Đề cương vi sinh vật - phần 2 pdf

Đề cương vi sinh vật - phần 2


Câu 8/ Liệt kê các thành phần cấu tạo của VR?
Thành phần bắt buộc:
- Acid nucleic: Mỗi loại VR đều phải 1 trong 2 acid nucleic: ARN hoặc AND,
nằm bên trong VR, thường gọi là lõi. Những VR có cấu trúc AND phàn lớn đều
mang AND sợi kép. Ngược lại, VR mang ARN thì chủ yếu ở dạng sợi đơn.
- Vỏ Capisd: Là cấu trúc bao quanh Acid nucleic. Bản chất hoá học của Capisd là
protein. Capsid đc tạo bởi nhiều capsomer. Mỗi capsomer là 1 đơn vị cấu trúc của
capsid, sắp xếp đối xứng đặc trưng cho từng VR. Căn cứ vào cách sắp xếp đối
xứng của các capsomer, người ta có thể chia VR thành các kiểu cấu trúc khác
nhau.
- Enzym:
- - Các gai nhú:
Thành phần bắt buộc
Tp tùy tiện
 - Axit nhân (lõi)
 - Vỏ capsit (protein): nó được cấu tạo bởi các đơn vị cấu trúc capsomer
 +Mang tính kháng nguyên
 +Hạt vinion hoàn chỉnh
 +Nếu ko có lõi: là hạt DIP (ko hoàn chỉnh)  -Vỏ bao: bao bọc phía ngoài vỏ
capsit, cấu tạo phức hợp protein – Lipit – Gluxit.
 -Quyết định hình thể VR
 -Enzim cấu trúc: enzim sao chép ngược
 -Spike (gai nhú)
Câu 9: Nêu tóm tắt các giai đoạn của quá trình nhân lên của virus?• Giai đoạn
hấp phụ: VR tiến sát vào bề mặt TB cảm thụ nhờ chuyển động brown.
• Giai đoạn xâm nhập:
o Theo nhiều cơ chế khác nhau
 Ẩm bào: tiến sát vào màng TB, làm lõm màn TB rồi làm thủng màng TB chui

vào trong.
 Hòa màng: VR có vỏ.
 Bơm axit nhân: chỉ VR Phage (VR của VK) có cấu tạo đặc biết có thể bơm axit
nhân vào TB
• Tổng hợp các thành phần của hạt VR: xâm nhập vào trong TB, chính vật liệu di
truyền của VR chỉ huy để tổng hợp các thành phần, toàn bộ hoạt động, tổng hợp
axit nhân và vỏ.
• Giai đoạn lắp ráp: khi những vật liệu của những hạt VR mới đc sinh sản, nó dần
dần đc lắp ráp thành những VR hoàn chỉnh với những axit nhân và vỏ capsit.
• phá vỡ TB, nảy trồi (ngược với ẩm bào).Giai đoạn giải phóng: VR đc giải
phóng ra ngoài TB để tiếp tục xâm nhập vào TB mới
C âu 10: Các hậu quả của quá trình tương tác giữa VR và TB cảm thụ:
• mất chức năngPhá vỡ TB: TB bị biến dạng
• Biến đổi di truyền của TB:
o Tầm NST
o TB tiềm tan. thay đổi t/c  thay đổi di truyền TB Tầm Gen AND: vật liệu di
truyền của VR tích hợp vào AND của TB cảm thụ
• Hình thành tiểu thể nội bào: có giá trị trong chẩn đoán VR. vd: dại negri…
• Tạo ra TB virut không hoàn chỉnh (DIP): VR có thể có vỏ, không có lõi…
• Kích thích cơ thể: VR đóng vai trò chất cảm ứng kích thích TB sinh intesferon.
Intesferon có khả năng ức chế sự nhân lên của hầu hết các dùng trongloại VR,
đặc trưng cho từng loài (kháng không đặc hiệu) điều trị, phòng những bệnh do
VR gây ra.
Câu 11: Liệt kê các loại kháng nguyên của VK và Virus? Nêu ý nghĩa thực tế
của chúng?Kháng nguyên của VK:
• Ngoại độc tố ( tả, Shigella shiga, uốn ván, hoại thư, bạch hầu): là những chất độc
có độc lực cao, do các vi kjhuaanr tiết ra bên ngoài tế bào. Về bản chất hóa học,
ngoại độc tố là những protein hoặc polypeptid, nên chúng đều là những kháng
nguyên tốt. Tuy nhiên một số ngoại độc tố là những chuỗi ngắn polypeptid và có
thêm một số đg đơn hoặc lipid, nên tính kháng nguyên của chúng yếu và tính chịu

nhiệt cao. Hiện nay vacxin bạch hầu, ho gà, uốn ván được bào chế từ ngoại độc tố
của 3 VK này. Kháng nguyên ngoại độc tố do có tính đặc hiệu cao nên cũng được
sử dụng phân loại với 1 số loại VK. Tuy nhiên, ở 1 số VK, các typ khác nhau
nhưng tính đặc hiệu kháng nguyên ngoại độc tố giống nhau và vì thế không thể
phân loại các VK này theo tính kháng nguyên của ngoại độc tố.
• Kháng nguyên enzym: ngoài enzym nội bào, nhiều VK còn có enzym ngoại bào.
Loại enzym này gồm 2 loại: enzym chuyển hóa và enzym độc lực. enzym chuyển
hóa có chức năng phân hủy các phân tử chất dinh dưỡng thành những đoạn ngắn
hơn để có thể vận chuyển được qua màng TB. ở 1 cố VK có enzym độc lực như
hyalurokinase, leucocidin, hemolysin, coagulase… Các enzym này có tính kháng
nguyên tốt và kích thích tạo thành các kháng thể đặc hiệu. Các kháng thể này có
thể sử dụng để trung hòa tác dụng gây bệnh của enzym, như ng ta đã dùng kháng
thể chống hyaluronidase, để ngăn cản sự lan tràn của Clostridium pẻingens gây
bệnh hoại thư. 1 số kháng nguyên enzym cũng được sử dụng trong chẩn đoán.
• Kháng nguyên vách tế bào ( kháng nguyên thân O): trừ Mycoplasma, còn mọi
VK đều có vách.
o VK gram (+): 1 số VK còn có một số kháng nguyên khác bao ngoài lớp acid
teichoic và polysaccharid, như protein M ( của liên cầu hoặc phế cầu), protein A (
của tụ cầu vàng) hoặc lớp sáp ( của Mycobacterium). Tùy mỗi loại VK mà một
trong các lớp trên quyết định tính đặc hiệu kháng nguyên thân của chúng
o VK gram ( - ): giữa các VK gram (-) có các lớp kháng nguyên vách gần như
nhau. Tính đặc hiệu được quyết định bởi lớp polysaccharid ngoài cùng.
• Kháng nguyên vỏ ( kháng nguyên K – Kapsule): 1 số VK có vỏ bao bên ngoài
vách TB, như: phế cầu, H.influenzae, dịch hạch, não mô cầu, than và 1 số laoij VK
đường ruột. bản chất hóa học của vỏ VK có 2 loại:
o Polypeptid như vỏ của các VK than, dịch hạch. Các plypeptid này được tổng hợp
từ các acid amin dạng D
o Polysaccharid là vỏ của các VK còn lại, nhưng rất khác nhau trong thành phần
cấu tạo và cấu trúc. Chúng thường là hêtropolysaccharid được tổng hợp từ acid
uronic với các đường khác. Chúng có thể có nhanh hoặc không nhánh. Vỏ của VK

được tổng hợp từ bào tương tế bào.
Do bản chất hóa học trên nên vỏ của VK gây miễn dịch không mạnh, nhưng khi
găn với TB VK, thì vỏ vẫn gây được miễn dịch. Kháng nguyênvor được dùng
trong phân loại 1 số VK, như định typ phế cầu, phân loại não mô cầu hoặc
Salmonella
• Kháng nguyên lông ( kháng nguyên H): Nhiều trực khuẩn có lông, như các trực
khuẩn đường ruôt ( trừ Shigella, Klebsiella), phẩy khuẩn tả, Helobacter pylori,
trực khuẩn mủ xanh. Khi các sợi lông bị kết hợp bởi các kháng thể đặc hiệu, lông
sẽ bị bất động, vi khuẩn không thể di chuyển được. Kháng nguyên lông cũng đc
dùng để phân loại 1 số VK, như Salmonella.
Kháng nguyên của VR
• Kháng nguyên Nucleoprotein: acid nucleic đóng vai trò là hapten, nhưng
nucleoprotein ( acid nucleic cộng với cápid) là kháng nguyên hoàn toàn. Nhóm
Pox chiếm 50% trọng lượng virut và ở virut cúm, ribonucleoprotein là kháng
nguyên đặc hiệu typ. Đây là thành phần kháng nguyên duy nhất của các VR không
có envelop.
• Kháng nguyên capsid: Đây là những kháng nguyên quan trọng, và là kháng
nguyên nucleoprotein khi loại bỏ acid nucleic. Kháng nguyên này được dùng phân
loại và vacxin của nhiều loại virut, VD: các Picornavirus.
• Kháng nguyên envelop: vỏ envelop thường là glycoprotein của gai nhú cắm trên
màng dilipid. Gai nhú là những kháng nguyên rất quan trọng để xác định các virut
nên nó là thành phần quan trọng của vacxin, như HIV, các Myxovirus…
Ý nghĩa thực tế của chúng:
- Phân loại VSV: typ huyết thanh (serotype)
- Chẩn đoán tên VK trong labo vi sinh ( có kháng thể mẫu )
- sản xuất vacxin phòng bệnh ( phòng đặc hiệu)phòng và điều trị bệnh nhiễm
trung
Câu 12: Pư miễn dịch là gì? Nêu ứng dụng thực tế của chúng trong chuẩn
đoán VSV?- Phản ứng miễn dịch: là tập hợp tất cả các cơ chế sinh học giúp cho
một cơ thể đa bào giữ được sự liên kết giữa các tế bào và các mô, đảm bảo sự toàn

vẹn của cơ thể bằng cách loại bỏ những thành phần bị hư hỏng cũng như các chất
và sinh vật xâm hại. Chủ yếu là sự p/ư kết hợp giữa kháng nguyên và kháng thể.
- ứng dụng trong chẩn đoán VSV:
+/ phát hiện kháng nguyên: dùng kt đã biết trước để phát hiện or chẩn đoán kn
vsv. Kỹ thuật này thường được dùng trong chẩn đoán các bệnh nhiễm trùng: sau
khi nuôi cấy phân lập được vsv từ bệnh phẩm của bệnh nhân cho kết hợp với
kháng huyết thanh mẫu có kháng thể đã biết trước để xđ tên vsv. Kỹ thuật này còn
dùng KT mẫu để phát hiện trực tiếp KN của vsv có trong bệnh phẩm mà không
còn phải nuôi cấy phân lập.
+/ Phát hiện kháng thể: phát hiện trong bệnh nhiễm trùng mà cơ thể có sinh ra
kháng thể chống lại vsv gây bệnh. Dùng các KN mẫu đã biết trước cho kết hợp với
huyết thanh bệnh nhân để pháy hiện kháng thể vì vậy còn đc gọi là phản ứng huyết
thanh học
+/ phát hiện kháng thể được áp dụng trong nuôi cấy điều tra dịch tễ học của các
bệnh nhiễm trùng thông qua việc điều tra KT trong huyết thanh của những người
trong phạm vi nuôi cấy.
+/ phát hiện kháng thể dùng để nuôi cấy đáp hứng của cơ thể đối với KN vsv
VD: Thử nghiệm 1 loại vacxin nào đó phải đánh giá hiệu lực đáp ứng miễn dịch
bằng cách xđ hiệu giá KT
=> dù là mục đích Xác định KN hay KT thì KQ của phản ứng đều được đánh giá
thông qua sự hình thành phức hợp KN, KT, có thể quan sát trực tiếp or gián tiếp.