Đôi điều suy nghĩ về việc ứng dụng CNTT và sử dụng blog giáo viên trong dạy học ppsx

Đôi điều suy nghĩ về việc ứng
dụng CNTT và sử dụng blog giáo
viên trong dạy học
1. Vài nét về ứng dụng CNTT trong dạy học
Máy vi tính với các phần mềm phong phú đã trở thành một công cụ đa năng
ứng dụng trong mọi lĩnh vực của nghiên cứu, sản xuất và đời sống. Tuy nhiên
nếu như công dụng của máy là tính là có thể đo đếm được thì sự ra đời của
mạng máy tính toàn cầu (Internet) đem lại những hiệu quả vô cùng lớn,
không thể đo đếm được. Chính vì vậy, ngày nay chúng ta thường nghe nói
đến thuật ngữ CNTT&Truyền thông (ICT) thay vì CNTT (IT).
Một máy tínhnối mạngkhôngchỉ giúp chúng ta đọc báođiện tử, gửi email
mà nó là kênhkết nối chúngta với cả thế giới.Chúng ta có thể tiếp cậntoàn bộ tri
thức nhânloại, có thể làm quen giaotiếp với nhauhoặc thamgia nhữngtổ chứcở
cách xa nửavòng trái đất. Mạng máytính toàncầu thực sự đã tạo ra một thế giới
mới, trongđó cũng có gần như các hoạt độngcủa thế giới thực: thươngmại điện tử
(ecommerce), giáo dụcđiện tử (elearning), tròchơi trực tuyến (gameonline),các
diễn đàn(forum),các mạng xã hội (socialnetwork),các công dân điệntử
(blogger),
Thôngqua các diễn đànvà mạng xã hội, tất cả mọi người có thể traođổi, chia sẻ
với nhaucác tài nguyên số, cũngnhư các kinhnghiệm trong côngviệc,trong đời
sống thườngngày . Vídụ mọi người có thể chia sẻ cho nhau các đoạn phim hoặc
các bài hát, cóthể chia sẽ các bài viết về những kiến thức khoahọc, xã hội,những
suy nghĩ của bản thân về một vấn đề nào đó v.v Trong lĩnhvực giáo dục, các bậc
phụ huynh trêncả nước cóthể chia sẻ kinh nghiệm về cách chăm sóccon cái;các
giáo viêncó thể chiasẻ cáctư liệu ảnh,phim,các bài giảng vàgiáo ánvới nhau, để
xây dựng một" kho tàinguyên " khổnglồ phục vụ cho việc giảng dạy của mỗi
người. Học sinhcũng cóthể thông quacác mạngxã hội để trao đổinhững kiến
thức về học tậpvà thi cử.
1.1 Các hình thức ứng dụng CNTT trong dạy học
Hiện nay,trên thế giới người ta phân biệt rõ ràng 2hìnhthức ứngdụng CNTT
trong dạy và học, đó là Computer BaseTraining, gọitắt là CBT (dạy dựa vàomáy

tính),và e-learning(học dựa vào máy tính). Trong đó:
- CBT là hình thức giáo viên sử dụngmáy vi tínhtrên lớp, kèm theo các trang thiết
bị như máy chiếu (hoặc màn hìnhcỡ lớn) và cácthiết bị multimediađể hỗ trợ
truyền tải kiến thức đến họcsinh, kết hợp với pháthuy những thế mạnh của các
phần mềm máy tínhnhư hình ảnh, âm thanh sinh động,các tư liệu phim, ảnh, sự
tương tác người và máy.
- E-learning làhình thức học sinhsử dụng máy tínhđể tự học cácbài giảng mà
giáo viênđã soạn sẵn, hoặc xem các đoạn phimvề các tiết dạy của giáo viên, hoặc
có thể trao đổi trực tuyến với giáo viên thông mạngInternet.Điểm khác cơ bản của
hình thức E-learninglà lấy người họclàm trungtâm, người họcsẽ tự làm chủ quá
trìnhhọc tập của mình, người dạy chỉ đóng vaitrò hỗ trợ việc học tậpchongười
học.
Như vậy, có thể thấyCBT và e-learning là haihìnhthức ứng dụng CNTTvào dạy và
học khác nhauvề mặt bản chất:
+ Một bên là hình thứchỗ trợ cho giáo viên, lấyngười dạylàm trungtâm và cơ bản
vẫn dựa trên môhình lớp học cũ (CBT )
+ Một bên là hình thứchọc hoàn toàn mới,lấy người học làm trungtâm, trongkhi
người dạy chỉ là ngườihỗ trợ ( E-learning )
1.2 Sử dụng các bài giảng điện tử trong giảng dạy
Từ nhiều nămnay, trongcác nhàtrường đã sử dụng tương đốiphổ biến mô hình
giảngdạy sử dụng bài giảng điện tử cùngvới cáctrang thiết bị khác như máytính,
máy chiếu (projector), Bài giảng điện tử và các trangthiếtbị này có thể coi là
những công cụ dạy họcđa năng vì nócó thể thay thế chohầu hếtcác công cụ dạy
học khác từ truyền thống (tranh vẽ,bản đồ,mô hình, ) đến hiện đại(cassette, ti vi,
đầu video ). Hơnnữa,nếu cácbài giảngđiện tử được đầu tư xây dựng cẩnthận thì
sẽ đem lạihiệu quả hơn hẳn,tạo được sự hấp dẫn và họcsinh có thể tiếp thu bài
giảngdễ dànghơn.
Khác vớicác phần mềm giáo dục khác, bàigiảng điệntử không phải là phần mềm
dạy học, nó chỉ trợ giúp cho việc giảng dạy củagiáo viên (đối tượng sử dụng làgiáo
viên, không phải làhọc sinh). Chính vì vậy, việc truyền đạt kiến thức vẫn dựa trên

giao tiếp thầy-trò, chứ không phải giao tiếp máy-người. Mặt khác, vì giáoviên là
người trựctiếp điều hành việc sử dụng phần mềm nên cóthể khaithác tối đa được
những kiến thức cần chuyểntải trongphầnmềm, tuỳ thuộc vào trình độ củahọc
sinh vàphương pháp giảng dạy của giáo viên.
Việc sử dụngcác bài giảng điệntử sẽ tăng hiệu quả đáng kể đối với các tiết dạy của
giáo viên.Có thể nói đó là sự kết hợp những ưuđiểm của phương pháp dạy học
truyền thống và của các côngnghệ hiện đại.
Để soạn các bài giảng điện tử, hiện naygiáo viênđược khuyến khích học và sử
dụngcác phần mềm:
Microsoft Powerpoint: Phần mềm cho phép soạn các bài trình chiếu hấp dẫn để
làm bài giảngđiện tử. Powerpoint có thể sử dụngđược các tư liệu ảnh phim, cho
phép tạo đượccác hiệu ứng chuyển độngkhá hấp dẫn và chọn cácmẫu giao diện
đẹp.
Phần mềm Violet: Dùngcho giáo viên có thể tự thiết kế và xây dựng đượcnhững
bài giảngđiệntử sinh động,hấp dẫn, để trợ giúp cho các giờ dạy học trênlớp (sử
dụngvới máy chiếu projector hoặc ti vi),hoặcđể đưa lên mạng Internet.Tương tự
như PowerpointnhưngViolet cónhiều điểm mạnhhơn như giao diện tiếng Việt,
dễ dùng,có những chức năng chuyên dụng cho bài giảng như tạo các loạibài tập,
chức năng thiết kế chuyêncho mỗi mônhọc, và đặcbiệt là khả năng gắnkết được
với các phầnmềm côngcụ khác.
Macromedia Flash: Đây là phần mềm cho phép vẽ hình,tạo ra hìnhảnh động,các
hiệu ứng chuyển động và biến đổi,lập trìnhtạo ra cáchoạt độngmô phỏng và
tương tác sinhđộng, hấp dẫn. Để sử dụng tốt Flashđòi trình độ ngườisử dụng
cũng phải ở mức khávà phảithực hànhnhiều. Thông thường không dùng Flashđể
tạo cả một bài giảng vì nó sẽ tốnkhá nhiều công sức, mà chỉ dùngđể tạo ra cáctư
liệu rồi kết hợpvới ViolethoặcPowerpointđể tạo thành mộtbài giảng hoàn
chỉnh.
Ngoài ra, trong quá trình soạn bài, giáo viênsử dụng các công cụ tìm kiếm trên
Internet.Trangweb của Trung tâm hỗ trợ giáo viên()là nơi
cung cấp nhiều công cụ hữu hiệu hỗ trợ cho giáo viên trong quá trìnhsoạn các bài

giảngđiện tử có chất lượng cao.
1.3 Sử dụng Internet trong việc tìm kiếm các thông tin trực tuyến
Internet chính là một thư viện không lồ, là nơi lưu chứa tri thức của toànnhân loại
với hàngtỷ tư liệu và các bài viết củamọi lĩnhvực vàluôn được cập nhật từng
ngày, từng giờ.Vấn đề quan trọng vàbắt buộc đối với giáo viênlà phải biết khai
thác nguồn tài nguyên phongphútrên Internetđể làm tốt việc ứng dụng CNTT
trong dạy học.
Có 2 phương pháp để khai thác các thông tin phụcvụ choviệc giảng dạy:
+ Truy cập các thư viện tài nguyên trực tuyến
- Wikipedia.org (trang tiếngViệtlà vi.wikipedia.org) là hệ thống bách khoa toàn
thư khổng lồ, dohàng chục triệu tình nguyện viêntrênthế giới đóng góp xây dựng.
Có thể tìm ở đây từ các kiến thức khoahọc phổ thông đếncácnghiên cứu khoahọc
chuyên ngành,tìm hiểuvề tiểu sử những ngườinổi tiếng cho đếnnhững vấn đề
thời sự được cập nhậthàng ngàyv.v
- Youtube.com, là trangweb chiasẻ video lớn nhất thế giới, ở đây chúngta có thể
dễ dàngtìm được nhữngtư liệu phim phù hợp với mục đích dạyhọc. Ở Việt Nam
cũng có trang chia sẻ videoriêng ở địa chỉ Clip.vn
- Thư viện tư liệu giáo dục ( ) là trangweb chiasẻ các tư
liệu phim,ảnh,flash phục vụ cho giáo dụcvà đào tạo củangười Việt Nam.
- Thư viện bài giảng điện tử ( ): Đâylà trang webcho
phép giáo viên chia sẻ các bài giảng vàgiáo án của mình, đồngthời thamkhảocác
bài giảngvà giáo án của rấtnhiều giáo viên khác trên cả nước.
- Thư viện giáo trình điện tử ( .)làtrang webtập hợp
các giáo trìnhbậc đại học và chuyên ngành từ các dự án của Bộ GD&ĐT với các
trường Đại học lớntrên cả nướcnhư Đại học Bách Khoa HN, ĐH Sư phạmHN, Đại
học Cần Thơ
Thư viện tư liệu giáo dục và Thư viện bài giảngđiện tử là các hệ thốngmở, không
những giúp giáo viêncó thể downloadcáctư liệu dạy học vàcác bàigiảng mẫu mà
còn chophép giáo viên có thể đưa các tư liệu vàbài giảng của mình lên để chia sẻ
với mọi người. Việc sử dụng cáchệ thốngmở như trên hiệnnay đanglà xu hướng

tất yếu của ngànhCNTT, với nhữngưu điểmvượt trội là: Hoàn toànmiễn phí; Có
hệ thốngdữ liệu khổnglồ vì là do cộng đồngcùngxây dựng;Luônđược cậpnhật
thường xuyên, từng ngày, từnggiờ; Các tư liệu cũng như bài giảng có chất lượng
cao vì được chọn lọc và tổnghợp từ nhiều nguồnkhác nhau.
+ Sử dụng các dịch vụ tìm kiếm như Google, Yahoo,Baamboo,Monava
( , ,, http://monav
a.com )
1.4 Trao đổi chuyên môn, chia sẻ tài nguyên trên các mạng xã hội
Khi kết nối mạng Internet,giáo viên không chỉ có thể tìm thấy ngaynhữngkiến
thức, nhưngtài nguyênmình cầnmàcòncóthể chiasẻ, traođổi thôngtinvớinhau.
Hình thức trao đổi, chiasẻ thông tin với nhau đơn giảnnhất làphổ biến nhấthiện
nay là thôngqua cácdiễn đàn (forum)trên mạng.
Diễnđàn lớn nhất Việt Nam về giáo dục là trangdiễn đàn Mạnggiáo dục của Bộ
GD&ĐT () trong đó trao đổivề mọi vấn đề liên quan
đến giáo dụcnhư giảngdạy, quản lý giáodục, cáccuộc vận động, các chính sách
mớicủa Bộ GD&ĐT.Ngoài ra còn cóDiễn đàngiáo viên tronghệ thống thư viện
trực tuyến của Violet (), diễn đàngiáo dụcBìnhDương
( ) vàcòn rất nhiều bloggiáo dục khác.
Một hìnhthức trao đổi, chia sẻ thông tinkhác nữatrên Internetlà thamgia các
mạng xãhội. Ở các mạngnày, mỗi người có thể xây dựngcác blog (có thể coi đó là
những trang web cá nhân) cho mình. Với các blogđược tạo, giáo viên có thể: lưu
trữ các tư liệu, bài giảng, tài liệu thamkhảo môn học; chiasẻ các kinh nghiệm
trong dạy họcvà trongcuộc sống,bạn bè đồngnghiệp cóthể vào xemcác blog của
nhau và gửi lên ý kiếncủa mình; tổ chức việc dạy họcthông qua blog; tổ chức các
diễn đànvề một số chủ đề giáo dục; ngoài ra blog cũnglà nơi giáoviên khắpnơi
trong cả nước có thể giaolưu,kết nghĩavới nhau
Trongthực tế tuy còn cónhiều điểm chưa tốt, chưakiểm soát đượcđối vớicác
blog nhưngtùy theo từng mụcđích sử dụng, các blog có thể phát huy tính tích cực
rất cao.Đặc biệt, các giáo viênnếu biết tậndụng những chứcnăng của blog thì hoàn
toàncó thể sử dụng blog để làm tốt hơn công việc giảng dạy củamình. Hiện tại, đã

có hàng ngàngiáo viên tạo trangweb cánhân được thừa kế bảnquyền từ thư viện
Violet.vn.Ngoài ra,các địa chỉ mạng xã hội khác để tạo blog được dùngnhiềunhất
ở Việt Namcó thể kể đến
là: , , Vi
ệc tạo blog hiện nay,thủ tục rấtđơn giản, rất dễ thực hiện đối với mọi người.
2. Một vài kinh nghiệm trong việc sử dụng blog trong dạy học ở trường Sư
phạm:
Sau một thời gian ngắn tạovà sử dụng websitecá nhân phục vụ cho việc giảng dạy
ở trường sư phạm; mặt khác, đượcsự cộng tác, ủng hộ của nhiều bạnđồng nghiệp
và sinhviên, tôi rút ra được một số nhận xét và kinh nghiệm bước đầu:
1/ Tuythực chất chưa phải là mộthình thức e-learningtheo đúng nghĩa của nó
nhưng việc sử dụng trangweb cá nhântrongviệc dạy học cũng là một bước khởi
đầu quantrọngcho việc phát triển hìnhthức e-learning trongthời gian tới - một
xu thế tích cựccần đượcphát triển ở nước ta. Ngàynay cácgiảngviên sư phạm
hoàn toàn có thể tạo cho mìnhmột trang webcá nhân để sử dụng cho mục đíchđổi
mớiphương pháp dạy học.
+ Trướckhi tạo trang web,giảngviêncần có địnhhướngvề trangweb củamình
(về nội dung,về kết cấu các thư mục cầncó) sao cho phù hợpđặc điểmmôn học,
mục đích sử dụng của bản thân và cóthể duytrì, phát triển trangweb lâu dài.Điều
này cầnđược cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng vànên có một thời gian nhất định cho
công việc chuẩn bị những điều kliện hình thành trangweb.
+ Kiên trì, từng bướcthực hiện vữngchắc việcxây dựng trangweb theohướng đã
dự kiến.Việc tạolập một trangweb rấtdễ dàng, nhưngduy trì, "nuôidưỡng"và
pháttriển nó thì hoàn toànkhông phải là mộtviệc đơn giản, dễ dàng. Giảng viên
cần có một "chiến lược" để duytrì,phát triển và sử dụngcó hiệu quả trang web cá
nhâncủa mình. Luôn luônbám sát mụcđích tạo trangweb cá nhânđể phụcvụ cho
việc dạyhọc.
Điều nàycó khác với mụcđích dùng webđể chia sẻ thông tin đơn thuần hayghi
nhật ký, tâm sự của bản thân
2/ Mỗi giảng viên có một cáchthiết kế trangweb cá nhânkhácnhau tùy theo mục

đích riêng củamình. Tuynhiêntheo tôi, cần tạo nhữngthư mục riêng như: tư liệu,
bài giảngđiệntử, giáo án( đề cương chitiết học phần, đề cương bài giảng), câu
hỏi ôntập & đề thi, tài liệu tham khảo Điềunày cũng giúpcho sinh viên thuận lợi
trong việc tìm kiếm,tham khảo những tài liệu phụcvụ việc họctập, nghiên cứu
môn học.
Mặtkhác, giảng viêncó thể thiết lập liên kết đếnnhững websitehoặc nhữngtài
liệu có chất lượng cao, thiết thực chomôn họcở những websitekhác. Việc nàygiúp
cho sinhviên thuận lợi và có định hướng đúng đắn trong việc tìm kiếmthông tin
trên mạng để tham khảo, thực hiệncác bài tập theo yêu cầu của mônhọc.
Theo tôi, nếutạo websitecá nhân thuộc hệ thốngviolet.vnthì chúng ta sẽ thuận
tiện trong việcthực hiện điều này. Mặt khác, giảng viên và sinhviên sẽ dễ dàng
tiếp cận nguồn tàinguyên khá phong phú trong hệ thốngthư viện trực tuyến
Violet do cộng đồng giáo viêntham giađóng góp.
3/ Để có thể sử dụngwebsite cá nhân vào việc dạy học:
+ Giảngviên đưa ra những bài thực hành,bài tập ( vídụ: thiếtkế bài giảngđiệntử,
thiết kế hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, thiết kế bài thuyết trình, thực hiện
một bộ sưu tập tư liệu cho môn học )và giaocho cá nhân hoặc các nhóm sinhviên
thực hiện.
+ Giảngviên nên tạomột thư mục riêng để thôngbáo đề tài thực hành, danh sách
các nhóm thựchành của sinh viên, lưu trữ hình ảnhhoạt độngthực hành, báo cáo
của sinhviên( nếu có )
+ Saukhi đượcbáo cáo,trình bày, tổ chức thực hành trên lớp và được góp ý, chỉnh
sửa, những bài tập đó được giảng viên hoặccác sinh viên tự đưalên trangweb
( đối với cáctrang webcá nhân củaViolet, giảngviên có thể phân quyềncho sinh
viên tự đưa tài liệu lênvới điều kiện là sinhviên cần đăng ký trở thành thànhviên
trangriêng của giảngviên ).
+ Giảngviên cóthể nhận xétcông khaicác bài thực hành trên mạng;có thể tổ chức
các sinhviên khác có thể nhận xét, gópý chonhau.
+ Trongquá trìnhsử dụng trangweb cho việc giảng dạy, giảng viên cần xây dựng,
thống nhất một" nội quy" củatrang webđể tránh tìnhtrạng bài giảng, tài liệu

được tải lên tuỳ tiện, đixa mục đích của trangweb.Điều này giúp chúngta đỡ mất
thời gian choviệc khắcphục, sửa chữa,chấn chỉnh không cầnthiết.
Nhiều bài tậpcó chất lượng được giáo viên, sinhviênnơi khác tải về thamkhảo.
Điều nàytạo cho sinh viên thêm hứng thú trongviệc học tập, sáng tạo.Bởi vì một
bài giảngđược đưa lên thư việnsẽ nhậnđược rấtnhiều góp ý từ cộng đồng để tác
giả chỉnh sửalại chongày một tốt hơn, đồng thời việc mộtbài giảngđượctham
khảo nhiều lần cũng làmộtthước đođánh giá chất lượngbài giảng, qua đó khẳng
định được trìnhđộ của tác giả.
4/ Thông qua việc thực hànhnhư trên, tôi nhận thấy hoạt động họctập củasinh
viên cónhiều dấu hiệu chuyểnbiến theo hướng tích cực:
+ Kỹ năng thiết kế bài giảng điện tử được nânglên, ngoài phần mềmPowerpoint
được sử dụng một cách khá phổ biến, nhiều sinh viênđã mạnhdạn sử dụng phần
mềm Violetđể soạn bài dưới sự hướng dẫn củagiảngviên, sự trợ giúp của trang
web đàotạo kỹ năng vitính cho giáo viên
+ Kỹ năng tìmkiếm tài liệu trênmạng được cải thiện, việc tìm kiếm tài liệu cũng
được định hướng tích cực hơn.
+ Hình thành vàphát triển khả nănghợp tác giữa các thành viên trong nhóm để
hoàn thành bài tập nhóm.
+ Trongnhững buổi thực hành( tổ chức hoạt động giáo dục, thuyết trình, giới
thiệubộ sưu tập củanhóm )với những" sản phẩm" do chính mìnhthiết kế vàtổ
chức thi công, khôngkhí học tập của sinh viên sôi nổi vàtích cực hơn( sosánh bài
tập củamình với bài tập củacác bạn khác, góp ý kiến xây dựng cho các bài tập )
+ Bướcđầu hìnhthành ýthức tìm kiếm,tích luỹ những tư liệu, bàigiảng có chất
lượng cao để chuẩn bị cho việc giảng dạy saukhi tốt nghiệp ratrường. Nhiềusinh
viên tíchcực đónggóp chotrangweb nhiều tư liệu, bài giảng, tài liệu thamkhảo có
giá trị, trước mắt nóphục vụ nhiều hơncho việc học tập, nghiên cứu môn học,
đồngthời qua đó sinh viên cũngđã thamgia đóng góp chothư viện củacộng đồng
giáo viên.Theonhận xét của cá nhântôi, tình cảm nghề nghiệpcủa sinhviên từ đó
cũng có nhữngbiểu hiệntíchcực hơn.
Khi sử dụng những trangweb cá nhân, giảngviên cóthể giải đápcác thắc mắc của

sinh viên thôngqua hìnhthức"tin nhắn" để lại trên trangweb. Với trangweb
thuộcthư viện trựctuyến Violet,giảngviêncòn có thể hỗ trợ trực tuyến chosinh
viên. Nếumuốntổ chứchỗ trợ trực tuyến,giảng viêncần ấn địnhvà thông báo thời
gian trực tuyến mỗi ngàyvà việc hỗ trợ trực tuyến cần được tiến hành có nề nếp
và thường xuyên. Với những hình thức hỗ trợ như vậy, sự giúpđỡ của giảngviên
đối với sinhviên có thể kịp thời hơn, hiệu quả hơn.
Một điều quan trọng, theo chúng tôi trang webcánhân cũng chỉ là một phương
tiện giúp cho giảng viên đổimới phương phápdạy học. Tuy nhiên cũngnhư những
phươngtiện dạy học khác,trang webcá nhân của giảng viêncần được sử dụng
phốihợp tốt với cácphương tiện khác, cần phát huy những ưu thế cũng như cần
khắc phục nhữngđiểm hạn chế của nó trong quá trình sử dụng. Tuyệt đối hóa vai
trò củanó cũngsẽ dẫn đến sailầm.