Giải mã vụ án "Lệ Chi Viên" pdf

Giải mã vụ án "Lệ Chi Viên"
Thứ Hai, 16/05/2011, 03:59 CH | Lượt xem: 223
Sử sách chép rằng, Lê Thái Tông (1423-1442) đã
thức suốt đêm với Nguyễn Thị Lộ, rồi đột ngột qua
đời. Vào thời điểm đó, vua còn rất trẻ, mới 20 tuổi.

Đây chính là vụ án Lệ Chi Viên nổi tiếng trong lịch
sử Việt Nam. Triều đình đã quy tội cho Nguyễn Thị
Lộ, Nguyễn Trãi giết vua và tru di tam tộc. Sau này,
vua Lê Thánh Tông minh oan cho Ức Trai Nguyễn
Trãi nhưng không đề cập tới việc điều tra cái chết và
nguyên nhân tử vong của vua Lê Thái Tông.
Truyền thuyết
Sách Đại Việt sử ký toàn thư nhận định về vua Lê
Thái Tông: “Vua thiên tư sáng suốt, nối vận thái
bình; bên trong ức chế quyền thần, bên ngoài đánh
dẹp Di địch. Trọng đạo sùng nho, mở khoa thi chọn
hiền sĩ; xử tù, xét án phần nhiều tha thứ khoan hồng.
Cũng là bậc vua tài giỏi biết nối giữ cơ đồ, song đam
mê tửu sắc, đến nỗi thình lình băng ở bên ngoài cũng
là tự mình chuốc lấy tai họa”.

Đền thờ vua Lê Thái Tông.
Ngày 27//7/1442 (năm Nhâm Tuất), vua Lê Thái
Tông đi tuần ở miền Đông, duyệt quan ở thành Chí
Linh, Hải Dương. Nguyễn Trãi đón vua ngự ở chùa
Côn Sơn, nơi ở của Nguyễn Trãi. Ngày 4/8 cùng
năm, vua về đến Lệ Chi Viên thuộc huyện Gia Định
(nay thuộc huyện Gia Lương, Bắc Ninh). Cùng đi với
vua có Nguyễn Thị Lộ, một người thiếp của Nguyễn
Trãi, khi ấy đã vào tuổi 40, rất được vua Lê Thái

Tông yêu quý vì sắc đẹp, văn hay, luôn được vào hầu
bên cạnh vua. Khi về đến Lệ Chi Viên, vua thức suốt
đêm với Nguyễn Thị Lộ, rồi băng hà. Các quan bí
mật đưa xác vua về, ngày 6/8 mới đến kinh sư, nửa
đêm vào đến cung mới phát tang. Và mọi người đều
nói là Nguyễn Thị Lộ giết vua.
Mổ xẻ bi kịch
Dựa vào truyền thuyết trên, các nhà sử học đã mổ xẻ,
phân tích chi tiết mọi hành động, động cơ dẫn tới cái
chết của vua Lê Thái Tông. Nhiều câu hỏi được đặt
ra: vua chết ở đâu? Ai chứng kiến? Có bắt được hung
thủ ở ngay hiện trường không?
Nơi vua chết là ở chùa Côn sơn như lời mời của
Nguyễn Trải, hay tại nhà riêng của Nguyễn Trải - Thị
Lộ? Theo nghi lễ của bậc thiên tử khi ra khỏi cung,
vua không bao giờ ở nhà dân, cho dù đó là nhà cha
mẹ vợ mà chỉ ở hành cung là nơi đã được sửa soan
trước trong các chuyến vi hành, hoặc ở một nơi tôn
nghiêm như đình, chùa… Do vậy, thông thường khi
muốn thăm một ai, vua sẽ cho triệu người ấy đến chổ
vua ở, chứ không bao giờ vua đến nhà của họ, trừ
trường hợp đi thăm viếng để tìm hiểu dân tình làm ăn
sinh sống hoặc các vị đại công thần đau yếu sắp chết
không đi được vua mới đến nhà. Vì vậy, có thể loại
trừ giả thuyết vua chết ở bên ngoài, tức nơi ở không
do triều đình sắp đặt.
“Mọi người đều nói là Nguyễn Thị Lộ giết vua” –
nhưng trên thực tế, lại chẳng hề có người nào chứng
kiến lúc vua hấp hối, băng hà; và đồng nghĩa, cũng
chẳng có ai dám khẳng định nhìn tận mắt Nguyễn Thị

Lộ giết vua. Vậy, “mọi người ở đây” phải chăng là
ám chỉ những người có thù hằn với Nguyễn Trãi,
Nguyễn Thị Lộ? Chưa kể, cùng thời điểm đấy, trong
dân gian lan truyền rằng, bà Nguyễn Thị Lộ là một
con rắn biến thành người, dụ dỗ Nguyễn Trãi và hại
ba đời nhà ông. “Con rắn thành tinh ngầm mang thù
oán, mới đầu thai thành Thị Lộ. Nàng sinh ra dưới
sườn có vảy ”, Lịch triều hiến chương loại chí viết.

Theo nhiều sử gia, mặc dù câu chuyện được nhiều
sách cũ chép lại, nhưng tất cả chỉ nhằm giải thích
nguyên nhân tiền định về cái chết của vua Lê Thái
Tông và Nguyễn Trãi, xoa dịu lòng tiếc thương
Nguyễn Trãi và chán ghét nhà Lê nhỏ mọn đối với
công thần. Đây là thuật tuyên truyền của tầng lớp
thống trị hồi đó lợi dụng lòng mê tín của nhân dân, là
mô phỏng từ các truyền thuyết xa xưa của Trung
Quốc, nên ngày nay truyền thuyết bị bác bỏ và không
được xác chứng.
“Lộ diện” hung thủ

Trong cuốn Lễ nghi học sĩ Nguyễn Thị Lộ với thảm
án Lệ Chi Viên, các nhà sử học và một số nhà khoa
học đã chỉ rõ, chủ mưu của vụ thảm án Lệ Chi Viên
là Tuyên từ Hoàng Thái hậu Nguyễn Thị Anh, mẹ
vua Lê Nhân Tông.
Về động cơ, thứ nhất là do bà rất căm oán Nguyễn
Trãi và Nguyễn Thị Lộ - hai người đã giúp bà phi
Ngô Thị Ngọc Dao, mẹ Lê Thánh Tông, thoát khỏi
âm mưu sát hại của bà ta. Thứ hai là do thời đó, nhiều

người trong triều dị nghị rằng, bà Nguyễn Thị Anh đã
có thai trước khi vào cung và Bang Cơ (Lê Nhân
Tông) không phải là con vua Thái Tông, nên nhân lúc
vua về thăm Nguyễn Trãi, sợ Nguyễn Trãi gièm pha
và nói tốt cho Tư Thành (Lê Thánh Tông), nên bà
Nguyễn Thị Anh đã sai người sát hại vua Thái Tông,
rồi đổ tội cho vợ chồng Nguyễn Trãi.

Theo sử sách, vài ngày sau khi hành hình gia đình
Nguyễn Trãi, triều đình thực ra chính là Thái hậu
Nguyễn Thị Anh nhiếp chính thay con, ra lệnh giết
hai hoạn quan Đinh Phúc, Đinh Thắng vì trước khi
chết Nguyễn Trãi có nói: "Ta hối không nghe lời
Thắng, Phúc". Các nhà nghiên cứu cho rằng chính
Đinh Phúc, Đinh Thắng là những người khuyên
Nguyễn Trãi sớm tố cáo Nguyễn Thị Anh với vua
Thái Tông. Do đó, để diệt khẩu, bà sai giết hai người
này.


Lễ nghi học sĩ Nguyễn Thị Lộ.
Sâu xa hơn, thảm án Lệ Chi Viên còn là sự ghen
ghét, đố kỵ của một số không nhỏ quan lại trong triều
lúc bấy giờ trước tài năng lỗi lạc và tính tình ngay
thẳng, cương trực của Nguyễn Trãi - được cho là luôn
cản trở những việc làm mờ ám của họ.
Như vậy, oan khuất của Lễ nghi học sĩ Nguyễn Thị
Lộ trong nghi án đột tử của vua Lê Thái
Tông đã trải qua mấy trăm năm, mới được các nhà sử
học minh oan. Đánh giá về bà, GS Vũ Khiêu khẳng

định: "Ít nhất, bà cũng là người tài hoa trong văn học,
sắc sảo trong chính trị, chu đáo trong ứng xử và thủy
chung trong tình nghĩa. Bà đã dâng trọn cuộc đời
phục vụ cho sự bền vững của Vương triều Lê và sự
phồn vinh của non sông Ðại Việt".
GS Ðinh Xuân Lâm cũng cho rằng, cần có sự công
khai chiêu tuyết cho bà Nguyễn Thị Lộ. Chế độ
phong kiến cũ đã không làm được việc đó thì ngày
nay chúng ta phải làm được.

Vĩnh Khang
Báo Đất Việt

tom.jery1