2
T.
T.
F
F
V
V
B
B
Đáp :
Đáp :
F = q.v.B = 3,2.10
F = q.v.B = 3,2.10
-14
-14
N
N








LOA ÑIEÄN ÑOÄNG
LOA ÑIEÄN ÑOÄNG

LOA ĐIỆN ĐỘNG
LOA ĐIỆN ĐỘNG
N
N
N
N
S
S
Nam châm
Nam châm
Ống dây
Ống dây
Màng loa
Màng loa


1) Cấu tạo :
1) Cấu tạo :






Loa điện động gồm một ống
Loa điện động gồm một ống
dây động L có thể di chuyển tự
dây động L có thể di chuyển tự

do giữa hai cực của một nam
do giữa hai cực của một nam
châm có dạng đặc biệt. Ống
châm có dạng đặc biệt. Ống
dây L được gắn với một màng
dây L được gắn với một màng
loa M bằng kim loại hay bằng
loa M bằng kim loại hay bằng
giấy.
giấy.
LOA ĐIỆN ĐỘNG
LOA ĐIỆN ĐỘNG


1) Cấu tạo :
1) Cấu tạo :




2) Nguyên tắc hoạt động :
2) Nguyên tắc hoạt động :


Khi nói trước micrô thì âm
Khi nói trước micrô thì âm
đến đập vào màng micrô
đến đập vào màng micrô
làm cho màng rung lên,
làm cho màng rung lên,

trong mạch micrô có dòng
trong mạch micrô có dòng
điện biến đổi.
điện biến đổi.
LOA ĐIỆN ĐỘNG
LOA ĐIỆN ĐỘNG




N
N
N
N
S
S
Nam châm
Nam châm
Ống dây
Ống dây
Màng loa
Màng loa
Dòng điện này được đưa vào ống dây L.
Dòng điện này được đưa vào ống dây L.
Lực từ tác dụng lên ống dây làm nó di
Lực từ tác dụng lên ống dây làm nó di
động nên màng M bò rung theo và phát
động nên màng M bò rung theo và phát
ra âm.
ra âm.

ống
ống
phóng
phóng
điện tử
điện tử
dao động
dao động
ký điện tử
ký điện tử
monitor
monitor
tivi
tivi




SỰ LỆCH QUỸ ĐẠO CỦA
SỰ LỆCH QUỸ ĐẠO CỦA


TIA ELECTRON
TIA ELECTRON
Cuộn dây đồng
Màn ảnh

Anốt
Catốt
Tia electron




(M)
(M)
A
A
1
1
C
C
1)
1)
Nguyên tắc hoạt động :
Nguyên tắc hoạt động :
- Chùm tia electron có vận tốc v nằm
- Chùm tia electron có vận tốc v nằm
trong mặt phẳng hình vẽ. Nếu không
trong mặt phẳng hình vẽ. Nếu không
gặp từ trường thì chùm tia sẽ đi thẳng
gặp từ trường thì chùm tia sẽ đi thẳng
đến đập vào màn M tại A
đến đập vào màn M tại A
1
1
.

.
v
v




(M)
(M)
A
A
1
1
A
A
2
2
C
C
B
B
+
+
A
A
3
3
B
B
- Nếu gặp từ trường B vuông góc với

- Nếu gặp từ trường B vuông góc với
mặt phẳng hình vẽ thì lực Lorentz làm
mặt phẳng hình vẽ thì lực Lorentz làm
cho chùm tia electron chuyển động trên
cho chùm tia electron chuyển động trên
cung tròn đến C.
cung tròn đến C.
- Từ C trở đi không có từ trường, chùm
- Từ C trở đi không có từ trường, chùm
tia electron đi thẳng đến đập vào màn
tia electron đi thẳng đến đập vào màn
M tại A
M tại A
2
2
.
.
q < 0
q < 0




(M)
(M)
A
A
1
1
A

A
2
2
C
C
B
B
+
+
Vậy từ trường đã làm lệch quỹ đạo của electron
Vậy từ trường đã làm lệch quỹ đạo của electron




SỰ LỆCH QUỸ ĐẠO CỦA
SỰ LỆCH QUỸ ĐẠO CỦA


TIA ELECTRON
TIA ELECTRON
2) Ứng dụng :
2) Ứng dụng :
- Cách làm lệch tia
- Cách làm lệch tia
electron bằng từ
electron bằng từ
trường được sử dụng
trường được sử dụng
trong các ống phóng

trong các ống phóng
điện tử của máy thu
điện tử của máy thu
hình.
hình.




- Từ trường được tạo ra bởi hai ống dây
- Từ trường được tạo ra bởi hai ống dây
mang dòng điện có trục vuông góc
mang dòng điện có trục vuông góc
nhau và vuông góc với tia electron.
nhau và vuông góc với tia electron.
Dưới tác dụng đồng thời của hai từ
Dưới tác dụng đồng thời của hai từ
trường, tia electron quét khắp màn
trường, tia electron quét khắp màn
ảnh.
ảnh.




- Màn ảnh có phủ một lớp huỳnh quang
- Màn ảnh có phủ một lớp huỳnh quang
sẽ tạo nên một chấm sáng mỗi khi
sẽ tạo nên một chấm sáng mỗi khi
electron đập vào. Tia electron quét

electron đập vào. Tia electron quét
hết toàn bộ màn ảnh trong thời gian
hết toàn bộ màn ảnh trong thời gian
rất ngắn nên ta có cảm giác về sự liên
rất ngắn nên ta có cảm giác về sự liên
tục của các hình ảnh là do hiện tượng
tục của các hình ảnh là do hiện tượng
lưu ảnh trên võng mạc của mắt.
lưu ảnh trên võng mạc của mắt.




1) Mô tả cấu tạo và trình bày nguyên
1) Mô tả cấu tạo và trình bày nguyên
tắc hoạt động của loa điện động.
tắc hoạt động của loa điện động.
CỦNG CỐ
CỦNG CỐ
N
N
N
N
S
S
Nam châm
Nam châm
Ống dây
Ống dây
Màng loa

Màng loa




Màn M
Màn M
+ + +
+ + +
+ + + +
+ + + +


+ + + + +
+ + + + +
+ + + +
+ + + +
B
B
q<0
q<0
2) Sau khi bay qua từ trường, điện tích
2) Sau khi bay qua từ trường, điện tích
sẽ bò lệch về phía nào ?
sẽ bò lệch về phía nào ?
CỦNG CỐ
CỦNG CỐ

Màn M
Màn M
+ + +
+ + +
+ + + +
+ + + +


+ + + + +
+ + + + +
+ + + +
+ + + +
B
B
q<0
q<0
Theo quy tắc bàn tay trái, sau khi bay
Theo quy tắc bàn tay trái, sau khi bay
qua từ trường, lực Lorentz hướng xuống,
qua từ trường, lực Lorentz hướng xuống,
điện tích sẽ bò lệch về phía dưới màn M
điện tích sẽ bò lệch về phía dưới màn M