Bài giảng Điện học (Phần 18) potx

Bài giảng Điệnhọc
(Phần 18)
3.4 Điện trở
Điện trở
Ở phần trước, chúngta đã dễ dàng quan sát thấy một thựctế là một mạch
điện pinvà bóngđèn nhanhchóng được đặt vào dòng ổnđịnh,nhưng tại saolại
như vậy ? Định luật IINewton, a = F/m, hìnhnhư tiên đoánrằng lực ổn địnhtác
dụnglên nhữnghạt tích điện đó phải làm chochúng chạy vòng tròntrong mạch
điện càng lúc càng nhanhhơn. Câu trả lời là khi các hạt tích điện chạy quavật chất,
luôn luôncó những lực, tươngtự như lực masát, cản trở chuyểnđộng đó. Những
lực này cần phải đưa vào địnhluật II Newton,nên nóthật ra là a = F
tổnghợp
/m, chứ
khôngphải a = F/m.Nếu, bằng cách tương tự, bạn đẩy một cái sọt chạy trênsàn
nhà ở tốc độ không đổi,tức là với gia tốc bằngkhông,thì lựctổnghợp tác dụnglên
nó phải bằng không. Sau khibạn đẩy chiếc sọt chuyển động, lực ma sát của sànnhà
sẽ triệt tiêu chính xácvới lực của bạn. Năng lượng hóa học dự trữ trong cơ thể bạn
đang chuyển hóa thànhnhiệt trong cái sọt và sàn nhà, và không còn làm tăngđộng
năng của cái sọt nữa.Tươngtự, nănglượng hóahọc bên trongpin chuyểnhóa
thành nhiệt, chứ không làmtăng liên tụcđộng năng của của các hạttích điện. Sự
biến đổi nănglượng thành nhiệt cóthể là mộttổn thất trongmột số mạchđiện, ví
dụ như chipmáy tính, nhưng nó là cần thiết trong trườnghợp bóngđèn sợi đốt,
loại bóngđèncần phải đủ nóngđể sáng lên.Cho dù bạn có thích nó haykhông thì
loại hiệu ứng nhiệt này vẫn cứ xảy rabất cứ khi nào các hạt tích điện chuyểnđộng
qua vậtchất.
Cái gì xác địnhlượng nhiệt đó ? Mộtbóng đèn flash được thiết kế làm việc
với pin 9V có thể được dán nhãn1,0 watt, mộtbóngkhácdán 5,0watt.Chúng hoạt
độngnhư thế nào ? Ngaycả không cần biết tường tận loại masát này ở mức độ
nguyêntử, bạn có thể liên hệ nhiệt tiêu haovới dòngđiện chạythông qua phương
trìnhP = I ΔV.Nếu haibóng đèn flash có hai giátrị P khác nhaukhi sử dụng với
cùng một pin duytrì cùng một hiệu điện thế ΔV, thìbóng đèn5,0 watt cho dòng

điện lớp gấp 5 lần chạyqua nó.
Đối với nhiềuchất, gồmcả tungsten chế tạo nên sợi tócbóngđèn, thínghiệm
cho thấy lượng điện sẽ chạy quanó tỉ lệ thuận với hiệu điệnthế đặt vào haiđầu
của nó. Đối với một vật cấu tạo từ một chấtnhư thế, chúng ta định nghĩa điệntrở
của nónhư sau:
định nghĩa điện trở
Nếu một vật nằm trong một mạch điện biểu hiện dòng điện tỉ lệ thuận với
hiệu điện thế hai đầu của nó, thì chúng ta định nghĩa điện trở của nó là tỉ số không
đổi
R = ΔV / I
Đơn vị của điện trở là volt/ampere, thường được gọi tắt là ohm,kíhiệu bằng
chữ cái Hi Lạp inhoa omega,Ω.
Ví dụ 7. Điện trở của bóng đèn
Một bóng đèn flashđược cấp nguồn bằng mộtpin 9 V có điện trở 10 W. Hỏi
dòngđiện chạyqua nó bằng baonhiêu ?
Giải phương trình định nghĩa điện trở cho I, ta có
Địnhluật Ohm phát biểu rằngnhiều chất, gồm nhiềuchất rắn và một số chất
lỏng, biểu hiện loại hành vinày,ít nhất là đối với những hiệu điện thế khôngquá
lớn. Thật ra địnhluậtOhm được gọi là“địnhluật”không có nghĩa là mọi chấtđều
tuân theo nó, hay có nó tầm quan trọngcơ sở như định luật Newtonchẳng hạn. Các
chất gọi là omic hayphiomic tùy thuộcvàochúng có tuân theođịnhluật Ohmhay
không.
Nếu cácvật cókích thước và hìnhdạnggiống nhau chế tạo từ haichất omic
khác nhau cóđiện trở khácnhau, chúng ta nói một chất có điện trở lớn hơn chất
kia haykémdẫn điện hơn chất kia đều được.Các chất, ví dụ như kimloại,có tính
dẫn rất mạnh, được nói là chấtdẫn điện tốt. Những chất có tính dẫnquá kém, ví dụ
như gỗ hay cao su, đượcphân loại là chất cách điện. Không cósự khác biệt sâu sắc
nào giữa hai loại chất. Một số chất, ví dụ như silicon, nằm giữahai thái cựcđó, và
được gọi là chất bán dẫn.
Ở mức độ trực giác,chúng ta có thể hiểu ý tưởng điện trở bằng cáchtạo ra

âm thanh “hhhhhh” và “ffffff”. Để đưa dòngkhông khí rakhỏi miệng bạn, bạnphải
sử dụng cơ hoành để nén không khítrong ngựcmình. Sự chênh lệch áp suất giữa
khôngkhí trong ngực bạn vàkhôngkhí bên ngoài miệng bạn tươngtự như sự
chênh lệch điện thế. Khi bạn phátraâm “h”, bạn điều khiển miệng và cổ họng mình
theo kiểu cho phép khôngkhí chảy ra dễ dàng.Dòngkhông khí mạnh giốngnhư
dòngđiện lớn. Chia cho dòng điện lớn trongđịnh nghĩađiện trở có nghĩa là chúng
ta có điện trở nhỏ. Chúngta nói điệntrở nhỏ của miệng và cổ họng bạn chophép
dòngđiện lớn chạy qua.Khi bạn phát âm “f”,bạn làm tăngđiện trở và gây radòng
chảynhỏ hơn.
Lưu ý mặc dù điện trở của một vật phụ thuộc vào chấtcấu tạonênnó, nhưng
chúng ta không thể nói đơn giản là “điện trở của vàng”hay “điện trở của gỗ”.Hình
h biểu diễn bốn vật ví dụ có dây gắn ở haiđầu nối vào mạch điện. Nếu chúng cấu
tạo từ cùng một chất, chũng sẽ vẫn có điện trở khác nhau, vì hình dạngvà kích
thướccủa chúngkhác nhau. Chúng ta sẽ bàn tới vấn đề này chi tiết hơntrong
chương sau,nhưng thật không có gìngạc nhiên nếu điện trở của h/2 lớn hơncủa
h/1 – hìnhảnhnước chảy quaống, tuy không đúnglắm, nhưngnó manglạicho
chúng ta sự trực giác tốt. Vật h/3sẽ có điện trở nhỏ hơn h/1 vì các hạt tích điện đi
qua nóđoạn đường ngắn hơn.
Các chất siêu dẫn
Mọichất đều biểu hiện một số biến thiên về điện trở theo nhiệt độ (hiện
tượng này đượckhai thác trongbộ ổn nhiệt làm nhiệtkế có thể tiếp xúc dễ dàng
với một mạch điện). Kì lạ hơn nữa, người ta thấy đasố kimloại biểu hiện sự thay
đổi đột ngột đến điện trở bằngkhôngkhi nhiệt độ lạnh tớimột nhiệt độ tới hạn
nhất định.Khi đó, người ta gọi chúng là chất siêu dẫn. Về mặt lí thuyết, cácchất
siêu dẫn sẽ cho phép chế tạonhiều dụng cụ lớn, ví dụ như các cuộndây nam châm
dùngđể láiđoàn xelửa. Trong thựctế, nhiệt độ tới hạn của tất cả các kimloại rất
thấp,và yêu cầu phải làm chúngthậtlạnh khiến việc ứngdụng chúng khôngcó tính
kinh tế, ngoại trừ nhữngứng dụng chuyên biệt như trong máy gia tốc hạtcho
nghiêncứu vật lí.
Nhưng gần đây các nhà khoa họcđã có phát hiện thật ngạc nhiên rằng những

chất ceramic nhất địnhlà chất siêu dẫn ở nhiệt độ cao hơnmột chút. Rào chắn kĩ
thuật hiện naylà tìm kiếm phương pháp chế tạo dâydẫn từ những chất dễ vỡ này.
WallStreet hiện đang đầu tư hàng tỉ đô la cho việcphát triển những dụng cụ siêu
dẫn dùng chođiện thoạicầm taydựatrên nhữngchất liệu này. Năm 2001, thành
phố Copenhagenđã thay thế một đoạnngắn mạng lưới điện của mình bằng cáp
siêu dẫn, và hiện nay chúngđang hoạtđộngvà cấp điện cho người tiêu dùng.
Hiện nay,nói chung không cólí thuyết nào về siêu dẫnlàmthỏa mãn được
mọingười, mặc dù sự siêu dẫn trong kimloại đã đượchiểu khá tốt. Thật không
may, tôi chưatìm ra lờigiải thích cơ bản của sự siêu dẫn trongkimloại hoạt động
ở quy mô công nghiệp.
i/ Một đoạn siêu dẫn của máy gia tốc ATLAS tại Phòng thí nghiệm quốc gia Mĩ,
gần Chicago. Nó được dùng để gia tốc chùm ion đến vài phần trăm của tốc độ ánh
sáng, dùng cho nghiên cứu vật lí hạt nhân. Bề mặt màu bạc sáng bóng chế tạo từ
nguyên tố niobium, một chất siêu dẫn ở nhiệt độ tương đối cao so với những kim loại
khác – tương đối cao nhưng cũng ngang với nhiệt độ của helium lỏng! Chùm ion đi
qua các lỗ trong hai hình trụ nhỏ ở hai đầu của thanh cong. Điện tích chạy tới lui
giữa chúng ở tần số 12 triệu chu trình mỗi giây, nên chúng chuyển hóa thành dương
và âm. Chùm tích điện dương gồm những phun trào ngắn mỗi lần khi chúng ở trong
một trong các đoạn nó sẽ bị hút về phía trước bởi điện tích âm trên hình trụ ở phía
trước và bị đẩy ra phía trước bởi điện tích dương ở đằng sau. Dòng điện khổng lồ
này (xem ví dụ 9) sẽ nhanh chóng làm tan chảy bất kì kim loại nào không siêu dẫn,
nhưng trong chất siêu dẫn chúng không hề tạo ra chút nhiệt nào.
Điện thế không đổi trên một vật dẫn
Ý tưởng về chất siêu dẫn đưa chúng tađến câuhỏi chúngta mongđợi một
vật sẽ xử sự như thế nào nếu nó được chế tạo từ một chất dẫnđiện rất tốt. Các chất
siêu dẫn là trườnghợp cực đoan, nhưngthườngthì một dâydẫn kim loại có thể
xem là một vật dẫn hoànhảo, chẳng hạn nếu như các phần củamạch điện ngoài
dây dẫn ra chế tạo từ nhữngchất dẫn điệnkém hơn nhiều. Điều gì xảy ra
nếu R bằng không trongphương trìnhR = DU/I ? Kếtquả của phép chia hai số cho
nhau chỉ có thể bằngkhông nếu như số trên tử bằng không.Điều này cho chúng ta

biết nếu chúngta chọn bất kìhai điểmnàotrong mộtvật dẫn hoàn hảo, thì hiệu
điện thế giữa chúngphải bằng không. Nói cách khác, toàn bộ vật dẫn phải ở cùng
một điện thế.
Điện thế không đổi cónghĩa là không có côngnào được thực hiện trên điện
tích khi nó di chuyểntừ điểmnày tới điểm kiatrong vật dẫn. Nếucông bằngkhông
được thực hiện chỉ dọc theo một quỹ đạo nhất định giữa haiđiểm đặc biệtđó, thì
nó có nghĩa là công dương được thực hiện dọc theo một phần của quỹ đạo và công
âm thực hiện trên phần còn lại, kết quả là chúng khử lẫn nhau.Nhưng khôngcó
cách nào màcông có thể đạttới bằngkhôngđốivới mọi quỹ đạo có thể có, trừ khi
lực điện tác dụnglên điện tích thực tế là bằng không tại mọi điểm. Ví dụ, giả sử bạn
tạo ra một điện tích tĩnh bằngcách cọ chân bạnlêntấm thảm, vàrồi bạngửi một số
điện tíchđó lên núm cửa, nó là một vật dẫn tốt.Làm thế nào điện tích đó có thể ở
bên trong núm cửa mà không tác dụng bất kìlực nào lên bấtkì điểmnào bên trong
nó ? Câu trả lời khả dĩ duynhất làđiện tích đó chuyển động tròn cho đến khinó tự
phân bố theo một cấuhình thích hợp saocho lực do các phần điện tích nhỏ dư
thừatrên bề mặt lênbất cứ hạt mangđiệnnào bên trong núm cửa chính xáctriệt
tiêu lẫn nhau.
Chúng tacó thể giảithích hànhvi nàynếunhư chúng ta giả sử rằng điện tích
nằm trên núm cửa đó cuối cùng sẽ được đặtvào trạng thái cân bằngbền.Vì núm
cửa là một vật dẫn nênđiện tích tự do di chuyển trongnó. Nếu nó tự do chuyển
độngvà bất kì phần nàocủa nócũng chịu một lực tổng hợp khác không do phần
điện tíchcòn lại tác dụng, thì nó sẽ chuyển động và chúng ta không có đượctrạng
thái cân bằng.
Thànhra làđiện tích nằm trênmột vật dẫn, một khi đạttớicấu hìnhcân
bằng,thì hoàntoàn nằm trên bề mặt, chứ không phải phầnbên trong. Chúng ta sẽ
khôngchứng minhđiều này, nhưng nócó thể giải thích được bằng trực giác.Chẳng
hạn, giả sử điện tích toàn phần trênmột vật dẫn là âm, tức là nó có thừa electron.
Những electron này sẽ đẩy lẫnnhau, và lực đẩy nàycó xu hướng đẩy chúnglên
phía trênbề mặt, vì nằm ở trên bề mặt chophép chúngnằmxa nhaunhất
Ngắn mạch

Ở phần trước, chúngta đã giả địnhmột vật dẫnhoàn hảo. Vậy thì thế nào là
một vật dẫn tốt,nếu nó không phảilà vật dẫn hoàn hảo ? Khi đó, chúng ta cóthể
giảiphươngtrình DV = IR. Một dòngđiện cỡ bình thường sẽ cho kết quả rất nhỏ
khi chúng ta nhân nó với điện trở của một vật dẫn tốt,ví dụ như dây kim loại. Hiệu
điện thế giữa haiđầu dây khi đó sẽ gần như không đổi. Mặt khác, nếu dòng điện là
cực lớn, thì chúng ta có sự chênh lệch điện thế đángkể. Đây là điều xảy ra trong
một đoản mạch: một mạch điện trong đó một đường dẫn điệntrở thấp nối giữa hai
cực của nguồncấp điệnthế. Lưu ý là từ này được sử dụngtrong ngữ cảnhđặc biệt
hơnnhiều so vớiý nghĩaphổ biến của thuậtngữ nằm ám chỉ bất cứ sự cố điện nào.
Chẳnghạn, nếu bạnngắn mạch mộtchiếc pin9V như biểu diễn trong hình j,bạn sẽ
tạo dòng điện có lẽ lên tới một ngàn ampe,đưa tới giá trị
P = IDV rất lớn. Dây dẫn đó sẽ nóng lên!
(?) Điều gì sẽ xảy ra với chiếc pin bị ngắn mạch như thế này ?
Điện trở
Trongbất cứ đồ dùng điện nào, bạnsẽ thấy một vài nguyêntố mạch điện
giống như mạch vẽ trong hìnhdưới đây. Những điện trở này đơn giảnlà một khối
trụ vật liệu ohm tính có dây dẫngắn ở hai đầu.
Trongngữ cảnh này,đa số sinh viên thấy khóhiểu nổitại saođiện trở lại
được sử dụng bên trongchiếc radio haymáy vitính. Hiển nhiên là chúngta muốn
bóng đèn hay bếp điện có một thành phần mạch điệnlàm cản trở dòng điện và
nónglên, nhưng nóng lên là thứ phiền phứctrong radiohaymáy vi tính.Không
cần bàn chi xa xôi, hãy dùng mộtsự tương tự cơ học để có được mộtý niệm chung
xem tại sao điện trở lại được sử dụng trong radio.
Những bộ phậnchính củamáy thu radio là ănten,bộ điều chỉnh chọn tần số,
và bộ khuếchđại gia cố tínhiệu đủ mạnh để phát raloa.Bộ điều chỉnh cộng hưởng
ở tần số được chọn,giống như ví dụ cộng hưởng cơ đã nói tới ở quyển 3 của loạt
bài giảngnày. Hànhvi của bộ cộng hưởngcơ phụ thuộc vào ba thứ: quán tính của
nó, độ cứng của nó, và mứcđộ masát haytắt dần.Hai thông số đầu nằm ở đỉnh của
đườngcong cộng hưởng,còn mức tắtdần xác định chiều rộng của cộnghưởng.
Trongbộ điều chỉnh radio,chúng ta có một hệ dao độngđiện cộng hưởng ở một

tần số nhất định. Thaycho một vật chuyểnđộng tớilui, những daođộng này gồm
những dòng điện ban đầu chạytheo mộthướng,sau đó chạy theo hướng ngượclại.
Trongmột hệ cơ học, sự tắt dần có nghĩa là sự mấtmát năng lượng daođộng dưới
dạng nhiệt, vàý niệm giống hệtnhư vậy được áp dụng cho mộthệ điện học: điện
trở mang lại sự tắt dần, và do đó điều khiểnchiều rộng cộng hưởng. Nếu chúngta
loại trừ mọi sự cản trở trongmạch điều chỉnh,bằngcáchkhônggắn điệntrở hoặc
bằngcách nào đó loại bỏ hẳn sự cản trở điện vốncó của dây dẫn, chúng ta sẽ có
một cái radio vô dụng. Sự cộng hưởng của bộ điều chỉnhđó sẽ quáhẹp nên chúng
ta không bao giờ có thể đạt gần tới tần số thích hợpmangđi từ đài phátthanh.Vai
trò củaquán tính và độ cứngdo những thành phầnkhác củamạchđiện đảm nhận,
chúng ta sẽ không nói tới (tụ điện và cuộn cảm).
Nhiều dụng cụ điện hoạt động trên cơ sở sự cản trở điện và định luật Ohm,
mặc dùchúng không cónhững thành phần nhỏ bên trong chúngtrông giốngnhư
điện trở thông thườngSau đây là một số ví dụ.
Bóng đèn
Không có gìđặc biệt về dây tóc bóng đèn – bạn có thể dễ dàng chế tạo một
cái bóng đènbằng cáchcắt một eo hẹp trên mảnh giấy gói kẹocao su vànối mảnh
giấy góiđó với các cựccủa mộtchiếc pin 9V. Vấn đề là ở chỗ nó sẽ bốc cháyngay
tức thì. Edison đã giải quyết thách thứckĩ thuật này bằng cách cho dây tóc vào
trong một bóng hút chân không,ngăn cản sự cháy, vì sự cháy cần đếnoxygen.
Polygraph
Polygraph, hay “máy dò nằm”,là một bộ dụng cụ đo dùng để ghi lại nhữngsố
đo vậtlí của sự căng thẳng tâm lícủa cácđối tượng,ví dụ như sự đổ mồ hôi hay
nhịp timdồn dập. Phép đo mồ hôi thựctế hoạt độngtrên nguyên tắc da khô làmột
chất cách điện tốt, nhưng da đẫmmồ hôi là một vật dẫn. Tất nhiên mộtđối tượng
chân thật có thể trở nên bồn chồn vì hoàn cảnhđó,và một kẻ lừa dối có lẽ thậm chí
khôngđổ mồ hôi. Các nhàthưc hànhcủa phương pháp đó khẳng định rằng họ có
thể nói lênsự khác biệt, nhưng bạncần suynghĩ thận trọng trước khi chophép
bản thân mìnhkiểm trapolygraph. Đa số tòa án ở Mĩ khôngchấp nhận bằng chứng
polygraph, nhưng mộtsố ông chủ thường cố ngăn chặn những ngườilao động

khônglương thiện bằng cáchkiểmtra polygraph đối với người nộpđơn xin việc,
một sự lạm dụng có thể xếp ngangvới phép phân tích chữ kí mang tínhkhoa học
giả tạo.
Cầu chì
Cầu chì là dụng cụ xenvàogiữa mạchđiệntheo kiểu nối tiếp giốngnhư
ampekế. Nó đơn giảnlà một mẫu dây dẫn chế tạo từ kimloại cóđiểm nóngchảy
tương đối thấp. Nếu dòng điện quá mạnh chạy quacầu chì, nósẽ tanchảy,làm hở
mạchđiện. Mục đích của viêcsử dụng cầu chì là đảm bảo dâydẫn trong nhà không
mang dòng điện quálớn khiếnchúng nóng đến mức bốclửa. Đa số nhà ở hiện đại
sử dụng cầu daongắt điện thay cho cầuchì, mặc dù cầu chì vẫn đượcdùng phổ
biến trong xehơi và trongnhững dụngcụ nhỏ. Cầu daongắt mạch hoạt động bằng
một cuộn dây namchâm, nó làm hở mạch khi dòng điện chạy qua đủ lớn. Thuận lợi
là ở chỗ một khi bạn tắt nguồn một số thiết bị hút nhiều dòng điện,bạn có thể lập
tức đảo công tắcđóng.Trong thời thịnhhành của cầuchi, người ta có thể gặp phải
rắc rối không cócầu chì thaythế, haythậmchí dùng một sợi dây nhômthay thế, bỏ
qua cả yêu cầu an toàn
Volt kế
Voltkế không gì hơnchínhlà mộtmáy đo điện có giá trị điện trở cao mà qua
đó dòngđiện buộc phải chạyqua. Định luậtOhm liên hệ dòng điệnchạy quađiện
trở tỉ lệ thuận với hiệu điện thế giữa hai đầu nó, nênđiện kế cóthể chia độ theo
đơn vị volt dựa trêngiá trị đã biết của điệntrở. Haiđầu của volt kế gắn với hai nơi
của mạch điện mà giữa đó chúng ta muốn đo hiệu điện thế, n/2.Chú ý mức độ cồng
kềnhcủa loại hình vẽ theo kiểu này,và sự khó khăn khidiễn tả cái gì nối với cái gì.
Đây làlí do vì sao hình vẽ mạch điện thường được biểu diễn dưới dạnggiản đồ.
Hình n/3là giản đồ biểu diễnhình n/2.
Cơ cấu thiết đặt đo dòngđiệnvà hiệu điện thế là khác nhau. Khi chúngta đ
dòngđiện, chúngta tìmxem“có bao nhiêu chất đi qua”, nên chúng ta đặt điện kế ở
nơi mà toàn bộ dòng điện buộc phảiđi qua nó. Tuy nhiên, hiệu điện thế khôngphải
là “lượngchất đi qua”,mà nó là số đo năng lượng điện. Nếuampe kế giốngnhư cái
đồnghồ nước nhà bạn,thi volt kế giống như một cái sào đo chobạn biết thác nước

cao bao nhiêu,nên bạncó thể xác địnhbao nhiêu năng lượng sẽ đượcgiảiphóng
bởi từng kilogam nướcrơi xuống. Chúng ta không cầnbuộc nước phải đi quacái
sào đo! Sắp xếptronghình n/3 là một mạc song song: có một“ngã bađường”, tại
đó một số dòng điện sẽ chạy theo một lối, và một số sẽ chạytheo lối kia. Hìnhn/4
là cách mắc dây nối tiếp: toàn bộ dòng điện sẽ lần lượt đi qua tất cả mọi thành
phần mạch điện. Chúng ta sẽ khảosát mạch điện nối tiếp và song song chi tiết hơn
trong chương tiếp theo.
Nếu bạn nốivolt kế không đúng, nối tiếp với bóng đènvà pin,thì điện trở
trong lớn của nó sẽ chặn dòngđiện xuốngthấp đếnmức bóngđèn không sánglên
được. Bạn sẽ làm ảnhhưởng gaygắt đến mạch điện khicố đo một vài thứ gì đó về
nó.
Nối ampe kế không đúng, nối song song,còn thậm tệ hơn nữa.Ampe kế
khôngcó gì ngoài một sợi dây bên trong nó manglại điện trở, nên là sự một sự lựa
chọn, đa phần dòng điện sẽ chạy qua nó chứ không quabóng đèn. Trên thực tế,
dòngđiện quá lớn chạy qua ampe kế có nguycơ gây cháy pin haydụng cụ đo, và có
thể là cả hai!Vì lí do này, đa số ampekế đều có cầu chì haybộ ngắt mạch bên trong
nó. Một số mẫu ampe kế sẽ ngắt cầu daongắt mạch của nóvà tạo raâm thanh báo
hiệu có thể nghe rõ khi rơi vào tình huống này, còn mộtsố mẫu khác chỉ đơn giản
là nổ cầu chìvà ngừng hoạtđộng chođến khibạn thay cầuchì mới.
Câu hỏi thảo luận
A. Tronghình n/1, có sự khácbiệt nào về hiệu điện thế đo đượckhông nếu
như chúngta gắnhai đầu volt kế với hai điểm khác dọc theo cùngđoạn dây dẫn đó?
B. Giải thích tạisao sẽ khôngchính xác khiđịnh nghĩađiện trở là lượngđiện
tích màvật không chophép chạy qua.