Học sinh cần học kỹ năng gì? pot

Học sinh cần học kỹ
năng gì?
Câu hỏi mà chúng ta thường đặt ra cho học sinh tiểu học
và trung học phổ thông là: ngoài những kiến thức phổ thông
về toán, khoa học và nhân văn, học sinh cần học điều gì để
giúp họ hội nhập với xã hội, trở thành công dân có ích cho cộng đồng?
Bốn trăm năm trước Công nguyên, khiđược hỏi học sinh nên được dạy điều
gì, triếtgia Aristippuscủa HiLạp trả lời: “Những điều mà họ sẽ sử dụngkhi họ trở
thành người lớn”.
Các chương trìnhgiáo dục hiệnhành ở cấp tiểu học và trung học được soạn
thảo nhằm giúp học sinhchuyển tiếp vàohệ thống đại họcvà chuẩnbị thi cử, chứ
khôngphải để chuẩn bị cho các em bước vào cuộc sống thực tế. Câu hỏi đặt ralà
học sinhcần họcnhững gìđể khitrưởng thànhhọ có thể áp dụng?Cũng có nhiều
trường học đã từng xem xét vấnđề này, nhưng tôi tin rằng hệ thống giáo dụchiện
nay đã không thành công trongviệc cung cấp chohọc sinh những kỹ năng thực tế
và thiết yếu như trên. Trườnghọc không chỉ là bốnbức tườngcủa nhà giữ trẻ.
Trường học nên huấnluyện trái tim và bộ óc, và thực hiện quacácmôn học. Bất cứ
câu trả lời nghiêm chỉnh nàocũngkhôngthể bỏ quacác kỹ năng tối thiểu sauđây:
Cộng đồng
Ngày nayhọc sinhbị cuốn hút theo các trò chơi điện tử và những quanhệ ảo
trên hệ thống Internet.Đây là nhữngtrò chơi làmcho họ xa lánh với môi trường
sống thựctế và thiếu sự tương tácgiữa conngười với con người. Kỹ năng xã hội
của họcsinh ngày càng kém. Điều này dẫnđến tình trạng học sinhtrở nêních kỷ,
khôngquan tâmđến nhucầu của người khác, khôngcó khả năng liên kết suynghĩ
của người khácvào quỹ đạo suy nghĩ của mình. Nói ngắn gọn, họ có nguycơ trở
thành gánh nặng cho xã hội và cộng đồng. Điều mà họcsinh cần phải biết là kinh
nghiệmsống trong cộngđồng, chứ không phải chỉ trongbốnbức tường của trường
học. Họ phải có kinhnghiệm sống ngoài trườnghọc, sốngvới 24 giờ trong thế giới
hỗnđộn và cộngđồng phứctạp. Họ cần phải học cách trở nên tử tế với những
người xung quanh.
Kỹ năng thông tin

Học sinh, đặc biệt là namhọc sinh,cần đượcrèn luyện kỹ năng thông tin tốt
hơn. Họ cần phải học cách diễn tả và lý giải một cách hoạtbát qua viết vànói. Mặc
dù các kỹ năng này không phải là mới tronggiáo dục nhà trường, nhưngvấn đề là
làm saonângcaokỹ năng thôngtincho học sinhmộtcách hữu hiệuhơn. Tuynhiên,
nhà trườngcần phải nhậnthứcrằng nội dung thông tin chỉ chiếm khoảng 7%độ
ảnh hưởngcủa thông tin. Phầncòn lại là do thái độ,thể diện(57%)và âm lượng
của người nói (36%). Họcsinh cần phải được dạy đọc ngôn ngữ cơ thể của người
đối diệnđể cảm nhận tâm trạng,để diễn giải cảm giác mà không thể mô tả bằng
ngônngữ củangười đối thoại. Họ cần phải cải thiệnkhả năng chuyểntải và tiếp
nhậnthông tin qua ngôn ngữ cơ thể và thái độ.
Tự biết mình
Ngày naycó quánhiều thanh thiếu niên không cóchính kiến, khôngcó lập
trường, không biết họ đứng ở vị trí nào và cũng chẳng biết họ tin tưởng vào cái gì.
Một số khác đáng ngạihơn là tỏ ra hài lòng với cuộc sống nhưngkhông có cứu
cánh gìcả, khôngcó lậptrường vững chắc. Tệ hơn, một số học sinh không biếthọ
là ai,không biết mình có khả năng gì đặc biệt. Dođó, một yêu cầu cơ bản cho tất cả
học sinhlà họ phải là chủ nhân của những gì họ tin tưởnghay lập trườngcánhân.
Họ có thể bắt chước, có thể nói theo ý kiếncủa người kháchay tin theo một niềm
tin từ cha mẹ hoặc thầy cô ở nhàtrường, nhưng mỗi họcsinh phải tìmcho mình
một tiếng nói riêng hay một lập trường cá nhân, chứ không phải cứ nghetheo
người khác mộtcách mù quáng.
Vấn đề riêng tư
Nói chung, hệ thống giáo dục nước ta khôngthànhcông mấytrongviệc
chuẩn bị cho học sinh đương đầuvới các vấn đề riêng tư, kể cả sex. Chúng ta đang
có nhữngchươngtrình giáo dục về sex, nhưng hìnhnhư vẫn chưa có hiệu quả vì
nhiều thầy cômiễn cưỡnggiảng dạy chủ đề này. Trongkhi đó,học sinhliên tục
tiếp thu nhiều thông điệp trái ngược nhau.Chamẹ nói thế này còntrường nói thế
khác,nhưng cácwebsitethì tuyênbố hoàn toàn khác với chamẹ và thầy cô. Người
có tư cách để giáo dụchọc sinh về sex chính là chamẹ các em.Một số cha mẹ
khôngngần ngại nói về sexvới conem mình,nhưngđại đa số cha mẹ không bao

giờ muốn nóiđến những chuyện tế nhị này.
Kiểm soát cảm tính
Có ngườichỉ ra rằng nhàtù ngàynay đầy rẫythanhniên và đàn ông,nhưng
nếu họ có kỹ năng và nghệ thuậtđếm từ 1-10 trước khihành động thìcó lẽ không
cần đếnnhà tù.Hành động một cách nôngnổi, bốc đồng thường là dấu hiệucho
thấychỉ có một phần của bộ não là được khởi động,còn phầnkháccủa não vốncần
thiết để phòngchống những quyếtđịnh thiếu sáng suốt là chưa đượckhởi động.
Hành động“chiến đấu hay là chạy” cầnthiết chocuộc sống từ thời tiền sử, thời mà
người đàn ông phải bảo vệ hangđộng từ các nhómxâm lăng,nhưng không cóhiệu
quả trong thế giới hiện tại, một thế giới chỉ chấp nhận những hành động vàcon
người trưởng thành trong xãhội hiện đại.
Tài chính
Sống vàchi tiêu quá khả năng (vungtayquá trán) hayquá lệ thuộc vào cha
mẹ là nguyên nhân dẫnđến nhữngthảm nạn tàichính cho họcsinh.Trong mộtxã
hội mà nợ nầncàng ngày càng trở thành một gánh nặng,vấn đề tài chínhcần phải
được giảng dạy cho họcsinh. Cần phải nói chohọc sinh biết những điều kiện hay
cạm bẫy để tránh mượn tiền quá nhiều,tránh những chươngtrình khuyến mãi làm
giàunhanh chóng, và biết chi tiêu một cách thỏa đáng, thích hợp với thunhập của
mình và gia đình.
Thực tế
Thảo luận về tình trạngthiếu các kỹ năng sống ở thanh thiếu niênthường
được thêu dệt bằng những câu chuyệnkinh khủngvề phòngtắm dơ bẩn, nhà bếp
chồng chất chénđĩa dơ dáy và phòngngủ luộm thuộm.Một số học sinh không bao
giờ được dạy nấu ăn haynếu được dạy, cólẽ họ chưa đượcdạy cách rửanồi niêu,
chén đũasau khinấu ăn. Dođó,không ngạcnhiên chút nào khihọc sinhngày nay
thiếuhàng loạt kỹ năngsống trong nhà, từ những việc đơn giản nhất (như cắt cỏ,
thaynhớt xe, thayống nước) đến nhữngviệc cóphần tínhtoán hơnnhư cáchtiết
kiệmđiện.
Lịch thiệp
Những phép lịch sự căn bản như cách xưng hô trong khi nói hayviếtlà

những kỹ năng có nguycơ bị đánhmất ở thanh thiếu niên ngày nay.Khônghọc
thái độ lịch thiệp trong xã hội cóthể dẫn đến bất lợi cho học sinh. Dođó, họcsinh
cần phải được dạy nhữngkỹ năngcăn bản như cách xưnghô, gửi mộtlời cảm ơn,
bắt tay mộtcách thích hợp.
Trách nhiệm
Nhiều học sinh có kiểu “sống quakhungcửa sổ”. Họ chỉ thích nhìn. Nhìn là
điều antoàn.Họ không cótrách nhiệm haykhôngnhận lãnh trách nhiệm. Khoanh
tay nhìnxe bị tai nạn màkhông làm gì giúp nạn nhân. Lối sốngnày rất phổ biến
trong thanh thiếu niên ngày nay,phổ biến đến nỗi chúng ta có thể nói họ sống thụ
động. Họ nhìn,họ xem, họ phê phán từ ghế salontiệnnghi trong phòng khách. Khi
trưởng thành, họ sẽ thấy khó làmgì hơn là nhìnvà trở nên vô trách nhiệm. Vì thế,
học sinhcần phải được dạy cách thức làm chủ thái độ và hành vi của họ, cách làm
lãnh đạo, cách quyết định thích hợp và cách phục vụ người khác.
Sức bật
Thanhthiếu niên nói chung thíchđược khentặng, tán dương.Có em thậm
chí bị ngã gục vì khôngđược khenngợi!Nhưng cuộc sống không phải lúc nào cũng
màu hồnghaytoànđiềutốt đẹp.Lòngtự trọngcần phảiđượcphát triểnvà bồi đắp.
Những thànhcông tầm thường không thể tâng bốc là phi thườngđược. Họcsinh
khôngnên phụ thuộc vào nhữnglời khen tặng. Những bất mãn, thất vọng có thể
xảy ra trong đời sống. Học sinhcần phải được trangbị cho mình nội lực và sự can
đảm cầnthiết để đươngđầu với những bất trắc trong cuộcsống.