Mô đun chưng cất dầu thô ( vận hành thiết bị hóa dầu ) - Bài 3 ppt

26
Bài 3. CHƢNG CẤT DẦU THÔ Ở ÁP SUẤT THƢỜNG
Mã bài: HD B3

1. GIẢNG GIẢI VÀ ĐƢA RA CÁC VÍ DỤ MINH HỌA CÁC NỘI DUNG
1.1. Các sản phẩm thu đƣợc khi chƣng cất dầu thô
- Giảng cho học viên biết khái niệm phân đoạn và các cách phân loại
dầu thô.
- Giải thích 3 phân đoạn chính của dầu thô: phân đoạn nhẹ, phân
đoạn trung bình và phân đoạn nặng, chú ý khoảng nhiệt độ sôi, tên
phân đọan, các sản phẩm và ứng dụng của từng phân đọan.
- Giảng về 8 loại sản phẩm dầu chính nhận đƣợc trong quá trình
chƣng cất dầu.
Giảng cụ thể tính chất của từng lọai sản phẩm dầu
1. Xăng máy bay
- Giảng về các tính chất đặc trƣng cơ bản của xăng nhƣ tính bền kích
nổ, trị số octan, chủng loại.
- Giải thích khái niệm xác định trị số octan trên động cơ
- Các thiết bị sử dụng trong xác định trị số octan
- Các thông số kỹ thuật của thiết bị khi xác định trị số octan theo:
+ phƣơng pháp động cơ,
+ phƣơng pháp nhiệt độ
- Giải thích khái niệm chủng loại trong hỗn hợp giàu, phân biệt đƣợc
lĩnh vực ứng dụng của trị số octan và chủng loại và cách xác định
chúng.
- Giảng về thành phần phân đoạn của xăng máy bay, ý nghĩa của:
+ nhiệt độ cất 10%
+ phân đoạn 50%
+ nhiệt độ cất 90% và điểm sôi cuối.

Giá trị của chúng đối với xăng động cơ.
- Giải thích về ý nghĩa của nhiệt độ kết tinh đối với xăng. Khoảng giá
trị của chúng.
- Giải khái niệm nhiệt trị, độ bền hóa học và chu ký cảm ứng của xăng
máy bay.
2. Xăng ôtô
- Giảng về các đặc trƣng cơ bản của xăng ôtô


27
- Phân tích điều kiện họat động của xăng máy bay và xăng ôtô từ đó
so sánh với tính chất của chúng;
- Giảng về tính bền kích nổ và độ nhạy của xăng
- Đặc điểm của thành phần phân đoạn của xăng ôtô, ý nghĩa của
nhiệt độ cất các phân đoạn 10, 50, 90%, nhiệt độ sôi cuối và áp suất
hơi bão hòa cao hơn (500-700 mm Hg).
- Độ bền hóa học, chu kỳ cảm ứng và hàm lƣợng phân đoạn nhựa
của xăng ôtô.
- Hàm lƣợng lƣu huỳnh và độ axit của xăng ôtô.
3. Nhiên liệu cho động cơ phản lực
- Phân biệt hai loại nhiên liệu phản lực.
- Những tính chất cơ bản của nhiên liệu phản lực.
- Ảnh hƣởng của thành phần hydrocacbon và thành phần phân đọan
đến tính chất nhiên liệu.
- Yêu cầu tính chất của nhiên liệu để đáp ứng điều kiện kỹ thuật.
4. Nhiên liệu diesel
- Phân biệt hai loại nhiên liệu diesel
- Các yêu cầu về tính chất của nhiên liệu diesel cho động cơ tốc độ
cao.
- Giảng về tính bắt cháy và trị số xetan của nhiên liệu diesel: khái

niệm, ý nghĩa của nó, giá trị của trị số xetan của nhiên liệu diesel
hoạt động trong thời gian mùa hè và mùa đông, giải thích tại sao có
sự khác nhau.
- Ảnh hƣởng của thành phần phân loại đến khả năng làm việc của
nhiên liệu diesel.
- Vai trò của đại lƣợng nhiệt độ bốc cháy, độ nhớt của nhiên liệu
diesel
- Giải thích tính chất ứng dụng ổn định của nhiên liệu phụ thuộc vào
những yếu tố nào, hàm lƣợng lƣu huỳnh cho phép trong nhiên liệu
là bao nhiêu, tại sao.
5. Nhiên liệu đốt lò
- Giảng về các thành phần, tính chất cơ bản của nhiên liệu đốt lò,
gồm: nhiệt trị, trọng lƣơng riêng, độ nhớt, nhiệt độ bắt cháy, độ tro,
hàm lƣợng lƣu huỳnh, hàm lƣợng nƣớc và hàm lƣợng tạp chất cơ
học.
- Ý nghĩa của các đại lƣợng đó, khoảng giá trị của chúng.


28
6. Dầu hỏa thắp sáng
- Giảng các yêu cầu tính chất cơ bản của kerosen thắp sáng
- Đặc điểm của thành phần phân đoạn, thành phần hóa học, màu của
kerosen và đặt trƣng của chúng.
7. Xăng dung môi.
- Đặc điểm sử dụng của xăng dung môi và xăng chiết
- Đặc điểm tính chất của xăng dung môi: thành phần phân đoạn hẹp,
nhiệt độ sôi cuối thấp, tốc độ bay hơi, áp suất hơi bão hòa và độ
độc.
8. Dầu nhờn động cơ
- Phân loại dầu nhờn động cơ

- Phân loại theo phƣơng pháp sản xuất
- Ý nghĩa của các ký hiệu dầu nhờn động cơ trong thực tế
- Giải thích dầu nhờn gốc là gì, các loại dầu nhờn gốc
9. Dầu nhờn truyền động
- Ứng dụng của dầu truyền động
- Phân loại dầu nhờn truyền động theo ứng suất làm việc của răng
truyền động
- Đặc điểm tính chất của dầu nhờn mùa hè và dầu nhờn mùa đông,
giới hạn độ nhớt và nhiệt độ đông đặc của hai lọai dầu nhờn truyền
động
10. Dầu nhờn công nghiệp
- Các cách phân loại dầu nhờn công nghiệp phụ thuộc vào lĩnh vực
ứng dụng, theo độ nhớt, theo tính chất của dầu thô và theo đặc điểm
của quá trình làm sạch dầu nhờn.
- Dầu nhờn công nghiệp đa dụng.
- Dầu nhờn công nghiệp chuyên dụng.
- Giảng về các chỉ số chất lƣợng của dầu nhờn công nghiệp: độ nhớt,
chỉ số axit, nhiệt độ đông đặc, nhiệt độ chớp cháy và hàm lƣợng lƣu
huỳnh.
11. Dầu nhờn thiết bị
- Lĩnh vực ứng dụng và phân loại dầu nhờn thiết bị.
- Giảng về dầu nhờn thiết bị chung, phƣơng pháp điều chế, tính chất
và ứng dụng của nó.
1.2. Nguyên lý chƣng cất. Các loại tháp chƣng cất
1.2.1. Nguyên lý chƣng cất


29
- Mục đích của chƣng cất dầu và sản phẩm dầu
- Giảng về khái niệm và đặc điểm của các loại quá trình chƣng cất:

+ Bay hơi một lần;
+ Bay hơi nhiều lần
+ Chƣng cất sôi dần
+ Tinh cất
1.2.2. Các loại tháp chƣng cất
Giảng về các cách phân lọai tháp chƣng cất.
1. Phân lọai theo phƣơng thức họat động của tháp
a. Tháp hoạt động theo chu kỳ

Hình 3.1. Sơ đồ chƣng cất theo chu kỳ
- Vẽ và mô tả họat động của tháp hoạt động theo chu kỳ (hình 3.1,
- Lĩnh vực ứng dụng của chúng.
b. Tháp hoạt động liên tục
- Vẽ và mô tả họat động của tháp hoạt động theo liên tục (hình 3.2),



30
Hình 3.2. Sơ đồ chƣng cất liên tục hỗn hợp hai cấu tử.

- Nguyên lý họat động của sơ đồ
- Đặc điểm của tháp chƣng cất đơn giản và tháp chƣng cất phức tạp.
- Phân biệt vùng chƣng và vùng cất (luyện) của tháp, vai trò của
chúng.
- Giảng về cách điều chỉnh nhiệt độ tháp bằng dòng hồi lƣu đỉnh và
gia nhiệt đáy tháp chƣng cất.
- Phân loại tháp chƣng cất theo cấu trúc nội, theo áp suất và nhiệm vụ
của nó.
2. Theo kết cấu tiếp xúc
a. Tháp đệm

- Ứng dụng của tháp đệm
- Vẽ sơ đồ tháp đệm (hình 2.5)
- Giảng ảnh hƣởng của vật liệu đệm đến cƣờng độ chƣng cất
- Tính chiều cao lớp đệm theo công thức (3.1)
- Chọn chiều cao đƣơng lƣợng của một đĩa.
- Nhƣợc điểm của tháp đệm.
b. Tháp đĩa (mâm)
- Vẽ và giảng về cấu trúc và hoạt động của đĩa mũ tròn (hình 3.3).
Đặc điểm họat động của nó.
- Giảng khái niệm đĩa lý thuyết hay đĩa lý tƣởng.




31
Hình 3.3. Cấu trúc đĩa mũ



Hình 3.4. Kết cấu đĩa sang
Tháp đĩa sàng
- Vẽ và giảng về cấu trúc và hoạt động của đĩa sàng
- Đặc điểm họat động của nó.
- Xác định tổn áp trên đĩa theo công thức (3.2)
- Nhƣợc điểm của đĩa sàng
- Ứng dụng của đĩa sàng
- Ảnh hƣởng của kết cấu đĩa đến họat động của đĩa, giá trị đại lƣợng
chiều cao vách ngăn trong các tháp chân không, tháp khí quyển và
tháp hoạt động ở áp suất cao
- Cấu tạo của van thuỷ lực

Tháp với đĩa lƣới dạng ovan.
- Vẽ sơ đồ đĩa lƣới, mô tả cấu tạo của nó.
- Hệ số sử dụng có ích trung bình của đĩa.

Hình 3.5. Các vùng của đĩa lƣới dạng sụt



32

Hình 3.6. Đĩa dạng gợn song

- Nhƣợc điểm của đĩa lƣới và ƣu điểm của đĩa dạng gợn sóng so với
đĩa lƣới
- Vẽ sơ đồ đĩa gợn sóng (hình 3.6), mô tả cấu tạo, họat động của nó.

Tháp đĩa mũ.

Hình 3.7. Các dạng mũ
a- Tròn; b-lục giác; c- chữ nhật; d- hình máng.

- Vẽ giảng giải về các 4 lọai đĩa mũ: dạng tròn, lục giác – capxun (b),
chữ nhật (c) và hình máng- ống (d).
- Cấu tạo của nó.
Đĩa có mũ dạng chữ S


33

Hình 3.8. Đĩa có mũ dạng chữ S.

- Vẽ giảng giải về đặc điểm cấu tạo đĩa dạng chữ S,
Tháp với đĩa Vest.
- Đặc điểm kết hợp kết cấu của đĩa mũ và đĩa sàng
- Giảng về khả năng làm việc của chúng
- Giảng về cấu tạo của đĩa Vest, minh họa trên hình 17

Hình 3.9. Hệ thống đĩa Vest.

Tháp đĩa bậc thang.
- Vẽ và giảng về đặc điểm cấu tạo của đĩa bậc thang, minh họa trên
hình 18.
- Lĩnh vực ứng dụng của đĩa bậc thang


34

Hình 3.10. Đĩa bậc thang.

Hình 3.11. Đĩa Bentury

Tháp với đĩa Bentury
- Vẽ và giảng về đặc điểm cấu tạo của đĩa Bentury, minh họa trên
hình 19, so sánh với đĩa mũ.
Tháp với đĩa van
- Vẽ và giảng về đặc điểm cấu tạo của đĩa van.
- Mô tả hoạt động của đĩa van
- Vẽ và mô tả cấu tạo, họat động của van
- Giới thiệu cho học viên ảnh chụp đĩa van ở dạng đã lắp ráp
- Giới thiệu hệ số có ích và giá thành của đĩa van.

35

Hình 3.12. Kết cấu chính của đĩa van.
a) Đóng; b) mở một nửa; c) mở hết.


Hình 3.13. Đơn vị cơ bản của van đĩa.
a) Mở; b) đóng

Tháp với đĩa phun.
- Vẽ và mô tả hoạt động của đĩa phun (hình 3.14).
- Lĩnh vực ứng dụng của đĩa phun.


36

Hình 3.14. Hệ thống đĩa phun

3. Tháp quay
- Vẽ hình 24
- Mô tả cấu trúc của tháp quay
- Giảng giải về họat động của tháp quay
- Ứng dụng của tháp quay.
- Hệ số có ích của tháp quay.

Hình 3.15. Hệ thống tháp quay với đĩa quay.


37

Hình 3.16. Tháp chƣng cất ở áp suất khí quyển

4. Tháp chƣng cất khí quyển
- Ứng dụng của tháp chƣng cất khí quyển.
- Vẽ hình 25
- Giới thiệu vai trò của từng bộ phận trong tháp chƣng cất, liên kết nó
với toàn hệ sơ đồ chƣng cất khí quyển (hình 3.20)
5. Tháp bay hơi (tháp nhả).
- Kết cấu và họat động của tháp bay hơi
- Vẽ tháp bay hơi nội, giải thích cấu tạo và vai trò của từng chi tiết mô
tả trong hình.
- Số đĩa mũ trong tháp và vai trò của đĩa đặc.
- Vẽ và giới thiệu tháp bay hơi ngoại đơn khoang và đa khoang. So
sánh với tháp bay hơi nội về cấu trúc và họat động



38

Hình 3.17. Tháp bay hơi đơn khoang
I- Nạp phân đoạn; II- tháo hơi; III- trích phân đoạn ra
IV- hơi nƣớc

Hình 3.18. Tháp bay hơi đa khoang
I- Nạp phân đoạn; II- trích phân đoạn ra; III- tháo hơi; IV- hơi nƣớc


39

6. Tháp chƣng cất chân không
- Ứng dụng của tháp chƣng cất chân không, chế độ công nghệ của
nó
- Vẽ tháp chƣng cất chân không, giới thiệu từng chi tiết trong hình và
giảng về vai trò của chúng.
- Mô tả sự kết nối của tháp chƣng cất chân không với hệ sơ đồ chƣng
cất chân không
- Giới thiệu đặc điểm cấu tạo của tháp, giải thích tại sao có đặc điểm
cấu trúc nhƣ vậy. So sánh với tháp chƣng cất khí quyển về cấu tạo
và chế độ họat động
- Giảng về các loại đĩa đƣợc sử dụng trong tháp chƣng cất chân
không, số lƣợng đĩa cho chƣng cất từng loại nguyên liệu và mục
đích sản phẩm (nguyên liệu cracking xúc tác, sản xuất dầu nhờn).
- Áp suất dƣ trong không gian bay hơi và ở cửa ra.
Giới thiệu cách bố trí tháp chƣng cất trong nhà máy (trong giáo
trình).

Hình 3.19. Tháp chân không


40
7. Lựa chọn đĩa cho tháp chƣng cất
- Giảng về đặc tính của các tháp khác nhau thông qua bảng 3.1.
Bảng 3.1. Tính chất của các loại đĩa
Loại đĩa
Công suất
tƣơng đối
Giá tƣơng
đối
Tổn áp

Đĩa mũ
Đĩa kết cấu hình S
Đĩa van ( đĩa đĩa)
Đĩa lƣới ( đĩa sụt)
Đĩa sàng
1,0
1,0 - 1,1
1,1 - 1,5
> 1,5
1,1 – 1,4
1,0
0,4 – 0,6
0,6 - 0,8
0,4 – 0,7
0,6 – 0,7
Trung bình
Trung bình
Trung bình
Thấp
Thấp
- Giảng về ƣu, nhƣợc điểm của từng loại đĩa và giá thành chế tạo.
- Giới thiệu cách sử dụng bảng 3.2 để chọn số liệu thiết kế và thông
số làm việc của đĩa chƣng cất.
Bảng 3.2. Các thông số làm việc của các loại đĩa chƣng cất.
Loại đĩa
Tiết diện sống của đĩa, %
so với tổng tiết diện tháp
Chiều cao ống rót, mm

Tỷ phần diện tích làm việc

của đĩa, %
Tỷ phần diện ống rót chiếm
giữ, %
Công suất theo tỷ lệ với
chóp
Độ mềm dẻo ( tỷ lệ tải
trọng cực đại và cực tiểu)
Trở lực theo tải trọng tối đa
và tối thiểu, mm cột nƣớc
Đĩa mũ
Đĩa máng
Hình S
Đĩa sàng
Đĩa lƣới (đĩa sụt)
Đĩa đột lỗ (lƣợn
sóng)
Đĩa tầng Bertury
Đĩa phun
9,4
11,0
11,0
4,8
17,0

24,5

13,1
7,0
50
80

78
40
-

-

-
-
66,4
46,5
64,0
64,0
91,5

91,5

63,0
67,0
3,1
3,3
6,5
21,5
-

-

6,6
11,0
1,0
0,6-0,7

1,0-1,1
1,2-1,3
1,1-1,8

0,9-1,3

2,0-2,2
1,1-1,3
2,8-6,5
2-3
3-6
2,7-3,5
2-2,5

1,4-3,7

2,0-2,5
2,5-4,5
30/100
40/110
40/130
40/90
10/65

10/70

10/60
30/100
8. Sơ đồ nguyên tắc cụm chƣng cất dầu ở áp suất khí quyển
- Vẽ hình 31

41

Hình 3.20. Nguyên tắc chƣng cất dầu ở áp suất khí quyển.
- Mô tả họat động của sơ đồ nguyên tắc của cụm chƣng cất dầu ở áp
suất khí quyển.
- Giải thích họat động của đĩa trong tháp chƣng cất.
1.3. Kiểm tra thiết bị chƣng cất dầu thô và các van đồng hồ trên thiết bị.
1.3.1. Đặc điểm hoạt động của tháp chƣng cất.
- Vẽ sơ đồ hoạt động của tháp chƣng cất (hình 3.21),
- Giảng cho học viên nắm vững các ký hiệu trong hình.
- Giới thiệu các chỉ số cơ bản của tháp, tính diện tích tiết diện tháp
theo công thức (3.3), thể tích hơi theo công thức (3.4), lấy ví dụ tính
toán.

Hình 3.21. Sơ đồ nguyên tắc hoạt động của tháp chƣng cất


42

- Giảng các thông số công nghệ của tháp và cách lựa chọn giá trị của
chúng trong tính toàn thiết kế tháp.
- Giảng cho học viên về giá trị của tốc độ hơi trong tháp chƣng cất khí
quyển, tháp chƣng cất chân không và tháp làm việc dƣới áp suất.
Giải thích việc lựa chọn đại lƣợng này liên quan đến kích thƣớc tháp
nhƣ thế nào và ảnh hƣởng đến họat động của tháp ra sao.

1.3.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động của tháp chƣng cất:
Giảng các yếu tố cơ bản ảnh hƣởng đến họat động của tháp chƣng cất.

Cụ thể:
Nhiệt độ
- Các vị trí cần kiểm tra nhiệt độ trong tháp;
- Giá trị nhiệt độ tại đỉnh tháp chƣng cất, phần cất trung gian, trong
vùng dƣới của tháp và nhiệt độ trên đĩa lấy sản phẩm trích ngang.
- Giảng các nhiệt độ đó ảnh hƣởng đến chất lƣợng và sản lƣợng các
sản phẩm thế nào.
Áp suất
- Ảnh hƣởng của áp suất đến các thông số công nghệ khác trong tháp


43


Hình 3.22. Sơ đồ công nghệ cụm chƣng cất khí quyển
K-1- Tháp bay hơi trƣớc; K-2- tháp chƣng cất khí quyển chính; K-6, K-7, K-9- tháp bay hơi; E-1, E-12, E-3- bể hồi lƣu;
T-5, T-7, T-22, T-23- thiết bị ngƣng tụ bằng không khí; T-2, T-33, T-17, T-19, T-11- thiết bị trao đổi nhiệt “dầu thô- sản
phẩm”; T-5a, T-7a, T-22a, T-20- Thiết bị làm lạnh; L-1 – lò nung dạng ống; H-3, H-21- máy bơm.


44
- Phân biệt các đại lƣợng áp suất tính toán và áp suất làm việc.
- Giải thích tại sao lại cần tăng áp suất trong tháp chƣng cất khi
chƣng cất hydrocacbon khí (propan, butan);
- Giảng cách lựa chọn giá trị đại lƣợng tổn áp trong tháp chƣng chất
khí quyển khi sử dụng các loại đĩa khác nhau.
Tốc độ dòng khí trong tiết diện tự do:
- Giảng cách lựa chọn tốc độ dòng khí trong tiết diện tự do của tháp
hoặc đĩa trong các tháp khác nhau: tháp chƣng cất khí quyển; tháp
chƣng cất chân không.

1.3.3. Các biện pháp an toàn khi sử dụng tháp chƣng cất
- Giảng các thiết bị an tòan cần trang bị cho tháp chƣng cất
- Các vấn đề liên quan đến vận hành an toàn.
1.3. 4. Chế độ công nghệ của cụm chƣng cất khí quyển
Vẽ sơ đồ công nghệ cụm chƣng cất khí quyển 3.22).
- Mô tả qui trình họat động của sơ đồ hình 33, nhấn mạnh các thiết bị
chính, quyết định hiệu quả làm việc của sơ đồ và chất lƣợng sản
phẩm.
- Các sản phẩm thu và cách thu các sản phẩm trong sơ đồ chƣng cất
khí quyển. Giảng để học viên có thể mở rộng khả năng tự lựa chọn
sản phẩm và biết cách thu sản phẩm từ sơ đồ cũng nhƣ chọn chế
độ công nghệ phù hợp.
- Học viên phải nắm đƣợc các yếu tố cơ bản và ứng dụng đƣợc đối
với các dầu thô khác nhau và các phƣơng án lựa chọn sản phẩm
khác nhau.
- Trình bày và giải thích chế độ công nghệ đặc trƣng của cụm chƣng
cất khí quyển nêu trong bảng 3.3.
Bảng 3.3. Các thông số làm việc của các thiết bị trong cụm chƣng cất dầu thô
ở áp suất khí quyển

Ngƣỡng cho phép
Tháp K-1

Lƣu lƣợng nguyên liệu, m
3
/h
≤1.250
Nhiệt độ,
o
C:

- Dầu thô vào tháp
≥ 200
- Dòng hồi lƣu
≤ 340
- Đỉnh tháp
theo chất lƣợng của phân đoạn


45
sôi đầu - 85
o
C
- Đáy tháp
≤ 240
o
C
Áp suất tháp (trên), atm
≤ 6,0
Chi phí hơi, m
3
/h
90
Tháp K-2

Nhiệt độ,
o
C:

- Nguyên liệu vào tháp

≥ 360
- Dòng hồi lƣu:

+ Thứ I tại cửa ra khỏi tháp
170
+ Thứ II tại cửa ra khỏi tháp
260
+ Thứ I tại cửa vào tháp
70
+ Thứ II tại cửa vào tháp
80
Chi phí hơi, m
3
/h
60
Nhiệt độ dƣới của các tháp bay hơi,
o
C

K-6
195
K-7
245
K-9
300
Chi phí

Dòng hồi lƣu, m
3
/h:

I
170
II
250
Hơi, m
3
/h
130
Hơi nƣớc vào dƣới tháp K-2, tấn/h
7,5
Lò nung

Nhiệt độ,
o
C

- Tại cửa ra khỏi lò
≤ 800
- Khí khói trên vách ngăn
≤ 800
- Đỉnh tháp
theo chất lƣợng của phân đoạn
sôi đầu - 85
o
C
- Đáy tháp
≤ 240
o
C

Áp suất tháp ( trên), atm
≤ 6,0

- Nêu thí dụ cụ thể đối với tháp chƣng cất khí quyển công suất 6 triệu
tấn/năm trong bảng 3.4.


46
- Giảng về các thiết bị đo lƣờng – kiểm tra và thiết bị điều chỉnh tự
động trong các tháp chƣng cất, cách điều chỉnh tham số chính của
quá trình chƣng cất.
Bảng 3.4. Tham số công nghệ đặc trƣng của tháp chƣng cất khí quyển

Tháp chƣng
cất










Nhiệt độ,
o
C

Áp suất, at
Tốc độ òong khí, m/giây
Mức dâng nƣớc trong máng,, mm cột
nƣớc
Trở lực của đĩa,mm cột Hg
Chiều cao bọt trong máng,mm
Khoảng cách giữa các đĩa, mm

Đƣờng kính tháp, mm
Dạng đĩa
Số đĩa
Tháp bay
hơi trƣớc
Trên
Dƣới


120
240


5,6
5,8

0,26
6
0,32
7


39,6
53,4


4,2
5,0



453
549


600
600


500
0
500
0


Đĩa mũ

hai
dòng


24

Tháp chƣng
cất khí
quyển
Trên
Đĩa 24



126
260


1,5
1,6
2


0,96
0,74
5


35,4
47,3

4,6
5
5,3


452
533


700
700


500
0
500
0


Đĩa mũ
hai
dòng


16
27
Tháp bay
hơi

Thứ I, trên
Thứ II,
trên


180
228

296

1,5
5
1,6

1,6

0,28
7
0,34
7


29,4
35,4

48,7

3,8
4,1

3,6

388
423

487

600
600

600

280
0
200
0


Đĩa mũ
một
dòng
Đĩa mũ
hai

10
10


47
Thứ III,

trên

5
0,39
200
0
dòng

1.3.5. Thiết bị đo và điều chỉnh
Giảng về các thiết bị đo và điều chỉnh, gồm:
1. Đo và điều chỉnh lƣu lƣợng chất lỏng và hơi
Nguyên lý hoạt độ của lƣu lƣợng kế.
2. Đo và điều chỉnh nhiệt độ.
- Giới thiệu dụng cụ đo nhiệt độ và hệ thập phân.
- Giới thiệu các cặp nhiệt điện khác nhau, khoảng nhiệt độ đo của
chúng.
3. Đo và điều chỉnh áp suất
Giảng về ứng dụng, cấu tạo và nguyên lý hoạt động của manomet và
vacumet.
4. Đo và điều chỉnh mức chất lỏng.
- Giảng về mức kế các dạng khác nhau.
- Giảng về công dụng của hệ thống điều chỉnh tự động. Thành phần
của hệ thống điều chỉnh tự động.
1.3.6. Thiết bị phân tích chất lƣợng trực tiếp
- Chức năng và nhiệm vụ của thiết bị phân tích
1. Thiết bị phân tích nhiệt độ chớp cháy của sản phẩm dầu
- Các dụng cụ đo nhiệt độ chớp cháy của sản phẩm sáng và sản
phẩm tối.
2. Thiết bị tự động xác định nhiệt độ sôi 90% thể tích của mẫu sản
phẩm dầu

- Giảng về nguyên lý hoạt động của thiết bị
3. Sắc ký khí
- Giảng về nguyên lý hoạt động của phƣơng pháp sắc ký khí
1.3.7. Kiểm tra chất lƣợng sản phẩm thu
- Giảng về chỉ số chất lƣợng và chu kỳ lấy mẫu nguyên liệu và sản
phẩn trong các nhà máy chế biến dầu ( bảng 3.5).


48
Bảng 3.5. Các chỉ số kiểm tra chất lƣợng sản phẩm
thu trong cụn AVR
Sản phẩm
Chỉ số kiểm tra
Tần số lấy mẫu
Dầu thô (sau cụm loại
nƣớc-muối bằng điện)
Xăng ổn định

Khí hóa lỏng (sản phẩm
đỉnh)

Phân đoạn nhiên liệu phản
lực

Phân đoạn dầu hỏa chiếu
sáng
Phân đoạn nhiên liệu
diesel

Mazut

Phân đoạn dầu nhờn

Gudron
Hàm lƣợng muối, nƣớc.

Tỷ trọng, thành phần phân
đoạn, thử tấm đồng.
Thành phần hydrocarbon từ
C1 đến C5 và hàm lƣợng
H2.
Tỷ trọng, thành phần phân
đoạn, nhiệt độ bắt cháy, độ
nhớt, thử tấm đồng.
Tỷ trọng, thành phần phân
đoạn, nhiệt độ bắt cháy.
Tỷ trọng, thành phần phân
đoạn, nhiệt độ bắt cháy,
nhiệt độ đông đặc.
Thành phần phân đoạn ( cất
đến 350
o
C), nhiệt độ bắt
cháy, độ nhớt.
Độ nhớt, nhiệt độ bắt cháy,
tỷ trọng, màu
Nhiệt độ bắt cháy, độ nhớt.
6 lần/ngày-đêm

Mỗi 6 giờ

Mỗi 6 giờ


Mỗi 3 giờ


Mỗi 3 giờ

Mỗi 6 giờ


Mỗi 3 giờ


Mỗi 3 giờ

Mỗi 3 giờ

- Ứng dụng thiết bị kiểm tra tự động chất lƣợng sản phẩm thu.
1.4. Qui trình vận hành thiết bị chƣng cất ở áp suất thƣờng
1.4.1. Kiểm tra và khởi động cụm chƣng cất dầu thô
1. Chuẩn bị khởi động.
- Giảng qui trình làm khô khối xây của lò nung.
- Kiểm tra rò rỉ:
+ Trong ống ruột gà của lò nung
+ Máy bơm, trao đổi nhiệt ống của thiết bị làm lạnh ruột gà.
+ Lựa chọn chất thử rò rỉ đối với từng trƣờng hợp
- Tuần hoàn thử bằng nƣớc:

49
+ Giảng về qui trình tuần hòan thử bằng nƣớc, mục đích của
công đọan này.
+ Cách xử lý nếu có rò rỉ
- Tuần hoàn lạnh:
+ Giảng về qui trình tuần hòan lạnh và mục đích của nó.
- Tuần hoàn nóng.
+ Giảng về qui trình tuần hòan nóng.
- Chuyển sang hoạt động bình thƣờng.
+ Giảng về thời điểm và qui trình chuyển sang chế độ họat động
bình thƣờng của cụm chƣng cất chân không.

1.4.2. Vận hành thiết bị chƣng cất ở áp suất thƣờng
- Vẽ sơ đồ hình 33
- Giảng các bƣớc vận hành thiết bị chƣng cất ở áp suất thƣờng, gồm
các công đọan sau:
1. Chuẩn bị thiết bị
- Giảng về các việc phải làm trƣớc khi khởi động sơ đồ và tiếp nhận
dầu.
2. Tuần hoàn lạnh Vẽ và giảng sơ đồ tuần hoàn lạnh theo hình 33
3. Tuần hoàn nóng
Nhắc lại qui trình tuần hòan nóng, so sánh sự khác biệt giữa tuần hòan
nóng và tuần hòan lạnh
Chuyển cụm chƣng cất khí quyển sang nhận liệu
- Giảng qui trình chuyển cụm chƣng cất khí quyển sang nhận liệu
- Trong phần này phải làm cho học viên nắm đƣợc mục đích của từng
công đọan, nắm vững sơ đồ vận hành và qui trình thực hiện, không
sai sót. Học viên nắm đƣợc đặc điểm vận hành và chế độ công nghệ

của từng giai đọan.
5. Kỹ thuật an tòan trong hoạt động của tháp chƣng cất
- Giảng 3 qui tắc sử dụng tháp chƣng cất.
I. Địa điểm, môi trƣờng
Tiến hành tại phòng học bình thƣờng và phòng thí nghiệm. Yêu cầu có
bảng viết và ghế ngồi cho học viên và dụng cụ thí nghiệm cần thiết.


50
II. Gợi ý các khía cạnh và mức độ
- Giảng cho học viên nắm đƣợc các sản phẩm thu trong chƣng cất
dầu.
- Học viên nắm đƣợc các tính chất cơ bản của các sản phẩm dầu và
ứng dụng của chúng.
- Phải làm cho học viên nắm đƣợc nguyên lý chƣng cất, các phƣơng
pháp chƣng cất, các loại tháp chƣng cất, cách lựa chọn đĩa.
- Giảng về chƣng cất dầu thô ở áp suất khí quyển: sơ đồ nguyên tắc
cụm chƣng cất dầu ở áp suất khí quyển, đặc điểm hoạt động của
tháp chƣng cất ở áp suất khí quyển, sơ đồ công nghệ cụm chƣng
cất khí quyển, chế độ công nghệ chƣng cất khí quyển.
- Giảng về vận hành cụm chƣng cất khí quyển và cách kiểm tra thiết
bị của cụm chƣng cất khí quyển.
III. Chiến thuật giảng dạy và nguồn lực hỗ trợ
- Có khả năng phân biệt các sản phẩm thu đƣợc trong quá trình
chƣng cất dầu, những tính chất quan trọng của từng sản phẩm.
- Có khả năng phân biệt sự khác nhau giữa các loại tháp, đặc điểm
cấu trúc, vận hành và ứng dụng của từng loại đĩa, từ đó biết cách
chọn đĩa cho từng trƣờng hợp cụ thể
- Học viên phải nắm đƣợc đặc điểm chƣng cất dầu trong khí quyển.
- Nắm vững sơ đồ công nghệ chƣng cất dầu trong khí quyển và vận

hành chúng.
IV. Cách thức kiểm tra đánh giá
Đánh giá sự hiểu biết của học viên bằng các câu hỏi cụ thể nhƣ:
- Các sản phẩm dầu và tính chất của chúng
- Phân biệt các loại tháp chƣng cất.
- Các kiến thức cơ bản về chƣng cất khí quyển.
- Nắm vững qui trình vận hành cụm chƣng cất khí quyển
2. GIỚI THIỆU CÁC CÁC LOẠI THÁP CHƢNG CẤT VÀ SƠ ĐỒ CHƢNG
CẤT DẦU THÔ Ở ÁP SUẤT KHÍ QUYỀN
- Giới thiệu các lọai tháp chƣng cất
- Giới thiệu đặc điểm kết cấu của các loại đĩa và tháp chƣng cất khác
nhau.
- Giới thiệu sơ đồ công nghệ chƣng cất dầu ở áp suất khí quyển.
- Phân tích chế độ công nghệ của sơ đồ công nghệ.