bài giảng chủ nghĩa xã hội khoa học chương 1 vị trí, đối tượng, phương pháp và chức năng của chủ nghĩa xã hội khoa học

CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
1) Phân bố thời l
1) Phân bố thời l
ư
ư
ợng và nội dung môn học:
ợng và nội dung môn học:
- Tổng số tiết môn học là 60.
- Tổng số tiết môn học là 60.
30 % Thời gian tự nghiên cứu, thảo luận tập trung trên lớp và một buổi
30 % Thời gian tự nghiên cứu, thảo luận tập trung trên lớp và một buổi
tham quan bảo tàng chiến dịch Hố Chí Minh.
tham quan bảo tàng chiến dịch Hố Chí Minh.
70% Giảng trên lớp của giảng viên.
70% Giảng trên lớp của giảng viên.
2) Đánh giá kết quả môn học
2) Đánh giá kết quả môn học
a) Điểm quá trình bao gồm:
a) Điểm quá trình bao gồm:
- Điểm chuyên cần, thông qua ba bài kiểm tra
- Điểm chuyên cần, thông qua ba bài kiểm tra
đ
đ
ột xuât thời gian 15 – 30
ột xuât thời gian 15 – 30
phút. Mỗi bài 01

phút. Mỗi bài 01
đ
đ
iểm,
iểm,
đ
đ
ủ ba bài kiểm tra 03
ủ ba bài kiểm tra 03
đ
đ
iểm. -
iểm. -
Kiểm tra giữa kỳ, hình thức tự luận hoặc trắc nghiệm, thời gian 45 phút.
Kiểm tra giữa kỳ, hình thức tự luận hoặc trắc nghiệm, thời gian 45 phút.
Điểm tối
Điểm tối
đ
đ
a 04
a 04
đ
đ
iểm.
iểm.
- Viết thu hoạch tham quan bảo tàng chiến dịch Hồ Chí Minh và thuyết
- Viết thu hoạch tham quan bảo tàng chiến dịch Hồ Chí Minh và thuyết
trình trong các buổi thảo luận. 03
trình trong các buổi thảo luận. 03
đ

đ
iểm.
iểm.
( Thu
( Thu
hoạch và thuyết trình
hoạch và thuyết trình
đ
đ
ánh giá kết quả theo tổ học tập )
ánh giá kết quả theo tổ học tập )
b) Thi kết thúc môn học, hình thức thi với hai nội dung: Trắc nghiệm và
b) Thi kết thúc môn học, hình thức thi với hai nội dung: Trắc nghiệm và
tự luận . Tổng số
tự luận . Tổng số
đ
đ
iểm 10
iểm 10
c) Kết quả học phần môn học: 30 %
c) Kết quả học phần môn học: 30 %
đ
đ
iển quá trình và 70 %
iển quá trình và 70 %
đ
đ
iểm thi.
iểm thi.
Mơn học: CNXHKH / Khóa 33 / Lớp…

Mơn học: CNXHKH / Khóa 33 / Lớp…
T
T
Họtên sinh
viên
Năm
sinh
Chuyên
cần
Kiểm
tra
giữa
kỳ
Thu
hoạch
Thuyết
trình
Tổng
cộng
Sinh viên
ký tên
1
2
3
CH
CH
ƯƠ
ƯƠ
NG I
NG I

VỊ TRÍ, ĐỐI T
VỊ TRÍ, ĐỐI T
Ư
Ư
ỢNG, PH
ỢNG, PH
ƯƠ
ƯƠ
NG PHÁP VÀ CHỨC
NG PHÁP VÀ CHỨC
NĂNG CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
NĂNG CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
I. VỊ TRÍ CỦA CN XÃ HỘI KHOA HỌC
1. Khái niệm chủ nghĩa xã hội khoa học
XVI CNXHKT 1848 CNXH KHOA HỌC
- Chủ nghĩa xã hội – Chủ nghĩa cộng sản ?
- Chủ nghĩa xã hội khoa học ?
- Chủ nghĩa xã hội trở thành khoa học vào thời gian và không gian
lịch sử nào ?
- Là một trong ba môn khoa học thống nhất trong chủ nghĩa Mác –
Lênin, chủ nghĩa xã hội khoa học nổi lên những đặc điểm nào ?




Phong kiến CNTB-CNXH-CNCS
•
( CNXH không tưởng 1848 CNXH khoa học)
•
- Hình thái ý thức xã hội TBCN

•
- Nhà nước và pháp luật tư sản
•

•
PHƯƠNG THỨC CHỦ YẾU CỦA SẢN XUẤT
KINH TẾ VÀ TRAO ĐỔI TƯ BẢN
•
TƯ BẢN = LAO ĐỘNG
•
Giai cấp tư sản > < Giai cấp vô sản
•
Phong trào hiện thực của giai cấp vô sản

“
“
Tuyên ngôn của Đảng cộng sản”
Tuyên ngôn của Đảng cộng sản”
- C
- C
ươ
ươ
ng lĩnh của chủ nghĩa cộng sản
ng lĩnh của chủ nghĩa cộng sản
khoa học, do Các Mác và Ph.
khoa học, do Các Mác và Ph.
Ăngghen thảo ra
Ăngghen thảo ra
đư
đư

ợc xuất bản ngay
ợc xuất bản ngay
khi tr
khi tr
ư
ư
ớc nổ ra cách mạng 1848;
ớc nổ ra cách mạng 1848;
- Đây là tác phẩm
- Đây là tác phẩm
đ
đ
ầu tiên trình bày
ầu tiên trình bày
thế giới quan của giai cấp công nhân.
thế giới quan của giai cấp công nhân.
Lênin
Lênin
: “ Rõ ràng và chính xác một cách
: “ Rõ ràng và chính xác một cách
thiên tài thế giới quan mới tức chủ nghĩa
thiên tài thế giới quan mới tức chủ nghĩa
duy vật triệt
duy vật triệt
đ
đ
ể bao quát cả lĩnh vực
ể bao quát cả lĩnh vực
đ
đ

ời
ời
sống xã hội; phép biện chứng tức khoa
sống xã hội; phép biện chứng tức khoa
học rộng lớn nhất và sâu xa nhất về sự
học rộng lớn nhất và sâu xa nhất về sự
phát triển, lý luận về
phát triển, lý luận về
đ
đ
ấu tranh giai cấp và
ấu tranh giai cấp và
về vai trò cách mạng trong lịch sử thế giới
về vai trò cách mạng trong lịch sử thế giới
của giai cấp vô sản, ng
của giai cấp vô sản, ng
ư
ư
ời sáng tạo ra một
ời sáng tạo ra một
xã hội mới, xã hội cộng sản chủ nghĩa”.
xã hội mới, xã hội cộng sản chủ nghĩa”.
Quan
Quan
đ
đ
iểm của Các Mác về CNCS:
iểm của Các Mác về CNCS:
“
“

Chủ nghĩa cộng sản không phải là
Chủ nghĩa cộng sản không phải là
một trạng thái cần phải sáng tạo,
một trạng thái cần phải sáng tạo,
không phải là một lý t
không phải là một lý t
ư
ư
ởng mà hiện
ởng mà hiện
thực phải tuân theo. Chúng ta gọi
thực phải tuân theo. Chúng ta gọi
CNCS là một phong trào hiện thực, nó
CNCS là một phong trào hiện thực, nó
xóa bỏ trạng thái hiện nay; những
xóa bỏ trạng thái hiện nay; những
đ
đ
iều
iều
kiện của phong trào ấy là kết quả của
kiện của phong trào ấy là kết quả của
những tiền
những tiền
đ
đ
ề
ề
đ
đ

ang tồn tại”.
ang tồn tại”.


Hồ Chí Minh:
Hồ Chí Minh:
“
“
Chủ nghĩa xã hội là
Chủ nghĩa xã hội là
một học thuyết khoa học và cách mạng
một học thuyết khoa học và cách mạng
của giai cấp vô sản, nhằm xóa bỏ ách
của giai cấp vô sản, nhằm xóa bỏ ách
thống trị của chủ nghĩa t
thống trị của chủ nghĩa t
ư
ư
bản thực
bản thực
hiện lý t
hiện lý t
ư
ư
ởng giải phóng giai cấp, giải
ởng giải phóng giai cấp, giải
phóng toàn thể xã hội loài ng
phóng toàn thể xã hội loài ng
ư
ư

ời”.
ời”.




Là một trong ba bộ phận của chủ nghĩa Mác- Lênin,
Là một trong ba bộ phận của chủ nghĩa Mác- Lênin,
CNXHKH nghiên cứu sự vận
CNXHKH nghiên cứu sự vận
đ
đ
ộng xã hội nhằm thủ tiêu
ộng xã hội nhằm thủ tiêu
CNTB và xây dựng CNXH và CNCS
CNTB và xây dựng CNXH và CNCS
CNXHKH nổi lên những
CNXHKH nổi lên những
đ
đ
ặc
ặc
đ
đ
iểm
iểm
:
:

- Luận chứng khoa học về con
- Luận chứng khoa học về con
đư
đư
ờng,
ờng,
đ
đ
iều kiện, biện
iều kiện, biện
pháp,
pháp,
đ
đ
ể thủ tiêu tình trạng ng
ể thủ tiêu tình trạng ng
ư
ư
ời bóc lột ng
ời bóc lột ng
ư
ư
ời, xây dựng xã
ời, xây dựng xã
hội mới, tốt
hội mới, tốt
đ
đ

ẹp h
ẹp h
ơ
ơ
n so với chủ nghĩa t
n so với chủ nghĩa t
ư
ư
bản.
bản.
- D
- D
ư
ư
a vào những kết luận của triết học và kinh tế chính trị
a vào những kết luận của triết học và kinh tế chính trị
học Mác-Lênin.
học Mác-Lênin.
- Thế giới quan, hệ t
- Thế giới quan, hệ t
ư
ư
t
t
ư
ư
ởng chính trị g/c công nhân, biểu
ởng chính trị g/c công nhân, biểu
hiện l
hiện l

ơ
ơ
i của giai cấp công nhân, nhân dân lao
i của giai cấp công nhân, nhân dân lao
đ
đ
ộng trong quá
ộng trong quá
trình xây d
trình xây d
ư
ư
ng xã hội mới.
ng xã hội mới.
- Sự tổng kết kinh nghiệm
- Sự tổng kết kinh nghiệm
đ
đ
ấu tranh giai cấp của giai cấp
ấu tranh giai cấp của giai cấp
công nhân, cách mạng XHCN, phong trào dân chủ… cách
công nhân, cách mạng XHCN, phong trào dân chủ… cách
mạng giải phóng dân tộc trong lịch sử nhân loại.
mạng giải phóng dân tộc trong lịch sử nhân loại.




2.VỊ TRÍ CỦA CNXHKH ?
2.VỊ TRÍ CỦA CNXHKH ?




Vị trí trong quá trình phát triển lịch sử các t
Vị trí trong quá trình phát triển lịch sử các t
ư
ư
t
t
ư
ư
ởng
ởng
XHCN của nhân loại ?
XHCN của nhân loại ?



Vị trí trong chủ nghĩa Mác-Lênin ?
Vị trí trong chủ nghĩa Mác-Lênin ?
- Theo nghĩa hẹp
- Theo nghĩa hẹp
- Theo nghĩa rộng
- Theo nghĩa rộng
Lênin :
Lênin :
“ Điểm chủ yếu trong học thuyết của C. Mác là làm
“ Điểm chủ yếu trong học thuyết của C. Mác là làm
rõ vai trò lịch sử thế giới của giai cấp vô sản là ng
rõ vai trò lịch sử thế giới của giai cấp vô sản là ng

ư
ư
ời xây
ời xây
dựng xã hội chủ nghĩa”.
dựng xã hội chủ nghĩa”.
“
“
T
T
ư
ư
bản - tác phẩm chủ yếu và c
bản - tác phẩm chủ yếu và c
ơ
ơ
bản trình bày chủ nghĩa
bản trình bày chủ nghĩa
xã hội khoa học… những yếu tố từ
xã hội khoa học… những yếu tố từ
đ
đ
ó nảy sinh ra chế
ó nảy sinh ra chế
đ
đ
ộ
ộ
t
t

ươ
ươ
ng lai”.
ng lai”.
Những yếu tố nảy sinh xã hội t
Những yếu tố nảy sinh xã hội t
ươ
ươ
ng lai
ng lai
đư
đư
ợc luận
ợc luận
chứng trong tác phẩm “ T
chứng trong tác phẩm “ T
ư
ư
bản” của C. Mác ?
bản” của C. Mác ?
II . ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
XVI HTKT – XHTB 1848 CNXHKH
KTTT - Tư tưởng, trí tuệ
- Chính trị ( quyền lực )
PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT SẢN XUẤT VÀ TRAO ĐỔI TƯ BẢN
TƯ BẢN ====== LAO ĐỘNG
( Giai cấp tư sản ) ( Giai cấp công nhân )
Đối tượng nghiên cứu của triết học Mác-Lênin ? Đối tượng nghiên cứu của KT-CT Mác-Lênin ?
Đối tượng nghiên cứu của CNXHKH ?

Ph.Ăng.ghen:
Ph.Ăng.ghen:


“Chủ nghĩa xã hội ngày nay không còn
“Chủ nghĩa xã hội ngày nay không còn
đư
đư
ợc
ợc
xem nh
xem nh
ư
ư
là một phát hiện ngẫu nhiên của một khối
là một phát hiện ngẫu nhiên của một khối
óc thiên tài nào, mà
óc thiên tài nào, mà


là kết quả tất nhiên của cuộc
là kết quả tất nhiên của cuộc
đ
đ
ấu tranh giai cấp do lịch sử sinh ra, giai cấp vô
ấu tranh giai cấp do lịch sử sinh ra, giai cấp vô
sản và giai cấp t
sản và giai cấp t
ư

ư
sản. Nhiệm vụ của chủ nghĩa xã
sản. Nhiệm vụ của chủ nghĩa xã
hội không còn là ở chỗ phải tạo ra một chế
hội không còn là ở chỗ phải tạo ra một chế
đ
đ
ộ xã
ộ xã
hội hoàn thiện nhất mà ở chỗ phải
hội hoàn thiện nhất mà ở chỗ phải
nghiên cứu quá
nghiên cứu quá
trình lịch sử – kinh tế
trình lịch sử – kinh tế
đ
đ
ã tất nhiên sinh ra các giai
ã tất nhiên sinh ra các giai
cấp ấy, và phải tìm ra, trong tình hình kinh tế do
cấp ấy, và phải tìm ra, trong tình hình kinh tế do
quá trình
quá trình
đ
đ
ó
ó
đ
đ
ã tạo ra, những ph

ã tạo ra, những ph
ươ
ươ
ng pháp giải
ng pháp giải
quyết sự sung
quyết sự sung
đ
đ
ột”.
ột”.
Nghiên cứu quá trình lịch sử- kinh tế ?
Nghiên cứu quá trình lịch sử- kinh tế ?


Quá trình lịch sử hình thành và phát
Quá trình lịch sử hình thành và phát
triển của ph
triển của ph
ươ
ươ
ng thức sản xuất TBCN.
ng thức sản xuất TBCN.
•
- Sản xuất ra sản phẩm của nó vời tư cách là hàng hóa; trước hết bao
hàm bản thân người công nhân xuất hiện với tư cách là người bán
hàng hóa, người lao động nói chung biến thành người lao động làm
thuê.
- Sản xuất ra giá trị thặng dư với tư cách là mục tiêu trực tiếp và động
cơ quyết định của việc sản xuất. PTSXTBCN đòi hỏi phải có sự tồn tại

một bên là nhà tư bản, và bên khác là các công nhân làm thuê…
Ph. Ăngghen: “ Thực hiện sự nghiệp giải phóng thế
Ph. Ăngghen: “ Thực hiện sự nghiệp giải phóng thế
giới ấy –
giới ấy –
đ
đ
ó là sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản
ó là sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản
hiện
hiện
đ
đ
ại, nghiên cứu những
ại, nghiên cứu những
đ
đ
iều kiện lịch sử và do
iều kiện lịch sử và do
đ
đ
ó,
ó,
nghiên cứu ngay bản chất của sự biến
nghiên cứu ngay bản chất của sự biến
đ
đ
ổi ấy, và bằng
ổi ấy, và bằng
cách ấy làm cho giai cấp hiện nay

cách ấy làm cho giai cấp hiện nay
đ
đ
ang bị áp bức và
ang bị áp bức và
có sứ mệnh hoàn thành sự nghiệp ấy hiểu rõ
có sứ mệnh hoàn thành sự nghiệp ấy hiểu rõ
đư
đư
ợc
ợc
những
những
đ
đ
iều kiện và bản chất của sự nghiệp của chính
iều kiện và bản chất của sự nghiệp của chính
họ-
họ-
đ
đ
ó là nhiệm vụ của chủ nghĩa xã hội khoa học biểu
ó là nhiệm vụ của chủ nghĩa xã hội khoa học biểu
hiện lý luận của phong trào vô sản”.
hiện lý luận của phong trào vô sản”.
Đối t
Đối t
ư
ư
ợng nghiên cứu của CNXHKH là:

ợng nghiên cứu của CNXHKH là:
Những quy luật và tính quy luật chính trị-xã
hội của quá trình phát sinh, hình thành và
phát triển hình thái kinh tế-xã hội CSCN;
những nguyên tắc cơ bản, những điều kiện,
con đường, hình thức và phương pháp đấu
tranh cách mạng của giai cấp công nhân để
thực hiện sự chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản
lên CNXH vàCNCS.
XVI 1848 1871 1917
XVI 1848 1871 1917
KTTT T
KTTT T
ư
ư
sản KTTT XHCN
sản KTTT XHCN


GIAI CẤP T
GIAI CẤP T
Ư
Ư
SẢN = GIAI CẤP CÔNG NHÂN
SẢN = GIAI CẤP CÔNG NHÂN
QHSXTB=LLSXXH QHSXXHCN
QHSXTB=LLSXXH QHSXXHCN
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC NGHIÊN CỨU
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC NGHIÊN CỨU


Những quy luật chính trị – xã hội nào ?

Tính quy luật chính trị – xã hội ?

Những nguyên tắc cơ bản nào ?

Những điều kiện kinh tế – lịch sử ?

Con đường, hình thức, phương pháp đấu tranh cách mạng của giai
cấp công nhân ?
CÁC KHÁI NIÊM, PHẠM TRÙ C
CÁC KHÁI NIÊM, PHẠM TRÙ C
Ơ
Ơ
BẢN
BẢN
XVI -1848 CNCSKH 1871 1917 CNXHHT
XVI -1848 CNCSKH 1871 1917 CNXHHT
KTTT- HTYT xã hội
KTTT- HTYT xã hội




- Pháp luật; chính trị
- Pháp luật; chính trị
QHSX t
QHSX t
ư
ư

sản = LLSX xã hội
sản = LLSX xã hội
T
T
Ư
Ư
BẢN = LAO ĐỘNG
BẢN = LAO ĐỘNG


( G/C T
( G/C T
ư
ư
sản >< G/C Công nhân
sản >< G/C Công nhân
)
)
-


L
L
ư
ư
ợc khảo t
ợc khảo t
ư
ư
t

t
ư
ư
ởng xã hội chủ nghĩa
ởng xã hội chủ nghĩa
- Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Cách mạng xã hội chủ nghĩa
- Cách mạng xã hội chủ nghĩa
- Thời
- Thời
đ
đ
ại quá
ại quá
đ
đ
ộ từ CNTB lên CNXH
ộ từ CNTB lên CNXH
- Xã hội xã hội chủ nghĩa
- Xã hội xã hội chủ nghĩa


QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG
QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
CCVS XHCN-XHCS
CCVS XHCN-XHCS
( Thời kỳ quá

( Thời kỳ quá
đ
đ
ộ)
ộ)



Nền dân chủ và nhà n
Nền dân chủ và nhà n
ư
ư
ớc XHCN
ớc XHCN



C
C
ơ
ơ
cấu giai cấp-xã hội và liên minh giai cấp
cấu giai cấp-xã hội và liên minh giai cấp



Vấn
Vấn
đ
đ

ề dân tộc
ề dân tộc



Vấn
Vấn
đ
đ
ề tôn giáo
ề tôn giáo



Vấn
Vấn
đ
đ
ề gia
ề gia
đ
đ
ình
ình



Vấn
Vấn
đ

đ
ề nguồn lực con ng
ề nguồn lực con ng
ư
ư
ời
ời
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CHỨC
NĂNG CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
Phương pháp nghiên cứu :
Thế giới quan nghiên cứu là chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.
Luận điểm triết học làm hạt nhân nghiên cứu CNXHKH là:
- Cấu trúc cơ bản của xã hội trong các thời đại lịch sử và quy luật tiến hóa lịch sử – tự nhiên của nó.
- Lý luận về đấu tranh giai cấp.
“ Nghiên cứu thì phải nắm lấy vật liệu ( đối tượng) với tất cả các chi tiết của nó, phải phân tích các hình thái phát triển khác nhau của nó và phải tìm ra được mối liên hệ bên trong của những
hình thái đó.




Ph
Ph
ươ
ươ
ng pháp
ng pháp
đ
đ
ặc tr
ặc tr

ư
ư
ng của CNXHKH
ng của CNXHKH

Phương pháp kết hợp lịch sử – lôgíc.

Phương pháp khảo sát và phân tích về mặt chính trị – xã hội dựa trên
các điều kiện kinh tế – xã hội cụ thể.

Phương pháp có tính chất liên ngành : phân tích, tổng hợp, thồng kê,
so sánh, mô hình hóa …
- Phương pháp tổng kết lý luận từ thực tiễn.
IV. Chức n
IV. Chức n
ă
ă
ng và ý nghĩa nghiên cứu
ng và ý nghĩa nghiên cứu
chủ nghĩa xã hội khoa học
chủ nghĩa xã hội khoa học
1) CHỨC NĂNG CỦA CNXHKH
1) CHỨC NĂNG CỦA CNXHKH
•
- Trang bị hệ thống lý luận để nhận thức tính tất yếu lịch sử hình thành và
phát triển HTKT-XHCSCN, nhằm giải phóng giai cấp công nhân, giải phóng
xã hội, giải phóng con người. - Giáo dục và trang bị lập
trường xã hội chủ nghĩa, cộng sản chủ nghĩa.
- Định hướng về chính trị – xã hội cho mọi hoạt động, trên mọi lĩnh vực của đời
sống xã hội.