Giáo trình phân tích khả năng ứng dụng của hạch toán kế toán với tiến trình phát triển của xã hội p7 doc

33
3.2.3 Kãút cáúu ti khon kãú toạn
3.2.3.1. Kãút cáúu chung
Trãn cå såí cạc ngun tàõc thiãút kãú ti khon kãú toạn â trçnh by åí pháưn 3.2.2,
ta cọ kãút cáúu chung ca ti khon kãú toạn nhỉ sau:









- Pháưn bãn trại ca ti khon gi l bãn Nåü, pháưn bãn phi ca ti khon gi l
bãn Cọ. Chụng âỉåüc dng âãí theo di sỉû biãún âäüng tàng, gim (hồûc ngỉåüc lải) ca
cạc âäúi tỉåüng hảch toạn kãú toạn âỉåüc phn ạnh vo ti khon;
- Säú dỉ âáưu k hồûc cúi k biãøu hiãûn giạ trë hiãûn cọ ca âäúi tỉåüng hảch toạn kãú
toạn tải thåìi âiãøm âáưu k hồûc cúi k. Cạc säú dỉ cọ thãø âỉåüc phn ạnh åí bãn Nåü hồûc
bãn Cọ ty thüc vo tênh cháút ca âäúi tỉåüng hảch toạ
n kãú toạn âỉåüc phn ạnh;
Nãúu l ti sn thç säú dỉ âỉåüc phn ạnh åí bãn Nåü ca ti khon, trại lải nãúu l
ngưn väún thç säú dỉ âỉåüc phn ạnh åí bãn Cọ ca ti khon;
- Sỉû biãún âäüng tàng gim ca cạc âäúi tỉåüng trong k âỉåüc biãøu hiãûn båíi säú phạt
sinh trong k, bao gäưm säú phạt sinh tàng v säú phạt sinh gim. Säú phạt sinh tàng v säú
phạt sinh gim ln ln âỉåüc biãøu thë åí cạc bãn ngỉåüc nhau. Nãúu âäúi tỉåüng no cọ säú
phạt sinh tàng âỉåüc hảch toạn vo bãn Nåü thç phạt sinh gim s âỉåüc hảch toạn vo
bãn Cọ v ngỉåüc lải.
Theo ngun tàõc cán âäú
i giỉỵa âáưu ra våïi âáưu vo, giỉỵa tàng v gim ta ln cọ:

Tỉì kãút cáúu chung ca ti khon kãú toạn, ta xem xẹt kãút cáúu tỉìng loải ti khon
phn ạnh cạc âäúi tỉåüng hảch toạn kãú toạn cå bn, gäưm cọ ti khon phn ạnh ti sn,
ti khon phn ạnh ngưn väún v ti khon phn ạnh quạ trçnh kinh doanh.


Säú dỉ cúi k = Säú dỉ âáưu k + Säú phạt sinh tàng trong k - Säú phạt sinh gim trong k
Vãư hçnh thỉïc ti khon âỉåüc biãøu hiãûn hçnh chỉỵ "T”.
Mäüt ti khon gäưm cọ:
-Tãn ti khon phn ạnh khại quạt näüi dung âäúi
tỉåüng hảch toạn kãú toạn.
-Säú hiãûu ti khon k hiãûu båíi cạc chỉỵ säú v cọ thã
ø
km theo chỉỵ cại ( khi cáưn thiãút).
Tãn ti khon
Säú hiãûu ti khon
N
åü

Cọ
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n

g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D

F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k

.
c
o
m
34
3.2.3.2. Kóỳt cỏỳu cuớa taỡi khoaớn phaớn aùnh taỡi saớn










Nhỗn vaỡo kóỳt cỏỳu taỡi khoaớn phaớn aùnh taỡi saớn coù thóứ ruùt ra caùc kóỳt luỏỷn nhổ sau:
- Sọỳ dổ õỏửu kyỡ vaỡ sọỳ dổ cuọỳi kyỡ õổồỹc phaớn aùnh vaỡo bón Nồỹ cuớa taỡi khoaớn.
- Sọỳ phaùt sinh tng õổồỹc phaớn aùnh vaỡo bón Nồỹ cuớa taỡi khoaớn.
- Sọỳ phaùt sinh giaớm õổồỹc phaớn aùnh vaỡo bón Coù cuớa taỡi khoaớn.
- Caùch xaùc õởnh sọỳ dổ cuọỳi kyỡ vỏựn tuỏn theo cọng thổùc tọứng quaùt nhổ phỏửn trỗnh
baỡy ồớ kóỳt cỏỳu chung cuớa taỡi khoaớn kóỳ toaùn.
3.2.3.3. Kóỳt cỏỳu cuớa taỡi khoaớ
n phaớn aùnh nguọửn vọỳn

Tổỡ kóỳt cỏỳu taỡi khoaớn phaớn aùnh nguọửn vọỳn coù thóứ ruùt ra caùc kóỳt luỏỷn nhổ sau:
- Sọỳ dổ õỏửu kyỡ vaỡ sọỳ dổ cuọỳi kyỡ õổồỹc phaớn aùnh vaỡo bón Coù cuớa taỡi khoaớn.
- Sọỳ phaùt sinh tng õổồỹc phaớn aùnh vaỡo bón Coù cuớa taỡi khoaớn.
- Sọỳ phaùt sinh giaớm õổồỹc phaớn aùnh vaỡo bón Nồỹ cuớa taỡi khoaớn.
- Caùch xaùc õởnh sọỳ dổ cuọỳi kyỡ vỏựn tuỏn theo cọng thổùc tọứng quaùt nhổ phỏửn trỗnh
baỡy ồớ kóỳt cỏỳu chung cuớa taỡi khoaớn kóỳ toaùn.
S
ọỳ dổ õỏửu k
y
ỡ : Giaù trở taỡi saớn hióỷn coù taỷi
thồỡi õióứm õỏửu kyỡ

S
ọỳ phaùt sinh tng
: Phaớn aùnh giaù trở taỡi saớn
tng trong kyỡ

S
ọỳ dổ cuọỳi kyỡ : Giaù trở taỡi saớn hióỷn coù
vaỡo thồỡi õióứm cuọỳi kyỡ



S
ọỳ phaùt sinh giaớm
:Phaớn aùnh giaù trở

taỡi saớn giaớm trong kyỡ
Caùc taỡi khoaớn phaớn aùnh taỡi saớn
Nồỹ

Coù


S
ọỳ phaùt sinh giaớm:Phaớn aùnh giaù trở
nguọửn vọỳn giaớm trong kyỡ
S
ọỳ dổ õỏửu k
y
ỡ
: Giaù trở nguọửn vọỳn taỷi
thồỡi õióứm õỏửu kyỡ

S
ọỳ phaùt sinh tng: Phaớn aùnh giaù trở nguọửn
vọỳn tng trong kyỡ

S
ọỳ dổ cuọỳi kyỡ : Giaù trở nguọửn vọỳn taỷi
thồỡi õióứm cuọỳi kyỡ

Caùc taỡi khoaớn phaớn aùnh nguọửn vọỳn
Nồỹ

Coù
Click to buy NOW!

P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a

c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d

o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
35
3.2.3.4. Kãút cáúu ca ti khon phn ạnh quạ trçnh kinh doanh
Ti khon phn ạnh quạ trçnh kinh doanh l cạc ti khon phn ạnh sỉû váûn âäüng
phäúi håüp giỉỵa cạc âäúi tỉåüng hảch toạn kãú toạn trong cạc quạ trçnh hoảt âäüng ca cạc
âån vë kinh doanh củ thãø, vê dủ nhỉ quạ trçnh mua hng, quạ trçnh sn xút sn pháøm,
quạ trçnh tiãu thủ sn pháøm
Quạ trçnh kinh doanh chè l quạ trçnh trung gian lm cho ti sn v ngưn väún
biãún âäøi, do váûy cạc ti khon phn ạnh quạ trçnh kinh doanh s khäng cọ säú dỉ âáưu k
hồûc cúi k nhỉ cạc ti khon phn ạnh ti sn hồûc ngưn väún. Chụng chè l nhỉỵng
t
i khon cọ tênh cháút chuøn họa trung gian giỉỵa cạc âäúi tỉåüng ti sn v ngưn hçnh
thnh ti sn.
Cọ thãø chia cạc ti khon phn ạnh quạ trçnh kinh doanh thnh ba nhọm: nhọm
cạc ti khon cọ ngưn gäúc tỉì ti khon phn ạnh ti sn, nhọm cạc ti khon cọ ngưn
gäúc tỉì ti khon phn ạnh ngưn väún v nhọm cạc ti khon mang tênh häùn håüp.
Nhỉỵng ti khon cọ ngưn gäúc tỉì ti khon phn ạnh ti sn l nhọm cạc ti
khon chi phê, chụng cọ kãút cáúu tỉång tỉû nhỉ cạc ti khon phn ạnh ti sn nhỉng cọ

mäü
t âiãøm khạc so våïi ti khon phn ạnh ti sn l khäng cọ säú dỉ âáưu k, cúi k.
Chàóng hản: Ti khon Chi phê ngun váût liãûu trỉûc tiãúp (621), ti khon Chi phê
sn xút chung (627), ti khon Chi phê bạn hng (641), ti khon Chi phê qun l
doanh nghiãûp (642), ti khon Chi phê hoảt âäüng ti chênh (635)
Nhỉỵng ti khon cọ ngưn gäúc tỉì ti khon phn ạnh ngưn väún thỉåìng l cạc
ti khon phn ạnh thu nháûp hồûc doanh thu, chụng cọ kãút cáúu tỉång tỉû nhỉ ti khon
phn ạnh ngưn väún nhỉng khäng cọ säú dỉ âáưu k, cúi k, nhỉ l:
Ti khon Doanh thu bạn hng v cung cáúp dëch vủ (511), ti khon Doanh thu
näü
i bäü (512), ti khon Doanh thu hoảt âäüng ti chênh (515), ti khon Thu nháûp khạc
(711)
Nhỉỵng ti khon mang tênh häùn håüp l nhỉỵng ti khon cọ kãút cáúu phn ạnh c
chi phê, doanh thu v thu nháûp ca quạ trçnh kinh doanh. Chỉïc nàng cå bn ca nhỉỵng
ti khon ny l so sạnh v xạc âënh kãút qu. Cng nhỉ kãút cáúu ca cạc nhọm trãn,
nhọm ti khon ny cng khäng cọ säú dỉ âáưu v cúi cúi k.
Chàóng hản: ti khon “ Xạc âënh kãút qu kinh doanh “ (911).
Kãút cáúu ca ti khon ny khạ phỉïc tảp nãn s âỉåüc trçnh by củ thãø åí cúi mủc
sau (3.3)
3.3 HÃÛ THÄÚNG TI KHON KÃÚ TOẠN V PHÁN LOẢI TI KHON KÃÚ TOẠN
3.3.1. Hãû thäúng ti khon kãú toạn
3.3.1.1. Khại niãûm v nghéa ca hãû thäúng ti khon kãú toạn
a. Khại niãûm hãû thäúng ti khon kãú toạn

Hãû thäúng ti khon kãú toạn l ton bäü cạc ti khon kãú toạn âỉåüc sỉí dủng trong
hảch toạn kãú toạn nhàòm phn ạnh ton bäü cạc âäúi tỉåüng hảch toạn kãú toạn ca âån vë
theo mäüt tráût tỉû sàõp xãúp nháút âënh.
Click to buy NOW!
P
D

F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k

.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c

u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
36
Âãø âm bo tênh thäúng nháút trãn ton qúc trong cäng tạc kãú toạn, mäùi nỉåïc
thỉåìng ban hnh mäüt hãû thäúng ti khon thäúng nháút ạp dủng trãn ton qúc, ạp dủng
chung cho nhiãưu ngnh cọ tênh cháút tỉång âäưng nhau v ạp dủng chung cho nhiãưu
thnh pháưn kinh tãú.
ÅÍ Viãût Nam, hãû thäúng ti khon kãú toạn l bäü pháûn quan trng nháút trong chãú
âäü kãú toạn. Nọ quy âënh thäúng nháút mäüt säú tiãu chê vãư säú lỉåüng ti khon, säú hiãûu ti
khon, näüi dung ghi chẹp ca tỉìng ti khon Cạc âån vë khäng âỉåüc ty tiãûn âàût ra
hồûc sỉía âäøi cạch ghi chẹp cho tỉìng ti khon.
b. nghéa ca hãû
thäúng ti khon kãú toạn
Viãûc ban hnh v ạp dủng thäúng nháút hãû thäúng ti khon kãú toạn trong cạc âån
vë, cạc thnh pháưn kinh tãú hồûc cạc lénh vỉûc hoảt âäüng trong mäüt nỉåïc cọ nghéa hãút
sỉïc to låïn âäúi våïi sỉû qun l âiãưu hnh v phạt triãøn ca nãưn kinh tãú .
* ÅÍ giạc âäü vé mä hãû thäúng ti khon thäúng nháút gọp pháưn:
- Lnh âảo thäúng nháút cäng tạc kãú toạn trãn ton qúc
- Tảo âiãưu kiãûn thûn låüi cho viãûc kiãøm tra, thanh tra kinh tãú ti chênh âäúi våïi
cạc âån vë
- Giụp cho viãûc täøng håüp säú liãûu thäúng kã ca cạc âån vë kãú toạn thỉû

c hiãûn mäüt
cạch dãù dng.
- Âo tảo náng cao trçnh âäü kãú toạn cho cạn bäü trong ton qúc
* ÅÍ giạc âäü vi mä hãû thäúng ti khon thäúng nháút gọp pháưn:
- Náng cao hiãûu sút cäng tạc kãú toạn trong âån vë.
- Thäng tin cung cáúp cho qun l âỉåüc këp thåìi, nhanh chọng
- Náng cao tênh phạp l v tênh chênh xạc ca thäng tin kãú toạn.
3.3.1.2 Ngun tàõc xáy dỉûng hãû thäúng ti khon kãú toạn
Âãø xáy dỉûng hãû thäúng ti khon cạc cå quan chỉïc nàng phi tn theo cạc
ngun tàõc nháút âënh. Mäùi nỉåïc ty thüc vo âàûc âiãøm ca mçnh s cọ nhỉỵng ngun
tàõc khạc nhau, âäúi våïi Viãût Nam hiãûn nay khi xáy dỉûng hãû thäúng ti khon kãú toạn cáưn
tn theo cạ
c ngun tàõc sau:
* Khi xáy dỉûng hãû thäúng ti khon kãú toạn phi dỉûa trãn cạc ngun tàõc thiãút kãú
ti khon nhỉ â trçnh by åí pháưn 3.2.2 ca chỉång ny:
Hãû thäúng ti khon kãú toạn gäưm ba loải cå bn l ti khon phn ạnh ti sn, ti
khon phn ạnh ngưn väún v ti khon phn ạnh quạ trçnh kinh doanh; âäưng thåìi phi
bao gäưm ti khon täøng håüp, cạc ti khon phán têch.
* Hãû thäúng ti khon thäúng nháút phi gàõn liãưn våïi cå chãú qun l kinh tãú hiãûn
hnh. Mäùi thåìi k khạc nhau cå chãú qun l cọ nhỉỵng âàûc trỉng khạc nhau, nh hỉåíng
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n

g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D

F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k

.
c
o
m
37
khọng nhoớ õóỳn caùc õọỳi tổồỹng haỷch toaùn kóỳ toaùn vaỡ cọng taùc haỷch toaùn kóỳ toaùn, õoỡi hoới
hóỷ thọỳng taỡi khoaớn phaới õổồỹc õióửu chốnh phuỡ hồỹp.
Thỏỷt vỏỷy, xeùt mọỹt sọỳ doanh nghióỷp Nhaỡ nổồùc õióứn hỗnh coù thóứ thỏỳy rũng: trong
thồỡi kyỡ cồ chóỳ kóỳ hoaỷch hoùa tỏỷp trung, giaù caớ do Nhaỡ nổồùc quy õởnh, do vỏỷy trong quaù
trỗnh haỷch toaùn ồớ caùc doanh nghióỷp Nhaỡ nổồùc khọng coù sổỷ tng giaớm giaù caớ.
Traùi laỷi sang thồỡi kyỡ cồ chóỳ thở trổồỡng, giaù caớ do thở trổồỡng quyóỳt õinh, do vỏỷy
khi giaù caớ coù xu hổồùng giaớm xuọỳng, õỷc bióỷt laỡ giaù caùc loaỷi haỡng tọửn kho vaỡ caùc khoaớn
õỏử
u tổ, doanh nghióỷp phaới nhanh choùng coù nhổợng thay õọứi nhỏỳt õởnh trong ổùng xổớ, vióỷc
thay õọứi ổùng xổớ õổồỹc thóứ hióỷn ngay trong hóỷ thọỳng taỡi khoaớn kóỳ toaùn thọng qua caùch
õổa ra caùc taỡi khoaớn dổỷ phoỡng, nhổ: taỡi khoaớn dổỷ phoỡng giaớm giaù haỡng tọửn kho, taỡi
khoaớn dổỷ phoỡng giaớm giaù õỏửu tổ ngừn haỷn, daỡi haỷn
* Khi xỏy dổỷng hóỷ thọỳng taỡi khoaớn phaới tờnh õóỳn khaớ nng phaùt trióứn cuớa hóỷ
thọỳng taỡi khoaớn trong tổồng lai.
Trong õióửu kióỷn caùc chờnh saùch kinh tóỳ xaợ họỹi thổồỡng coù nhổợng thay õọứi cho phuỡ
hồỹp vồùi tổỡng thồỡi kyỡ, dỏựn õóỳn õoỡi hoới phaới coù sổỷ thay õọứi tổồng ổùng vóử taỡi khoaớn kóỳ
toa
ùn.
Song õóứ giổợ õổồỹc tờnh ọứn õởnh tổồng õọỳi lỏu daỡi cho hóỷ thọỳng taỡi khoaớn, khi xỏy
dổỷng hóỷ thọỳng taỡi khoaớn phaới dổỷ õoaùn trổồùc khaớ nng bọứ sung thóm taỡi khoaớn vaỡ cỏửn
taỷo nón nhổợng khoaớn trọỳng cỏửn thióỳt nhũm thuỏỷn lồỹi cho vióỷc bọứ sung thóm taỡi khoaớn
vaỡo hóỷ thọỳng taỡi khoaớn maỡ khọng gỏy ra sổỷ xaùo trọỹn lồùn õọỳi vồùi hóỷ thọỳng taỡi khoaớn.
où chờnh laỡ vióỷc dổỷ tờnh õóỳn khaớ nng phaùt trióứn trong tổồng lai.
3.3.1.3 Hóỷ thọỳng taỡi khoaớn kóỳ toaùn doanh nghióỷp hióỷn haỡnh
a. Tọứng quan vóử hóỷ thọỳng taỡi khoaớn kóỳ toaùn doanh nghióỷp hióỷn haỡnh

Hóỷ thọỳng taỡi khoaớn kóỳ toaùn doanh nghióỷp hióỷn haỡ
nh õổồỹc Bọỹ Taỡi chờnh ban
haỡnh theo quyóỳt õởnh sọỳ 1141TC/Q/CKT ngaỡy 01/11/1995 aùp duỷng thọỳng nhỏỳt
trong caớ nổồùc tổỡ ngaỡy 01/01/1996. Tổỡ õoù õóỳn thaùng 12/2002 Bọỹ Taỡi chờnh õaợ ban haỡnh
trón mổồỡi vn baớn sổớa õọứi bọứ sung vóử chóỳ õọỹ kóỳ toaùn doanh nghióỷp cho phuỡ hồỹp vồùi
chờnh saùch taỡi chờnh mồùi ban haỡnh, õỷc bióỷt laỡ luỏỷt thuóỳ giaù trở gia tng, thuóỳ thu nhỏỷp
doanh nghióỷp.
Mọỹt caùch tọứng quaùt, hóỷ thọỳng taỡi khoaớn kóỳ toaùn doanh nghióỷp hióỷn haỡnh aùp duỷng
trong caớ nổồùc gọửm baớy mổồi saùu taỡi khoaớn kóỳ toaùn keùp õổồỹc sừp xóỳp thaỡnh chờn loaỷi tổỡ
loaỷi 1 õóỳn loaỷi 9 vaỡ baớy taỡi khoaớn kóỳ toaùn õồn õổồỹc xóỳ
p vaỡo loaỷi 0. Cuỷ thóứ nhổ sau:


Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w

e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n

g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m