Tính tất yếu khách quan và con đường hình thành công ty mẹ - con ở Việt Nam - 2 pdf

1.1.4. Vai trò.
Mô hình công ty mẹ - công ty con ra đời trong nền kinh tế có vai trò rất to lớn, thể hiện
chủ yếu trên những mặt sau:
Thứ nhất là, sự hình thành và phát triển của công ty mẹ - công ty con làm tăng khả
năng kinh tế của cả công ty mẹ và các công ty con. Việc tập trung các công ty vào
trong một đầu mối làm cho họ có nhiều điều kiện thuận lợi cho việc chống cạnh tranh
với các công ty lớn khác. Mô hình công ty mẹ - công ty con là một biện pháp hữu hiệu
để chống sự xâm nhập một cách ồ ạt của các công ty khổng lồ trên thế giới dối với các
nước đang phát triển, và giúp cho sản xuất trong nước có thể dứng vững và từng bước
vươn ra được các thị trường khu vực và thế giới.
Thứ hai là, công ty mẹ - công ty con sẽ khắc phục khả năng hạn chế về vốn của từng
công ty riêng lẻ. Khi có nguồn vốn lớn công ty mẹ - công ty con sẽ đàu tư đúng hơn
vào các dự án có hiệu quả cao nhất, góp phần tăng nguồn thu và thúc đẩy nền kinh tế
phát triển.
Thứ ba là, mô hình công ty mẹ - công ty con có tác dụng rất to lớn trong việc cung cấp
và trao đổi thông tin va nhưng kinh nghiệm quan trọng trong tổ chức nghiên cứu ứng
dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Thứ tư là, việc hình thành các công ty mẹ - công ty con sẽ làm thay đổi bộ mặt x• hội
của từng địa phương hay một quốc gia, nó giải quyết được việc làm cho một phần dân
cư tại khu vực, làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế và chuyên môn hoá các ngành nghề,
thúc đẩy phát triển các đặc khu kinh tế, các khu công nghiệp và làm tăng khả năng lớn
mạnh của nền kinh tế.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Thứ năm là, mô hình công ty mẹ - công ty con giữ vai trò quan trọng đối với các nước
đi sau trong việc tiến kịp các quốc gia phát triển về kinh tế.
1.2. Tính tất yếu khách quan của việc hình thành, phát triển mô hình công ty mẹ-
công ty con ở Việt Nam
1.2.1.Tính tất yếu khách quan
Mô hình công ti mẹ-công ti con đã ra đời , tồn tại và phát triển từ lâu trong lịch sử phát
triển của kinh tế thế giới . Dưới dạng các thoả ước , hợp đồng liên minh liên kết , các
tập đoàn từng bước nắm lấy các ngành , các lĩnh vực hoạt động chủ chốt có lợi nhuận

cao hình thành một hệ thống các tập đoàn lớn bao gồm hàng trăm hàng ngàn các công
ti vừa và nhỏ phụ thuộc lẫn nhau và phụ thuộc vào công ti mẹ về tài chính , chiến lược
kinh doanh , công nghệ kĩ thuật . Sở dĩ mô hình công ti mẹ-công ti con được hình thành
, có sức sống mãnh liệt và có sự phát triển không ngừng như vậy bởi vì nó phù hợp với
các qui luật khách quan và những xu thế phát triển của thời đại.
Thứ nhất: Qui luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực
lượng sản xuất
Sự phát triển mạnh mẽ của lực lượng sản xuất dưới tác động của tiến bộ khoa học công
nghệ và liên kết kinh tế quốc tế đã dẫn đến sự phát triển sâu rộng của phân công lao
động xã hội đến qui mô của sản xuất và tiêu thụ sản xuất kinh doanh không còn mang
tính xhaats manh mún rời rạc và sở hữu không còn là sở hữu cá thể nữa mà đ• và đang
đi sâu vào xã hội hoá vào hợp tác phân công vào sở hữu hỗn hợp . Công ti mẹ-con với
tư cách là một loại hình tổ chức kinh tế tổ chức kinh doanh tổ chức liên kết kinh tế có
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
nghĩa là nó là hình thức biểu hiện của quan hệ sản xuất cần phải ra đời phát triển để
đáp ứng yêu cầu và thúc đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất
Thứ hai: Qui luật tích tụ và tập trung vốn và sản phẩm
Mỗi doanh nghiệp trong cơ chế thị trường là một cơ thể sống một tế bào của nền kinh
tế . Nó phải tồn tại phát triển trong mội trường cạnh tranh không ngừng do đó phải tái
sản xuất mở rộng không ngừng . Quá trình đó cũng là quá trình tích tụ và tập trung vốn
vào sản xuất . Trong quá trình này hoặc doanh nghiệp tích luỹ vốn từ lợi nhuận đem lại
và tăng thêm từ nguồn vốn từ các nguồn khác nhờ vậy mà vốn và khả năng sản xuất
của doanh nghiệp được nâng cao :hoặc doanh nghiệp mạnh thôn tính nhận sự sáp nhập
của các doanh nghiệp yếu và nhỏ hơn , do đó vốn và khả năng sản xuất của doanh
nghiệp được nâng lên . Trong quá trình vận động khách quan như vậy công ti mẹ-công
ti con sẽ ra đời và phát triển
Thứ ba là :Qui luật cạnh tranh , liên kết và tối đa hoá lợi nhuận
Cạnh tranh để giành ưu thế trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm là qui luật hoạt động
của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường . Cuộc cạnh tranh nghiệt ngã không bo giờ
chấm dứt ấy sẽ dẫn đến hai xu hướng :

-Các doanh nghiệp chiến thắng trong cạnh tranh sẽ thôn tính nhập vào mình các doanh
nghiệp bị đánh bại , do vậy trình độ tập trung hoá sản xuất và vốn được nâng lên
-Nếu cạnh tranh qua nhiều năm mà không phân thắng bại thì trong số các doanh nghiệp
đó sẽ có sự liên kết nhằm tăng khả năng cạnh tranh hơn nữa .Quá trình liên kết giữa
các doanh nghiệp có thể diễn ra theo các hình thức liên kết ngang , liên kết dọc hay liên
kết hỗn hợp . Liên kết ngang là liên kết diễn ra giữa các công ti hoạt động trong cùng
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
một ngành . Liên két dọc là sự liên kết giữa các công ti trong cùng một dây chuyền
công nghệ sản xuất mà trong đó một công ti đảm nhận một bộ phận hoặc một số công
đoạn nào đó .Trong thực tế ngày càng xuất hiện nhiều quan hệ liên kết ngang và dọc
kết hợp gồm rất nhiều các công ti hoạt động trong lĩnh vực khác nhau .Đó là sự liên kết
đa ngành đa lĩnh vực . Như vậy công ti mẹ –con ra đời phát triển là sản phẩm tất yếu
của quá trình cạnh tranh liên kết để tối đa hoá lợi nhuận
Thư tư là:Tiến bộ khoa học –công nghệ
Yếu tố quyết định cho các doanh nghiệp thắng lợi trong cạnh tranh và đạt lợi nhuận cao
là việc nghiên cứu và ứng dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật công nghệ.Để có sản phẩm
tiến bộ khoa học công nghệ hay nói cách khác để đổi mới công nghệ cần phải có nhiều
vốn tiến hành trong thời gian nhiều năm trang khi đó độ rủi ro lại cao cần có lực lượng
cán bộ khoa học kĩ thuật đủ mạnh . Một doanh nghiệp nhỏ manh mún biệt lập không đủ
sức làm được việc trên . Điều đó đòi hỏi phải có doanh nghiệp lớn mà mô hình công ti
mẹ-con là một loại hình tiêu biểu .
1.2.2.Những nhân tố khách quan ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển của
mô hình công ti mẹ-công ti con
1.1.2.1. Những điều kiện kinh tế –xã hội
Là những tổ hợp kinh tế lớn đa dạng , công ti mẹ –con chỉ có thể hình thành và phát
triển trong những điều kiện kinh tế –xa hội phù hợp.Nhìn lại lịch sử phát triển kinh tế
thế giới có thể thấy được mô hình công ti mẹ-công ti con đa ra đời và phát triển trong
những điều kiện cơ bản sau đây:
- Trình độ tích tụ , tập trung vốn
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -

Quá trình tích tụ và tập trung vốn là một quá trình lâu dài được thực hiện tại rất nhiều
lĩnh vực kinh tế trên thế giới . Việc phát triển nhanh chóng của các nền kinh tế thế giới
vào những năm cuối thế kỉ XX đa và đang hình thành nên các thị trường tài chính lớn
trên thế giới chi phối một phần lớn các hoạt động kinh tế .Nó hình thành các khu vực
tài chính bằng các hiệp định được kí kết giữa các chính phủ hoặc thông qua việc tham
gia vào các liên minh kinh tế tại các khu vực . Vd việc thành lập đồng tiền chung châu
Âu . Những điều này đã giúp cho có thể tích tụ và tập trung một nguồn vốn lớn và điều
tiết hiệu quả nguồn vốn này .Hiện nay trên thế giới có rất nhiều công ti lớn được thành
lập từ sự liên kết của nhiều công ti nhỏ .Nguồn vốn của các công ti này được đóng góp
từ nhiều nguồn vốn nhỏ . Bởi vì muốn cạnh tranh duoc trên thị trường thì các công ti
này phải đủ mạnh tức là có một nguồn vốn dồi dào . Quá trình tích tụ và tập trung vốn
vào một đàu mối và được quản lí bởi một công ti tài chính là một quá trinh phát triển
tuân theo qui luật khách quan .Quá trình này đã được thực hiện kết quả cạnh tranh trên
thị trường .
- Trình độ chuyên môn hoá , hợp tác hoá kinh doanh
Ngày nay khoa học và công nghệ sản xuất đều tiến nhanh và tiến mạnh làm cho phân
công quốc tế và hợp tác chuyên ngành có xu thế bị chia nhỏ . Xét về xu thế phân công
quốc tế hiện nay sự phân công theo trình độ của trình tự công nghệ trong sản xuất của
nội bộ ngành phát triển nhanh chóng . Loại phân công theo trình độ này có đặc trưng là
các nước khác nhau về quá trình công nghệ sản xuất sẽ tiến hành chuyên môn hoá sản
xuất đối với các khâu của trình tự công nghệ gia công . Sự phân công theo mức độ
chuyên môn hoá sản xuất các linh kiện phụ tùng của sản phẩm cũng ngày một rõ rệt .
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
kĩ thuật sản xuất truyền thông của các nước đang phát triển so với kĩ thuật hiện đại có
sự khác biệt lớn . Kết quả là một nước một đơn vị kinh tế muốn có ưu thế về sản xuất
tất cả các phụ tùng linh kiện đều không thể thực hiện được và không kinh tế . Do vậy
việc chuyên môn hoá và hợp tác hoá kinh doanh được đặt ra hàng đầu tại các nước .
- Trình độ phát triển của khoa học –công nghệ
sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ trong những năm gần đây là nhân tố
quan trọng thúc đẩy kinh tế phát triển .Những thành quả của công nghệ máy vi tính ,

công nghệ sinh học , vật liệu mới , quang điện , nguồn năng lượng mới được áp dụng
rộng rai vào sản xuất và nâng cao sức sản xuất lên rất nhiều . Lực thúc đẩy công nghiệp
hiện đại là do khoa học công nghệ hiện đại , sức cạnh tranh của các xí nghiệp hiện đại
5thì bắt nguồn từ sự đổi mới công nghệ và sự chuyển hoá thành quả khoa học thành
hàng hoá . Bất kể nước đang phát triển hay phát triển thì phát triển kinh tế đều phải dựa
vào cách mạng khoa học công nghệ và nguồn lực thúc đẩy sự tiến bộ của khoa học
công nghệ không ngừng được tăng cường . Do đó hàm lượng khoa học công nghệ trang
công nghiệp thế giới ngày càng cao , suwca cạnh tranh của kĩ thuật công nghiệp ngày
càng mạnh . mặt khác khoa học công nghệ vá sản xuất , thị trường nối tiếp nhau ngày
càng chặt chẽ . Việc nhấn mạnh hiệu ích kinh tế và khả năng thâm nhập thị trường đ• là
mục tiêu hàng đầu của các xí nghiệp . Những yếu tố nói trên là môi trường rất quan
trọng cho sự liên kết các công ti riêng lẻ thành công ti mẹ-công ti con
- Trình độ phát triển của thị trường
Trong quá trình phát triển của các nền kinh tế dù theo hình thức nào đều phải xây dựng
một nền tảng ban đầu đó là các nguồn vốn , lao động …nền kinh tế hàng hoá ngày càng
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
phát triển sẽ tăng khả năng cạnh tranh ngày càng khốc liệt . Quá trình phát triểnthị
trường hiện nay đang được hình thành với sự tác động tổng hợp của các qui luật trong
sản xuất và lưu thông hàng hoá trên thị trường . Những qui luật chủ yếu là qui luật giá
trị , qui luật giá trị thặng dư, qui luật cung cầu, qui luật cạnh tranh , qui luật lưu thông
tiền tệ. Thông qua các qui luật có thể điều tiết được hoạt động của các đơn vị kinh tế
.Thị truwongf thế giới hiện nay đang là một thị trường rất rộng lớn được hình thành
qua nhiều giai đoạn bao trùm lên tất cả các nền kinh tế trên thế giới . Việc hình thành
các tổ chức kinh tế trên thế giới về chính trị thương mại tài chính đa tác động mạnh mẽ
lên thị trường . Thị trường thế giới hiện nay cũng đa hình thành ở nhiều khu vực kinh
tế và hỗ trợ nhau cùng phát triển vừa hợp tác chống cạnh tranh , đó là các thị trường
khu vực hoặc các diễn đàn và các tổ chức các nước có cùng quan điểm . Việc hình
thành nhiều khu vực thị trường sẽ làm cho cạnh tranh trên thị trường thế giới càng
mạnh mẽ dẫn đến thúc đẩy việc phát triển nhanh chóng các công ti mẹ-công ti con
xuyên quốc gia hoạt động tại rất nhiều lĩnh vực.

- Trình độ quản lí vĩ mô, vi mô
Trình độ quản lí kinh tế vĩ mô vi mô quốc tế đang được phục hồi và phát triển , các
nền kinh tế ngày càng phụ thuộc lẫn nhau nên ảnh hưởng của các quyết định về chính
sách của một nước sẽ được nhân rộng ra các nước khác . Mối liên hệ chặt chẽ ngày
càng tăng giữa các nước trong cùng một khu vực cũng thấy lí do phải tạo ra một mạng
lưới khu vực nhằm ngăn chặn và chống lại khủng hoảng kinh tế . Vì mối liên kết
thương mại và tài chính ngày càng tăng giữa các nước trong khu vực nên nếu một nền
kinh tế hoạt động kém sẽ có thể ảnh hưởng sâu sắc đến các nền kinh tế láng giềng .
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Thực tế này đòi hỏi phải có sự giám sát chặt chẽ và hỗ trợ của các nước láng giềng .
Các công ti mẹ-công ti con là công cụ vật chất để nhà nước điều tiết nền kinh tế .Trình
độ quản lí vi mô , vĩ mô cũng là yếu tố thúc đẩy hình thành và bảo đảm phát triển vững
chắc các công ti mẹ-con .
- Trình độ khu vực hoá và toàn cầu hoá kinh tế
Hiện nay xu hướng toàn cầu hoá , khu vực hoá đang phát triển mạnh mẽ.Xu thế chuyển
động của cuộc cạnh tranh thế giới giữa các doanh nghiệp của các nền kinh tế chủ yếu
trên hành tinh đòi hỏi ngày càng khẩn thiết các nhà lanh đạo phải vượt qua giai đoạn
hội nhập chính trị quốc tế trên bề mặt , nói cách khác là đòi hỏi các nhà lanh đạo không
được bằng lòng với việc giảm bớt những trở lực ngăn cản các hình thức hoạt động
buôn bán trao đổi , ngăn chặn hoạt động quốc tế ở các đường biên giới mà phải cam kết
đi sâu hơn nữa vào một sự xâm nhập chính trị bằng cách điều hoà chính sách đối nội .
Những khác biệt trong các chính sách quốc gia chi phối cạnh tranh, những qui chế tài
chính những tiêu chuẩn của sản phẩm của môi trường , những điều kiện về việc làm
những thị trường công, những trợ cấp của nhà nước cho khoa học và công nghệ… là
những nhân tố ảnh hưởng quan trọng đến khả năng của doanh nghiệp phải đương đàu
với sự cạnh tranh trên các thị trường khác nhau . Những tình hình trên đây dẫn đến sự
liên kết các doanh nghiệp thành những công ti mẹ-công ti con lớn để đối phó với thời
cuộc.
1.2.2.2.Quan điểm và chính sách của một số nước và vùng lanh thổ với việc phát
triển mô hình công ti mẹ-công ti con

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -