GIẢI QUYẾT THỨC ĂN THÔ VỤ ĐÔNG

1
CHẾ BIẾN, DỰ TRỮ
THỨC ĂN THÔ VỤ ĐÔNG CHO
TRÂU BÒ
PGS. TS. Nguyễn Xuân Trạch
TS. Bùi Quang Tuấn
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP I
2
TẦM QUAN TRỌNG CỦA THỨC ĂN THÔ
•
THỨC ĂN THÔ nuôi GSNL:
–
Không thể thiếu (sinh lý tiêu hoá)
–
Rẻ tiền (kinh tế)
–
Không cạnh tranh lương thực (sinh thái và an
ninh lương thực)
•
THỨC ĂN TINH đối với GSNL:
- Bổ sung dinh dưỡng (khi cần)
–
Ăn nhiều không có lợi cho sức khỏe (do rối
loại tiêu hoá và TĐC)
–
Không kinh tế (giá ngày càng cao)
–
Cạnh tranh lương thực (an ninh lương thực?)
3
$100
??

SỐT GIÁ DẦU - DẤU HIỆU ĐẦU TIÊN ĐE DOẠ CHĂN
NUÔI CÔNG NGHIỆP (sử dụng nhiều thức ăn tinh)
4
Use of energy for grain production
"modern" vs "traditional" systems
Source: Pretty 1995
USA (rice)
USA (maize)
UK (wheat)
Philippines (rice)
China (rice)
Latin A (rice)
Bangladesh (rice)
0
2
4
6
8
10
12
Energy per unit grain, MJ/kg
"Modern"
"Traditional"
Sử dụng năng lương cho sản xuất ngũ cốc trong
sản xuất “hiện đại” so với sản xuất “truyền thống”
MJ/kg hạt cốc
“Hiện đại”
“Truyền thống”
5
? ?

Sản xuất nhiên liệu sinh học của Thế giới
Giá dầu tăng thúc đẩy
thế giới đẩy mạnh sản
xuất nhiên liệu sinh học
từ bột đường
Dự tính năm 2008 Mỹ sản xuất 11,4 tỷ gallon Ethanol;
Tổng thống Bush đặt mục tiêu sản xuất 35 tỷ gallon vào năm 2017
6
Sản xuất nhiên liệu sinh học đẩy giá
ngũ cốc tăng vọt
GIÁ NGÔ
GIÁ MÌ
7
Tiêu thụ ngũ cốc của thế giới đã vượt
mức sản xuất làm giảm lương thực dự trữ
Mehico: Tổng thống tuyên bố (9/2007): cấm trồng ngô
và mía để sản xuất nhiên liệu sinh học
Trung Quốc: CP cấm sản xuất ethanol từ ngô (kho dự trữ
ngô cuả TQ giảm từ 100 triệu tấn xuống 30 triệu tấn)
Việt Nam: “Bắc Giang có 5/7 doanh nghiệp phải ngừng
sản xuất … do không có nguyên liệu”
8
Tác động đến ngành
chăn nuôi châu Á?
“Tương lai sẽ thiếu trầm trọng
lương thực cho người và gia súc
 Chăn nuôi công nghiệp Chăn nuôi nông hộ

Gia súc nhai lại và thỏ có thể là
những gia súc chắc chắn nhất

được nuôi kết hợp với trồng trọt
và sử dụng phụ phẩm”
(Leng, Hạ Long 11/2007)
Cựu chuyên gia FAO
9
Đó là do Cạnh tranh lương thực
Phi nông bất ổn… (Lê Quý Đôn)
10
Nguồn phụ phẩm ở Việt Nam?
«Số lượng gia súc nhai lại ở Việt
Nam còn rất ít so với nguồn thức ăn
sẵn có này (phụ phẩm) và nếu
được sử dụng tốt thì có thể tăng
gấp đôi số lượng đầu con mà không
phải sử dụng đến các nguồn thức
ăn của các loài dạ dày đơn…»
«…Nó cần sự khẳng định và hướng
dẫn của các cơ quan nghiên cứu
của Nhà nước và các tổ chức
khuyến nông của Việt Nam…»
(Orskov, Hà Nội 2001).
Outside Buckingham Palace, Dr
Orskov shows his OBE (Order of
British Empire) medal awarded by
the Queen
11
GIẢI QUYẾT THỨC ĂN THÔ VỤ ĐÔNG:
TẠI SAO VÀ BẰNG CÁCH NÀO?
TRỒNG CÂYCỎ ĐÔNGTẬN THU CỎ TỰ NHIÊNTẬN THU PHỤ PHẨM
Ủ XANH

CỎ KHÔ
12
Ủ CHUA THỨC ĂN XANH
trong nông hộ
13
Bảo quản dự trữ thức ăn
Khö ®éc (l¸ s¾n, cao lương )…
Mục đích ủ xanh?
Nhu cầu
TA thừa
Ủ chua
Phụ phẩm xanh
14
Thức ăn có thể ñ chua
•
Cá t¬i:
–
Cá voi
–
Cá tù nhiªn…
•
Th©n l¸ c©y ng«:
–
Sau thu b¾p non
–
Cây ng« gieo dµy
•
Phụ phẩm khác:
–
Ngọn lá mía

–
Thân lá l¹c
–
Ngän l¸ s¾n…
15
Dụng cụ dùng để ủ chua
•
BÓ xây
•
Thïng phuy
•
Đào hố lót nylon
•
Dïng tói nylon
16
Chuẩn bị nguyên liệu ủ
•
Nguyên liệu ủ
–
Số lượng thức ăn dự định ủ
–
Tình trạng thức ăn
•
Xanh, non (nhiều nước)  Phơi
héo
•
Già, khô: trộn thêm cỏ non…
–
Chặt, thái nhỏ 2-4cm
•

Các chất bổ sung:
–
Cám (Bột ngô, sắn): 2-3%
–
Rỉ mật: 2-3%
–
Muối: 0,5%
•
Ủ c©y ng« cã b¾p xanh kh«ng cÇn thªm rØ mËt vµ
c¸m
17
Kü thuËt
ñ chua b»ng tói nylon
Bước 1: Chuẩn bị túi ủ
•
Cắt túi ủ: 2,5-3,5m dài ???
•
Kiểm tra túi ủ (có bị thủng
không…)
•
Buộc chặt đầu dưới của túi
Bước 2: Chuẩn bị nguyên liệu và
dụng cụ
•
Chặt, thái nhỏ (2-4 cm)
•
Chuẩn bị các chất bổ sung
(theo số lượng thức ăn ủ)
18
Bước 3: Cho nguyên liệu đã

được thái vào túi nylon theo
từng lớp dày khoảng 20cm rồi
nén
Bước 4: Tưới rỉ mật và rắc các
chất bổ sung (cám, bột sắn…)
lên mỗi lớp rồi nén chặt cho
đến khi đầy
19
Bước 5: Rải một lớp rơm khô lên trên thức ăn ủ
chua rồi dùng dây cao su buộc chặt miệng túi
Bước 6: Để nơi râm mát, tránh
nước mưa và chuột cắn làm
hỏng túi và thức ăn ủ chua
20
Kiểm tra chất lượng thức ăn ủ
Thức ăn ủ có chất lượng tốt: Mùi chua nhẹ, màu vàng sáng
Thức ăn kém chất lượng: Mùi lạ, màu đen hoặc bị mốc
21
Lấy thức ăn ủ chua
Kiểm tra thức ăn ủ chua xem
có bị mốc không
Lấy vừa đủ lượng cho bò ăn
Đậy và buộc kín sau mỗi lần
lấy
22
Sử dụng thức ăn ủ chua
Lưu ý: Đối với bò sữa không cho ăn trước khi vắt sữa
Tập cho bò ăn dần
Có thể cho ăn 5-7kg/100 kg thể trọng
23

DỰ TRỮ CỎ KHÔ
24
Lợi ích của việc dự trữ cỏ khô
•
Dự trữ thức ăn lâu dài
•
Phương pháp đơn giản
•
Không cần đầu tư nhiều trang thiết bị
•
Trâu bò ăn được nhiều, không gây rối
loạn tiêu hoá
25
Nguyên liệu làm cỏ khô
•
Loại cỏ: Cỏ tự nhiên, cỏ trồng có thân cành nhỏ,
ít mọng nước
•
Thời gian cắt cỏ: lúc cỏ mới ra hoa (28 – 42
ngày tái sinh)
0
5
10
15
20
25
B¾t ®Çu
mïa ma
Protein
Kho¸ng