B
B
ệ
ệ
nh
nh
do vi
do vi
khu
khu
ẩ
ẩ
n
n
gây
gây
ra
ra
ở
ở
gi
gi
á
á
p
p
x
x
á
á
c
c
1.
1.
Nguyên
Nguyên
nhân
nhân
gây
gây
b
b
ệ
ệ
nh
nh
:
:
VK
VK
Vibrio
Vibrio
,
,
Aeromonas
Aeromonas
v
v
à
à
Pseudomonas
Pseudomonas
thư
thư
ờ
ờ
ng
ng
gây
gây
ra
ra
c
c
á
á
c
c
b
b
ệ
ệ
nh
nh
đ
đ
ố
ố
m
m
đen
đen
,
,
đ
đ
ố
ố
m
m
nâu
nâu
v
v
à
à
ho
ho
ạ
ạ
i
i
t
t
ử
ử
ph
ph
ầ
ầ
n
n
ph
ph
ụ
ụ
ở
ở
gi
gi
á
á
p
p
x
x
á
á
c
c
.
.
2.
2.
Lo
Lo
à
à
i
i
b
b
ị
ị
b
b
ệ
ệ
nh
nh
:
:
c
c
á
á
c
c
lo
lo
ạ
ạ
i
i
tôm
tôm
:
:
tôm
tôm
s
s
ú
ú
,
,
tôm
tôm
th
th
ẻ
ẻ
,
,
tôm
tôm
r
r
ả
ả
o
o
v
v
à
à
tôm
tôm
c
c
à
à
ng
ng
xanh
xanh
3.
3.
Bi
Bi
ể
ể
u
u
hi
hi
ệ
ệ
n
n
c
c
ủ
ủ
a
a
b
b
ệ
ệ
nh
nh
:
:
Tôm
Tôm
b
b
ệ
ệ
nh
nh
th
th
ể
ể
hi
hi
ệ
ệ
n
n
m
m
à
à
u
u
nâu
nâu
chuy
chuy
ể
ể
n
n
sang
sang
m
m
à
à
u
u
đen
đen
,
,
m
m
ộ
ộ
t
t
ho
ho
ặ
ặ
c
c
nhi
nhi
ề
ề
u
u
v
v
ù
ù
ng
ng
b
b
ị
ị
ăn
ăn
mòn
mòn
trên
trên
b
b
ề
ề
m
m
ặ
ặ
t
t
v
v
ỏ
ỏ
,
,
ph
ph
ầ
ầ
n
n
ph
ph
ụ
ụ
v
v
à
à
mang
mang
.
.
Ở
Ở
giai
giai
đo
đo
ạ
ạ
n
n
tôm
tôm
Post
Post
ph
ph
ầ
ầ
n
n
ph
ph
ụ
ụ
th
th
ể
ể
hi
hi
ệ
ệ
n
n
gi
gi
ố
ố
ng
ng
đi
đi
ế
ế
u
u
cigar.
cigar.
Ch
Ch
ỗ
ỗ
sưng
sưng
r
r
ộ
ộ
p
p
c
c
ó
ó
ch
ch
ứ
ứ
a
a
d
d
ị
ị
ch
ch
gelatin
gelatin
xanh
xanh
t
t
í
í
m
m
c
c
ó
ó
th
th
ể
ể
th
th
ấ
ấ
y
y
trên
trên
ph
ph
ầ
ầ
n
n
đ
đ
ầ
ầ
u
u
ng
ng
ự
ự
c
c
v
v
à
à
c
c
á
á
c
c
đ
đ
ố
ố
t
t
v
v
ù
ù
ng
ng
b
b
ụ
ụ
ng
ng
.
.
Ch
Ch
ỗ
ỗ
sưng
sưng
r
r
ộ
ộ
p
p
n
n
à
à
y
y
c
c
ó
ó
th
th
ể
ể
m
m
ở
ở
r
r
ộ
ộ
ng
ng
ra
ra
ph
ph
ầ
ầ
n
n
bên
bên
,
,
ph
ph
ầ
ầ
n
n
sau
sau
c
c
ủ
ủ
a
a
v
v
ù
ù
ng
ng
đ
đ
ầ
ầ
u
u
ng
ng
ự
ự
c
c
.
.
C
C
á
á
c
c
l
l
ỗ
ỗ
th
th
ủ
ủ
ng
ng
ho
ho
ặ
ặ
c
c
t
t
ổ
ổ
n
n
thương
thương
gây
gây
ra
ra
ở
ở
đuôi
đuôi
,
,
tru
tru
ỳ
ỳ
.
.
B
B
ệ
ệ
nh
nh
do vi
do vi
khu
khu
ẩ
ẩ
n
n
gây
gây
ra
ra
ở
ở
gi
gi
á
á
p
p
x
x
á
á
c
c
B
B
ệ
ệ
nh
nh
do vi
do vi
khu
khu
ẩ
ẩ
n
n
gây
gây
ra
ra
ở
ở
gi
gi
á
á
p
p
x
x
á
á
c
c
Xuấthiện các vếtnứt ở các đốtbụng, tôm bị cong thân.
Thiệthạikhácdo tômbịănthịt.
Vỏ kitin có chứamộtlượng lớn vi khuẩn.
VK sản sinh các men phân huỷ li pít, protein và kitin. Các men này
cùng nhau ăn mòn nhiềulớpcủavỏ kitin, kếtquả dẫn đếnbệnh xảy
ra.
Quá trình phá huỷ vỏ kitin tạo đường cho các tác nhân gây bệnh khác
như nấmhoặc vi khuẩncơ hộixâmnhập. Tôm nhiễmbệnh có thể bị
chết do mấtcânbằng áp xuấtthẩmthấu, khó khăn trong lộtxác,
nhiễmnấmkế phát và nhiễm khuẩn nói chung. Tôm bị bệnh yếu, dễ bị
ănthịt, hoặcchết do shock hoặckiệtsức.
Bệnh cũng liên quan đến quá trình tổnthương vỏ kitin, sự có mặtmột
lượng lớn VK trong nước nuôi, vệ sinh trại kém, các chấthữucơ
nhiềuhoặctảobị tạp nhiễm, dinh dưỡng không đầy đủ và sốcMT.
B
B
ệ
ệ
nh
nh
do vi
do vi
khu
khu
ẩ
ẩ
n
n
gây
gây
ra
ra
ở
ở
gi
gi
á
á
p
p
x
x
á
á
c
c
4. Chẩn
đoán
bệnh
Để chuẩn đoán bệnh thường thu mẫuVK bằng cách cắtphầnphụ hoặcthu
mẫutrêncácvếtloéttrêncơ thể rồi nuôi cấyvàphânlậptrênmôitrường
BHIA, TSA hoặc NA. VK còn có thểđượcchẩn đoán bệnh bằng phương
pháp huyết thanh học(ngưng kết trên lam kính).
5. Phòng
và
trị
bệnh
-Duytrìtốtchấtlượng nước ao nuôi và đảmbảo đủ khẩuphầndinh
dưỡng.
-Giữ các vậtchấthữucơ trong nước ở mứcthấpbằng cách di chuyểncác
chấtlắng đọng có chứalượng lớnVK gâybệnh.
-Giảmmật độ thảđểtránh stress.
-Tránhgâytổnthương phầnvỏđểngănchặnsự xâm nhậpcáctácnhân
gây bệnh.
-Gâylộtxác.
-Trộnthức ănvới kháng sinh để cho tôm ăn.
H
H
ộ
ộ
i
i
ch
ch
ứ
ứ
ng
ng
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
do vi
do vi
khu
khu
ẩ
ẩ
n
n
ở
ở
tôm
tôm
nuôi
nuôi
(Bacterial White Spot Syndrome = BWSS)
H
H
ộ
ộ
i
i
ch
ch
ứ
ứ
ng
ng
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
do VK
do VK
gây
gây
ra
ra
ở
ở
tôm
tôm
nuôi
nuôi
g
g
ầ
ầ
n
n
đây
đây
m
m
ớ
ớ
i
i
đư
đư
ợ
ợ
c
c
b
b
á
á
o
o
c
c
á
á
o
o
tuy
tuy
nhiên
nhiên
đôi
đôi
l
l
ú
ú
c
c
còn
còn
l
l
ộ
ộ
n
n
x
x
ộ
ộ
n
n
trong
trong
ch
ch
ẩ
ẩ
n
n
đo
đo
á
á
n
n
v
v
ớ
ớ
i
i
b
b
ệ
ệ
nh
nh
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
do vi
do vi
r
r
ú
ú
t
t
.
.
T
T
ừ
ừ
năm
năm
1993, vi
1993, vi
r
r
ú
ú
t
t
gây
gây
b
b
ệ
ệ
nh
nh
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
đã
đã
gây
gây
thi
thi
ệ
ệ
t
t
h
h
ạ
ạ
i
i
nhi
nhi
ề
ề
u
u
ở
ở
tôm
tôm
nuôi
nuôi
ở
ở
châu
châu
Á
Á
v
v
à
à
M
M
ỹ
ỹ
La
La
tinh
tinh
.
.
G
G
ầ
ầ
n
n
đây
đây
h
h
ộ
ộ
i
i
ch
ch
ứ
ứ
ng
ng
b
b
ệ
ệ
nh
nh
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
kh
kh
á
á
c
c
c
c
ó
ó
bi
bi
ể
ể
u
u
hi
hi
ệ
ệ
n
n
b
b
ệ
ệ
nh
nh
gi
gi
ố
ố
ng
ng
như
như
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
do vi
do vi
r
r
ú
ú
t
t
gây
gây
ra
ra
nhưng
nhưng
đư
đư
ợ
ợ
c
c
x
x
á
á
c
c
đ
đ
ị
ị
nh
nh
v
v
à
à
b
b
á
á
o
o
c
c
á
á
o
o
l
l
à
à
h
h
ộ
ộ
i
i
ch
ch
ứ
ứ
ng
ng
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
do VK.
do VK.
S
S
ự
ự
gi
gi
ố
ố
ng
ng
nhau
nhau
v
v
ề
ề
bi
bi
ể
ể
u
u
hi
hi
ệ
ệ
n
n
c
c
ủ
ủ
a
a
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
đã
đã
cho
cho
m
m
ộ
ộ
t
t
k
k
ế
ế
t
t
qu
qu
ả
ả
l
l
ộ
ộ
n
n
x
x
ộ
ộ
n
n
trong
trong
ch
ch
ẩ
ẩ
n
n
đo
đo
á
á
n
n
b
b
ệ
ệ
nh
nh
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
do vi
do vi
r
r
ú
ú
t
t
gây
gây
ra
ra
khi
khi
ch
ch
ẩ
ẩ
n
n
đo
đo
á
á
n
n
b
b
ệ
ệ
nh
nh
b
b
ằ
ằ
ng
ng
P
P
2
2
PCR
PCR
.
.
Trong
Trong
h
h
ộ
ộ
i
i
ch
ch
ứ
ứ
ng
ng
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
do VK
do VK
khi
khi
ch
ch
ẩ
ẩ
n
n
đo
đo
á
á
n
n
b
b
ằ
ằ
ng
ng
PCR
PCR
trong
trong
b
b
ệ
ệ
nh
nh
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
do vi
do vi
r
r
ú
ú
t
t
cho
cho
k
k
ế
ế
t
t
qu
qu
ả
ả
âm
âm
t
t
í
í
nh
nh
.
.
H
H
ộ
ộ
i
i
ch
ch
ứ
ứ
ng
ng
đ
đ
ố
ố
m
m
tr
tr
ắ
ắ
ng
ng
do
do
VK
VK
ả
ả
nh
nh
hư
hư
ở
ở
ng
ng
đ
đ
ế
ế
n
n
l
l
ộ
ộ
t
t
v
v
ỏ
ỏ
v
v
à
à
sinh
sinh
trư
trư
ở
ở
ng
ng
c
c
ủ
ủ
a
a
tôm
tôm
.
.