Giáo trình QUẢN LÝ BẢO TRÌ CÔNG NGHIỆP - Phần 3 pot

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
11
2. CHI PHÍ CHU K SNG
2.1 Các giai on hot ng ca thit b.
Nh bo trì máy móc hot ng tt hn và có tui th kéo dài hn. Nu có kinh
ngim và kin thc v bo trì thì có th mua thit b vi cht lng cao và giá thành hp
lý trong các d án u t máy móc thit b. thit b có  tin cy cao s cho  tin cy,
nng sut cao vi thi gian s dng dài nht.
Chu k sng ca thit b gm sáu giai on.
a, Ý ng: ây là giai on mà ý tng ca d án c a ra. Trong thc t cha
có iu gì c thc hin trong d án này.
b, yêu cu k thut: ây là giai on mà mi th có t giai on ý tng c ghi
trên giy  mô t các c tính k thut.
c, Thit k: ây là giai on thit b c thit k phù hp vi các c tính k thut.
tt c các bn v chi tit, các bn v lp và bn v thit k c hình thành trong giai
on này.
d, Ch to: Phù hp vi bn v k thut và bn thit k. tip theo là giai on chn
mua. iu quan trng là xem xét cht lng thit b t quan im bo trì. Thit b cn có
giá r nhng òi hi quan trng hn là kh nng bo trì. Có th mua thit b vi giá t
hn nhng phi tho mãn các yêu cu ti thiu v bo trì. T ó hình thành khái nim chi
phí chu k sng, bao gm giá mua cng vi các chi phí phát sinh gn lin vi thi gian
tn ti ca thit b.
e, Vn hành: ây là giai on ca ngi s dng. thit b c s dng và bo trì
cho ht tui th ca nó. Ti th có th là tui th k thut hay tui th kinh t. khi ht
thi hn s dng v mt k thut thì thit b s h hng và không th tip tc s dng
c na. Khi n ht thi hn s dng v mt kinh t thì thit b vn có th hot ng
c nhng cn phi c thay th vì không m bo tính kinh t.
f, Ngng hot ng: ây là giai on mà thit b không còn hot ng c na. Có

hai trng hp xy ra.
- Thit b x b loi b
- Thit b c phc hi li
Trong quá trình mua, thit b có th c mua vi giá thành thp nhng khi ó có nhiu
kh nng s phát sinh nhiu vn  v vn hành và bo trì trong quá trình s dng.

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
12
`
Hình 2.1. S các giai n sng ca thit b
Nhiu yu t bo trì cn c xem xét trc khi quyt nh mua mt thit b. Trong
quá trình mua, thit b có th mua vi giá thp. Tuy nhiên, s không m bo v cht
lng, yêu cu. cho nên ngi mua và ngi lp d án phi có kin thc và kinh nghim
bo trì khi lp d án s phân phi chi phí cho bo trì thp, do ó s gây khó khn cho các
nhân viên bo trì trong quá trình mua thit b. Kinh nghim và các nhu cu bo trì nên
c kt hp vi vic mua thit b. Nhiu công ty t li nhun cao t vic áp dng kin
thc và kinh nghim bo trì ã tích lu ca h và s dng chúng ngay giai on u tiên
ca d án.
S thit k và sa i x c thc hin liên tc trong sut tt c các giai on ca
d án. Nên các yu t bo trì c xem xét, các thit k và các s thay i cn thit c
thc hin ngay t giai on mt thì chi phí  thc hin thit k mi hoc sa i s thp.
Nu các yu t bo trì không c xem xét tính toán cho ti khi thit b c a vào
hot ng thì lúc này chi phí cho vic sa i hoc thit k li s tng gp ngàn ln 
thc hin nó.
- Chi phí  thc hin mt thay i nào ó s c phân phi nh sau:
Giai on Chi phí
1 min phí
2 Cao hn 1 ln

3 Cao hn 10 ln
4 Cao hn 100 ln
5 Cao hn 1000 ln
Nu các yu t bo trì c quan tâm hoc c thc hin sm thì chi phí bo trì s
thp.
Ý tng Yêu cu k thut Thit k
Phc hi
Nhng hot ng
Loi b
Ch to
n hành và bo trì

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
13
Trong nhiu trng hp, có th gp nhng thit b giá r nhng s phát sinh nhiu
vn  hn và làm các chi phí cao hn, vì vy s tn kém hn thit b giá t.  tránh
mua lm thit b, ngi ta s dng khái nim chi phí chu k sng  mua thit b mi
hoc ph tùng thay th cho công ty.
Chi phí chu k sng (LCC)
Thông thng mua sn phm (công ngh hoc thit b) là s giao dch gia khách
hàng và ngi bán. Mt sn phm tt là mt sn phm tho mãn c mi nhu cu ca
khách hàng.
Thi gian mua thit b là mt quá trình rt dài. Nó bt u i t nhng ý tng cho
ti khi h thng thit b c ch to hoàn chnh và c a vào vn hành. Thi gian có
th khác nhau tu theo  phc tp ca sn phm. trong thi gian mua thit b, khách
hàng cn giám sát và kim tra ngi bán  có th mua c sn phm tt nht vi tng
chi phí hp lý da trên tui th ca sn phm.
Chi phí chu k sng c nh ngha là toàn b các chi phí mà khách hàng (ngi

mua, s dng) phi tr trong thi gian s dng sn phm.
Chi phí chu k sng bao gm chi phí âu t ban u, chi phí vn hành, chi phí bo
trì, chi phí thanh lý và mt s chi phí khác.
Các lý do dùng LCC
Nhà cung cp nào cng u mong mun tho mãn các nhu cu ca khách hàng vi
tng chi phí thp nht có th c trong sut thi gian s dng sn phm.
LCC c dùng 
- So sánh la chn các sn phm
- Ci thin cht lng sn phm
- Tái cu trúc các t trc bo trì cho phù hp
- So sánh các d án ang cnh tranh
- Chun b k hoch và ngân sách bo trì dài hn
- tra các d án ang thc hin
- Quyt nh thay th thit b
ng cong dng bn tm
ng cong dng bn tm mô t chi phí ca thit b trong sut chu k sng ca nó
(t lúc bt u vn hành n lúc thanh lý).  âu giai on vn hành, chi phí tng i
cao bi các hot ng rà. Sau ó thì chi phí gim sung và n nh. Trc khi thit b n
thi im loi b thì chi phí li gia tng do các chi phí phát sinh khi sp n ht hn s
dng. Mc ca dng nm ngang trong biu  dng bn tm ph thuc rt ln vào s
thành công ca quá trình mua thit b. Thit b cht lng thp thì chi phí cao và ngc
li.

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
14
Li nhun chu k sng
Khi mua thit b mi iu cn thit là quan tâm n c tng chi phí chu k sng ln
tng thu nhp thu nhp chu k sng. Tuy nhiên, iu quan tâm c bn không phi là chi

phí chu k sng hay thu nhp chu k sng mà là khong gi chúng, tc là li nhun chu
k sng.
Hình 2.3 minh ho các khái nim v thu nhp chu k sng, chi phí chu k sng và
li nhun chu k sng. Nu mun thit b c bo trì d dàng và t ch s kh nng sn
sàng cao thì có th phi mua vi gia t. Tuy nhiên, trong thi gian hao mòn ca thit b,
nu cha tìm c nhng thit b cùng loi có cht lng tt hn thì cha cn thit phi
thay th thit b sm. Bi vì khi thay th thit b bi cht lng kém hn lúc âu s phát
sinh thêm chi phí vn hành và chi phí bo trì cho thi gian sng ca thit b s cao hn.
Chi phí
Giai
n
mài
mòn
mãnh
lit
Giai
n
chy rà
Giai n hot ng n
nh
Chi phí chu k sng
(LCC)
100% thòi gian s dng
Hình 2.2.ng cong dng bn tm

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YấN
Biờn son: Lờ Vn Hiu
Email:
15
2.2. ng dng chi phớ chu ký sng

1- Chi phớ chu k sng c dựng
- So sỏnh v chn mua cỏc sn phm (dng c, mỏy múc thit b, cụng ngh, dõy
truyn sn xut,.). cú th tớnh toỏn cho mi phng ỏn sn phm, phng ỏn no cú li
nhun chu k ln nht s c chn la.
- Ci thin cỏc sn phm nõng cao kh nng bo trỡ v tin cy, kộo di tui th
ca thit b, gim chi phớ bo trỡ.
- Tớnh hiu qu ca cụng vic bo trỡ, nu vn ca bo trỡ c cp ngay t
u ca d ỏn thỡ chi phớ chu k sng ca thit b thng s thp hn.
2- vớ d vng dng ca chi phớ chu k sng
Vớ d 2.1: C quan ng st thy in mua cỏc thit b mi cho cỏc u xe in
Phng ỏn th nht: Cú cỏc d liu v kinh t cho mt nm hot ng l:
Giỏ mua 0,057 triu USD
Chi phớ bo trỡ 0,606 triu USD
tn tht in nng 0,1 triu USD
tng chi phớ 0,763 triu USD
Chi phí / thu nhập
100% thi gian
dng
CHI PHí CHU Kỳ SốNG
Thời gian
THU NHậP CHU Kỳ
SốNG
Thu nhập
Chi phí
LợI NHUậN CHU Kỳ
SốNG
Giai đoạn hoạt động ổn định
Giai đoạn
chạy rà
Giai đoạn

h- hỏng
mãnh liệt
Hỡnh 2.3. Li nhun chu k sng

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
16
Phng án th hai: Mua ca mt hãng khác vi các d liu v kinh t nh sau
Giá mua 0,066 triu USD
Chi phí bo trì 0,155 triu USD
tn tht in nng 0,1 triu USD
tng chi phí 0,321 triu USD
Phng án th hai tuy có gia mua t hn 16% nhng tng chi phí thp hn 0.442
triu USD. Do vy loi máy bin th theo phng án th hai s c chn mua.
Ví d 2.2: Chi phí chu k sng i mt ô tô c trung  m ã chy 192000 Km
trong 12 nm.
Giá ban u 10.320 USD
- Chi phí thêm vào cho ngi ch s hu
Ph tùng 198 USD
ng ký quyn s hu 756 USD
Bo him 6.691 USD
Bo trì theo k hoch 1.169 USD
Thu không hot ng 33USD
Tng cng 8.847 USD
Chi phí vn hành và bo trì:
Tin xng 6.651 USD
Bo trì ngoài k hoch 4.254 USD
Lp xe 638 USD
Du 161 USD

Thu xng 1.285 USD
Tin qua ng, u xe 1.129 USD
Thu khi bán 130 USD
Cng 14.248 USD
Tng cng 33.415 USD

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
17
bng 2.1 chi phí chu k sng ca mt s sn phm tiêu dùng
Sn phm
Giá mua ban
u (USD)
Chi phí vn
hành và bo trì
(USD)
Chi phí chu k
sng (USD)
Tng chi phí/
gia mua ban
u (ln)
Máy iu hoà 200 465 665 3,3
Máy ra chén 245 372 617 2,5
T ông lnh 165 628 91 4,8
Bp in 175 591 766 4,4
Bp gas 180 150 330 1,9
T lnh 230 561 791 3,5
TV trng en 200 305 505 2,5
TV mâu 560 526 1.086 1,9

Máy git 235 617 852 3,6
3- Nhng yu t liên quan n bo trì trong d án
Các yu t bo trì cn c  cp ngay t giai on u trong d án. Nhiu nghiên
cu ã chng t nu các yu t bo trì c  cp sm hn thì x tit kim c nhiu
hn trong giai on vn hành. ôi khi vn u t s cao hn trong giai on lp k hoch
nhng vn u t này s ci thin tình trng bo trì và c hoàn li dn trong giai on
vn hành.
Giai n
ý tng
Giai n
Phê chun
Giai n
Phát trin
Toàn din
Giai n
sn xut
Giai n
vn hành
Thi gian
Phn trm tng chi phí
c cam kt
 thut
LCC
 thut
LCC
LCC
100%
50%
75%
85%

95%
5%
Hình 2.4 Các dai on thc hin d án và LCC

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
18
Khi thi gian d án ã xp x 50% thì ch mi s dng 5% s tin ca d án. Các
quyt nh liên quan n thit b ã tác ng trên LCC lên n 85%. Trong phn còn li
ca d án ch còn li 15% LCC có th b nh hng.
 t c hiu qu kinh t và iu kin vn hành tt trong tng lai, các yu t
bo trì phi c xác nh cn thn khi mua thit b.
Trách nhim ca ngi qun lý bo trì là tham gia vào d án vi tt c s hiu bit
v k thut và kinh nghim v bo trì  óng góp ý kin vi ngi qun lý d án và
ngi i mua thit b. Bng cách này bo trì s tác ng n LCC và nâng cao tui th
kinh t ca thit b. Nu bo trì và các yu t v  tin cy k thut không c xem xét
trong d án và trong quá trình mua, thì chi phí vn hành thit b s cao. Chi phí chu k
sng cng cao.
Trách nhim ca b phn bo trì là  ngh các thay i  ci tin vic bo trì nhm
kéo dài tui th k thut ca thit b và gim chi phí bo trì.
Nu các yu t bo trì trong d án c xem xét ngay t lúc mi bt u thì chi phí
chu k sng ca thit b thp hn. Các yêu câu v bo trì và  tin cy cng nh nhng
òi hi khác nh tài liu k thut, tiên chun hoá, có th làm cho giá mua thit b cao hn
nhng phn chi phí phi tr thêm này s c bù li và thm chí s tit kim c nhiu
n chi phí chu k sng thp hn áng k.
Chi phí chu k sng và quyt nh u t.
4- LCC khi mua thit b
Khi mua thit b cn quan tâm các yu t liên quan n hiu nng k thut và ch s
kh nng sn sàng. Nu thit b c mua trên c s hiu nng k thut và ch s kh

nng sn sàng u c ánh giá tt thì giai on vn hành sau này s trn tru, tt p.
Khi ó ngi ta bo rng có  cân bng trong h thng k thut.
Hình 2.5. S cân bng gia hiu nng k thuât và ch s kh nng sn sàng
Thông thng có mâu thun gia nhân viên mua thit b và nhân viên bo trì.
Ngi tài v thng so sánh các thit b tng t thông qua bng giá ca nhiu hãng
khác nhau và quyt nh mua thit b có giá r nht. Nhân viên bo trì thì bit rng các
quyt nh ó s làm phát sinh nhiu vn  trong quá trình vn hành thit b. Tuy nhiên
tình trng này có th tránh c bng cách xem xét hiu qu kinh t toàn b trong thi
LCC
Hiu nng k thut
Hiu s kh nng
s
n
s
àng

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
19
gian dài. Có mt vài mi quan h gia giá c, chi phí chu k sng và kh nng sn sàng
cn c xem xét.
 th trên hình 2.6 cho thy các chi phí t l nghch vi kh nng sn sàng, kh
nng sn sàng cao thì giá mua cao nhng LCC li thp. Ti u là mua thit b có kh
nng sn sàng nm trong khong gia giá tr cao nht và thp nht.
5- Lp tài liu k thut cho bo trì
Trong quá trình mua cn phi xác nh tt c tài liu k thut cn thit cho vn hành
và bo tric sau này. Tình hung xu nht là khi thit b h hng bt ng li không tìm
c tài liu k thut cn thit làm công vic sa cha b chm tr. Khi mua thit b mi,
các yêu cu v tiêu chun hoá và tài liu k thut dùng cho vic bo trì cn c ch rõ.

Tài liu k thut cn c thông báo cho ngi mua khi c yêu cu. Sau khi mua xong
thit b mi yêu cu cung cp các tài liu cn thit là quá mun.
Tu thuc vào loi thit b khác nhau mà tài liu k thut s khác nhau, nhng có
th c tóm tt nh sau:
- Các bn v trình by y  vt t và dung sai
- Mt h thng mã hoá tt c các d liu k thut và ph tùng kèm theo.
- i vi mi chi tit, cn có d liu v ph tùng tng ng, bao gm: ó là chi tit
tiêu chun hay chuyên dùng, thi gian ch giao hàng, giá c….
- i vi mi thit b thì phi có tài liu v các bn pháp bo trì phòng nga. mi
bin pháp bo trì phòng nga này cng cn nêu càng c th càng tt.
- i vi thit b cng cn có tài liu ch dn v bo trì phc hi. nhng ch dn này
nên th hin thit b ó c tháo ra, kim tra và lp vào nh th nào. ôi khi cng cn
có nhng tài liu c bit nh các s  trình t chun oán và phát hin h hng.
Chi phí
i u
Kh nng sn sàng
Chi phí chu
 sng
Giá mua
Hình
2
.6
.
Mi quan h gia giá mua, chi phí chu k sng
và kh nng sn sàng

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
20

2.3. Tính toán chi phí chu k sng
Chi phí chu k sng có thc tính theo công thc sau
LCC = CI + NY (CO + CM + CS)
Trong ó: LCC – chi phí chu k sng
CI – chi phí u t
NY - s nm tính toán
CO – chi phí vn hành máy mi nm
CM – chi phí bo trì mi nm
CS – chi phí do ngng máy mi nm
Tính toán LCC c thc hin  so sánh và la chn các gii pháp khác nhau v
mt hiu qu kình t toàn b trong giai on lp d án hoc mua sm.
Khó khn nht trong quá trình tính toán là tìm úng d liu  a vào công thc.
có mt s phng án  tìm ra d liu thích hp cho thit b cn mua. Cách thông thng
nht là dùng kinh nghim ã có trc ây trong công tác bo trì và sn xut  nhà máy 
mua thit b hay ph tùng và tính toán LCC. Ngi mua cng có th s dng thông tin và
d liu thu thp c t thit b ang có trong các công ty khác. iu quan trng là cn
có mi quan h tt vi ngi bán  c cung cp nhng d liu quan trng cho quá
trình tính toán. Cn có quy nh trong hp ng mua bán là ngi bán phi có trách
nhim cung cp d liu cn thit  ngi mua tính toán LCC.
ôi khi có th tho thun c d liu t các nhà cung cp nhng chúng ta không
yêu cu h, chúng ta s không bao gi nhn c d liu  tính toán.
1- Các yu t chi phí trong LCC
Các yu t chi phí khác có th c s dng tu theo máy móc, thit b cn tính
toán.
a, Chi phí âu t, CI
CI = CIM + CIB + CIE + CIR + CIV + CID + CIT
Trong ó: CIM - u t cho thit b sn xut, máy móc, thit biên và iêu khin
CIB - u t cho xây dng và h thng giao thông
CIE - u t cho lp t h thng n
CIR - u t cho ph tùng thay th

CIV - u t cho dng c và thit b bo trì
CID - u t cho tài liu k thut
CIT - u t cho ào to, hun luyn
b, Chi phí vn hành hàng nm, CO
CO = COP + COE + COM + COF + COT
Trong ó: COP – Chi phí công lao ng cho ngi vn hành
COE – Chi phí nng lng

TRNG I HC S PHM K THUT HNG YÊN
Biên son: Lê Vn Hiu
Email:
21
COM – Chi phí nguyên vt liu
COF – Chi phí vn chuyn
COT – Chi phí ào to thng xuyên (liên tc) ngi vn hành.
c, Chi phí bo trì hàng nm, CM
CM = CMP + CMM + CPP + CPM + CRP + CRM + CMT
Trong ó: CMP – Chi phí công lao ng cho bo trì phc hi
CMM – Chi phí vt t, ph tùng cho bo trì phc hi
CPP – Chi phí công lao ng cho bo trì phòng nga
CPM – Chi phí vt t, thit b cho bo trì phòng nga
CRP – Chi phí công lao ng cho tân trang
CRM – Chi phí vt t cho tân trang
CMT – Chi phí cho ào to thng xuyên nhân viên bo trì.
d, Chi phí do ngng máy hàng nm, CS
CS = NT + MDT + CLP
Trong ó: NT - S ln ngng máy  bo trì hàng nm
MDT - Thi gian ngng máy trung bình (gi)
CLP – Chi phí tn tht sn xut hoc các tn tht do vic bo trì (ng/gi)