Giáo trình hướng dẫn phân tích công nghệ sử dụng hệ trượt vận dụng trong một số loại vật liệu cấu trúc p10 docx

-Thẹp sau cng têch :
Cọ thãm nhạnh phủ tiãút ra xãmentit hai trỉåïc trong khong tỉì Ar
cm
âãún Ar
1
, sau âọ
åïi phán họa thnh häùn håüp phe rit - xãmentit.
Tuy nhiãn våïi cạc thẹp ny nãúu lm ngüi âàóng nhiãût våïi âäü quạ ngüi låïn hay täúc
äü ngüi nhanh thç austenit quạ ngüica chụng s phán họa ngay thnh peclit, xoocbit
äxtit v bainit nhỉng lỉåüng cạc bon khäng âụng l 0,80%C. Cạc sn pháøm âọ gi l
ng têch gi.
.2.4.Chuøn biãún austenit khi lm ngüi nhanh (chuøn biãún mactenxit) :
Khi lm ngüi nhanh austenit sao cho vẹc tå biãøu diãùn täúc âäü ngüi ca nọ khäng
àõt âỉåìng cong chỉỵ "C" chè cọ chuøn biãún âa hçnh tỉì Fe
J
sang Fe
D
m khäng cọ sỉû
húch tạn ca cạc bon. Âọ l chuøn biãún austenit thnh mạctenxit. Chuøn biãún ny
y ra åí nhiãût âäü tháúp, khong tỉì 250
o
C tråí xúng. Täúc âäü ngüi nh nháút âãø chuøn
iãún ny xy ra l täúc âäü ỉïng våïi vẹc tå tiãúp xục våïi âỉåìng cong chỉỵ "C" thỉï nháút tải
i ca nọ. Täúc âäü ngüi ny âỉåüc gi l täúc âäü täi tåïi hản V
th
(cn gi l täúc âäü ngüi
ïi hản). Nhỉ váûy khi lm ngüi austenit våïi täúc âäü ngüi låïn hån täúc âäü tåïi hản s nháûn
ỉåüc mactenxit chỉï khäng phi häùn håüp phe rit - xãmen tit.
a-Thẹp trỉåïc cng têch :
Cọ thãm nhạnh phủ tiãút ra phe rit trỉåïc trong khong nhiãût âäü Ar
3

âãún Ar
1
sau âọ
måïi phán họa thnh häùn håüp phe rit - xãmentit.
Hçnh 4.9-Gin âäư T-T-T ca thẹp cng têch v cạc vectå ngi khi lm ngüi liãn tủc
b
m
â
tr
c
4
c
k
x
b
m
tå
â
96
97
H
inh 4.10 -
D
aỷng tọứng quaùt giaớn õọử
T
-
T
-T cuớa theùp khaùc cuỡng tờch
H
ỗnh 4.11-Sổỷ tióỳt ra pherit hay xómentit II khi laỡm nguọỹi

õúng nhióỷt vồùi õọỹ quaù nguọỹi nhoớ(1) vaỡ chỏỷm lión tuỷc
98
H
ầnh 4 Cỏỳu truùc mactenxi
t
a) Mọ hỗnh khọỳi cồ sồớ ( - C)
b) Aớnh tọứ chổùc tóỳ vi
Hỗnh 4.12-Giaớn õọử
T
-
T
-T vaỡ tọỳc õọỹ tọi tồùi haỷn(V
th
)
-Baớn chỏỳt vaỡ cỏỳu truùc cuớa mactenxit :
-ởnh nghộa :
Maùctenxit laỡ dung dởch rừn xen keợ quaù baợo hoỡa cuớa caùc bon trong Fe
D
coù coù nọửng õọỹ
ửu.
tit. Luùc õaỷt
nhió ỷ
D
.
ỡa nón gỏy ra xọ lóỷch maỷng
1
a
caùc bon bũng nọửng õọỹ cuớa austenit ban õỏ
Khi laỡm nguọỹi rỏỳt nhanh caùc
bon trong austenit khọng kởp khuóỳch

taùn õóứ taỷo thaỡnh xómen
ỷt õọỹ tổồng õọỳi thỏỳp chố coù sổ
chuyóứn maỷng tổỡ FeJ sang Fe
Lổồỹng caùc bon trong hai tọứ chổùc naỡy
bũng nhau.
Fe
J
(C) o Fe
D
(C)
b-Cỏỳu truùc cuớa mactenxit :
-Maùctenxit coù kióứu maỷng chờnh
phổồng tỏm khọỳi vồùi hai thọng sọỳ
maỷng laỡ a vaỡ c. Tyớ sọỳ c/a goỹi laỡ õọỹ
chờnh phổồng. Thọng thổồỡng tyớ sọỳ
c/a = 1,001 - 1,06.
-Maùctenxit coù daỷng hỗnh kim,
mọỹt õỏửu nhoỹn, caùc kim naỡy taỷo vồùi
nhau goùc 120
o
hay 60
o
.
-Caùc nguyón tổớ caùc bon chui
vaỡo caùc lọự họứng trong maỷng cuớa Fe
D
c-Tờnh chỏỳt maùctenxit :
-Do haỡm lổồỹng caùc bon quaù
baợoho
låïn, do váûy cọ âäü cỉïng cao v tênh chäúng mi mn låïn. Hm lỉåüng cạc bon cng låïn âäü

cỉïng cng cao.
-Mạctenxit cọ tênh dn cao phủ thüc vo kêch thỉåïc hảt ca nọ v ỉïng sút bãn
trong. Hảt cng nh, ỉïng sút cng tháúp tênh dn cng tháúp.
2-Âàûc âiãøm ca chuøn biãún mactenxit :
a-Chè xy ra khi lm ngüi nhanh v liãn tủc austenit våïi täúc âäü låïn hån hay bàòng täúc âäü
ngüi tåïi hản. Chuøn biãún mạctenxit khäng xyrakhila
H
çnh 4.14-Âỉåìng cong âäüng hc ca chuøn biãún mactenxit
ìm ngüi âàóng nhiãût.
-La
äüt thäng säú mảng. Giỉỵa hai kiãøu mảng ca austenit v
-L quạ trçnh tảo ra khäng ngỉìng cạc tinh thãø måïi våïi täúc âäü ráút låïn (1000 7000m/s).
-Chuøn biãún chè xy ra trong mäüt khong nhiãût âäü nháút âënh tỉì nhiãût âäü bàõt âáưu
huøn biãún (M
â
) âãưn nhiãût âäü kãút thục (M
k
). Vë trê hai nhiãût âäü ny khäng phủ thüc
o täúc âäü ln ngüi, chè phủ thüc vo thnh pháưn cạc bon v ngun täú håüp kim trong
ẹp.
-Chuøn biãún xy ra khäng hon ton : Khi lm ngüi cng gáưn âãún âiãøm M
k
lỉåüng
ạctenxit sinh ra cng nhiãưu, nhỉng khäng bao giåì âảt âỉåüc 100% m váùn cn mäüt
åüng nháút âënh austenit chỉa chuøn biãún, gi l austenit dỉ. Ngun nhán ca hiãûn
åüng ny l do sỉû khạc nhau vãư thãø têch riãng ca chụng. Thãø têch riãng V
M
> V
J
vç thãú

hi chuøn biãún austenit thnh mạc ten xêt thãø têch s tàng lãn. Do váûy pháưn austenit
hỉa chuøn biãún bë sỉïc ẹp ngy mäüt tàng, âãún mỉïc khäng thãø chuún biãún âỉåüc. Lỉåüng
ustenit dỉ trong thẹp täi phủ thüc vo cạc úu täú sau :
-Vë trê ca âiãøm M
k
: âiãøm M
k
cng tháúp hån 20
o
C thç lỉåüng austenit dỉ cng nhiãưu,
g lỉåüng austenit
b ì chuøn biãún khäng khúch tạn : Ngun tỉí cạc bon váùn giỉỵ ngun vë trê, chè cọ
nguøn tỉí sàõt chuøn dëch âãø tảo ra kiãøu mảng chênh phỉång tám khäúi, khong cạch
dëch chuøn khäng quạ m
mạctenxit cọ mäúi quan hãû âënh hỉåïng xạc âënh sao cho cạc màût v phỉång dy âàûc ca
chụng song song våïi nhau.
c
y
d
c
v
th
e
m
lỉ
tỉ
k
c
a
âáy l úu täú quan trng nháút. Cạc úu täú lm gim âiãøm M

k
âãưu lm tàn
dỉ trong thẹp sau khi täi.
-Lỉåüng cạc bon trong mac ten xit cng nhiãưu thãø têch riãng ca nọ cng låïn ( do âäü
chênh phỉång c/a cng låïn) nãn lỉåüng austenit dỉ cng nhiãưu.
99
4.2.
khi tọi ta nhỏỷn õổồỹc maùctenxit vaỡ mọỹt lổồỹng austenit dổ nhỏỳt õởnh, theùp coù õọỹ
cổùng cao nhổng tờnh doỡn lồùn vaỡ tọửn taỷi ổùng suỏỳt dổ bón trong, nng lổồỹng tổỷ do lồùn.
Traỷng thaùi naỡy khọng ọứn õởnh vaỡ chi tióỳt khọng thóứ laỡm vióỷc õổồỹc. Do õoù phaới cỏửn mọỹt
nguyón cọng tióỳp theo õóứ õióửu chốnh laỷi cho phuỡ hồỹp õoù laỡ ram.
heo giaớn õọử pha Fe-C tổỡ nhióỷt õọỹ 727
o
C õóỳn nhióỷt õọỹ thổồỡng tọứ chổùc ọứn õởnh cuớa
theùp laỡ họựn hồỹp phe rit vaỡ xómentit (peclit). Vỗ vỏỷy maùctenxit vaỡ austenit dổ laỡ caùc pha
khọng ọứn õởnh, chuùng luọn coù xu hổồùng phỏn hoaù thaỡnh họựn hồỹp trón.
aùctenxit khọng ọứn õởnh do quaù baợo hoaỡ caùc bon, do vỏỷy seợ tióỳt bồùt ra dổồùi daỷng
xómentit vaỡ phỏửn coỡn laỷi seợ mỏỳt hóỳt caùc bon trồớ thaỡnh pherit :
5.Chuyóứn bióỳn xaớy ra khi nung noùng theùp õaợ tọi (khi ram).
1-Tờnh khọng ọứn õởnh cuớa maùctenxit vaỡ austenit :
Sau
T
M
Fe
D
(C) o Fe
3
C + Fe
D
Austenit khọng tọửn taỷi õổồỹc dổoùi 727

o
C nón coù khuynh hổồùng phỏn hoaù thaỡnh họựn
hồỹp pherit vaỡ xómentit :
Fe
J
( C)o Fe
3
C + Fe
D
nhióỷt õọỹ thổồỡng quaù trỗnh naỡy dióựn ra rỏỳt chỏỷm, hỏửu nhổ khọng nhỏỷn thỏỳy õổồỹc.
Vỗ vỏỷy ta phaới nung noùng õóứ thuùc õỏứy nhanh quaù trỗnh. Tuy nhión hai pha naỡy khọng
chuyóứn
ớn phỏứm trung gian laỡ mactenxit
ram
H
ỡnh 4.15 -Tọứ chổùc tóỳ vi cuớa mactenxit vaỡ austenit dổ
bióỳn trổỷc tióỳp ra phe rit vaỡ xómentit maỡ phaới qua mọtỹ sa
nhổ sau :
Mactenxit
A
ustenitdổ
o Maùctenxit ram o>ferit + xómentit@
2-Caùc chuyóứn bióỳnxaớy ra khi ram :
Ta xeùtquaù trỗnh nung noùng theùp cuỡng tờch (0,80%C) tổỡ õoù suy rọỹng cho caùc loaỷi
-Khi nung nhoớ hồn 80
o
C chổa coù gỗ xaớy ra, tọự chổùc vỏựn laỡ mactenxit vaỡ austenit dổ.
theùp khaùc.
a-Giai õoaỷn I (<200
o

C) :
100