bài giảng giải phẫu hệ xương

HÖ x ¬ng
HÖ x ¬ng
(skeleton system)
(skeleton system)
Tr êng ®¹i häc y tÕ c«ng céng
Tr êng ®¹i häc y tÕ c«ng céng
khoa y häc c¬ së
khoa y häc c¬ së
Mục tiêu bài học
1. Mô tả đ ợc tổng quan về tình hình phát triển, cấu
tạo, chức năng và hình dạng chung của x ơng.
2. Nêu đ ợc cấu tạo riêng biệt của hệ x ơng: x ơng trục
và x ơng chi.
3. Chỉ và trình bày đ ợc trên mô hình hay tranh ảnh
các x ơng chính của cơ thể.
i. ®¹i c ¬ng vÒ hÖ x ¬ng
ii. X ¬ng trôc
iii. X ¬ng chi
I. Đại c ơng về hệ x ơng
1. Định nghĩa và chức năng
2. Số l ợng và sự phân chia
3. Các giai đoạn phát triển của x ơng
4. Phân loại các x ơng
5. Cấu tạo của các x ơng
6. Thành phần hoá học của x ơng
1. Định nghĩa và chức năng
1. Định nghĩa và chức năng
- X ơng là cấu trúc đ ợc tạo bởi mô liên
- X ơng là cấu trúc đ ợc tạo bởi mô liên
kết rắn trong cơ thể
kết rắn trong cơ thể

- Chức năng
+ Nâng đỡ
+ Bảo vệ
+ Vận động
Ngoài ra:
+ Tạo huyết: tuỷ đỏ
+ Dự trữ chất khoáng: Ca++
I. đại c ơng về hệ x ơng
I. đại c ơng về hệ x ơng
2. Số l ợng, sự phân chia
2. Số l ợng, sự phân chia
- Số l ợng: 206 x ơng chính,
- Số l ợng: 206 x ơng chính,


chủ yếu là x ơng chẵn
chủ yếu là x ơng chẵn
- Phân chia:
+ X ơng trục:
Xg sọ: 22
Xg thân mình: 51
1 xg móng & 6 xg nhỏ của tai
+ X ơng treo:
Xg chi trên: 64
Xg chi d ới: 62
I. đại c ơng về hệ x ơng
I. đại c ơng về hệ x ơng
Xg sọ
Xg sọ
Xg thân mình

Xg thân mình
Xg chi trên
Xg chi trên
Xg chi d ới
Xg chi d ới
Các phần x ơng của cơ thể
Các phần x ơng của cơ thể
I. đại c ơng về hệ x ơng
I. đại c ơng về hệ x ơng
3. Các giai o n phát triển của x ơng
3. Các giai o n phát triển của x ơng
S c t hóa gồm 3 giai đoạn: màng, sụn, x ơng
S c t hóa gồm 3 giai đoạn: màng, sụn, x ơng



X ơng sơ cấp: điểm hóa x ơng
X ơng sơ cấp: điểm hóa x ơng


nan x ơng
nan x ơng


tấm x ơng đ
tấm x ơng đ
ợc màng x ơng phủ ngoài
ợc màng x ơng phủ ngoài

X ơng thứ cấp: tế bào sinh x ơng
X ơng thứ cấp: tế bào sinh x ơng


tế bào tiêu sụn
tế bào tiêu sụn


hệ
hệ
thống ống Ha ve
thống ống Ha ve



Sự cốt hóa ở hai đầu x ơng giống thân x ơng từ đầu trên
Sự cốt hóa ở hai đầu x ơng giống thân x ơng từ đầu trên
đến đầu d ới
đến đầu d ới
4. Phân loại các x ơng
4. Phân loại các x ơng


- Xg dài: tạo các cử động rộng rãi, mạnh (
- Xg dài: tạo các cử động rộng rãi, mạnh (xg cánh tay )
- Xg ngắn: tạo các cử động tinh tế (các xg cổ tay )
- Xg dẹt: bảo vệ các cấu trúc mềm (xg vai )

I. đại c ơng về hệ x ơng

I. đại c ơng về hệ x ơng
Xg dài
Xg dài
(Xg cánh tay)
(Xg cánh tay)
Xg dẹt
Xg dẹt
(Xg vai)
Xg ngắn
Xg ngắn (Xg cổ tay)
Xg kh«ng ®Òu
Xg kh«ng ®Òu
(®èt sèng cæ II)
(®èt sèng cæ II)
Xg võng
Xg võng
(Xg b¸nh
(Xg b¸nh
chÌ)
chÌ)
G©n c¬
G©n c¬
Khíp
Khíp
I. ®¹i c ¬ng vÒ hÖ x ¬ng
I. ®¹i c ¬ng vÒ hÖ x ¬ng
-
Xg kh«ng ®Òu: h×nh d¸ng phô thuéc chøc n¨ng (c¸c ®èt
sèng )…
-

Xg võng: ®Öm trong c¸c g©n c¬, khíp (xg b¸nh chÌ )…
5. Cấu tạo của x ơng
5. Cấu tạo của x ơng
- Cấu tạo chung
- Cấu tạo chung


+ Màng ngoài x ơng
+ Màng ngoài x ơng
+ X ơng đặc
+ X ơng xốp
+ Tuỷ x ơng: tuỷ đỏ, tuỷ vàng
- Cấu tạo riêng
+ Xg dài
+ Xg ngắn và xg không đều
+ Xg dẹt
I. đại c ơng về hệ x ơng
I. đại c ơng về hệ x ơng
Xg đặc
Xg đặc
Xg xốp
Xg xốp
Màng ngoài
Màng ngoài
x ơng
x ơng
Mặt cắt đứng dọc
Mặt cắt đứng dọc
qua khớp gối
qua khớp gối

6. Thành phần hoá học của x ơng
6. Thành phần hoá học của x ơng
- X ơng t ơi
- X ơng t ơi


+ N ớc: 50%
+ N ớc: 50%
+ Mỡ: 15.75%
+ Chất hữu cơ:12.45%
+ Chất vô cơ:21.8%
- X ơng khô
+ Chất hữu cơ (chất cốt giao): 1/3
+ Chất vô cơ (chủ yếu muối Ca++): 2/3
I. đại c ơng về hệ x ơng
I. đại c ơng về hệ x ơng
I. C¸c lo¹i khíp
I. C¸c lo¹i khíp
1.
1.


Khíp bÊt ®éng
Khíp bÊt ®éng
2.
2.


Khíp b¸n ®éng
Khíp b¸n ®éng

3.
3.


Khíp ®éng: DiÖn khíp, bao khíp, æ khíp vµ d©y
Khíp ®éng: DiÖn khíp, bao khíp, æ khíp vµ d©y
ch»ng khíp
ch»ng khíp


- Khíp mét trôc: xg quay – xg trôc
- Khíp mét trôc: xg quay – xg trôc


- Khíp hai trôc: låi cÇu x ¬ng chÈm - ®èt ®éi
- Khíp hai trôc: låi cÇu x ¬ng chÈm - ®èt ®éi


- Khíp nhiÒu trôc: khíp vai – c¸nh tay
- Khíp nhiÒu trôc: khíp vai – c¸nh tay
iI. X ¬ng Trôc
iI. X ¬ng Trôc
IIA. X ¬ng sä
1. Sè l îng vµ sù ph©n chia
2. C¸c x ¬ng sä thÇn kinh
3. C¸c x ¬ng sä t¹ng
4. C¸c chuÈn sä
1. Sè l îng vµ sù ph©n chia
1. Sè l îng vµ sù ph©n chia
- Sè l îng: 22 x ¬ng

- Sè l îng: 22 x ¬ng
- Sù ph©n chia:
+ Xg sä TK: 8 xg




hép sä
hép sä
+ Xg sä t¹ng:
13 xg dÝnh +1 xg rêi




bé xg mÆt
bé xg mÆt
+ Ngoµi ra: xg mãng vµ 6 xg tai
iIA. X ¬ng sä
iIA. X ¬ng sä
Xg mãng
Xg mãng
C¸c xg
C¸c xg


tai
tai
Sä t¹ng
Sä t¹ng

Sä TK
Sä TK
Sọ trẻ em
iIA. X ơng sọ
iIA. X ơng sọ
Xg đỉnh
Xg đỉnh
Xg trán
Xg trán
Thóp tr ớc
Thóp tr ớc
Thóp sau
Thóp sau
Xg chẩm
Xg chẩm
Nhìn từ bên
Xg đỉnh
Xg đỉnh
Xg trán
Xg trán
Thóp tr ớc
Thóp tr ớc
Thóp bên
Thóp bên
Xg thái d ơng
Xg thái d ơng
Xg gò má
Xg gò má
Xg hàm
Xg hàm

trên
trên
Xg chẩm
Xg chẩm
Xg
Xg
mũi
mũi
Xg lệ
Xg lệ
Xg sàng
Xg sàng
Xg b ớm
Xg b ớm
iIA. X ơng sọ
iIA. X ơng sọ
2. Sọ thần kinh
2. Sọ thần kinh
Gồm các loại x ơng sau:
Gồm các loại x ơng sau:


- Xg trán (1)
- Xg trán (1)


- Xg b ớm (1)
- Xg b ớm (1)

- Xg thái d ơng (2)
- Xg thái d ơng (2)


- Xg sàng (1)
- Xg sàng (1)


- Xg đỉnh (2)
- Xg đỉnh (2)


- Xg chẩm (1)
- Xg chẩm (1)
Xg đỉnh
Xg đỉnh
Một số xg sọ TK tách rời
Xg trán
Xg trán
Xg chẩm
Xg chẩm
Xg thái d ơng
Xg thái d ơng
Xg b ớm
Xg b ớm
3. Sä t¹ng
3. Sä t¹ng
Gåm c¸c lo¹i x ¬ng sau:
Gåm c¸c lo¹i x ¬ng sau:

- Xg gß m¸ (2)
- Xg gß m¸ (2)


- Xg hµm trªn (2)
- Xg hµm trªn (2)


- Xg hµm d íi (1)
- Xg hµm d íi (1)


- Xg lÖ (2)
- Xg lÖ (2)


- Xg mòi (2)
- Xg mòi (2)


- Xg khÈu c¸i (2)
- Xg khÈu c¸i (2)
- Xg l¸ mÝa (1)
- Xg xo¨n mòi d íi (2)
iIA. X ¬ng sä
iIA. X ¬ng sä
Mét sè xg sä t¹ng t¸ch rêi
Xg gß m¸
Xg gß m¸

Xg mòi
Xg mòi
Xg hµm trªn
Xg hµm trªn
Xg hµm d íi
Xg hµm d íi
NH NG TổN THƯ NG TH NG G P X NG Sọ
-
Chấn th ơng sọ não (CTSN) là hiện t ợng đầu bị va
vào một vật cứng, gây tổn th ơng não, x ơng sọ.

Khối máu tụ

Vỡ nền sọ

Chấn động não

Lún sọ
iI. X ¬ng Trôc
iI. X ¬ng Trôc
IiB. X ¬ng th©n m×nh
1. Cét sèng
2. X ¬ng s ên
3. X ¬ng øc
iiB. X ¬ng th©n m×nh
iiB. X ¬ng th©n m×nh
1. Cét sèng
1.1 Sè l îng vµ ph©n ®o¹n
- Sè l îng: 33-35 SĐ
- Ph©n chia:

+ §o¹n cæ (C): 7
+ §o¹n ngùc (D): 12
+ §o¹n th¾t l ng (L): 5
+ §o¹n cïng (S): 5
+ §o¹n côt (Cx): 4-6
§o¹n cæ
§o¹n cæ
§o¹n ngùc
§o¹n ngùc
§o¹n th¾t
§o¹n th¾t
l ng
l ng
§o¹n cïng
§o¹n cïng
§o¹n côt
§o¹n côt
Nh×n
Nh×n
tr íc
tr íc
Nh×n
Nh×n
bªn
bªn
Nh×n
Nh×n
sau
sau
1.2 H×nh thÓ chung cña ®èt sèng

- Th©n §S
- Cung §S:
+ Cuèng §S (lç gian §S)
+ M¶nh §S

iiB. X ¬ng th©n m×nh
iiB. X ¬ng th©n m×nh
Th©n §S
Th©n §S
Nh×n tõ bªn
Nh×n tõ bªn
Mám khíp trªn
Mám khíp trªn
Cuèng §S
Cuèng §S
Mám ngang
Mám ngang
M¶nh §S
M¶nh §S
Mám gai
Mám gai
Mám khíp d íi
Mám khíp d íi
- Lç §S
- C¸c mám:
+ Mám gai (1)
+ Mám ngang (2)
+ Mám khíp trªn (2)
+ Mám khíp d íi (2)
Lç gian §S

Lç gian §S
Cuèng §S
Cuèng §S
Th©n §S
Th©n §S
Cuèng §S
Cuèng §S
M¶nh §S
M¶nh §S
Mám khíp trªn
Mám khíp trªn
Mám ngang
Mám ngang
Mám gai
Mám gai
Nh×n tõ trªn
Nh×n tõ trªn
Lç §S
Lç §S
iiB. X ¬ng th©n m×nh
iiB. X ¬ng th©n m×nh
iiB. X ơng thân mình
iiB. X ơng thân mình
2. X ơng s ờn
- Số l ợng: 12 đôi
+ Xg s ờn thật
(7 đôi)
+ Xg s ờn giả
(3 đôi)
+ Xg s ờn cụt

(2 đôi)
3. X ơng ức
- Cán
- Thân
- Mũi
Sụn s ờn
Sụn s ờn
Thân
Thân
xg ức
xg ức
ĐS ngực X
ĐS ngực X
Xg s ờn XII
Xg s ờn XII
Xg s ờn I
Xg s ờn I
Lồng ngực (nhìn từ tr ớc)
Lồng ngực (nhìn từ tr ớc)
Khoang
Khoang
gian s ờn
gian s ờn
Cán
Cán
xg ức
xg ức
Mũi
Mũi

ức
ức
NH NG TæN TH¦êNG TH NG G P X NG THÂN M×NHỮ ƯỜ Ặ Ở ƯƠ
1. L ch v ĩa gian ®èt sèngệ ị đ
2. §au vïng th¾t l ng
3. Tho¸i hãa ®èt sèng cæ
iii. X ¬ng chi
iii. X ¬ng chi
IIIa. X ¬ng chi trªn
1. Kh¸i qu¸t vÒ x ¬ng chi trªn
2. §ai vai
3. PhÇn tù do