CHÂU ÂU HẬU KỲ TRUNG ĐẠI ( TK XVI -TK XVII )_3 doc

CHÂU ÂU HẬU KỲ TRUNG ĐẠI
( TK XVI -TK XVII )

Căn cứ Goa :

Ðược xem như một tiểu Lisbon, Albuquerque cho xây dựng ở đó một
pháo đài và một đơn vị đồn trú mạnh. Ðây là nơi buôn bán tấp nập, có
nhiều đoàn lái buôn ra vào.Theo lệnh của Albuquerque, tháng 11 năm
1510, một cuộc tàn sát đẩm máu người Hồi giáo đã diễn ra ở đây kéo dài
trong 3 ngày.

Căn cứ Aden

Là một cảng biển, được xem là căn cứ hải quân quan trọng án ngữ ngõ
Hồng hải vào Ấn độ dương và là bàn đạp để tấn công vào Mecca và
Medina, nhằm biến lăng mộ của Mohamet thành lăng mộ của Jesu, chắm
dứt cuộc tranh chấp hàng thề kỷ giữa người thiến chúa giáo và Hồi giáo.

Ngoài hai căn cứ trên, từ năm 1517 Bồ đã đặt quan hệ buôn bán với
Trung quốc và từ năm 1548 với Nhât bản. Nhờ thế mà sau đó, năm 1557
Bồ đào nha đã lập một thương điếm trên bán đảo Macao, để làm nơi
buôn bán với Trung quốc và Nhật bản

Như thế là vào thế kỷ XVI đế quốc thuộc địa của người Bồ đào nha đã
xuất hiện, mà những người sáng lập ra nó là Vacco Da Gama , Francoi
dAlmeida, Albuquerque, đã biến nước Bồ đào nha nhỏ bé chưa đầy 1
triệu dân trở thành một cường quốc thế giới mà những thương điếm và
các đồn lũy của nó rãi ra trên bờ 3 lục địa (từ Madagatca đến Brasil,
Trung quốc và Nhât bản )

Mặc khác, do Bồ đào nha chưa tổ chức được bộ máy cai trị địa phương,

do đó chúng chưa có cơ sở vững vàng ở vùng chiếm đóng, vì dựa vào
các căn cứ rãi rác như các ốc đảo, hơn nữa giai cấp tư sản Bổ còn yếu,
dựa vào vương quyền ăn chơi xa xĩ, nên vàng và hàng hóa dần dần rơi
vào tay Anh và Hà Lan (hàng hóa
cướp được chủ yếu bán cho Anh và Hà Lan). Chính vì thế Bồ đào nha
không giữ được thực dân địa lâu dài, đến thê kỷ XVII, phần lớn thuộc
địa bị Hà lan chiếm.

2 - TÂY BAN NHA bóc lột thuộc địa CHÂU MỸ

Ở châu Mỹ trước khi bọn thực dân Tây ban nha đến, đã từng có các tộc
Maya, Aztèques, Incas sinh sống và họ đã có được một nền văn hóa lâu
đời, đang đứng ở đỉnh cao của công xã thị tộc ( ở Mexico người ta đã
biết làm tuộng, dẫn thủy và có quốc gia riêng).

Năm 1519, Tây ban nha cử Cortès đem 300 quâm đổ bộ lên Mexico và
sau 3 năm y đã chiếm được xứ nầy Năm 1532, một tên thực dân khác tên
là Pizarro đem 300 quân chiếm Peru (xứ sở của người Inca, họ đang
sống trong các công xã nông thôn, có chữ viết) , dù Pizarro bị giết,
nhưng bọn thực dân cũng chiếm được vùng nầy và Trung Mỹ.

Chính sách thực dân của Tây ban nha :

• Mua chuộc chia rẽ nội bộ dân địa phương.

• Cướp đất đai và hầm mỏ

Họ chiếm được các địa phương vì : dân địa phương thiếu thống nhất,
chân thật, và thần thánh hóa các phương tiện khoa học.

Ðể thực hiện việc chiếm đóng trên, bọn thực dân TBN chủ trương chiếm
từng miền , từng quốc gia để biến thành thuộc địa. Sau đó tiến hành việc
mua bán bằng cách đổi chác , tiến hành cướp bóc, bắt dân địa phương
nộp sản vật, phá hoại tôn giáo. Của cải vơ vét được, theo qui ước họ
trích 1/5 nộp cho vua Tây ban nha, số còn lại chúng chia nhau.

3 - Việc khai thác bước đầu và sự ra đời của chế độ nô lệ da đen

Khai thác bước đầu :

Bọn thực dân sau khi chiếm được những vùng đất ở châu Mỹ, chúng đã
tiến hành khai thác quặng mỏ để vơ vét kim loại bản xứ. Họ bắt dân địa
phương làm việc trong điều kiện vật chất thiếu thốn, khắc nghiệt và
cưỡng bức qúa sức lao động, chính vì thế sau một thời gian khai thác, đã
làm cho từ 1/2 đến 2/3 số lao động phải thiệt mạng

Sự ra đời của chế độ nô lệ da đen:

Ðể bù vào số lao động hao hụt vì chết, bọn thực dân Tây ban nha đã đặt
mua nô lệ da đen ở châu Phi, hoặc săn bắt họ (khiến những người da đen
châu Phi phải lẫn trốn vào rừng và sống như thú vật). Chúng dùng
thuyền chở nô lệ sang châu Mỹ (.họ bị nhét trong tàu hàng tháng trong
cảnh thiếu ăn, thiếu dưỡng khí, nên một số đã chết trên đường đi, số còn
lại chúng đưa vào các đồn điền, hầm mỏ).

Nhờ sự kích thích trong khi vơ vét, bọn thực dân đã đem gia đình theo
sang châu Mỹ, nhờ qúa trình tiếp xúc với dân bản xứ, nên đã tạo thành
nền văn hóa Mỹ - Latinh . Ngoài ra để cai trị xứ sở mới, chúng đã đặt
chức Phó vương và lập Hội đồng các xứ Ấn độ.

Trong bộ Tư bản, Marx viết : Việc tìm ra các mỏ vàng, bạc ở châu Mỹ,
sự tuyệt diệt, nô dịch và chôn vùi những dân cư bản xứ đang sống trong
các hầm mỏ, những bước đầu đi xâm chiếm và cướp bóc Ðông ấn, việc
biến châu Phi thành khu vườn cấm để săn người da đen - đó là buổi bình
minh của thời đại sản xuất tư bản chủ nghiã.

4 - Hậu quả của các phát kiến địa lý

Về kinh tế :

- Trước hết, phát kiến địa lý đã mở rộng cơ sở lãnh thổ cho nền thương
mại thế giới và phạm vi kinh tế cho tư bản châu âu.

- Hậu qủa quan trọng nhất của phát kiến địa lý là nó đã tạo nên cuộc
cách mạng giá cả, làm cho giá cả hàng hoá ở châu Âu tăng vọt , mà
nguyên nhân của nó là do những kim loại qúi đổ vào châu Âu với số
lượng lớn chưa từng có.

Nhìn chung, cách mạng giá cả đã tăng cường sức mạnh kinh tế của giai
cấp tư sản và cả những phần tử qúy tộc và tầng lớp nông dân giàu mà
phương thức kinh tế của họ gần gủi với giai cấp tư sản, nhưng lại bất lợi
cho phong kiến, kẻ đã thu tô cố định như cũ, đồng thời nó làm cho nông
dân nghèo và dân nghèo thành thị thêm bần cùng và biến họ thành
những công nhân làm thuê trong các công trường thủ công đang phát
triển.

Về chính trị :

Do yêu cầu của sự phát triển kinh tế, xã hội đã thúc đẩy nhanh qúa trình
xây dựng chính quyền trung ương tập quyền ( triều Hapsbua ở TBN,

Capet ở Pháp, Tudo ở Anh ) bởi thương nhân và thị dân muốn chấm dứt
tình trạng phân tán, muốn phát triển kinh tế thương mại.

Hệ tư tưởng phong kiến bị lung lay, chế độ phong kiến đang trên đường
tan rã (xuất hiện cách mạng tảo kỳ ở Hà lan, chiến tranh nông dân, cải
cách tôn giáo, phong trào văn hóa phục hưng, )

Chủ nghiã thực dân phát triển ( ngoài TBN và BÐN sau nầy có thêm
Anh, Pháp, Hà lan, )

Về xã hội :

Ngoài hai giai cấp cơ bản, xuất hiện giai cấp tư sản và vô sản (giai cấp
tư sản ra đời đồng thời cũng xuất hiện giai cấp vô sản - gcts hình thành
do cách mạng giá cả, do rào đất cướp ruộng, CNTB ra đời thúc đẩy các
nước thực dân đi xâm lược thuộc địa bằng những phương pháp tàn bạo
rất nhiều lần).

Về khoa học kỹ thuật :

-Thúc đẩy sự phát triển về điạ lý, thiên văn và công nghiệp.

- Tạo nên một sự giao lưu văn hóa Tây - Ðông, mở rộng khả năng
nghiên cứu khoa học ( Dân tộc học, ngôn ngữ học, sinh vật học, )