Luận văn tốt nghiệp đề tài "Bảo hiểm làm cho đất nước ổn định" phần 3 potx

17
Nhưng về nguyên tắc, mức trợ cấp này không cao hơn mức tiền lương hoặc
tiền công khi người lao động đang làm việc và nó chỉ bằng một tỷ lệ phần
trăm nhất định so với mức tiền lương hay tiền công. Ở các nước kinh tế
phát triển do mức lương cao nên tỷ lệ này thường thấp và ngược lại ở
những nước đang phát triển do mức tiền lêong còn thấp nên phải áp dụng
một tỷ lệ khá cao. Ví dụ, ở pháp mức trợ cấp hưu trí chỉ bằng 50% mức
lương cao nhất ( với điều kiện đóng BHXH đủ 37,5 năm ), ốm đau được
hưởng trợ cấp bằng 50% tiền lương, thời gian nghỉ ốm được hưởng trợ cấp
không quá 12 tháng. Sinh con được hưởng trợ cấp BHXH bằng 90% tiền
lương trong vòng 16 tuần v.v…Còn ở Philipin, mức trợ cấp hưu trí từ 42%
đến 102%, tuỳ thuộc từng nhóm lương khác nhau, ốm đau được hưởng
65%, sinh con được nghỉ 45 ngày và được trợ cấp bằng 100% tiền lương
v.v…
Tuy vậy, việc các nước quy định trợ cấp BHXH bằng tỷ lệ phần trăm
so với tiền lương hay tiền công thường dẫn đến bội chi quỹ BHXH. Vì vậy,
một số nước đã phải tìm cách khắc phục như: trả ngay 1 lần khi nghỉ hưu,
hoặc suốt đời đóng theo tỷ lệ phần trăm của một mức thu nhập quy định và
hưởng cũng theo tỷ lệ phần trăm của mức quy định.
Ngoài việc chi trả trợ cấp theo các chế độ BHXH, quỹ BHXH còn
được sử dụng cho chi phí quản lý như: Tiền lương cho những người làm
việc trong hệ thông BHXH; khấu hao tài sản cố định, văn phòng phẩm và
một số khoản chi khác… Phần quỹ nhàn rỗi phải được đem đầu tư sinh lợi.
Mục đích đầu tư quỹ BHXH là nhằm bảo toàn và tăng trưởng nguồn quỹ.
Quá trình đầu tư quỹ BHXH phải đảm bảo nguyên tắc: an toàn, có lợi
nhuận, có khả năng thanh toán và đảm bảo lợi ích kinh tế- xã hội.



18

CHƯƠNG II
TÌNH HÌNH THU CHI QUỸ BHXH
TẠI PHÒNG BHXH HUYỆN GIAO THUỶ

I . VÀI NÉT GIỚI THIỆU VỀ BHXH HUYỆN GIAO THUỶ
Phòng BHXH huyện Giao Thuỷ được thành lập và đi vào hoạt động từ tháng 9
năm 1995 cùng với sự chia cắt hành chính của huyện Xuân Thuỷ thành huyện Xuân
Trường và huyện Giao Thuỷ. Phòng BHXH huyện Giao Thuỷ chủ yếu thực hiện việc
thu – chi thuần tuý mà không kinh doanh loại hình bảo hiểm nào.

19
Phòng BHXH huyện Giao Thuỷ có tất cả 7 cán bộ viên chức, trong đó ông
Nguyễn Công Hoan là Giám Đốc, bà Chu Thị Vân Ánh là Kế toán kiêm bộ phận chi,
bà Đặng Thị Dung phụ trách bộ phận hành chính, bà Phạm Thị Vóc và ông Nguyễn
Thành Lý phụ trách bộ phận thu, ông Trần Hải Triều phụ trách bộ phận chính sách,
ông Trần Mạnh Hùng phụ trách bộ phận y tế tự nguyện.

BHXH huyện Giao Thuỷ chịu sự quản lý trực tiếp của BHXH tỉnh Nam Định, có
con dấu và tài khoản riêng.
Sơ đồ vị trí của BHXH huyện Giao Thuỷ:










BHXH huyện Giao Thuỷ có trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ BHXH
tỉnh Nam Định giao cho gồm:
- Xây dựng chương trình, kế hoạch công tác năm trình Giám đốc BHXH
tỉnh Nam Định phê duyệt và tổ chức thực hiện;
- Theo dõi, đốc thu BHXH 20% so với tổng quỹ lương (hiện nay là 23%
do y tế nhập vào 3%) trong đó thu 15% của chủ sử dụng lao động (hiện nay
là 17%) và 5% của người lao động (hiện nay là 6%);
- Chi trả các chế độ nghỉ ốm, thai sản cho đối tượng tham gia đóng góp
BHXH;
BHXH
Nam Định
BHXH
Việt Nam
BHXH
Giao Thuỷ

20
- Tổ chức việc chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH, cả việc chi pháp lệnh
người có công;
- Theo dõi tăng, giảm hàng tháng để lập danh sách chi trả lương hưu và trợ
cấp theo quy định;
- Tiếp nhận đơn thư khiếu nại, tố cáo về chế độ, chính sách BHXH để giải
quyết theo thẩm quyền hoặc báo cáo với BHXH tỉnh xem xét giải quyết;
- Tiếp nhận, báo cáo kịp thời với BHXH tỉnh Nam Định các trường hợp
hưởng lạc trợ cấp BHXH, điều chỉnh lương hưu.
- Đối chiếu tờ khai với hồ sơ gốc để triển khai cấp sổ BHXH.
Hiện nay BHXH huyện Giao Thuỷ do có sự sáp nhập của BHYT nên
có một số nhiệm vụ và quyền hạn của BHYT như: cấp thẻ BHXH, tuyên
truyền, vận động, điều hành…

II. TÌNH HÌNH THU BHXH HUYỆN GIAO THUỶ
1 - Thu BHXH
1.1) Những vấn đề chung về thu quỹ BHXH
Thu quỹ BHXH là hoạt động của các cơ quan BHXH cùng với sự phối
hợp của các ban ngành chức năng trên cơ sở các quy định của pháp luật
nhằm tạo ra các nguồn tài chính tập trung (quỹ BHXH tập trung), từ việc
đóng góp của các bên tham gia BHXH và những nguồn tài chính bổ xung
khác.
Thu quỹ BHXH là một hoạt động không thể thiếu trong hoạt động
BHXH nói chung, nó đảm bảo cho sự tạo lập và sử dụng một quỹ tiền tệ
tập trung và tạo ra nguồn tài chính để có thể tiến hành các hoạt động
BHXH. Do đó mà việc đóng góp vào BHXH của các bên tham gia BHXH
là sự tất yếu trong hoạt động BHXH, vì những lý do sau:

21
- Việc đóng góp quỹ BHXH đánh dấu sự đóng góp của những người

tham gia BHXH, là cơ sở để đo sự đóng góp của các bên tham gia BHXH.
- Tạo ra được nguồn tài chính tập trung từ đó có thể tiến hành thống nhất
các hoạt động BHXH.
- Nguồn thu của BHXH được hình thành từ ba nguồn chủ yếu: đóng góp
của người lao động, người sử dụng lao động và phần hỗ trợ từ Ngân sách
Nhà nước; nguồn thu này phản ánh rõ nét quan hệ ba bên trong BHXH, là
cơ sở để tạo ra các quan hệ khác trong BHXH.
- Thực chất, quan hệ ba bên trong BHXH là mối quan hệ về lợi ích do sự
đóng góp vào BHXH của các bên tham gia là mối quan hệ về lợi ích, từ
việc tham gia đóng góp BHXH các bên tham gia BHXH đều tìm kiếm
được lợi ích cho mình, người sử dụng lao động tìm kiếm lợi ích từ việc họ
sẽ bỏ ra ít chi phí hơn khi người lao động không may gặp phải những rủi
ro, người lao động được tìm kiếm lợi ích từ việc họ được hưởng các quyền
lợi khi họ không may gặp phải những rủi ro, Nhà nước đạt được mục tiêu
ổn định được xã hội, ổn định được mối quan hệ lợi ích giữa người lao động
và người sử dụng lao động trong xã hội để người lao động yên tâm tham
gia sản xuất thúc đẩy nền kinh tế-xã hội phát triển.
Từ đó có thể nói rằng, thu BHXH là một phần quan trọng không thể
thiếu được của hoạt động BHXH.
1.2) Công tác thu BHXH tại BHXH huyện Giao Thuỷ
Giao Thuỷ là một huyện có địa hình rất phức tạp: một mặt giáp với
biển, một mặt lại giáp với Sông Hồng nên ở đây tồn tại nhiều ngành nghề
khác nhau như: làm nông nghiệp (phần lớn), khu vực giáp với biển thì nhân
dân lại đánh bắt và nuôi thuỷ sản xuất khẩu (nhưng chưa có đủ quy mô lớn
để trở thành công ty hay doanh nghiệp, mà hầu hết là tư nhân tự đứng ra

22
làm lấy với số lao động là con em trong gia đình họ) hoặc kinh doanh du
lịch; bãi tắm (Quất Lâm), làm muối…
Trên địa bàn huyện Giao Thuỷ hiện nay chưa có khu công nghiệp nào

mà chỉ có một vài xí nghiệp; công ty có quy mô đủ lớn (đi thuê lao động)
ngoài các doanh nghiệp nhà nước có trên địa bàn, đó là: Xí nghiệp muối
Bạch Long, Công ty cổ phần xây dựng đường biển Hồng Hà, Công ty cổ
phần xây dựng đường biển Trường Giang. Các xí nghiệp hay công ty này
nằm rải rác trong huyện Giao Thuỷ mà không tập trung một chỗ.
Công tác thu BHXH ở BHXH huyện Giao Thuỷ ít nhiều gặp phải khó
khăn do địa hình phức tạp và mức độ tập trung của các nhà máy; xí nghiệp
này. Hơn thế nữa trụ sở của BHXH huyện Giao Thuỷ lại đặt ở đầu huyện,
nên bước đầu công tác thu BHXH còn gặp rất nhiều khó khăn, nhất là đội
ngũ cán bộ chuyên môn còn quá ít hoặc nếu có thì trình độ chưa thực sự
tốt. Tuy vậy BHXH huyện Giao Thuỷ vẫn cố gắng hoàn thành các chỉ tiêu
về thu BHXH mà BHXH tỉnh Nam Định giao phó. BHXH huyện Giao
Thuỷ đã tiến hành lập danh sách chi tiết từng đơn vị; cơ quan tham gia
BHXH, từng cá nhân. Bên cạnh đó BHXH huyện Giao Thuỷ còn lập bảng
lương chi tiết của từng cá nhân, quỹ lương của từng công ty hay xí nghiệp
để làm căn cứ thu quỹ BHXH. Tại mỗi xã trong huyện, BHXH huyện Giao
Thuỷ đặt một ban có trách nhiệm thu – chi và báo cáo các trường hợp có sự
thay đổi mức đóng góp hay mức hưởng BHXH. Gần đến mỗi kỳ báo cáo;
tổng kết, BHXH huyện Giao Thuỷ đã cử cán bộ đến các cơ sở còn nợ đong
tiền BHXH hoặc dùng các biện pháp thông tin khác như: gọi điện thoại,
nhắn tin qua đài truyền thanh huyện Giao Thuỷ để đôn đốc, thu kịp thời,
tránh tình trạng nợ đọng lâu dài.
Vì vậy BHXH huyện Giao Thuỷ đã đạt được các chỉ tiêu về thu
BHXH, mức thu tăng nhanh rõ rệt, như năm 1995 chỉ có 633.124.098

23
đồng, thì đến năm 1996 con số đó là 1.251.624.005 đồng (tăng gần gấp
đôi), tinhd đến năm 2003 BHXH huyện Giao Thuỷ đã thu được
6.282.523.923 đồng.

2 - Những nguồn thu BHXH
Thông thường, quỹ BHXH được hình thành từ nguồn sau:
- Thu từ đóng góp của những người tham gia BHXH là nguồn thu chủ
yếu, quan trọng nhất cho bất cứ quỹ BHXH của bất kỳ quốc gia nào, nó là
cơ sở chủ yếu để hình thành nên quỹ BHXH và tạo ra nguồn tài chính để
thực hiện những chế độ BHXH; nhưng trong quá trình quản lý sự đóng góp
của người tham gia BHXH cũng phức tạp và khó khăn nhất. Nguồn thu này
có tầm quan trọng đặc biệt, nó là nền tảng để có thể thực hiện được chính
sách BHXH. Thông thường, nguồn thu này được hình thành như sau:
+ Người lao động tham gia BHXH đóng góp vào quỹ BHXH trên cơ sở
tiền lương; tuỳ theo điều kiện của mỗi quốc gia mà phần đóng góp của
người lao động có khác nhau, nhưng đều dựa trên cơ sở là tiền lương của
người lao động làm căn cứ để tính toán số tiền người lao động phải đóng
góp vào quỹ BHXH. Theo Điều lệ BHXH hiện hành quy định người lao
động phải đóng góp bằng 6% tiền lương tháng( trước đây là 5%).
+ Người sử dụng lao động tham gia đóng góp BHXH cho người lao
động trong đơn vị mình; thông thường phần đóng góp của người sử dụng
lao động dựa trên tổng quỹ lương. Theo Điều lệ BHXH hiện hành quy định
người sử dụng lao động phải đóng góp bằng 17% (trước đây là 15%) tổng
quỹ tiền lương của những người tham gia BHXH trong đơn vị.
- Thu từ việc hỗ trợ của Ngân sách Nhà nước chủ yếu là để đảm bảo
cho các hoạt động BHXH diễn ra được đều đặn, bình thường, tránh những
xáo trộn lớn trong việc thực hiện BHXH. Nguồn thu từ việc hỗ trợ của

24
Ngân sách Nhà nước cho quỹ BHXH đôi khi là khá lớn, việc hỗ trợ cho
hoạt động BHXH của Nhà nước là hoạt động thường xuyên và liên tục để
đảm bảo thực hiện tốt các chế độ chính sách nói riêng và hoạt động BHXH
nói chung.
- Thu từ lãi đầu tư của hoạt động đầu tư bảo toàn và tăng trưởng quỹ

được hình thành từ công việc đầu tư quỹ BHXH nhàn rỗi vào các chương
trình kinh tế – xã hội, những hoạt động đầu tư khác đem lại hiệu quả. Từ
nguồn quỹ nhàn rỗi được đem đầu tư, quỹ BHXH thu được phần lãi đầu tư
để bổ xung vào nguồn quỹ BHXH.
- Ngoài những nguồn thu trên thì quỹ BHXH còn có một số nguồn thu
khác để bổ xung vào quỹ BHXH; nói chung, những nguồn thu này không
lớn, không ổn định. Chủ yếu là những nguồn thu từ việc nhận sự hỗ trợ của
các tổ chức nước ngoài, từ những hoạt động từ thiện, từ hoạt động thanh lý
nhượng bán tài sản cố định. Nguồn thu này thường chiếm một tỷ trọng rất
nhỏ trong tổng số thu của quỹ BHXH.

3 - Những nguyên tắc trong thu BHXH
Căn cứ pháp luật và các văn bản dưới luật thì thu BHXH phải đảm
bảo theo nguyên tắc là phải đảm bảo đúng đối tượng và đúng mức thu,
đồng thời phải đảm bảo tính công bằng giữa các đơn vị tham gia BHXH.
Muốn thu đúng và thu đủ thì cần phải quán triệt những vấn đề sau đây:
- Các cơ quan, các doanh nghiệp đóng BHXH thì phần đóng góp phải
dựa trên quỹ lương, quỹ lương này bao gồm toàn bộ là lương cứng và các
khoản phụ cấp vào lương, đồng thời quỹ lương này phải chi trả cho tất cả
các đối tượng tham gia đóng góp BHXH.
- Đối với người lao động cơ chế thu là 6% cũng bao gồm cả lương cứng
và các khoản phụ cấp ngoài lương khác.