Trận Điện Biên Phủ trên không ngày 14 tháng 12 năm 1972 pot

Trận Điện Biên Phủ trên
không ngày 14 tháng 12
năm 1972
Ngày 14-12-1972, Tổng thống Nixon phê chuẩn kế hoạch tập kích bằng
không quân chiến lược vào Hà Nội và Hải Phòng. 193 máy bay B52
(với 663 lượt chiếc) và 999 máy bay chiến thuật (với 3.920 lượt chiếc)
được huy động hòng đánh phá hủy diệt các mục tiêu quan trọng về
chính trị, kinh tế, quân sự, khu dân cư ở Hà Nội, Hải Phòng và một số
địa phương khác. Nhưng quân và dân ta đã đánh bại cuộc tập kích
này, làm nên "Điện Biên Phủ trên không".

Với chiến dịch ném bom rải thảm cực kỳ tàn bạo này (theo tính toán
của các nhà nghiên cứu thì sức tàn phá của nó tương đương với 5 quả
bom nguyên tử mà Mỹ đã ném xuống Nhật Bản năm 1945), đế quốc Mỹ
tin rằng, Hà Nội sẽ phải khuất phục. Vậy mà, tham vọng của bộ máy
chiến tranh Mỹ đã sụp đổ. Qua 12 ngày đêm chiến đấu kiên cường (từ
18 đến 30-12-1972) quân và dân ta đã đánh bại cuộc tập kích chiến
lược bằng không quân của Mỹ, bắn rơi 81 máy bay các loại, trong đó có
34 máy bay B52.

Thất bại này của Mỹ không chỉ đơn thuần là thất bại quân sự, mà là thất
bại chiến lược toàn diện cả về quân sự lẫn chính trị.

Cùng với những thắng lợi giành được trước đó, đặc biệt là trong cuộc
tiến công chiến lược 1972 ở miền nam, thắng lợi của trận "Điện Biên
Phủ trên không" trên bầu trời Hà Nội và Hải Phòng đã góp phần buộc
đế quốc Mỹ phải ký Hiệp định Paris, rút quân khỏi miền nam Việt Nam.

Thắng lợi này là thắng lợi của sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương
Đảng, Chính phủ; tài thao lược của Quân ủy Trung ương trong quá trình
thực hiện phương hướng mà Chủ tịch Hồ Chí Minhkính yêu đã chỉ ra:

"Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào".

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, do chuẩn bị từ nhiều
năm trước, cho nên chúng ta đã không bị bất ngờ khi phải đối phó với
cuộc tập kích chiến lược bằng B52 của đế quốc Mỹ vào thủ đô Hà Nội và
Hải Phòng.

Ngay từ năm 1966, khi B52 ra đánh đèo Mụ Giạ, Bộ Chính trị và Quân
ủy Trung ương đã chỉ thị cho Quân chủng Phòng không-Không quân
nghiên cứu cách đánh B52. Cuối năm 1967, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
nhắc nhở: Sớm muộn rồi đế quốc Mỹ cũng sẽ đưa B52 ra đánh Hà Nội.
Phải dự kiến mọi tình huống càng sớm càng tốt để có thời gian mà suy
nghĩ, chuẩn bị. Mỹ nhất định thua nhưng nó chỉ chịu thua sau khi thua
trên bầu trời Hà Nội. Quán triệt tinh thần đó, Quân ủy Trung ương đã
chỉ đạo các LLVT mà trực tiếp là Quân chủng Phòng không-Không quân
xây dựng kế hoạch tác chiến phòng không chống địch tập kích bằng B52
vào Hà Nội. Bộ Tổng tham mưu đã chỉ đạo biên soạn tài liệu cách đánh
B52 để huấn luyện cho các đơn vị phòng không, không quân; tiến hành
điều chỉnh lực lượng, bổ sung vũ khí trang bị, điều các đơn vị phòng
không chủ lực về các địa bàn trọng điểm; xây dựng thế trận phòng
không 3 thứ quân; chấn chỉnh công tác bảo đảm phục vụ chiến đấu
Các đơn vị tên lửa, ra-đa, phòng không đều chủ động triển khai nghiên
cứu cách đánh B52 tại chỗ, đồng thời đưa một số đơn vị vào Khu 4 trực
chiến để đúc rút kinh nghiệm. Bộ Tổng tham mưu đã điều hẳn một
trung đoàn tên lửa vào Khu 4, thậm chí trong chiến dịch Quảng Trị đưa
tới 4 trung đoàn vào tham chiến cùng với các lực lượng phòng không tại
chỗ nhằm tìm ra cách đánh B52 hiệu quả nhất.

Không chỉ chuẩn bị về vật chất mà công tác chuẩn bị về chính trị tinh
thần nhân dân và bộ đội cũng được tiến hành khẩn trương. Việc xây

dựng QĐND toàn diện, trong đó lấy xây dựng về chính trị làm nền tảng,
đã phát huy mạnh mẽ, cao độ nhân tố con người - nhân tố cơ bản
quyết định thắng lợi của cuộc đọ sức thần kỳ trong "12 ngày đêm Hà
Nội" nói riêng và là nhân tố hàng đầu của nền nghệ thuật quân sự hiện
đại Việt Nam.

Đầu tháng 9-1972, ba tháng trước khi cuộc tập kích chiến lược bằng
không quân của Mỹ vào thủ đô Hà Nội và Hải Phòng diễn ra, ta đã hoàn
thành việc xây dựng kế hoạch chiến dịch đánh B52. Những nội dung
quan trọng như: công tác chuẩn bị; điều chỉnh bố trí lực lượng; nghệ
thuật tác chiến chiến dịch phòng không về cơ bản đã được xác định.
Chính vì vậy mà khi cuộc tập kích chiến lược của không quân địch diễn
ra, ta đã không bị bất ngờ về chiến lược, chiến dịch cũng như cả về
chiến thuật. Ngày đầu tiên, B52 vào đánh phá Hà Nội, Bộ Tổng tham
mưu đã phát lệnh báo động trước 25 phút; còn những ngày sau đó, ta
thường phát hiện B52 vào đánh Hà Nội trước 30 phút.

Nhờ phán đoán đúng âm mưu của địch, hạ quyết tâm kịp thời và chính
xác, triển khai công tác chuẩn bị một cách đồng bộ, quân và dân ta đã
giành được thế chủ động ngay từ đầu và duy trì nó trong suốt quá trình
chiến dịch diễn ra.

Cách đánh cơ bản của không quân địch trong cuộc tập kích chiến lược
vào Hà Nội và Hải Phòng là lấy B52 làm lực lượng chủ yếu, với sự hộ
tống của không quân chiến thuật và không quân của hải quân. B52 tập
trung đánh vào ban đêm, còn không quân chiến thuật làm nhiệm vụ gây
nhiễu, chế áp các lực lượng phòng không và không quân của ta; đồng
thời đánh xen kẽ giữa các đợt của B52 để duy trì cường độ đánh phá
24/24 giờ trong ngày.

Mỗi chiếc B52 là một trung tâm tác chiến điện tử và đi theo nó thường
có từ 15 đến 19 máy bay gây nhiễu khác nhau. Mỗi tốp 3 máy bay B52
có thể rải thảm từ 60 đến 100 tấn bom trên một diện rộng. Lần đầu,
phải đương đầu với cuộc tập kích chiến lược bằng siêu pháo đài bay
B52 và các loại vũ khí tối tân hiện đại của Mỹ, các LLVT ta đã tìm ra cách
đánh hay, phù hợp điều kiện thực tế về trang bị. Bộ đội ra-đa qua thực
tế chiến đấu đã tách được B52 ra khỏi nền nhiễu và tách được B52 ra
khỏi lực lượng hộ tống. Trong một khối nhiễu dày đặc, bộ đội tên lửa đã
khắc phục được những hạn chế về tính năng binh khí kỹ thuật, biết
phân biệt được mục tiêu thật và giả, tránh được tên lửa tự dẫn của máy
bay địch, nhận diện được B52, tạo cho mình thế trận có lợi nhất để tiêu
diệt mục tiêu; quân và dân ta đã nghiên cứu phát hiện ra điểm mạnh,
yếu của địch, bảo đảm lực lượng nào cũng có thể hạ được máy bay, vũ
khí nào cũng phát huy được tác dụng Trong chiến dịch phòng không
cuối tháng 12-1972, ta đã huy động được sức mạnh tổng hợp của thế
trận phòng không nhân dân, đối phó có hiệu quả với những thủ đoạn
đánh phá nham hiểm của địch. Cách đánh sáng tạo và hiệu quả trong
chiến dịch này là kết quả được đúc rút từ nhiều năm chống chiến tranh
phá hoại, đặc biệt là những kinh nghiệm được bộ đội ra-đa, tên lửa,
phòng không tích lũy, thậm chí được trả bằng xương máu qua những
năm tháng trực chiến và nghiên cứu cách đánh B52 trên chiến trường
Khu 4.
Để bảo đảm chắc thắng và giành thế chủ động ngay từ trận đầu, công
tác nghiên cứu khoa học, bảo đảm vật chất, kỹ thuật cũng được các lực
lượng vũ trang ta chuẩn bị công phu với nỗ lực rất lớn. Cho đến trước
ngày 18-12-1972, ngày đế quốc Mỹ mở đầu cuộc tập kích chiến lược
bằng B52 vào Hà Nội và Hải Phòng, chỉ riêng ở Hà Nội ta đã xây dựng
được 30 trận địa cho tên lửa, hơn 100 trận địa cho cao xạ các loại; mỗi
tiểu đoàn tên lửa đều có hơn hai cơ số đạn; hệ số kỹ thuật của tên lửa
bảo đảm 100%, của pháo phòng không là 95% và của ra-đa là 96,5%.

Ta đã tập trung một lực lượng phòng không chủ lực mạnh nhất cho
chiến dịch, bao gồm: ba sư đoàn phòng không: 361, 363, 375; 23 tiểu
đoàn tên lửa; 13 trung đoàn cao xạ; bốn trung đoàn không quân; bốn
trung đoàn ra-đa; ba trung đoàn, hai tiểu đoàn phòng không của các
quân khu Việt Bắc, Hữu Ngạn, Tả Ngạn. Ngoài ra còn có 346 đội (1.428
khẩu pháo) phòng không của dân quân, tự vệ. Toàn bộ lực lượng này
được bố trí thành thế trận chiến dịch vững chắc, hiểm hóc tại các địa
bàn trọng yếu ở trong và các vùng lân cận Hà Nội, Hải Phòng.
Cũng trong chiến dịch này, ta đã xây dựng được một thế trận phòng
không ba thứ quân vững chắc và duy trì được sự phối hợp hiệp đồng
tác chiến chặt chẽ giữa các lực lượng. Bên cạnh các lực lượng phòng
không chủ lực, tại thủ đô Hà Nội ta đã tổ chức được 92 trận địa tập
trung pháo phòng không tầm thấp và bốn đại đội cao xạ tầm trung (loại
100 mm), nhiều trận địa được bố trí trên các tòa nhà cao tầng, gần các
mục tiêu trọng điểm, đón lõng trên các đường bay của địch Ngoài ra
còn có 1.122 tổ đội dân quân, tự vệ phối hợp đánh trả máy bay địch.

Nội dung cơ bản của chiến dịch phòng không tháng 12-1972 bao hàm cả
hai mặt: Chủ động tích cực đánh địch, tiêu diệt lực lượng tiến công
chiến lược B52 của chúng và triệt để phòng tránh, sơ tán làm giảm hiệu
quả đánh phá của địch xuống mức thấp nhất. Công tác phòng tránh, sơ
tán được quân và dân ta thực hiện một cách chủ động và triệt để bao
trùm các mặt: tổ chức vận động nhân dân sơ tán ra khỏi các trọng điểm
đánh phá; chỉ đạo củng cố và xây dựng hầm hố trú ẩn; tổ chức tốt hệ
thống thông tin - thông báo, quan sát báo động; triển khai các phương
án khắc phục hậu quả. Đối với LLVT, ngoài việc phối hợp với nhân dân
thực hiện các nội dung nêu trên còn phải triển khai xây dựng các trận
địa dự phòng, các sân bay dã chiến; sơ tán các xưởng trạm, tập kết vũ
khí, đạn dược, nhất là vấn đề đạn tên lửa Trước khi cuộc tập kích

chiến lược bằng B52 diễn ra; Hà Nội đã huy động 370 ô-tô các loại chở
hơn 30 vạn người ra khỏi nội thành, đưa số người sơ tán khỏi nội thành
lên tới gần 55 vạn. Những nhà máy, xí nghiệp không thể sơ tán, đã
được ngụy trang, bảo vệ chu đáo. Ở đâu có người, có tài sản, ở đó đều
có hầm trú ẩn. Bên cạnh mạng lưới tình báo quốc gia, ra-đa cảnh giới,
Hà Nội còn có 36 còi báo động, 36 đài quan sát của thành phố, 414
trạm quan sát của các khu, huyện, hình thành mạng lưới quan sát rộng
khắp từ xa đến gần. Tổ chức hoàn chỉnh hệ thống cấp cứu phòng không
bốn tuyến với 266 trạm ở các khu, huyện và 64 đội cấp cứu, 11 đội
phẫu thuật lưu động.

Nhờ chủ động làm tốt công tác sơ tán phòng tránh, ta đã hạn chế được
thiệt hại về người và của; nhất là tại một trung tâm đầu não như Hà
Nội.

Thắng lợi của trận Điện Biên Phủ trên không là thắng lợi của tư tưởng
chiến lược tiến công, tính tích cực chủ động, mưu trí sáng tạo của quân
và dân ta. Lần đầu, trong lịch sử 30 năm tiến hành chiến tranh giải
phóng và bảo vệ Tổ quốc (1945-1975), quân và dân ta đã tiến hành một
chiến dịch phòng không quy mô lớn chống lại một cuộc tập kích chiến
lược bằng B52 và đây cũng là cuộc tập kích lớn chưa từng có trong lịch
sử chiến tranh hiện đại. Bằng chiến dịch này, ta đã giáng một đòn quyết
định vào ưu thế của không lực Hoa Kỳ, trong đó nòng cốt là lực lượng
không quân chiến lược.