Tìm kiếm sự sống trên sao Hỏa doc

Tìm kiếm sự sống trên
sao Hỏa
Những nỗ lực đầu tiênvà duynhất nhằmtìm kiếm sự sốngtrên Hỏa tinh là
các sứ mệnh Viking phóng lêntừ năm1975. Nay các nhà khoahọc đangđề xuất
thậpniên mớithám hiểmrô bôt đối với hành tinhđỏ, đưa việctìm kiếmsự sống
lên mứcưu tiên cao nhất.
Sứ mệnh Phoenixđào xới vàođất saoHỏa để xem cái gìẩn giấu ngaybên
dưới lớp bề mặt. Mẫu vật thutừ con rãnhnày đã được phân tích bởi thiết bị Wet
Chemistry Laboratory,một bộ phận của Hệ thống phân tíchHiển vi,Điệnhóa,và
Độ dẫn củaPhoenix(MECA).Ảnh: NASA/JPL-Caltech/Đại học Arizona/Đại học
TexasA&M
Sau các sứ mệnh Viking, sự nhất tríchung tronggiới khoahọc là sự lạnhlẽo,
bức xạ, sự khô cằn và các yếu tố môi trườngkhác đã bác bỏ các cơ hội cho hoạt
độngvi sinh ở trên hoặc ở gần lớp mặtcủa Hỏa tinh.Giả định này – chủ yếu dựa
trên chỗ các thiết bị Viking không phát hiệnra các hợp chất hữu cơ làdấu hiệu xác
nhậncủa sự sống sao Hỏa – đã được củngcố thêm bởi từngsứ mệnh mộtsau đó,
kể từ những ngày đầutiên ấy.
Phòngthí nghiệm Khoa học Hỏa tinh,dự kiến phónglên vào năm 2011,được
thiết kế chuyên dụng để tìm kiếmbằngchứng rằng môi trườngHỏa tinhđã từngcó
khả năng dung dưỡng sự sốngtrên hành tinh đỏ. Tuynhiên, một số nhà khoahọc
cho rằngchiếnlược thám hiểm saoHỏa như thế nên tập trung vào tìm kiếm bản
thân sự sống – sự sống “hiện hành” hoặc đang hoạtđộng ngày nay, hoặcđang ngủ
yên nhưngvẫncòn sống.
“Đối với loài người, chẳng có nhiệm vụ nào quantrọng và sâu sắc hơn việc
kiểmtra xem chúng ta có đơnđộc trong vũ trụ hay không,và Hỏa tinh phải lànơi
đầu tiên để mà khảo sát, vì nó nằmngay trước mắt chúng ta”, phátbiểu của nhà
sinh vật học vũ trụ AlbertoFairen tạiviện SETI và TrungtâmNghiên cứu Ames
NASA. “Việctìm kiếm sự sống trên sao Hỏa sẽ là thànhtựu khoahọc quantrọng
nhất của thế kỉ này”.
Các thiết bị hạ cánh Vikingđã phát hiện racác phân tử hữu cơ như methyl
chloridevà dichloromethane,nhưng nhữngchất này đã bị bácbỏ vì bị nhiễm từ

địa cầu –tức là, các chất lỏnglàm sạch dùngkhi chuẩn bị phithuyền trong lúc nó
vẫn còn trên trái đất.
Thiết bị hạ cánh Phoenixđã phát hiện ra magnesiumperchloratecótrong
đất, chất có thể phânhủy các chất thải hữu cơ. Khám phá này đã khiến các nhà
khoa họcsuy nghĩ lại về các giả thuyết Viking. VìVikinglàm nóngcác mẫu nghiên
cứu của nó, cho nênnó có thể gâyra một phản ứng hóa học giữa perchloratevà bất
kì chất hữu cơ nào khác có mặt, dođó, làmphá hủy các chấthữu cơ đó.
Sự phát hiện trong thời giangần đâyvề khí methane trên saoHỏa còn làm
hồi sinhkhả năng có sự sống trong quá khứ hoặc sự sốngthậm chíđang hiện hữu
ngay bêndưới lớp bề mặt,vì sự sống là mộttrongnhững thủ phạm chủ yếu sinhra
methanetrên trái đất.
Sao Hỏacó thể khắc nghiệt đối với sự sống, nhưng hãy nhớ rằng có vô số
mẫu sinhvật sống vẫntồn tại trong nhữngmôi trường cực độ trên Trái đất.Chẳng
hạn, người ta đã phát hiện thấy cácvi sinh vật trong những lớp đất khô cằn, lạnh
lẽo của các Thunglũng Khô cằn Nam Cực. Nhữnglớp đất này xếp thành một lớp
khôđóng băngvĩnh cửu chồng lên trênnền băng,mộtcấu trúctương tự như một
số mảng đấttrên sao Hỏa. Cáclớp băng giàu bụibặm trong cácsông băngbắtgiữ
các màng nước mỏng vàbụi khoángchất có thể đóngvai trò là cơ sở cho sự sống
trên Trái đất, và cáclớp giống như vậy đã được trông thấy tạicác lớp trầmtích ở
cực bắc của saoHỏa.
Vi khuẩn thậm chí còn sống được trongcác bọng muối trongsa mạc Atacama
siêu khô cằn ở Chile, nơi thường được môtả là tương tự như đất trên sao Hỏa.
Một số nghiêncứu cho rằng nhữngvùng đất thấp ở bán cầu bắc củasao Hỏa
đã từngcó nướcbao phủ. Mộtđường bờ biển khả dĩ ở gần ngọn núi lửa khổng lồ
Olympus đã được chụp ảnh chi tiết bởiphi thuyền Vikingvà bởi Camera Tàu quỹ
đạo Hỏa tinh.Ảnh: NASA
Những nơi tương tự này củasao Hỏatrên Trái đất cho thấy cómột vài khu
vực tươngđối ítỏi trên saoHỏa có thể dung dưỡngcho sự sống: nền đất phủ băng
vĩnh cửu,các lớp trầmtích băngto lớn, và những bọng muối nhấtđịnh.
“Các tàu khảo sát đã được gửi đếnnhững vùngđất thuộc sao Hỏa, nơi nền

đất đóng băngvĩnh cửu là phổ biến – đây làtrường hợpcủa Phoenix, trên cácvùng
đồngbằng phía bắc”, Fairen nói. “Những môi trườngkhác,thí dụ như hàngtrăm
khối trầm tích vùng của muối chloride,đã được phát hiệnra rất gần đây, chỉ mới
ba nămthôi, và phântán tren các caonguyêncổ phía nam.Trong mọi trường hợp,
đã chẳng có nỗ lực nàonhằm phântíchbất kì môi trườngnào trong số này vớicác
thiết bị sinh họchiện đại để tìmkiếmsự sống, dù làđang hiệnhữu hay đã tuyệt
diệt”.
Fairen vàcác đồng nghiệp của ông đề xuất một chiến lược mớicho thậpniên
tiếp theo của chươngtrình nghiên cứu quarô bôt đối vớisao Hỏa, trongđó việc
tìm kiếm sự sống đang hiện hữulà có tính ưutiên cao nhất.
So sánhPhòngthí nghiệm Khoa học sao Hỏa(MSL) vàXe Thám hiểm sao
Hỏa.Xe thám hiểm MSLcỡ MiniCooper có chiều dài gấp đôi (khoảng2,8m) và
nặng gấp bốn lần xethámhiểm Spirit và Opportunity.Ảnh:NASA
“Chúng tôi kêu gọi mộtkiếntrúc dài hạn củaChương trình Thám hiểmsao
Hỏa tổ chức theo ba mục tiêuchính vớimức độ ưu tiênnhư sau: tìm kiếmsự sống
hiện hữu, tìm kiếm sự sống trong quákhứ, và thu gom mẫuvật mangvề”,Fairen
nói.
Các nhà nghiên cứuhình dungra cáccon tàu thám hiểm nhắmtới nhữngnơi
mà sự sống có thể được tìmthấy, và mangtheo các thiết bị có thể cung cấp bằng
chứng không thể chốicãi – thí dụ như các vi khuẩn thật sự - cho sự có mặt hoặc
khôngcó mặt của sự sống. Chẳnghạn,các sứ mệnh rô bôttìm kiếm các bào tử, sự
sống ngủ đông hoặc các chất thải hữu cơ có thể khoan đàomột vàiyard xuốngcác
lớp đất giàu băng đượcche chắn khỏi mức độ bức xạ cao ở bề mặt và sử dụng kính
hiển viđể khảo sát các kết quả củachúng.
Một sứ mệnh nhắm tới tìmkiếm sự sống đanghiện hữu cũng thật lítưởng
cho việc tìmthấy bất kì sự sống nào đã tuyệt diệt, vì các sinh vật chết có khả năng
sẽ được tìm thấy ở chính những nơicác sinhvật sống được tìmthấy. Vì vi khuẩn
đất ở Sa mạc Atacamaphân tántheo một kiểu thưa thớt, nênbất kì sứ mệnh mới
nào nhằm tìmkiếm sự sống trên sao Hỏa cũng nên mangtheo một xethámhiểm.
Các thiết bị hạ cánh cũng được dùng để thu gom mẫu mangvề, nếu như mọi thứ

diễn rasuônsẻ.
“Côngnghệ đã sẵn sàngrồi”, Fairen nói. “Chúng ta chỉ cần một xung lực mới
và nhiều thamvọnghơn”.