Giáo trình phân tích quy trình tự động hóa với Autocad 3d cho thiết kế công trình giao thông p7 pot

C
C
H
H
Ư
Ư
Ơ
Ơ
N
N
G
G


I
I
I
I
I
I
:
:


C
C
Ơ
Ơ


B

B
Ả
Ả
N
N


V
V
Ề
Ề


N
N
G
G
Ô
Ô
N
N


N
N
G
G
Ữ
Ữ



L
L
Ậ
Ậ
P
P


T
T
R
R
Ì
Ì
N
N
H
H


V
V
I
I
S
S
U
U
A

A
L
L


B
B
A
A
S
S
I
I
C
C



33

Sử dụng hàm VarType(vVariant) sẽ cho ta mã của kiểu dữ liệu hiện đang lưu trữ trong biến
Variant.
Giá trị VarType Chú thích
0-vbEmpty
Không có gì trong variant
1-vbNull
Không có dữ liệu hợp lệ trong variant
2-vbInteger
Variant chứa Integer
4-vbSingle

Variant chứa Single
7-vbDate
Variant chứa Date/Time
8-vbString
Variant chứa String
9-vbObject
Variant chứa một Object
11-vbBoolean
Variant chứa Boolean
5.8. Kiểu tự định nghĩa (user-defined type)
Kiểu tự định nghĩa là kiểu dữ liệu do người dùng định nghĩa, tương tự như kiểu bản ghi
(
Record) trong ngôn ngữ lập trình Pascal hay kiểu cấu trúc (Struct) trong ngôn ngữ lập trình
C. Kiểu tự định nghĩa bao gồm nhiều trường dữ liệu, mỗi trường dữ liệu có thể là các kiểu dữ
liệu cơ bản hoặc các kiểu tự định nghĩa khác.
Ví dụ, khi đo toàn đạc bằng máy kinh vĩ cơ, với mỗi điểm đo ta cần lưu lại các thông tin sau:
Ký hiệu Ý nghĩa Kiểu giá trị
TrM
Số hiệu trạm đặt máy Integer
STT
Thứ tự của điểm đo Integer
DT
Số đọc dây trên Double
DG
Số đọc dây giữa Double
DD
Số đọc dây dưới Double
H
Góc bằng Double
V

Góc đứng Double
MT
Mô tả đặc điểm của điểm đo String
Với một chương trình xử lý số liệu đo toàn đạc, cách tốt nhất là quản lý theo điểm đo, và do đó
mỗi điểm đo là một biến có kiểu dữ liệu phù hợp với bảng trên. Đó chính là kiểu dữ liệu tự định
nghĩa.
‘Định nghĩa kiểu dữ liệu cho điểm đo toàn đạc
Type DiemDo
TrM As Integer


34
STT As Integer
DT As Double
DG As Double
DD As Double
H As Double
V As Double
MT As String
End Type
Sau khi định nghĩa kiểu dữ liệu DiemDo xong, ta có thể sử dụng nó như những kiểu dữ liệu
thông thường khác.
‘Khai báo biến sử dụng kiểu dữ liệu tự định nghĩa
Dim P1 As DiemDo
Dim P_Array(1 to 1000) As DiemDo
With P1
.TrM = 1
.STT = 1
.DT = 2130
.DG = 2120

.DD = 2110
.H = 130.5
.V = 78.25
.MT = “Goc nha C4”
End With
P_Array(1) = P1
Từ khóa: With … End With dùng để tránh phải nhập lại nhiều lần tên biến kiểu dữ liệu tự
định nghĩa. Dấu chấm ( . ) được sử dụng để thao tác với các thành phần bên trong của biến có
kiểu dữ liệu tự định nghĩa. Ví dụ sau là tương đương với ví dụ trên, nhưng không sử dụng cặp
từ khóa
With … End With, chú ý là dấu chấm ( . ) luôn có:
‘Khai báo biến sử dụng kiểu dữ liệu tự định nghĩa
Dim P1 As DiemDo
Dim P_Array(1 to 1000) As DiemDo
P1.TrM = 1
P1.STT = 1
P1.DT = 2130
P1.DG = 2120
P1.DD = 2110
P1.H = 130.5
P1.V = 78.25
P1.MT = “Goc nha C4”
P_Array(1) = P1
5.9. Kiểu lớp (Class)
Kiểu lớp (Class) là một mở rộng của kiểu dữ liệu tự định nghĩa, sự khác biệt cơ bản ở đây là
trong kiểu lớp còn có những đoạn chương trình dùng để xử lý chính những dữ liệu trong nó. Dữ
liệu bên trong lớp thường được gọi là các thuộc tính (
Properties), còn những đoạn chương
trình trong lớp để xử lý dữ liệu này thực chất là các Hàm / Thủ tục (Function / Sub) được định
nghĩa bên trong lớp và thường được gọi là các Phương thức (Methods). Một biến có kiểu dữ

liệu là lớp được gọi là một đối tượng (Object) và cách sử dụng các Properties, Methods của đối
tượng này tương tự như cách sử dụng các thành phần của kiểu dữ liệu t
ự định nghĩa.
Lớp cần được xây dựng trong Class Module hoặc ta có thể sử dụng lại các lớp sẵn có từ các thư
viện lập trình.
C
C
H
H
Ư
Ư
Ơ
Ơ
N
N
G
G


I
I
I
I
I
I
:
:


C

C
Ơ
Ơ


B
B
Ả
Ả
N
N


V
V
Ề
Ề


N
N
G
G
Ô
Ô
N
N


N

N
G
G
Ữ
Ữ


L
L
Ậ
Ậ
P
P


T
T
R
R
Ì
Ì
N
N
H
H


V
V
I

I
S
S
U
U
A
A
L
L


B
B
A
A
S
S
I
I
C
C



35

Như vậy lớp có thể gồm các thành phần sau:
Ø
Ø

Các thuộc tính (
Property): là các dữ liệu mô tả trạng thái của bản thân đối tượng hoặc
các quan hệ của nó với các đối tượng khác.Về bản chất, thuộc tính là các biến được khai
báo trong lớp đó. Kiểu dữ liệu của các thuộc tính có thể là các kiểu dữ liệu cơ bản hoặc
có thể là một lớp khác (kiểu Class).
Ø
Ø

Các phương thức (
Method): mô tả hành vi, chức năng của đối tượng. Về bản chất,
phương thức là các chương trình con được xây dựng bên trong lớp và chúng có nhiệm vụ
xử lý các dữ liệu của chính lớp đó.
Ø
Ø

Các sự kiện (
Event): Sự kiện giúp cho lớp có khả năng giao tiếp với các lớp khác hoặc
với môi trường ngoài.
Trong khuôn khổ của giáo trình này, các vấn đề liên quan đến xây dựng lớp sẽ không được đề
cập chi tiết. Tuy nhiên nếu ai quan tâm có thể tìm hiểu thêm trong giáo trình “Lập trình hướng
đối tượng trong xây dựng” của bộ môn Tự động hóa thiết kế Cầu đường.
6. Khai báo biến trong VB
Trong VB, muốn sử dụng một biến có thể không cần khai báo, tuy nhiên cách làm này chỉ nên
dùng khi viết các chương trình nhỏ, còn đối với các chương trình lớn, có nhiều mô-đun, thì nên
bắt buộc khai báo biến trước khi sử dụng (theo cách thiết lập ở mục 2 của chương này).
Khai báo biến, về thực chất, chính là việc tạo mã lệnh (lập trình) cho nên các đoạn mã lệnh khai
báo biến có thể đặt ở bất cứ thành phần nào trong dự án VBA (mô-
đun chuẩn, mô-đun lớp, và
Userform). Tùy theo nhu cầu sử dụng biến mà người ta giới hạn phạm vi sử dụng của biến đó
sao cho việc lập trình được thuận tiện nhất dựa trên những nguyên tắc sau:

Ø
Ø

Khi biến khai báo trong chương trình con nào thì phạm vi sử dụng của nó được giới hạn
trong chính chương trình con đó. Biến loại này được gọi là biến cục bộ.

Hình III-10: Phạm vi sử dụng của biến được khai báo trong chương trình con
Ø
Ø

Nếu biến được khai báo ở cấp mô-đun và biến được khai báo trong chương trình con có
tên trùng nhau thì ở bên trong chương trình con, biến được sử dụng là biến được khai báo
bên trong nó. Ta xét ví dụ sau:
Option Explicit
Dim a As Double, b As Double
Public Sub Test1()
a = 100 : b = 200


36
End Sub
Public Sub Test2()
Dim a As Double, c As Double
Test1
c = a + b
Debug.Print "a = "; a;
Debug.Print "b = "; b;
Debug.Print "c = "; c;
End Sub
Biến a và b được khai báo ở cấp mô-đun, nghĩa là mọi chương trình con trong mô-đun này đều

có thể sử dụng và tác động lên chúng. Giá trị của a và b được gán trong chương trình con Test1.
Trong chương trình con Test2 một biến a khác được khai báo (trùng tên với biến a của mô-
đun), và giá trị khởi tạo của nó bằng 0. Kết quả chạy chương trình con Test2 như sau:

Hình III-11: Mức độ ưu tiên trong sử dụng biến
Ø
Ø

Sử dụng từ khóa
Public để xác định phạm vi sử dụng biến là trong toàn bộ dự án, nghĩa
là từ bất cứ nơi đâu trong dự án (mô-đun chuẩn, mô-đun lớp, và Userform) đều có thể sử
dụng biến này. Biến được khai báo với từ khóa
Public thường được gọi là biến toàn
cục. Trong mô-đun nào đó, nếu một biến được khai báo với từ khóa
Dim, thì mặc định,
biến đó là biến cục bộ, nghĩa là tương đương với việc sử dụng từ khóa
Private.
CHÚ Ý Không sử dụng các từ khoá Public,Private hay Friend cho khai báo dữ liệu
nằm bên trong chương trình con.

Hình III-12: Phạm vi sử dụng biến toàn cục
Ở mức độ rộng hơn, có thể coi biến như một khối dữ liệu của chương trình và mức độ
toàn cục được chia làm hai loại như sau:
C
C
H
H
Ư
Ư
Ơ

Ơ
N
N
G
G


I
I
I
I
I
I
:
:


C
C
Ơ
Ơ


B
B
Ả
Ả
N
N



V
V
Ề
Ề


N
N
G
G
Ô
Ô
N
N


N
N
G
G
Ữ
Ữ


L
L
Ậ
Ậ
P

P


T
T
R
R
Ì
Ì
N
N
H
H


V
V
I
I
S
S
U
U
A
A
L
L


B

B
A
A
S
S
I
I
C
C



37





Toàn cục ở mức ứng dụng: Trong trường hợp ứng dụng gồm nhiều dự án (multi-
projects), nếu trong một mô-đun không có khai báo lựa chọn
Option Private
Module
thì tất cả các thành phần dữ liệu hay chương trình được khai báo Public trong
mô-đun đó có phạm vi hoạt động toàn bộ ứng dụng – nghĩa là chúng còn có thể được
tham chiếu từ những dự án khác trong ứng dụng.




Toàn cục ở mức dự án: Trong trường hợp ứng dụng gồm nhiều dự án (multi-projects),

nếu trong một mô-đun có khai báo lựa chọn
Option Private Module thì tất cả các
thành phần dữ liệu hay chương trình được khai báo Public trong mô-đun đó chỉ có
phạm vi hoạt động trong nội bộ dự án chứa mô-đun mà không thể được tham chiếu từ
những dự án khác trong ứng dụng.

Hình III-13: Khai báo tùy chọn phạm vi biến ở mức dự án.
Ø
Ø

Sử dụng từ khóa
Private để xác định phạm vi hoạt động của biến là trong nội bộ của
mô-đun đó, tất cả các chương trình con hay bất cứ thành phần nào của mô-đun này đều có
thể sử dụng biến loại này nhưng chúng không thể truy cập được từ những mô-đun hay
Userform khác trong dự án.

Hình III-14: Phạm vi sử dụng của biến tương ứng với từ khóa Public và Private.
CHÚ Ý Khi khai báo kiểu dữ liệu người dùng tự định nghĩa hoặc các chương trình con
trong một mô-đun, nếu không chỉ rõ phạm vi hoạt động thì pham vi hoạt động mặc định là
Public.
Để tránh các nhầm lẫn do không nhớ phạm vi hoạt động mặc định, người dùng nên chỉ rõ
phạm vi hoạt động của chương trình hay dữ liệu ngay khi khai báo.
Ø
Ø

Ngoài ra, trong các mô-đun lớp (Class Module) hoặc mô-đun lệnh của UserForm còn có
thể sử dụng từ khóa
Friend để xác định phạm vi hoạt động của một chương trình con
(phương thức). Khi sử dụng từ khóa này, chương trình con có thể được truy xuất từ mọi
nơi trong nội bộ dự án (Project) chứa nó nhưng không thể được truy xuất trong những dự

án khác của ứng dụng (khác với khi dùng từ khóa
Public – chương trình con có thể được
truy xuất từ mọi nơi của ứng dụng).